Ataturk ve Turk dil kurumu
Ataturk ve Turkce hakkındaki calışmaları
Turk milletinin dili Turkcedir Turk dili dunyada en guzel, en zengin ve en kolay alabilecek bir dildir Onun icin her Turk, dilini cok sever ve onu yukseltmek icin calışır Bir de Turk dili, Turk milleti icin kutsal bir hazinedir Cunku Turk milleti gecirdiği nihayetsiz felaketler icinde ahlakının, an'anelerinin, hatıralarının, menfaatlerinin, kısacası bugun kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu goruyor Turk dili Turk milletinin kalbidir, zihnidir
Turk demek dil demektir Milliyetin cok bariz vasıflarından birisi dildir Turk milletindenim diyen insanlar her şeyden evvel ve mutlaka Turkce konuşmalıdır Turkce konuşmayan bir insan Turk harsına, camiasına mensubiyetini iddia ederse buna inanmak doğru olmaz
Mustafa Kemal ATATURK
Ataturk, Turk dili konusunda; Turk milletinin dili Turkce'dir Turk dili dunyada en guzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir Onun icin her Turk, dilini cok sever ve onu yuceltmek icin calışır Bir de Turk dili, Turk milleti icin kutsal bir hazinedir Cunku Turk milleti gecirdiği nihayetsiz felaketler icinde ahlakının, an'anelerinin, hatıralarının, menfaatlerinin, kısacası bugun kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu goruyor Turk dili Turk milletinin kalbidir, zihnidirdiyerek hem Turk diline verdiği onemi, duyduğu sevgiyi belirtmekle beraber, Turk dilinin buyukluğunu ve Turk milleti icin onemini ortaya koymuştur
Ataturk, bir dil bilimci değildi Ancak, dile sadece bir devlet adamı ya da siyasetci gozuyle de bakmıyordu O, dilin bir milleti meydana getiren unsurları bir arada tutan en onemli etken olduğunu biliyordu 1931 yılında soylediği sozle bunu acıkca beyan etmişti Milletin cok acık niteliklerinden biri de dildir Turk milletindenim diyen insan her şeyden once ve kesinlikle Turkce konuşmalıdır Turkce konuşmayan bir insan Turk kulturune, Turk toplumuna bağlı olduğunu iddia ederse buna inanmak doğru değildirAyrıca Ataturk'un, dil konusundaki hassasiyeti eski tarihlere dayanmaktaydı 1916 yılında okuduğu şiir kitaplarına dil konusunda notlar duşmesi bunun acık delilidir
Ataturk, Turk kimliğini Turkce ile tanımlıyordu TURK demek, TURKCE demektir NE MUTLU TURK'UM DİYENE !diyordu Ataturk'un Kurtuluş Savaşı'ndan sonraki temel davası Turkce'yi, dolayısıyla Turk kultur ve kimliğini yabancı boyunduruklardan kurtarmakoruma, bunun icin de eğitimi her duzeyde Turkce ile yapmak, halkın yabancı dille eğitime ozenmesini onleyecek tedbirler almak olmuştur Bu konuda da şunu soyleyecektir: Kat'i olarak bilinmelidir ki, Turk milletinin dili ve milli benliği butun hayatında hakim ve esas olacaktırAtaturk ayrıca, Turk dilini geliştirerek ve yayarak, butun Turk dunyasının lehce farklılıkları giderilerek muşterek bir dil bağı ile birleşmesini, kısaca butun Turk dunyasında bir kultur birliği meydana getirmek istiyordu Bu sebeple; Turkiye dışında kalmış Turkler icin, ilkin kultur meseleleriyle ilgilenilmelidir Nitekim biz Turkluk davasını boyle muspet olcude ele almış bulunuyoruz Buyuk Turk tarihinde, Turk dilinin kaynaklarına, zengin lehcelerine, eski Turk eserlerine onem veriyoruz Baykal Golu otesindeki Yakut Turkleri'nin dil ve kulturlerini bile ihmal etmiyoruzdiyerek Turk dunyasındaki dil ve tarih birliği calışmalarına ne kadar onem verdiğini gosterir Ayrıca 1933 yılında, Sovyetler idaresinde kardeşlerimiz olduğunu, bir dağılmanın olacağını, buna hazırlanmamız gerektiğini, bunun icin kopruleri sağlam tutmamız gerektiğini soylemiş, kulturun, dilin, tarihin birer kopru olduğunu işaret etmiştir
