Sosyal bir davranış olan yalanı başkalarını yanıltmak, bir hatayı gizlemek amacıyla gerçeğe uygun olmayan şekilde yapılan bir davranış olarak tanımlayan Öge, “Çocukların yalancılık davranışı, ebeveynlerin fazla sık karşılaştığı bir durumdur Ebeveynler çocuğun gerçeğe sadık kalabilmesini çok erken yaşta öğrenmesini ister dedi
Bilirkişi Psikolog Yelda Öge, “Aileler kadar, yalancılık davranışıyla çocuğun gelişimsel döneminin özelliği olan hikayeler kurgulaması ve taklitler yapması çoğu kez birbirine karıştırılır Bu koşul fiilen çocuğun düş gücünün geniş ve başarılı olduğunu gösterir biçiminde konuştu
“Yaşamın birincil 5 yılında çocuğun yalan söylemesi konusunda üzüntü etmenize lüzum yoktur diyen Öge, gerçekliği algılamanın çocukta yaşla birlikte çoğalan bir vaka olduğuna uyarı çekti Öge, “Çocuğa sık sık gerçeğe ast kalmasını hatırlatmak ve cezalandırmak, çocuğa psikolojik olarak zarar vermekte, benlik saygısını düşürmektedir diye konuştu
Yalan türleri
Çocuklarda görülen yalancılık davranışının faklı türleri olduğuna değinen Uzman Psikolog Yelda Öge, bunları güya yalanlar, alışılmışlık haline gelen yalanlar ve patolojik yalanlar olarak tanımladı Bilhassa 34 yaş çocuklarında hayali konuşmalar fazla sık görüldüğünü aktaran Öge, bu durumda çocuğa hemencecik yalan söylediğini vurgulamanın doğru olmadığını dile getirdi Çocuğun gerçeklik duygusunun süre içinde oluşturacağının haberdar olmak gerektiğine uyarı çeken Öge, şunları söyledi:
“Bu dönemde çocukların sık sık söyledikleri yalanlar aslında gerçekçi değildir ve sözde yalanlardır Çocuğun güya yalanlarına çevresindeki bireylerin verdiği fazla tepkiler, hakiki yalana dönüşmesini kolaylaştırır Örneğin, koltuğa süt döken çocuk, bunu kardeşinin yaptığını söyleyebilir Çocuk ara sıra çevresindeki kişilere, olaylara teferruatlar katarak süsleyebilir Gerçeğe bağlı kalarak bambaşka bir durum da yaratabilir Bu hikayeler 7 yaş öncesine kadar sık görülür Süre içinde çocuğun iddiaya göre yalanları bir hikayeye dönüşebilir Çocuğun hayal gücünün en büyük özelliği genelde ikinci bir kişinin yaratılmasıdır Bu ikinci kişi genel olarak çocukla aynı yaşta ve cinsiyette bir arkadaş ya da kardeştir Çocuk yaşadığı duygu, tecrübe ve sorumlulukların bir bölümünü bu arkadaşa aktarır Tek çocuk veya kardeşleri kendisinden koskocoman olan çocuklarda bu daha sık görülür Iddiaya Göre yalanlar çocuk düşüncesinin kendiliğinden ve doğal ürünleridir Çocuklar psikolojik ihtiyaçları nedeniyle gerçek dışı düşünce, veri, laf ya da hayallere sığınabilir ve bu hayalleri hakiki gibi kabul edebilir
Alışkanlık haline gelen yalanlar
Alışkanlık haline gelen yalanları da tanımlayan Bilirkişi Psikolog Öge, “Çocuk gelişimsel olarak gerçekliği kavramaya başladığı dönemde yalan söylemeye devam ediyorsa bunun altında çevreyle olan negatif ilişkiler vardır Bu tür yalanlar, birtakım bencilce sonuçları almak ve başkalarını aldatmak için söylenen yalanlardır Bu nesil yalancılığın ‘kendini yoklama edememek ve aşırı bencillikle ’ yakın bir ilişkisi vardır Yalan söylemeyi alışkanlık haline getiren çocukların kişiliklerinde bu iki nitelik bulunur Bu durum çocuk eğitiminde sosyalleşme sürecinin gerektiği gibi başarılamadığını gösterir Şunu unutmamak gerekir; eğer bir çocuk, kendisiyle ve çevresiyle barışık bir şekilde yetişiyorsa yani sevgi ve ilgi ihtiyacı karşılanıyorsa, o çocuk yalana başvurmayacaktır kandırmak çocuğun hayatında alışkanlık haline dönüştüğünde, kendisini suç oluşturan tehlikesinden koruyabilmek için her türlü yalana da başvurabilecektir Bu sebeple aileler çocuklarında bu durumu ayrım ettiklerinde bilirkişi yardımı almaları gerekmektedir ifadelerini kullandı
Patolojik yalanlar
Patolojik yalanın ise, duygulanım bozukluğunun bir habercisi olduğunu aktaran Öge, patolojik yalanların temelini aşağılık duygusu ve kuvvet isteğinin oluşturduğunu söyledi Patolojik yalan söyleyen bir çocuğun en temel özelliğinin; sevinçli ve tasasız olmasına ast olduğunu vurgulayan Öge, “Çocuğun hiçbir kaygı taşımaması uyarı çekicidir Okulla, aile içindeki olaylarla ilgilenmez, gerçek arkadaşlığı aramaz, sosyal değişikliklerle yetinir, duygusal ve ahlaki olgunluğa ulaşamamıştır bundan başka duruma eşlik eden hırsızlık davranışlarının başlaması yardım alınması gerektiğini açıklama eder Patolojik yalan, duygulanımda da gerilemenin bir ifadesidir diye belirtti
