Sual: İnsanların kötülemelerine, çekiştirmelerine, ayıplamalarına üzülmek caiz midir?
CEVAP
Küfri cühudiye sebep olan şeylerden birisi de, insanlardan utanmak ve başkalarının kötülemelerinden, ayıplamalarından korkmaktır Ebu Talibin küfrü böyledir Ebu Talib, Resulullah efendimizin Peygamber olduğunu biliyordu İnsanların kötüleyeceklerinden korkarak ve ayıplayacaklarını düşünerek, inandığı halde, inandığını söylemedi
Ebu Talib ölüm döşeğinde iken, Resulullah efendimiz onun yanına gelerek, (Ey amcam! Sana şefaat edebilmem için, la ilahe illallah söyle!) buyurdu Cevabında, (Ey kardeşimin oğlu, doğru söylediğini biliyorum Lakin ölüm korkusu ile imana geldi denilmesini istemem) dedi
Kureyş kâfirlerinin ileri gelenleri, Ebu Talibin yanına geldiler Sen, bizim emirimizsin, sözlerin başımızın üzerindedir Fakat, senden sonra, yeğenin Muhammed ile aramızda düşmanlığın devam edeceğinden korkuyoruz Ona söyle! Dinimizi kötülemesin, dediler Ebu Talib, Resulullaha işittiklerini söyledi Resulullahın, onlar ile sulh yapmayacağını anlayınca, Müslüman olacağı anlaşılacak bazı şeyler söyledi Bunları işitince, amcasının iman etmesini istedi (İşitenler bana dil uzatacaklarından korkmasaydım, iman ederdim Seni sevindirirdim) dedi Öleceği zaman, bir şeyler söyledi Bunları işitebilmek için, Abdullah ibni Abbas yanına yaklaştı İman ettiğini bildiriyor dedi Ebu Talibin iman ettiği şüphelidir Ehli sünnet âlimlerine göre, iman etmedi Hazreti Ali, Resulullaha gelerek, dalalette olan amcan öldü dediğinde, (Yıka, kefen içine sar ve defnet! Men olununcaya kadar onun için dua ederiz) buyurdu Birkaç gün evinden çıkmayarak, onun için çok dua etti Eshabı kiramdan bazıları bunu işitince, onlar da, kâfir olarak ölmüş olan akrabaları için dua etmeye başladılar Bunun üzerine, Tevbe suresinin, (Peygamber ve iman edenler, akrabaları olsalar da, müşrikler için istiğfar etmemelidir) mealindeki 113 âyeti kerimesi nazil oldu
Ebu Talibin öldükten sonra diriltilip iman ettiği Kurtubi tefsirinde bildirilmektedir
İnsanların kötülemelerinden ve ayıplamalarından korkmaya karşı ilaç olarak şöyle düşünmelidir: Kötülemeleri doğru ise, ayıplarımı bana bildirmiş oluyorlar Bunları yapmamaya karar verdim demeli, böyle kötülemelerden ferahlık duymalıdır Onlara teşekkür etmelidir
Hasanı Basri hazretlerine, birisinin kendisini gıybet ettiğini haber verdiler Ona bir tabak helva gönderip, (Sevaplarını bana hediye ettiğini işittim Karşılık olarak bu tatlıyı gönderiyorum) dedi İmamı a’zam Ebu Hanife’ye, birisinin kendisini gıybet ettiğini söylediler Ona bir kese altın gönderip, (Bize verdiği sevapları arttırırsa, biz de karşılığını arttırırız) dedi
Yapılan kötüleme yalan ise, iftira ise, zararı söyleyene olur Onun sevapları bana verilir Benim günahlarım, ona yüklenir demelidir İftira etmek, nemmamlık yapmak söz taşımak, gıybet etmekten daha fenadırlar
İzzeti nefsime dokundu demek
Sual: “Bu söz, izzeti nefsime dokundudemek uygun mudur? Nefsin izzeti olur mu?
