Rinoplasti (burun estetiği ameliyatı), 18 yaş altı genç bireylerde en sık gerçekleştirilen plastik cerrahi ameliyatlarından birisidir. Fakat aynı annenizin de söylemiş olduğu gibi , sadece herkesin yapıyor olması, onu sizin için doğru seçenek yapmaz. Peki 18 yaş altındaki bir gencin burun cerrahisi için iyi bir aday olup olmadığını hangi faktörler etkiler?
Büyüme faktörleri
Erişkin öncesi yaş gruplarında estetik ameliyatların çok nadir yapılmasının en önemli nedeni bu yıllarda vücudun hala fiziksel olarak gelişiyor olmasıdır. Estetik cerrahiyi çok erken planlamak uzun dönem sonuçlarının kötü olacağı anlamına gelebilir. Örneğin hiçbir zaman meme gelişimi henüz tamamlanmamış bir genç kıza meme protezi koymayız.
Ancak, rinoplasti’de durum biraz daha farklıdır, çünkü burun tam olgunluğa vücudun geri kalan kısmından yıllar önce ulaşır. Tipik olarak 15 veya 16 yaş civarında burun erişkin boyutunun önemli bir yüzdesine ulaşmaktadır. Kesin yaş, birçok faktöre bağlı olarak değişecektir, fakat deneyimli bir rinoplasti uzmanı konsültasyon sırasında size kesin bir cevap verebilmelidir.
Burun estetiği ameliyatı büyüme evresinde yapıldığı zaman burnun büyümesini durdurabilir. Büyüme duraklaması özellikle erkek hastalarda önemli bir problemdir. Zira erkeklerde yüz kemiklerinin gelişimi testosterone hormonu etkisiyle 24-25 yaşına kadar aktif olarak devam eder. 15 yaşında elde edilen burun o yaş itibarı ile yüze göre normal boyutta iken, 25 yaşında yüzün diğer kemikleri büyüyüp burun büyümediğinde ortaya çıkan tabloda erkek hastanın burnu yüzüne göre küçük kalabilir. Küçük burunlar kadınsı bir ifade yaratır ve erkeklerde pek tercih edilmezler. Bu nedenle 18 yaş altı erkek hastalarda sadece; burun ortalama erişkin bir erkek yüzüne göre bile hacim açısından çok büyümüş ise, ameliyat söz konusu olabilir. 15-16 yaşlarında aile onayı ile ameliyat ettiğimiz genç erkek hastaların tamamının ortak özelliği hali hazırda çok büyük burunlara sahip olmaları idi.
18 yaş altı kızlarda durum biraz daha farklı, zira ameliyata bağlı burun gelişimi dursa ve ileride küçük bir buruna sahip olunsa bile “küçük bir burun” pek çok kadının hayalini kurduğu, arzu ettiği bir özelliktir. Genç kızlarda da burnun büyümesinin belli bir evreye ulaşmış olmasını istiyoruz ancak sınırlar erkeklere göre biraz daha esnek.
Ameliyat sonuçlarının kalıcılığı
Burun ameliyatı sonrasında burnun büyümesinin genel olarak durduğu kabul edilmekle beraber bu duraklama her bireyde ve her ameliyat tekniğinde benzer şekilde ve de simetrik bir biçimde gerçekleşmez. Mesela sadece burun ucu kıkırdaklarına müdahale edilen ameliyatlarda burun kemikleri büyümeye devam edebilir. 15 yaşında tip rinoplasti (burun ucu estetiği) tekniği ile burun ucu kıkırdaklarının inceltildiği bir hasta 20 yaşında geri gelip “ameliyattan sonra burnumda kemer oluştu, ameliyattan önce böyle bir sorunum yoktu” diyebilir. Burada olan şey basit bir anlatımla burnun ameliyatta kurcalanmayan yerlerinin doğal evresinde büyümeye devam ediyor olmasıdır. Bazen ameliyattan sonra burun kemiklerinden birisi diğerine göre biraz daha fazla büyüyebilir ve bu durum burun sırtında düzensizliklere ve burunda eğilmelere yol açabilir. Özetle erken yaşta yapılan ameliyatlardan sonra burnun “yapıldığı şekliyle kalmayabilir”. Bu durumun oluşumunu engellemek için ergen yaştaki hastaların ameliyatlarında kısıtlı disseksiyonlardan ziyade tüm büyüme merkezlerine eşit ölçüde müdahalenin yapıldığı total çatı disseksiyonlarını tercih ediyorum. Bu arada “disseksiyon” ameliyatta dokuların birbirinden ayrıştırılması anlamına geliyor.
Spor / Ders başarısının etkilenmesi
Burunda geçirilmiş bir travmaya bağlı oluşan solunum problemleri genç yaşta yüksek performans gerektiren sporlar/aktiviteler ile uğraşan bireyleri etkileyebilmektedir. Burundaki fonksiyonel sorunların uyku kalitesini, okul başarısını, gün içerisindeki konsantrasyonu, spor performansını etkilediği durumlarda, septum kaynaklı baş ağrılarını veya tekrarlayan sinüzit ataklarını tetiklediği hallerde , burun ameliyatı keyfe keder bir estetik işlem olmaktan çıkıp tıbbi bir gereklilik haline gelebilir ki bu durumlarda daha erken yaşlarda ameliyat yapmak mümkündür.
Travmatik deformiteler
Ciddi bir kaza ve travma sonucu oluşan deformasyonların erken yaşta tedavi edilmesi gerekebilir. Bazı burun eğrilikleri yaş ilerledikçe düzelmeyecek ve tam tersine hastanın yaşamını giderek zorlaştıracaktır. Bu durumlarda beklemenin bir faydası olmadığından gereken tıbbi müdahale daha erken yaşlarda yapılabilir.
Duygusal olgunluk
Fiziksel olgunluğun yanı sıra, düşünülmesi gereken bir de duygusal olgunluk sorusu vardır. Rinoplasti, genç bireyin fiziksel görünümünde meydana gelen kalıcı bir değişikliktir. Bu modelden sıkıldım bir başka modele geçeyim durumu ameliyattan sonra söz konusu değildir. Ne yaptığını bilen, duygusal olarak olgun bir ergen vücudundaki kalıcı değişiklikleri erişkinlere benzer bir biçimde kabullenebilir.
Ebeveynler için tavsiyem çocuklarının rinoplasti hakkında gerçekçi beklentilerinin olduğundan ve bunun dışında fiziksel ve duygusal olarak istikrarlı olduğundan emin olmaları. Her ne kadar burun cerrahisi ergenin beden algısı üzerine pozitif etki yapabilse de yeni burun örneğin kötü giden bir duygusal ilişkiyi iyileştirmeyecektir.
Özellikle lise ortamında genç bireyler arkadaşlarının acımasız eleştirilerine, alaycı tavırlarına maruz kalabilmekte. Burun estetiği olacak genç bireylerin sosyal çevreden gelen olumsuz veya olumlu geri dönüşleri olgun karşılayabilmeleri, benlik algılarını diğer bireylerin görüşlerinden bağımsız biçimde kurgulayabilecek olgunluğa ulaşmış olmaları şarttır.