Prof Dr Aysel Ekşi, ‘Ben Hasta Değilim ’ adlı kitabında anne baba ayrılığından hemen daha sonra görülen değişikliklerin, aileden aileye farklılık gösterdiğini belirtiyor Buna tarafından bazı çocuklarda evde ve okulda sosyal ilişkilerin bozulduğu gözlenirken, bazılarında yetişkinlere aleyhinde saldırganlık, aksilik etme veya yakınlaşma görülüyor Bilhassa erkek çocukları diğer yetişkin erkeklerden takviye ister hale geliyor veya aşırı saldırganlaşıyor Kızlardaysa saldırganlık sözlü ve bedenen kendini belli ediyor Kızlarda hem küstahlaşma, zaman zaman yas veya bağımlılık eğilimleri görülüyor
Çevrenin tavrı değişiyor
Çevresinin anne babası ayrılan çocuğa gösterdiği tepkiler de bambaşka oluyor Prof Dr Aysel Ekşi, bunu şöyle açıklıyor: “Öğretmenler daha büyük erkek çocukların anne babasının boşanmasına, kızların anne babasının ayrılmasından daha eksik olumlu bakıyor Babalarıyla düzgün görüşen ya da anneleri tarafından bağımsızlık yönünde cesaretlendirilen erkek çocukların maskülen kimliği benimsemeleri hiç de sorunlu olmamıştır
Yaş dönemlerine göre etkilenme
Okul öncesi çocuklar: Bu dönemdeki çocuklar ‘bebekleşme ’ gibi geriye dönüş davranışları gösteriyor Anne baba tarafından ‘başlarından atılmış ’ olmak endişesini taşıyorlar* Ayrılığa neden olduklarını düşünüyor, kendilerini suçlu ve sorumlu hissediyorlar Çevredeki bütün ayrılıkların farkına varmaya ve korkmaya başlıyorlar Uyku bozuklukları yaşıyor,* sıkıntılı, ağlamaya hazırlanmış ve agresif oluyorlar Oyundan tez sıkılıyorlar
78 yaş grubu: Bu yaş grubundaki çocukların bir kısmı depresif belirtiler gösterirken, çocukların aklı babalarının gidişinde oluyor Açık Açık acısını ortaya koyan çocuk, babasının dönmesini istediğini belirtiyor Annenin yeninden evlenerek babalarının başkasıyla yer değiştirmesinden korkuyorlar Babanın gidişini kendilerinin terk edilmesi gibi algıladıkları dikkati çekiyor Anne babalarının bitmiş birleşmesini umutla bekliyorlar Erkek çocuklar özellikle anneye kavgalı oluyor, babalarının kaybı için anneyi suçluyor
912 yaş grubu: Bu yaş mektep çocuklarının ayrılığa açılış tepkileri genellikle anne babadan birini bütün bu sorunlar için sorumlu bulmak şeklinde Çocukların taraf tuttuğu fark ediliyor Her iki ebeveyne ya da ikisinden birine şiddetle kızgınlar Anne babaların başkalarıyla ilişkisine karşı son derece duyarlılar Bu yaş grubundaki* çocukların mektep başarıları düşüş gösteriyor
Gençler: Gençlerin anne baba ayrılığına tepkilerinde gençten gence büyük farklılık gözleniyor Bazısı anne baba uyumsuzluğunu bilebildikleri ve anlayabildikleri halde, onları acımasızca eleştiriyor Kimisi de kendini başarıyla sıyırarak yeni koşullara ahenk sağlıyor Bazılarının da çabuk olgunlaştığı, aile içinde fazla daha sorumlu roller yüklendiği, ama bununla beraber ev dışındaki etkinliklerini bariz biçimde artırdıkları gözleniyor
ÇOCUĞUN BAŞ ETTİĞİ ALTI GERÇEK
1 Aile birliğinin dağıldığının bilinmesi Bu küçük çocuklar için daha zordur
2 Alışılmış etkinlikleri sürdürmede tekrar bir amaca sahip edebilmek
3 İtilme, reddedilme duygularıyla başa çıkabilmek Bu öyle fazla genç için en şiddet olanıdır Başarılı şekilde bu duygunun üstesinden varmak, anne babanın ikisiyle de iyi ve aralıksız ilişkilerin yütürülmesiyle kolaylaştırılır
4 Anne babayı bağışlamak Bu bazen yıllardan beri sürer
5 Boşanmanın sürekliliğini kabul etme ve ayrılık öncesi aile birliğine duyduğu özlemlerden vazgeçebilme
6 Uzun süreli sevmesevilme yeteneği kazanabilmek Bazı gençler bu ayrılığın tüm yaşamlarını etkileyiciğine inanıyor
Kısa süreli ilişkiler kuruyorlar
Prof Dr Aysel Ekşi, anne babaları boşandıktan daha sonra gençlerin geri kalan hayatlarının nasıl etkilendiğini şu sözlerle ifade ediyor: “Gençlerin birçok kendi evliliğinde anne babasının mutsuzluğunu tekrarlamaktan dehşet duyuyor Bu duygu, benzer seçiminde tedbirli bir yaklaşıma yol açıyor ya da izaç ilişkisinin yürüyebileceğinden muhakkak olabilmek yıllar alıyor
Çalışmalar, ayrılmayan ama sağlıksız ilişkilerin olduğu ailelerde büyümüş çocukların depresyona, anne babaları bölünmüş gençlerden daha sık yakalandığını gösteriyor