CEVAP
Nefs kelimesi, yirmiyi aşkın anlamda kullanılmakta ise de daha çok iki anlamı vardır Birisi kâfir olan nefstir Kâfir olan nefsin izzeti olmaz Gururuma dokundu demek gibi yanlış bir sözdür İslam âlimleri buyuruyor ki:
Ayıplanmak, izzeti nefse dokunmak kuruntusuna tutulmamalı Çünkü Allahü teâlâ, bu dini, bozuk âdetleri kaldırmak ve nefsi emmarenin izzeti nefs çılgınlıklarını yatıştırmak için gönderdi (İmamı Rabbani)
Allah sevgisi, nefsi emmarenin azgınlığından meydana gelen, benlik ve izzeti nefs perdesini yakar (M Masum Faruki)
Zillete sebep olan günah, izzeti nefse ve kibre sebep olan iyilikten daha hafiftir (Hikemi Ataiyye)
Bazı cahiller, öfkelenmeye erkeklik ve izzeti nefs diyorlar ki bu yanlıştır (İslam Ahlakı)
Görüldüğü gibi, nefsi emmare kastedilerek izzeti nefsime dokundu demek uygun değildir
Bir de nefs, bir şeyin özü, kendisi, kişi gibi anlama gelir Mesela, Kur'anı kerimde mealen, (Her nefs, ölümü tadıcıdır) buyuruluyor
Yani her canlı, herkes ölecek demektir Nefsin çoğulu nüfustur Nüfus sayımında nefsler kişiler sayılıyor Nefs, insan demek olduğuna göre, izzetli insan olur İzzet, insanlık, şerefinin ve haysiyetinin korunması demektir Bir âyeti kerime meali şöyledir:
(İzzet, Allah’ın, Resulünün ve müminlerindir) Münafikun 8
Demek ki, mümin izzet ve şeref sahibidir Bu bakımdan Bu söz, izzeti nefsime dokundudemekte mahzur yok ise de, bu tabiri kullananlar öteki anlamdaki nefs için kullanıyorlar Bu nefse, nefsi emmare denir Dine uymayan isteklerin kaynağıdır O nefsin izzeti olmaz O şekilde söylemek ise asla caiz olmaz Kur’anı kerimde mealen buyuruldu ki:
(Nefsinin arzularını ilah edineni gördün mü?) Casiye 23
(Nefsini temizleyen kurtuluşa ermiş, kötülükte günahlarda bırakan, ziyan etmiştir) Şems 8
Nefs temizlenince, kalb tasfiye bulur Yani nefs, kötü isteklerden kurtarılınca, kalbin haramlara bağlılığı kalmazİslamiyet’e uyanların nefsleri temizlenir (Mevakib)
Hadisi şeriflerde de buyuruluyor ki:
(Hak teâlâ buyurdu ki: Nefsine düşmanlık et, çünkü o benim düşmanımdır) MRabbani
(Hak teâlâ buyurdu ki: Nefsine düşmanlık ederek bana dost ol) İGazali
(Akıllı, nefsine uymaz, ibadet eder Ahmak ise nefsine uyar, ibadet etmez, günah işler sonra da Allah’ın rahmetini bekler) Tirmizi
(İbadet edilen, tapınılan en sevimsiz ilah, kişinin hevasıdır) Taberani
Heva, nefsin sevdiği, istediği şeylerdir Nefsin istekleri ise, hep hayvani arzulardır
(En faziletli amel, nefse en zor gelenidir) İGazali
İzzeti nefsime dokundu denirken ekseriya bu nefs kastediliyor, bu ise çok yanlıştır, kâfir olan nefsin izzeti olmaz Günah işlemek nefse tatlı gelir Bütün bid’atler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir Her günahın işlenmesi nefsi kuvvetlendirir Nefs, insanın en büyük düşmanıdır İnsanın imanını yok etmek ister Bundan zevk alır Bu bakımdan nefsi iyi tanımak, hilelerini bilmek gerekir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Nefsini tanıyan Rabbini tanır) Deylemi