Ataturk, Turk dilinin yabancı kelimelerden arınmasını bilimsel kararlara bağlayacak Turk Dili Kurultayıcalışmalarını her şeyin ustunde tutuyordu Dunyayı şaşkına cevirecek, 'Buyuk Turk Devletleri Birliği' nin temel taşları, işte bu kurultay calışmaları idi Bilimsel terimlere bile Turkce karşılıklar bulunmuştur Ataturk bu konuda şoyle diyor: Batı dillerinden hicbirinden aşağı olmamak uzere, onlardaki kavramları anlatacak keskinliği, acıklığı haiz Turk bilim dili terimleri tespit edilecektirOyle de olmuştur; Ataturk bizzat kendisi bu dava uğruna calışmış, bugun askerlikte olsun, matematikte olsun kullandığımız bir cok terimleri Turkce'nin derinliklerinden cıkarıp bize armağan etmiştir 1938'de vefatından az bir zaman once, Turlu bilimlere ait Turkce terimler tespit edilmiş, bu surette dilimiz yabancı dillerin tesirinden kurtulma yolunda esaslı adımını atmıştır Bu yıl okullarımızda tedrisatın Turkce terimlerle yazılmış kitaplarla başlamış olmasını kultur hayatımız icin muhim bir hadise olarak kaydetmek isterimdiyerek, bu konuda buyuk bir ilerleme kaydedildiğini belirtmiştir
26 Eylul 1933'de Ataturk'un isteği ile butun yurt sathında Dil Bayramıkutlanmıştır Yalnız, Turk dilinin temizlenmesini değil, eş anlam sozcuklerle dilin zenginleştirilmesi de gozleniyordu Ataturk'e gore, dilin kaynağı millet idi, araştırmalar da milletten beslenmeliydi
Ataturk, hem dilin zenginleşmesine, eş anlam sozcuklerle sanat ve bilim dili olacak koklere kavuşmasına onem veriyor; hem bunları işleyip bilimsel yapıyı oluşturacak kuruluşları kazandırmaya calışıyordu İstanbul Universitesi'ne bağlı bir Dil Okuluacılması, halkevlerinde Edebiyat ve Turk Dili Kollarıkurularak koylere kadar uzanan araştırma ve soruşturmalarla yeni sozcuklerin taranması, hep bu hedef doğrultusunda alınmış kararlar sonucu yapılmış calışmalardır
2 Ağustos 1936 tarihinde ucuncu Dil Kurultayı'nı actı Yaptığı konuşmada: Konuk dil bilginlerinin, Turk dil bilginleri ile birlikte calışmalarından, dil bilimin şimdiye dek cozemediği bir cok guclukleri aşacağına, bu calışmaların bir cok gerceklerin gunışığına cıkmasını sağlayacağına guvenim tamdırdiyordu Gunlerce suren kurultayın en sağlam izleyicisi, Ataturk'tu Genel Kurul calışmalarını izliyor, komisyonlardaki calışmalara katılıyor, fikirlerini soyluyor Hedefin yalnız Anadolu Turkleri'nin değil, butun Turklerin ortak dilini yaratmak olduğunu durmadan tekrarlıyordu
1936 yılının 19 Ekiminde Turk Dil Kurumu'na gitti ve uzmanlarla 6 saat suren bir calışma yaptı Bu, o kadar uzun ve surekli calışma idi ki, uzmanların takatı tukendi Bunu gorunce Ataturk: Yorulduğunuz anlaşılıyor Benim bazı işlerim olmasa, sizinle kalıp calışmaları birlikte surdurmek isterdim Başka bir fırsatta, bu calışmaları yine birlikte yaparız, demişti
Hayatı elvermedi, bir daha buluşup, Turk dilindeki yabancı sozcuklerin yerine Turkcelerinin konması calışmalarına katılamadı Vefatından once de Ankara'da iken son ziyaret ettiği yer ise, inşaat bitene kadar calışmalarına 'Evkaf Apartımanı'nda başlayan DilTarihCoğrafya Fakultesi olmuştu Calışmalar hakkında bilgi almış, inşaat halinde olan fakulte binasını gormuş, yetkililerle goruşmuştu
