Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, önümüzdeki yakın periyotta aile ve evlilik kurumuna yönelik önemli tehdit oluşturabilecek yeni trend, dijiseksüelite ilgili açıklamalarda bulundu.
Aile kavramı değişiyor
Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı günümüz dünyasında ailenin pozisyonunun süratle değişmekte olduğunu lisana getirerek rollerin, fonksiyonların ve yapısal faktörlerin yine inşa edildiğini vurguladı. Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, "Bu değişim sürecinde istikrar ve istikrar konusunda önemli sıkıntılar yaşayan aile kurumu, pek çok toplumda evliliklerin bir kısmının boşanma ile neticelenmesine ya da toplumda evliliğe ait algların değişmesine yol açmaktadır. Aile ve bilhassa evlilik kurumunu tehdit eden mevzular ortasında "solo yaşam" kavramıyla tanımlanan tekil omurların giderek daha çok aile hayatına tercih ediliyor olması yahut tek ebeveynli ailelerin çoğalması üzere mevzular yer almaktadır," diye konuştu.
Robotlara istek duymanın ismi: Dijiseksüelite
Dijiseksüeliteyi "insanların kendi cinslerinden çok robotlara yönelik cinsel ve iletişimsel istikametten istek duyarak onlarla birliktelik kurmayı tercih etmeleri" halinde tanımlayan Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, bu çeşit beşerler için literatürde "dijiseksüel" yahut "roboseksüel" sözlerinin kullanıldığını belirtti. Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, İngiliz yapay zekâ uzmanı David Levy'nin 2007 yılında yayınladığı "Robotlarla Aşk ve Seks" isimli kitabında, 2050 yılında robotlarla birinci evliliğin yapılabileceğini öngördüğünü söyledi.
Robotlara âşık olan da var, evlenen de
David Levy'nin bu öngörüsüne ait örneklerin günümüzde birtakım ülkelerde görülmeye başlandığını söyleyen Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, şu örnekleri verdi: "2016 yılında Lilly isminde bir Fransız bayan, 3D yazıcı vasıtasıyla üretilen InMoovator isimli robotuna âşık olduğunu ve onunla evlenmek istediğini lisana getirmiştir. Bundan bir sene sonra ise Jiajia Zheng isimli Çinli bir yapay zekâ uzmanı, kendi yaptığı robotla dini bir evlilik merasimi düzenleyerek ailesini ve arkadaşlarını da bu merasime davet etmiştir. Yapılan açıklamalara nazaran genç adam, kendisine uygun bir bayan bulacağından umudu kestiği ve ailesinin baskılarından da usandığı için bu türlü bir aksiyona yönelmişti. 2018 yılında Japonya'nın başşehri Tokyo'da bir okul yöneticisi olarak çalışan Akihiko Kondo, sanal dünyada 16 yaşında bir müzikçi olan hologram Hatsune Miku ile hatta kuyumcudan yüzük alarak ve evlilik sertifikası oluşturarak evlenmesi tekrar tüm dünyada infial uyandıran misal örneklerden biri. Örneklerden de anlaşıldığı üzere bu çeşit birliktelik "dijiseksüel devrim" ismiyle bilhassa tüm dünyada sayıları giderek artan yalnız ve alaka kurmakta zorlanan insanların alternatif bir seçeneği olarak görülmekte yahut bu türlü sunulmaktadır."
İnsan robot evliliği mümkün mü?
Kadın yahut erkeğin cinsel ilgi ve duygusal doyum için insanı değil de robotu tercih etmesinin birçok kavramı tekrar tanımlanmasının gerektirdiğini lisana getiren Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, bu kavramların en başında ailenin geldiğini vurguladı.
Bu durumun gelecekte kıymetli meselelere yol açabileceğini kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, kelamlarına şöyle devam etti: "Bir beşerle bir robotun evliliği mümkün müdür? Bu evlilikle birlikte evlat edinmek istemeleri nasıl karşılanmalıdır? Yoksa robot çocuklar imal mı dilecek? Öte yandan robot olan ebeveynin çocuğun duygusal gereksinimlerini karşılayabileceği düşünülebilir mi? Tahminen de en kıymetlisi bir beşerle ilgiyi tercih etmeyen anne ya da baba, çocuğu ile sağlıklı bir alaka kurabilecek midir? Kimliğimiz bu süreçte nasıl değişecek, yeni ahlak ve ahlakın normları ne olacak? İnsan vücudunun nesneleştirilmesi üzerine inşa edilmiş, insan ruhunun, vücudunun ve hislerinin bütünlüğünü görmezden gelen yeni bir bedensellikten bahsedebilir miyiz?"
İstirmar edilenler istismar eden pozisyonuna gelebilir
Demografik, etik ve öbür birçok açıdan genel olarak insanlığın geleceği için büyük bir tehlike oluşturan bu duruma ait türel, dini ve felsefi sorgulamaların günümüzde başladığını aktaran Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, tartışmaların birçoklarının robotların eksik kalacağı noktalar üzerine ağırlaştığının altını çizdi.
Bu durumun bile insanın ne kadar büyüklenen ve hak sahibi bakışla yaklaştığını anlatan Prof. Dr. Süleymanlı şöyle devam etti: "Şimdiye kadar, kullanıcıların başında robot partnerlerini onların kullanıyor yahut istismar ediyor olmaları ve her vakit robotların ikincil bir pozisyonda olacakları tarafındadır. Halbuki tarihten de bildiğimiz üzere, istismar olunanlar bir mühlet sonra istismar eden pozisyonuna gelebilirler. Bunu sıradan bir obje olan bilgisayarların ve akıllı telefonların, bugün hayatımızda asla vazgeçemeyeceğimiz bir aygıt haline gelmelerinden gözlemleyebiliyoruz. Hakikaten günümüzde artık insanlarda bu çeşit akıllı aygıtlardan uzak kalamama duygusu, uzak kalındığında bağlantı kopukluğundan kaynaklı endişe duyulmasının sorun haline gelebileceği ruhsal bir rahatsızlık oluşturmaktadır. Yeni bir bağımlılık tipi oluşmuş durumda. Tahminen yakında ortamızda robotlara zihinsel olarak bağımlı hale gelen birçok insan olacak. İnsanların robota benzetilmeye çalıştığı bu çağda robotlara da insani özellikler yüklenmeye çalışıldığı akıllardan çıkmamalıdır."
Aileyi destekleyici ve kollayıcı siyasetler geliştirilmeli
İşin en tehlikeli boyutunun bu üslup eğilimlerin bilhassa alakalarda sorun yaşayan ve yalnız olan gençler açısından cazip bulunması ve giderek daha fazla taraftar toplaması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı şu tavsiyelerde bulundu:
"Bu biçim robotları üreten şirketler de yapay zekâ odaklı yeni eserler tasarlayarak cazibe alanını daha da genişletmektedirler. Aile ve evlillik kurumunu, hatta insanlığın geleceğini birçok taraftan tehdit eden bu stil eğilimlerin önüne geçebilmek için toplumbilimcilerin, devlet kurumlarının ve STK'ların iş birliği içinde, aileyi destekleyici ve gözetici siyasetlerin geliştirilmesi insanlığın geleceği açısından son derece kıymetlidir."