CEVAP
Küfri cühudiye sebep olan şeylerden birisi de, insanlardan utanmak ve başkalarının kötülemelerinden, ayıplamalarından korkmaktır Ebu Talibin küfrü böyledir Ebu Talib, Resulullah efendimizin Peygamber olduğunu biliyordu İnsanların kötüleyeceklerinden korkarak ve ayıplayacaklarını düşünerek, inandığı halde, inandığını söylemedi
Ebu Talib ölüm döşeğinde iken, Resulullah efendimiz onun yanına gelerek, (Ey amcam! Sana şefaat edebilmem için, la ilahe illallah söyle!) buyurdu Cevabında, (Ey kardeşimin oğlu, doğru söylediğini biliyorum Lakin ölüm korkusu ile imana geldi denilmesini istemem) dedi
Kureyş kâfirlerinin ileri gelenleri, Ebu Talibin yanına geldiler Sen, bizim emirimizsin, sözlerin başımızın üzerindedir Fakat, senden sonra, yeğenin Muhammed ile aramızda düşmanlığın devam edeceğinden korkuyoruz Ona söyle! Dinimizi kötülemesin, dediler Ebu Talib, Resulullaha işittiklerini söyledi Resulullahın, onlar ile sulh yapmayacağını anlayınca, Müslüman olacağı anlaşılacak bazı şeyler söyledi Bunları işitince, amcasının iman etmesini istedi (İşitenler bana dil uzatacaklarından korkmasaydım, iman ederdim Seni sevindirirdim) dedi Öleceği zaman, bir şeyler söyledi Bunları işitebilmek için, Abdullah ibni Abbas yanına yaklaştı İman ettiğini bildiriyor dedi Ebu Talibin iman ettiği şüphelidir Ehli sünnet âlimlerine göre, iman etmedi Hazreti Ali, Resulullaha gelerek, dalalette olan amcan öldü dediğinde, (Yıka, kefen içine sar ve defnet! Men olununcaya kadar onun için dua ederiz) buyurdu Birkaç gün evinden çıkmayarak, onun için çok dua etti Eshabı kiramdan bazıları bunu işitince, onlar da, kâfir olarak ölmüş olan akrabaları için dua etmeye başladılar Bunun üzerine, Tevbe suresinin, (Peygamber ve iman edenler, akrabaları olsalar da, müşrikler için istiğfar etmemelidir) mealindeki 113 âyeti kerimesi nazil oldu
Ebu Talibin öldükten sonra diriltilip iman ettiği Kurtubi tefsirinde bildirilmektedir
İnsanların kötülemelerinden ve ayıplamalarından korkmaya karşı ilaç olarak şöyle düşünmelidir: Kötülemeleri doğru ise, ayıplarımı bana bildirmiş oluyorlar Bunları yapmamaya karar verdim demeli, böyle kötülemelerden ferahlık duymalıdır Onlara teşekkür etmelidir
Hasanı Basri hazretlerine, birisinin kendisini gıybet ettiğini haber verdiler Ona bir tabak helva gönderip, (Sevaplarını bana hediye ettiğini işittim Karşılık olarak bu tatlıyı gönderiyorum) dedi İmamı a’zam Ebu Hanife’ye, birisinin kendisini gıybet ettiğini söylediler Ona bir kese altın gönderip, (Bize verdiği sevapları arttırırsa, biz de karşılığını arttırırız) dedi
Yapılan kötüleme yalan ise, iftira ise, zararı söyleyene olur Onun sevapları bana verilir Benim günahlarım, ona yüklenir demelidir İftira etmek, nemmamlık yapmak söz taşımak, gıybet etmekten daha fenadırlar
İzzeti nefsime dokundu demek
Sual: “Bu söz, izzeti nefsime dokundudemek uygun mudur? Nefsin izzeti olur mu?