Ataturk ve Turkce hakkındaki calışmaları
Turk milletinin dili Turkcedir Turk dili dunyada en guzel, en zengin ve en kolay alabilecek bir dildir Onun icin her Turk, dilini cok sever ve onu yukseltmek icin calışır Bir de Turk dili, Turk milleti icin kutsal bir hazinedir Cunku Turk milleti gecirdiği nihayetsiz felaketler icinde ahlakının, an'anelerinin, hatıralarının, menfaatlerinin, kısacası bugun kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu goruyor Turk dili Turk milletinin kalbidir, zihnidir
Turk demek dil demektir Milliyetin cok bariz vasıflarından birisi dildir Turk milletindenim diyen insanlar her şeyden evvel ve mutlaka Turkce konuşmalıdır Turkce konuşmayan bir insan Turk harsına, camiasına mensubiyetini iddia ederse buna inanmak doğru olmaz
Mustafa Kemal ATATURK
Ataturk, Turk dili konusunda; Turk milletinin dili Turkce'dir Turk dili dunyada en guzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir Onun icin her Turk, dilini cok sever ve onu yuceltmek icin calışır Bir de Turk dili, Turk milleti icin kutsal bir hazinedir Cunku Turk milleti gecirdiği nihayetsiz felaketler icinde ahlakının, an'anelerinin, hatıralarının, menfaatlerinin, kısacası bugun kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu goruyor Turk dili Turk milletinin kalbidir, zihnidirdiyerek hem Turk diline verdiği onemi, duyduğu sevgiyi belirtmekle beraber, Turk dilinin buyukluğunu ve Turk milleti icin onemini ortaya koymuştur
Ataturk, bir dil bilimci değildi Ancak, dile sadece bir devlet adamı ya da siyasetci gozuyle de bakmıyordu O, dilin bir milleti meydana getiren unsurları bir arada tutan en onemli etken olduğunu biliyordu 1931 yılında soylediği sozle bunu acıkca beyan etmişti Milletin cok acık niteliklerinden biri de dildir Turk milletindenim diyen insan her şeyden once ve kesinlikle Turkce konuşmalıdır Turkce konuşmayan bir insan Turk kulturune, Turk toplumuna bağlı olduğunu iddia ederse buna inanmak doğru değildirAyrıca Ataturk'un, dil konusundaki hassasiyeti eski tarihlere dayanmaktaydı 1916 yılında okuduğu şiir kitaplarına dil konusunda notlar duşmesi bunun acık delilidir
Ataturk, Turk kimliğini Turkce ile tanımlıyordu TURK demek, TURKCE demektir NE MUTLU TURK'UM DİYENE !diyordu Ataturk'un Kurtuluş Savaşı'ndan sonraki temel davası Turkce'yi, dolayısıyla Turk kultur ve kimliğini yabancı boyunduruklardan kurtarmakoruma, bunun icin de eğitimi her duzeyde Turkce ile yapmak, halkın yabancı dille eğitime ozenmesini onleyecek tedbirler almak olmuştur Bu konuda da şunu soyleyecektir: Kat'i olarak bilinmelidir ki, Turk milletinin dili ve milli benliği butun hayatında hakim ve esas olacaktırAtaturk ayrıca, Turk dilini geliştirerek ve yayarak, butun Turk dunyasının lehce farklılıkları giderilerek muşterek bir dil bağı ile birleşmesini, kısaca butun Turk dunyasında bir kultur birliği meydana getirmek istiyordu Bu sebeple; Turkiye dışında kalmış Turkler icin, ilkin kultur meseleleriyle ilgilenilmelidir Nitekim biz Turkluk davasını boyle muspet olcude ele almış bulunuyoruz Buyuk Turk tarihinde, Turk dilinin kaynaklarına, zengin lehcelerine, eski Turk eserlerine onem veriyoruz Baykal Golu otesindeki Yakut Turkleri'nin dil ve kulturlerini bile ihmal etmiyoruzdiyerek Turk dunyasındaki dil ve tarih birliği calışmalarına ne kadar onem verdiğini gosterir Ayrıca 1933 yılında, Sovyetler idaresinde kardeşlerimiz olduğunu, bir dağılmanın olacağını, buna hazırlanmamız gerektiğini, bunun icin kopruleri sağlam tutmamız gerektiğini soylemiş, kulturun, dilin, tarihin birer kopru olduğunu işaret etmiştir
