Çocuğun uyurken kaçırması gayet bayağı Küçükken benzer yollardan geçmiş ebeveynin bu yatak niye ıslak diye kınaması acayip Çözüm ne?
Çocuklu evlerde ortak manzara: Gecenin körü Yatak ıslanmış Ufaklık sus pus Utanıyor Anne baba çaktırmamaya çaba etse de dargın Demek fakat tuvalet eğitimiyle ilgili sorun var düşüncesi ikisine de hakim Ama gerçek başka*
Çocukların uyurken yataklarını ıslatması gelişimin doğal bir parçası Bilhassa 6 – 7 yaşına değin uyurken idrar torbası denetimi yapılamıyor
*Ona kızıp daha da utandırmayın
Bu süreçte çarşafları sık yıkamaya razı olun Sorun sizin Onun değil Sakın unutmayın Genellikle bu dönemin ardından yatak daha seyrek aralıklarla ıslanacak Sorun zamanla iyice ortadan kalkacak Sabırlı olmalısınız
Yatak ıslanmasın temalı stratejiler benzer nitelikte: Uykudan 1 – 2 saat önce akışkan tüketimini sınırlamak, uykuyu bölüp çocuğu tuvalete götürmek vb*
Buna karşın bir takım vakalar alışılmadık gelişebilir Çocuk büyüse de yatağını ıslatmayı sürdürür Bu durumda (anlayışı elden bırakmadan) temkinli almak durum Yatak ıslatma nadiren de olsa diğer bir afiyet sorunuyla ilişkili olabilir*
Belirtileri ne?
Birçok çocuk tuvalet eğitimini 4 yaşına kadar tamamlıyor*Ama idrar torbası denetiminde böyle bir hudut yok Çünkü istemdışı*
Özet Olarak çocuk yatağını bile isteye ıslatmıyor Hem bu ebediyen sürmeyecek 5 yaşında çocukların %15 ’inde yatak hala nemli 8 – 11 yaş arası bu oran %5 ’e düşüyor
Sabrınız kalmadıysa, diyelim çocuk kazık kadar olduysa ve hala çişini tutamıyorsa bir şeyler ters gidiyor olabilir Bu durumda bilirkişi yardımı gerekiyor*
Doktora mı götürsek?
• Çocuk 6 – 7 yaşından büyükse
• İdrar güçlüğü çekiyorsa*
• Çişi pembeyse
• Uyurken horluyorsa
• Fazla susuyorsa*
• Uzun zaman kuru kalmasına karşın ansızın yatağını ıslatmaya başlıyorsa
Doktora gitmeyi düşünmelisiniz
Neden oluyor?
Tam nedeni haberdar olan değil lakin sorunun gelişiminde ansızın artı faktör söz konusu olabilir
Bazen sadece çocuk olmanın verdiği basit nedenler olabilir
Bazen de akışkan tüketiminden psikolojik sorunlara, bedensel sorunlardan cinsiyete dek farklı alanlara yönlendirilmiş başka nedenler çıkabilir *
Sıralayalım:
Minik idrar torbası: Ufaklık uzun uzun uyuyor Böbrekler aralıksız çalışıyor İdrar torbası henüz gelişimini tamamlamadığı için deşarj gerekli*
Eksik his: İdrar torbasını denetleyen sinirler yavaş gelişiyor Uyarı vermekte gecikiyor Çocuk derin uykuda bunu farkedemiyor*
Hormon dengesizliği: Geceleyin idrar üretimini yavaşlatan (anti diüretik) hormonlar bir takım çocuklarda tatmin edici düzeyde değil **
Stres: Çocuklar kolay kaygılanır Kardeşleri olur Mektep zamanı kazanç Tatilde evden uzaklaşılır Böyle gelişmelerde yatağın ıslanması olağan
İdrar yolu enfeksiyonu: İdrar yolunda büyüyen sorunlar sadece geceleri yok gündüzleri de kaçırmaya niçin olabilir Sık işeme, idrarda kan, ağrı duygusal çoğu süre enfeksiyon işareti
Uyku apnesi: Islak yatak uyurken solunumu kısıtlayan uyku apnesiyle birlikte gelişebilir Horlama ve gündüz mahmurluğu yetersiz ve sağlıksız uykunun manâlı göstergelerinden Solunumla ilişkili başka sorunlar, sık yinelenen sinüs ve kulak enfeksiyonu uyku apnesini tetikleyebilir
Diyabet: Geceleri kuru geçen çocuğun yatağını ıslatmaya başlaması diyabetten kaynaklanabilir İdrar hacminde artış, fazla susuzluk, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı belirtilerine dikkat
Kabızlık: Kronik seyreden kabızlık idrar torbasına baskı yapabilir*
İdrar yolu – asap sistemi sorunları: Ara Sıra de olsa idrar yolunda ya da sinir sisteminde yapı *sorun olabilir*
Niçin herkese olmuyor?