ABD ’deki bir araştırmada, anne babası boşanan kızların yüzde 62 ’si erkeklerinse yüzde 42 ’sinde hissi sorunlar saptandı Gençleri en çok üzen konu, anne veya babanın tarafını tutma zorunluluğu Öfke en sık duyulan tepki Gençlerin yüzde 77 ’si anne veya babanın geleceğiyle ilgili üzüntü duyuyor
Çevrenin tavrı değişiyor
Çevresinin anne babası ayrılan çocuğa gösterdiği tepkiler de bambaşka oluyor Prof Dr Aysel Ekşi, bunu şöyle açıklıyor: “Öğretmenler daha büyük erkek çocukların anne babasının boşanmasına, kızların anne babasının ayrılmasından daha eksik olumlu bakıyor Babalarıyla düzgün görüşen ya da anneleri tarafından bağımsızlık yönünde cesaretlendirilen erkek çocukların maskülen kimliği benimsemeleri hiç de sorunlu olmamıştır
Yaş dönemlerine göre etkilenme
Okul öncesi çocuklar: Bu dönemdeki çocuklar ‘bebekleşme ’ gibi geriye dönüş davranışları gösteriyor Anne baba tarafından ‘başlarından atılmış ’ olmak endişesini taşıyorlar* Ayrılığa neden olduklarını düşünüyor, kendilerini suçlu ve sorumlu hissediyorlar Çevredeki bütün ayrılıkların farkına varmaya ve korkmaya başlıyorlar Uyku bozuklukları yaşıyor,* sıkıntılı, ağlamaya hazırlanmış ve agresif oluyorlar Oyundan tez sıkılıyorlar
78 yaş grubu: Bu yaş grubundaki çocukların bir kısmı depresif belirtiler gösterirken, çocukların aklı babalarının gidişinde oluyor Açık Açık acısını ortaya koyan çocuk, babasının dönmesini istediğini belirtiyor Annenin yeninden evlenerek babalarının başkasıyla yer değiştirmesinden korkuyorlar Babanın gidişini kendilerinin terk edilmesi gibi algıladıkları dikkati çekiyor Anne babalarının bitmiş birleşmesini umutla bekliyorlar Erkek çocuklar özellikle anneye kavgalı oluyor, babalarının kaybı için anneyi suçluyor
912 yaş grubu: Bu yaş mektep çocuklarının ayrılığa açılış tepkileri genellikle anne babadan birini bütün bu sorunlar için sorumlu bulmak şeklinde Çocukların taraf tuttuğu fark ediliyor Her iki ebeveyne ya da ikisinden birine şiddetle kızgınlar Anne babaların başkalarıyla ilişkisine karşı son derece duyarlılar Bu yaş grubundaki* çocukların mektep başarıları düşüş gösteriyor
Gençler: Gençlerin anne baba ayrılığına tepkilerinde gençten gence büyük farklılık gözleniyor Bazısı anne baba uyumsuzluğunu bilebildikleri ve anlayabildikleri halde, onları acımasızca eleştiriyor Kimisi de kendini başarıyla sıyırarak yeni koşullara ahenk sağlıyor Bazılarının da çabuk olgunlaştığı, aile içinde fazla daha sorumlu roller yüklendiği, ama bununla beraber ev dışındaki etkinliklerini bariz biçimde artırdıkları gözleniyor
ÇOCUĞUN BAŞ ETTİĞİ ALTI GERÇEK
1 Aile birliğinin dağıldığının bilinmesi Bu küçük çocuklar için daha zordur
2 Alışılmış etkinlikleri sürdürmede tekrar bir amaca sahip edebilmek
3 İtilme, reddedilme duygularıyla başa çıkabilmek Bu öyle fazla genç için en şiddet olanıdır Başarılı şekilde bu duygunun üstesinden varmak, anne babanın ikisiyle de iyi ve aralıksız ilişkilerin yütürülmesiyle kolaylaştırılır
4 Anne babayı bağışlamak Bu bazen yıllardan beri sürer
5 Boşanmanın sürekliliğini kabul etme ve ayrılık öncesi aile birliğine duyduğu özlemlerden vazgeçebilme
6 Uzun süreli sevmesevilme yeteneği kazanabilmek Bazı gençler bu ayrılığın tüm yaşamlarını etkileyiciğine inanıyor
Kısa süreli ilişkiler kuruyorlar
Prof Dr Aysel Ekşi, anne babaları boşandıktan daha sonra gençlerin geri kalan hayatlarının nasıl etkilendiğini şu sözlerle ifade ediyor: “Gençlerin birçok kendi evliliğinde anne babasının mutsuzluğunu tekrarlamaktan dehşet duyuyor Bu duygu, benzer seçiminde tedbirli bir yaklaşıma yol açıyor ya da izaç ilişkisinin yürüyebileceğinden muhakkak olabilmek yıllar alıyor
Çalışmalar, ayrılmayan ama sağlıksız ilişkilerin olduğu ailelerde büyümüş çocukların depresyona, anne babaları bölünmüş gençlerden daha sık yakalandığını gösteriyor
ABD ’deki bir araştırmada, anne babası boşanan kızların yüzde 62 ’si erkeklerinse yüzde 42 ’sinde hissi sorunlar saptandı Gençleri en çok üzen konu, anne veya babanın tarafını tutma zorunluluğu Öfke en sık duyulan tepki Gençlerin yüzde 77 ’si anne veya babanın geleceğiyle ilgili üzüntü duyuyor