CEVAP
Nefs kelimesi, yirmiyi aşkın anlamda kullanılmakta ise de daha çok iki anlamı vardır Birisi kâfir olan nefstir Kâfir olan nefsin izzeti olmaz Gururuma dokundu demek gibi yanlış bir sözdür İslam âlimleri buyuruyor ki:
Ayıplanmak, izzeti nefse dokunmak kuruntusuna tutulmamalı Çünkü Allahü teâlâ, bu dini, bozuk âdetleri kaldırmak ve nefsi emmarenin izzeti nefs çılgınlıklarını yatıştırmak için gönderdi (İmamı Rabbani)
Allah sevgisi, nefsi emmarenin azgınlığından meydana gelen, benlik ve izzeti nefs perdesini yakar (M Masum Faruki)
Zillete sebep olan günah, izzeti nefse ve kibre sebep olan iyilikten daha hafiftir (Hikemi Ataiyye)
Bazı cahiller, öfkelenmeye erkeklik ve izzeti nefs diyorlar ki bu yanlıştır (İslam Ahlakı)
Görüldüğü gibi, nefsi emmare kastedilerek izzeti nefsime dokundu demek uygun değildir
Bir de nefs, bir şeyin özü, kendisi, kişi gibi anlama gelir Mesela, Kur'anı kerimde mealen, (Her nefs, ölümü tadıcıdır) buyuruluyor
Yani her canlı, herkes ölecek demektir Nefsin çoğulu nüfustur Nüfus sayımında nefsler kişiler sayılıyor Nefs, insan demek olduğuna göre, izzetli insan olur İzzet, insanlık, şerefinin ve haysiyetinin korunması demektir Bir âyeti kerime meali şöyledir:
(İzzet, Allah’ın, Resulünün ve müminlerindir) Münafikun 8
Demek ki, mümin izzet ve şeref sahibidir Bu bakımdan Bu söz, izzeti nefsime dokundudemekte mahzur yok ise de, bu tabiri kullananlar öteki anlamdaki nefs için kullanıyorlar Bu nefse, nefsi emmare denir Dine uymayan isteklerin kaynağıdır O nefsin izzeti olmaz O şekilde söylemek ise asla caiz olmaz Kur’anı kerimde mealen buyuruldu ki:
(Nefsinin arzularını ilah edineni gördün mü?) Casiye 23
(Nefsini temizleyen kurtuluşa ermiş, kötülükte günahlarda bırakan, ziyan etmiştir) Şems 8
Nefs temizlenince, kalb tasfiye bulur Yani nefs, kötü isteklerden kurtarılınca, kalbin haramlara bağlılığı kalmazİslamiyet’e uyanların nefsleri temizlenir (Mevakib)
Hadisi şeriflerde de buyuruluyor ki:
(Hak teâlâ buyurdu ki: Nefsine düşmanlık et, çünkü o benim düşmanımdır) MRabbani
(Hak teâlâ buyurdu ki: Nefsine düşmanlık ederek bana dost ol) İGazali
(Akıllı, nefsine uymaz, ibadet eder Ahmak ise nefsine uyar, ibadet etmez, günah işler sonra da Allah’ın rahmetini bekler) Tirmizi
(İbadet edilen, tapınılan en sevimsiz ilah, kişinin hevasıdır) Taberani
Heva, nefsin sevdiği, istediği şeylerdir Nefsin istekleri ise, hep hayvani arzulardır
(En faziletli amel, nefse en zor gelenidir) İGazali
İzzeti nefsime dokundu denirken ekseriya bu nefs kastediliyor, bu ise çok yanlıştır, kâfir olan nefsin izzeti olmaz Günah işlemek nefse tatlı gelir Bütün bid’atler, günahlar, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsi besler, kuvvetlendirir Her günahın işlenmesi nefsi kuvvetlendirir Nefs, insanın en büyük düşmanıdır İnsanın imanını yok etmek ister Bundan zevk alır Bu bakımdan nefsi iyi tanımak, hilelerini bilmek gerekir Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Nefsini tanıyan Rabbini tanır) Deylemi