Bazıları kaçırmaya daha eğilimli Risk faktörlerine bakalım:
Cinsiyet: Oğlanlarda kızlara oranla iki kat daha yaygın **
Aile geçmişi: Ebeveynler geçmişte kaçırmışsa çocukları da % 80 onlara çekiyor*
DEHB: Uyarı eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sorunu tetikliyor*
*Erkek çocuklarında yatağını ıslatma oranı daha yüksek*
Zararı ne?*
Şayet utanç verici ama maddi neden olmaksızın kaçırmanın afiyet yönünden sakıncası yok Yatağını ıslatan çocuğun suçluluk ve utanma duygusu güvenini zedeleyebilir Bu kayda değer *
Islak çamaşırla uyumak genital bölgede kızarıklık, isilik yapabilir Farkedince nevresim ve çamaşır değiştirmek gerekir Hep benzer bölge ıslanıyorsa su emmeyecek bir örtüyle (örneğin muşambayla) yatağın kuru kalması sağlanabilir Çarşaf başkalaşmak de kolaylaşır
Doktordan önce ne yapmalı?
Aile hekiminiz sizi üriner sorunlara odaklanmış bir uzmana (mesela pediyatrik ürolog ya da nefrolog) yönlendirebilir
Sorunu aktarırken nelere dikkat edeceksiniz?
Beklentilerinizi nasıl yöneteceksiniz?
Sıralayalım:*
Belirtileri yazın İlgili veya kayıtsız gözlemlerinizi not edin Çocuğunuz ne sıklıkta sıkışıyor? Günde kaç kez tuvalete gidiyor? Özellikle yemeklerden daha sonra ne dek su içiyor?*
Tuhaf gelişmeleri yazın Endişeleniyor mu? Yaşamında büyük değişimler oluyor mu?
Kullandığı ilaçları yazın Vitamin, mineral, gıda takviyesi alıyor mu?
Sorularınızı yazın Aklımdaydı unuttum dememek için doktora ne soracağınızı kararlaştırın
Doktora gitmeden hazırlık yerine getirmek kısıtlı sürede doğru veri almanın en etkin yöntemi Sorularınızı listeleyin:
• Altını neden ıslatıyor?
• Bu ne zaman biter?
• Tedavi yöntemi ne? Hangisini önerirsiniz?
• Tedavinin emrindeki etkisi var mı?
• Diğer alternatif var mı?
• Sıvı tüketimini kısıtlayalım mı?
• Önerdiğiniz ilacın eşdeğeri var mı?
• Konuya ilişkin yazı, kitap, dergi, kitapçık varsa alabilir miyim?
• Hangi web sitelerine bakmalıyım?
• Sormaya niyetlendikleriniz dışarıya aklınıza başka sorular da gelebilir Çekinmeyin*
Doktor ne yapabilir?
Hekim konuya ilişkin ayrıntılı data edinebilmek için onlarca soru sorabilir
Yatak ıslatma diğer sağlık sorunlarıyla, örneğin psikolojiyle veya pedagojiyle ilişkili olabilir*
Bunlara önceden hazırlanarak zamandan kazanabilir, soruna daha tez çözüm bulabilirsiniz*
Misal doktor sorularına bakalım:*
• Aile geçmişinde yatak ıslatan var mı?
• Daima mi ıslatıyor? Yeni mi başladı?
• Ne sıklıkta kaçırıyor?
• Özellikle bir takım yiyecekler, içecekler, aktiviteler mi tetikliyor?
• Gün içinde ıslattığı oluyor mu?
• İdrar güçlüğü var mı?*
• Boşandıysanız çocuk nerede, kiminle kalıyor? Islatma eğilimi kaldığı yere tarafından değişiyor mu?