Bilirkişi Psikolog Yelda Öge, “Aileler kadar, yalancılık davranışıyla çocuğun gelişimsel döneminin özelliği olan hikayeler kurgulaması ve taklitler yapması çoğu kez birbirine karıştırılır Bu koşul fiilen çocuğun düş gücünün geniş ve başarılı olduğunu gösterir biçiminde konuştu
“Yaşamın birincil 5 yılında çocuğun yalan söylemesi konusunda üzüntü etmenize lüzum yoktur diyen Öge, gerçekliği algılamanın çocukta yaşla birlikte çoğalan bir vaka olduğuna uyarı çekti Öge, “Çocuğa sık sık gerçeğe ast kalmasını hatırlatmak ve cezalandırmak, çocuğa psikolojik olarak zarar vermekte, benlik saygısını düşürmektedir diye konuştu
Yalan türleri
Çocuklarda görülen yalancılık davranışının faklı türleri olduğuna değinen Uzman Psikolog Yelda Öge, bunları güya yalanlar, alışılmışlık haline gelen yalanlar ve patolojik yalanlar olarak tanımladı Bilhassa 34 yaş çocuklarında hayali konuşmalar fazla sık görüldüğünü aktaran Öge, bu durumda çocuğa hemencecik yalan söylediğini vurgulamanın doğru olmadığını dile getirdi Çocuğun gerçeklik duygusunun süre içinde oluşturacağının haberdar olmak gerektiğine uyarı çeken Öge, şunları söyledi:
“Bu dönemde çocukların sık sık söyledikleri yalanlar aslında gerçekçi değildir ve sözde yalanlardır Çocuğun güya yalanlarına çevresindeki bireylerin verdiği fazla tepkiler, hakiki yalana dönüşmesini kolaylaştırır Örneğin, koltuğa süt döken çocuk, bunu kardeşinin yaptığını söyleyebilir Çocuk ara sıra çevresindeki kişilere, olaylara teferruatlar katarak süsleyebilir Gerçeğe bağlı kalarak bambaşka bir durum da yaratabilir Bu hikayeler 7 yaş öncesine kadar sık görülür Süre içinde çocuğun iddiaya göre yalanları bir hikayeye dönüşebilir Çocuğun hayal gücünün en büyük özelliği genelde ikinci bir kişinin yaratılmasıdır Bu ikinci kişi genel olarak çocukla aynı yaşta ve cinsiyette bir arkadaş ya da kardeştir Çocuk yaşadığı duygu, tecrübe ve sorumlulukların bir bölümünü bu arkadaşa aktarır Tek çocuk veya kardeşleri kendisinden koskocoman olan çocuklarda bu daha sık görülür Iddiaya Göre yalanlar çocuk düşüncesinin kendiliğinden ve doğal ürünleridir Çocuklar psikolojik ihtiyaçları nedeniyle gerçek dışı düşünce, veri, laf ya da hayallere sığınabilir ve bu hayalleri hakiki gibi kabul edebilir
Alışkanlık haline gelen yalanlar
Alışkanlık haline gelen yalanları da tanımlayan Bilirkişi Psikolog Öge, “Çocuk gelişimsel olarak gerçekliği kavramaya başladığı dönemde yalan söylemeye devam ediyorsa bunun altında çevreyle olan negatif ilişkiler vardır Bu tür yalanlar, birtakım bencilce sonuçları almak ve başkalarını aldatmak için söylenen yalanlardır Bu nesil yalancılığın ‘kendini yoklama edememek ve aşırı bencillikle ’ yakın bir ilişkisi vardır Yalan söylemeyi alışkanlık haline getiren çocukların kişiliklerinde bu iki nitelik bulunur Bu durum çocuk eğitiminde sosyalleşme sürecinin gerektiği gibi başarılamadığını gösterir Şunu unutmamak gerekir; eğer bir çocuk, kendisiyle ve çevresiyle barışık bir şekilde yetişiyorsa yani sevgi ve ilgi ihtiyacı karşılanıyorsa, o çocuk yalana başvurmayacaktır kandırmak çocuğun hayatında alışkanlık haline dönüştüğünde, kendisini suç oluşturan tehlikesinden koruyabilmek için her türlü yalana da başvurabilecektir Bu sebeple aileler çocuklarında bu durumu ayrım ettiklerinde bilirkişi yardımı almaları gerekmektedir ifadelerini kullandı
Patolojik yalanlar
Patolojik yalanın ise, duygulanım bozukluğunun bir habercisi olduğunu aktaran Öge, patolojik yalanların temelini aşağılık duygusu ve kuvvet isteğinin oluşturduğunu söyledi Patolojik yalan söyleyen bir çocuğun en temel özelliğinin; sevinçli ve tasasız olmasına ast olduğunu vurgulayan Öge, “Çocuğun hiçbir kaygı taşımaması uyarı çekicidir Okulla, aile içindeki olaylarla ilgilenmez, gerçek arkadaşlığı aramaz, sosyal değişikliklerle yetinir, duygusal ve ahlaki olgunluğa ulaşamamıştır bundan başka duruma eşlik eden hırsızlık davranışlarının başlaması yardım alınması gerektiğini açıklama eder Patolojik yalan, duygulanımda da gerilemenin bir ifadesidir diye belirtti