Ataturk, Turk dilinin yabancı kelimelerden arınmasını bilimsel kararlara bağlayacak Turk Dili Kurultayıcalışmalarını her şeyin ustunde tutuyordu Dunyayı şaşkına cevirecek, 'Buyuk Turk Devletleri Birliği' nin temel taşları, işte bu kurultay calışmaları idi Bilimsel terimlere bile Turkce karşılıklar bulunmuştur Ataturk bu konuda şoyle diyor: Batı dillerinden hicbirinden aşağı olmamak uzere, onlardaki kavramları anlatacak keskinliği, acıklığı haiz Turk bilim dili terimleri tespit edilecektirOyle de olmuştur; Ataturk bizzat kendisi bu dava uğruna calışmış, bugun askerlikte olsun, matematikte olsun kullandığımız bir cok terimleri Turkce'nin derinliklerinden cıkarıp bize armağan etmiştir 1938'de vefatından az bir zaman once, Turlu bilimlere ait Turkce terimler tespit edilmiş, bu surette dilimiz yabancı dillerin tesirinden kurtulma yolunda esaslı adımını atmıştır Bu yıl okullarımızda tedrisatın Turkce terimlerle yazılmış kitaplarla başlamış olmasını kultur hayatımız icin muhim bir hadise olarak kaydetmek isterimdiyerek, bu konuda buyuk bir ilerleme kaydedildiğini belirtmiştir
26 Eylul 1933'de Ataturk'un isteği ile butun yurt sathında Dil Bayramıkutlanmıştır Yalnız, Turk dilinin temizlenmesini değil, eş anlam sozcuklerle dilin zenginleştirilmesi de gozleniyordu Ataturk'e gore, dilin kaynağı millet idi, araştırmalar da milletten beslenmeliydi
Ataturk, hem dilin zenginleşmesine, eş anlam sozcuklerle sanat ve bilim dili olacak koklere kavuşmasına onem veriyor; hem bunları işleyip bilimsel yapıyı oluşturacak kuruluşları kazandırmaya calışıyordu İstanbul Universitesi'ne bağlı bir Dil Okuluacılması, halkevlerinde Edebiyat ve Turk Dili Kollarıkurularak koylere kadar uzanan araştırma ve soruşturmalarla yeni sozcuklerin taranması, hep bu hedef doğrultusunda alınmış kararlar sonucu yapılmış calışmalardır
2 Ağustos 1936 tarihinde ucuncu Dil Kurultayı'nı actı Yaptığı konuşmada: Konuk dil bilginlerinin, Turk dil bilginleri ile birlikte calışmalarından, dil bilimin şimdiye dek cozemediği bir cok guclukleri aşacağına, bu calışmaların bir cok gerceklerin gunışığına cıkmasını sağlayacağına guvenim tamdırdiyordu Gunlerce suren kurultayın en sağlam izleyicisi, Ataturk'tu Genel Kurul calışmalarını izliyor, komisyonlardaki calışmalara katılıyor, fikirlerini soyluyor Hedefin yalnız Anadolu Turkleri'nin değil, butun Turklerin ortak dilini yaratmak olduğunu durmadan tekrarlıyordu
1936 yılının 19 Ekiminde Turk Dil Kurumu'na gitti ve uzmanlarla 6 saat suren bir calışma yaptı Bu, o kadar uzun ve surekli calışma idi ki, uzmanların takatı tukendi Bunu gorunce Ataturk: Yorulduğunuz anlaşılıyor Benim bazı işlerim olmasa, sizinle kalıp calışmaları birlikte surdurmek isterdim Başka bir fırsatta, bu calışmaları yine birlikte yaparız, demişti
Hayatı elvermedi, bir daha buluşup, Turk dilindeki yabancı sozcuklerin yerine Turkcelerinin konması calışmalarına katılamadı Vefatından once de Ankara'da iken son ziyaret ettiği yer ise, inşaat bitene kadar calışmalarına 'Evkaf Apartımanı'nda başlayan DilTarihCoğrafya Fakultesi olmuştu Calışmalar hakkında bilgi almış, inşaat halinde olan fakulte binasını gormuş, yetkililerle goruşmuştu