Sabırla yaklaşmanız, kavrayış göstermeniz çok önemli Altını nemlendirmek çocuk için kolay değil Bunu yapmayı istemiyor fakat başka çaresi yok Doktora gitmeden çocuğunuzun akşamüzeri tükettiği sıvıları azaltmayı deneyebilirsiniz*
Muayene nasıl yapılıyor?*
Önce fiziki bulgulara bakılıyor Enfeksiyon veya diyabet olasılığına karşısında üre testi yapılıyor İdrar yolunda mümkün yapı kusur vb için röntgen çekiliyor İdrar torbası ve böbrekler görüntüleme cihazlarıyla inceleniyor*
Çocuklu evlerde ortak manzara: Gecenin körü Yatak ıslanmış Ufaklık sus pus Utanıyor Anne baba çaktırmamaya çaba etse de dargın Demek fakat tuvalet eğitimiyle ilgili sorun var düşüncesi ikisine de hakim Ama gerçek başka*
Çocukların uyurken yataklarını ıslatması gelişimin doğal bir parçası Bilhassa 6 – 7 yaşına değin uyurken idrar torbası denetimi yapılamıyor
*Ona kızıp daha da utandırmayın
Bu süreçte çarşafları sık yıkamaya razı olun Sorun sizin Onun değil Sakın unutmayın Genellikle bu dönemin ardından yatak daha seyrek aralıklarla ıslanacak Sorun zamanla iyice ortadan kalkacak Sabırlı olmalısınız
Yatak ıslanmasın temalı stratejiler benzer nitelikte: Uykudan 1 – 2 saat önce akışkan tüketimini sınırlamak, uykuyu bölüp çocuğu tuvalete götürmek vb*
Buna karşın bir takım vakalar alışılmadık gelişebilir Çocuk büyüse de yatağını ıslatmayı sürdürür Bu durumda (anlayışı elden bırakmadan) temkinli almak durum Yatak ıslatma nadiren de olsa diğer bir afiyet sorunuyla ilişkili olabilir*
Belirtileri ne?
Birçok çocuk tuvalet eğitimini 4 yaşına kadar tamamlıyor*Ama idrar torbası denetiminde böyle bir hudut yok Çünkü istemdışı*
Özet Olarak çocuk yatağını bile isteye ıslatmıyor Hem bu ebediyen sürmeyecek 5 yaşında çocukların %15 ’inde yatak hala nemli 8 – 11 yaş arası bu oran %5 ’e düşüyor
Sabrınız kalmadıysa, diyelim çocuk kazık kadar olduysa ve hala çişini tutamıyorsa bir şeyler ters gidiyor olabilir Bu durumda bilirkişi yardımı gerekiyor*
Doktora mı götürsek?
• Çocuk 6 – 7 yaşından büyükse
• İdrar güçlüğü çekiyorsa*
• Çişi pembeyse
• Uyurken horluyorsa
• Fazla susuyorsa*
• Uzun zaman kuru kalmasına karşın ansızın yatağını ıslatmaya başlıyorsa
Doktora gitmeyi düşünmelisiniz
Neden oluyor?
Tam nedeni haberdar olan değil lakin sorunun gelişiminde ansızın artı faktör söz konusu olabilir
Bazen sadece çocuk olmanın verdiği basit nedenler olabilir
Bazen de akışkan tüketiminden psikolojik sorunlara, bedensel sorunlardan cinsiyete dek farklı alanlara yönlendirilmiş başka nedenler çıkabilir *
Sıralayalım:
Minik idrar torbası: Ufaklık uzun uzun uyuyor Böbrekler aralıksız çalışıyor İdrar torbası henüz gelişimini tamamlamadığı için deşarj gerekli*
Eksik his: İdrar torbasını denetleyen sinirler yavaş gelişiyor Uyarı vermekte gecikiyor Çocuk derin uykuda bunu farkedemiyor*
Hormon dengesizliği: Geceleyin idrar üretimini yavaşlatan (anti diüretik) hormonlar bir takım çocuklarda tatmin edici düzeyde değil **
Stres: Çocuklar kolay kaygılanır Kardeşleri olur Mektep zamanı kazanç Tatilde evden uzaklaşılır Böyle gelişmelerde yatağın ıslanması olağan
İdrar yolu enfeksiyonu: İdrar yolunda büyüyen sorunlar sadece geceleri yok gündüzleri de kaçırmaya niçin olabilir Sık işeme, idrarda kan, ağrı duygusal çoğu süre enfeksiyon işareti
Uyku apnesi: Islak yatak uyurken solunumu kısıtlayan uyku apnesiyle birlikte gelişebilir Horlama ve gündüz mahmurluğu yetersiz ve sağlıksız uykunun manâlı göstergelerinden Solunumla ilişkili başka sorunlar, sık yinelenen sinüs ve kulak enfeksiyonu uyku apnesini tetikleyebilir
Diyabet: Geceleri kuru geçen çocuğun yatağını ıslatmaya başlaması diyabetten kaynaklanabilir İdrar hacminde artış, fazla susuzluk, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı belirtilerine dikkat
Kabızlık: Kronik seyreden kabızlık idrar torbasına baskı yapabilir*
İdrar yolu – asap sistemi sorunları: Ara Sıra de olsa idrar yolunda ya da sinir sisteminde yapı *sorun olabilir*
Niçin herkese olmuyor?
Bazıları kaçırmaya daha eğilimli Risk faktörlerine bakalım:
Cinsiyet: Oğlanlarda kızlara oranla iki kat daha yaygın **
Aile geçmişi: Ebeveynler geçmişte kaçırmışsa çocukları da % 80 onlara çekiyor*
DEHB: Uyarı eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sorunu tetikliyor*
*Erkek çocuklarında yatağını ıslatma oranı daha yüksek*
Zararı ne?*
Şayet utanç verici ama maddi neden olmaksızın kaçırmanın afiyet yönünden sakıncası yok Yatağını ıslatan çocuğun suçluluk ve utanma duygusu güvenini zedeleyebilir Bu kayda değer *
Islak çamaşırla uyumak genital bölgede kızarıklık, isilik yapabilir Farkedince nevresim ve çamaşır değiştirmek gerekir Hep benzer bölge ıslanıyorsa su emmeyecek bir örtüyle (örneğin muşambayla) yatağın kuru kalması sağlanabilir Çarşaf başkalaşmak de kolaylaşır
Doktordan önce ne yapmalı?
Aile hekiminiz sizi üriner sorunlara odaklanmış bir uzmana (mesela pediyatrik ürolog ya da nefrolog) yönlendirebilir
Sorunu aktarırken nelere dikkat edeceksiniz?
Beklentilerinizi nasıl yöneteceksiniz?
Sıralayalım:*
Belirtileri yazın İlgili veya kayıtsız gözlemlerinizi not edin Çocuğunuz ne sıklıkta sıkışıyor? Günde kaç kez tuvalete gidiyor? Özellikle yemeklerden daha sonra ne dek su içiyor?*
Tuhaf gelişmeleri yazın Endişeleniyor mu? Yaşamında büyük değişimler oluyor mu?
Kullandığı ilaçları yazın Vitamin, mineral, gıda takviyesi alıyor mu?
Sorularınızı yazın Aklımdaydı unuttum dememek için doktora ne soracağınızı kararlaştırın
Doktora gitmeden hazırlık yerine getirmek kısıtlı sürede doğru veri almanın en etkin yöntemi Sorularınızı listeleyin:
• Altını neden ıslatıyor?
• Bu ne zaman biter?
• Tedavi yöntemi ne? Hangisini önerirsiniz?
• Tedavinin emrindeki etkisi var mı?
• Diğer alternatif var mı?
• Sıvı tüketimini kısıtlayalım mı?
• Önerdiğiniz ilacın eşdeğeri var mı?
• Konuya ilişkin yazı, kitap, dergi, kitapçık varsa alabilir miyim?
• Hangi web sitelerine bakmalıyım?
• Sormaya niyetlendikleriniz dışarıya aklınıza başka sorular da gelebilir Çekinmeyin*
Doktor ne yapabilir?
Hekim konuya ilişkin ayrıntılı data edinebilmek için onlarca soru sorabilir
Yatak ıslatma diğer sağlık sorunlarıyla, örneğin psikolojiyle veya pedagojiyle ilişkili olabilir*
Bunlara önceden hazırlanarak zamandan kazanabilir, soruna daha tez çözüm bulabilirsiniz*
Misal doktor sorularına bakalım:*
• Aile geçmişinde yatak ıslatan var mı?
• Daima mi ıslatıyor? Yeni mi başladı?
• Ne sıklıkta kaçırıyor?
• Özellikle bir takım yiyecekler, içecekler, aktiviteler mi tetikliyor?
• Gün içinde ıslattığı oluyor mu?
• İdrar güçlüğü var mı?*
• Boşandıysanız çocuk nerede, kiminle kalıyor? Islatma eğilimi kaldığı yere tarafından değişiyor mu?
Sabırla yaklaşmanız, kavrayış göstermeniz çok önemli Altını nemlendirmek çocuk için kolay değil Bunu yapmayı istemiyor fakat başka çaresi yok Doktora gitmeden çocuğunuzun akşamüzeri tükettiği sıvıları azaltmayı deneyebilirsiniz*
Muayene nasıl yapılıyor?*
Önce fiziki bulgulara bakılıyor Enfeksiyon veya diyabet olasılığına karşısında üre testi yapılıyor İdrar yolunda mümkün yapı kusur vb için röntgen çekiliyor İdrar torbası ve böbrekler görüntüleme cihazlarıyla inceleniyor*