Çocuklarda görülen okul korkusu ve bu korkuyu yenme konusunda ailelere düşen görevleri Hisar Intercontinental Hospital Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr Asya Armağan ’la konuştuk…
*
Mektep, çocuklar için toplumsallaşmanın ilk adımıdır Okula başlamak çocuğun gelişiminde yeni ve her yeni şey gibi kaygı uyandıran bir aşamadır Okula yeni başlayan çocuklar için anne babalarından terketmek, yeni bir sosyal ortama harmoni sağlamak, kurallara adapte etmek, sorumluluk alabilmek, sosyal ilişkiler hazırlamak, ihtiyaçlarını ifade edebilmek sanıldığı kadar basit değildir Özellikle, ebeveynleri kadar aşırı korunan, kaide konmayan, şehvetli olarak yaşının olgunluğuna ulaşamamış çocuklar için bu daha da zordur Mektep eğitimine katılabilmeleri için çocukların kendilerine güven duymaları, öz bakım becerilerini kazanmış olmaları, problemlerle baş edebilme güçlerinin gelişmiş olması ve zihinsel becerilerde zorunlu olgunluğa ulaşmaları gerekir Çocukların bu olgunluğa erişmeleri genel olarak altı yılı bulur Dolayısıyla çocukların, maddesel, zihinsel, sosyal ve hissi açıdan eğitime katılabilecekleri aşamaya geldikleri altı yaşından (72 ay) itibaren okula başlamaları uygundur
*
Okula hazır olmaları için gereken donanımlara sahip olan çocuklar için bile okula ahenk karşılamak ve alışmak vakit alabilir ilk kez okula dışarı giden çocuklar, ailelerinden ayrılarak tanıdık olmayan bir ortama girdiklerinde, yabancı ortamı tanıyıp arkadaşlar edininceye kadar bazı harmoni sorunları yaşayabilirler Bu ahenk sorunları okula gitmeyi reddetme düzeyinde değildir *Bu alışma döneminde aileler çocuklarına güven vermeli ve yardım olmalıdırlar Birçok çocuk yeni ortama, kurallara, akademik ve sosyal beklentilere ahenk sağlayarak bu süreci dinç bir şekilde tamamlar Fakat ara sıra mektep, çocuk için sakınmak istediği bir yer haline gelebilir Mektep hayatı boyunca her çocuğun, öbür gerekçelerle okula gitmek istemediği zamanlar olabilir Bu klasik karşılanabilir Oysa çocuğun okula gitme konusunda sürekli sorun yaşaması, okula gitmemek için sürekli kendini hasta hissettiğini söylemesi, okula gitmek konusunda yoğun bir endişe yaşaması anne baba için dikkat edilmesi gereken bir durumdur
*
Mektep Reddinin Belirtileri…
Okul reddi, çeşitli kaygılar nedeni ile çocuğun okula gitmeyi reddetmesidir Mektep reddi okul hayatının her döneminde ortaya çıkabileceği gibi, geçiş dönemlerinde, yani okula başlangıç ve 1011 yaş dönemlerinde daha sık karşımıza çıkar Okul reddi olan çocuklar, okulda anne ya da babalarından ayrıldıklarında nedenini bilmedikleri büyük bir endişe yaşarlar, korkarlar böylece de okulda durmak istemezler, buna zorlandıklarında matem krizleri, hiddet nöbetleri ve fiziksel bir hastalığı düşündürecek karın ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi gibi belirtiler ortaya çıkabilir Geceleri uykuya dalmakta güçlük çekebilirler, karanlıktan ve yalnız uyumaktan korkabilirler Yapılan muayene ve incelemelerde ise genelde bu belirtileri açıklayacak bir fiziksel rahatsızlık saptanmaz Okulda yoğun bir vesvese ve dehşet yaşamış çocuk okula gitmediği vakit ya da hafta sonları epeyce rahattır Pazar günü akşamdan itibaren ya da pazartesi Sabahleyin bu belirtiler ortaya çıkmaya başlar Çocuk neden okula gitmediğini bütünüyle açıklayamasa da içinde bir korku olduğunu, inleme duygusal geldiğini söyleyebilir Bazen çocuklar okula gitmemek için “öğretmen kızıyor, “arkadaşlarım benimle oynamıyorlar *gibi gerekçeler öne sürebilirler*
*
Okul Reddinin Nedeni Çocuğunuzla İlişkiniz Olabilir!
Mektep reddinin temelinde çocuğun annesinden ayrılarak bağımsızlaşamaması sebebiyle yaşadığı güvensizlik yatar Yaşanan mektep korkusu aslında çocuğun annesinden bölünme korkusudur Aile bireyleri aralarında genel olarak bağımlı ilişki gözlenir Her birey, ötekine veya kendisine bir şey olacağı yönünde vesvese taşır Çocuğa bir şey olur korkusu ile çocuğun kendi başına bir şey yapmasına müsade vermezler Böyle bir ortamda yetişen çocuk okula başladığında kendisini yapayalnız ve güvensiz hisseder Mektep ortamının gerektirdiği akademik ve sosyal beklentileri yeterince iyi karşılayamayacağını düşünen bir çocuk için okula gitmek epeyce vesvese verici bir tecrübe olabilir Aile içinde yaşanan huzursuzluk ve çatışmalar çocuğun okula gitmek istememesine neden olabilir Eğer çocuk konut yaşamına ilişkin güvensizlik duyuyorsa, okulda olduğu süre içinde, evde olanları ve aile bireylerini merak ettiği için okula harmoni sağlamakta zorlanabilir Boşanma, yeni bir kardeşin doğması, yeni bir eve taşınılması, aile bireylerinden birisinin ölümü ya da uzun zaman hasta olması gibi olaylar çocuğun yaşadığı kaygıları artıracağı için okul reddine neden olabilir Aynı şekilde, arkadaşları kadar rahatsız edilmek, fazla rekabete ve başarıya odaklı bir derslik ortamında bulunmak, ders başarısının düşük olması, sosyal etkinliklerde geri planda kalmak, okulun kurallarına uymakta zorlanmak, çocuk için okulu ciddi bir üzüntü kaynağı haline getirebilir
*
Çocuğunuz Okula Gitmeyi Reddediyorsa…
Mektep reddi ile karşılaşıldığında çocuğu kaygılandıran ve rahatsız eden sorunun kaynağı dikkatlice araştırılmalıdır Çocuğun kendisini endişelendiren durum hakkında konuşmasına fırsat devretmek, sorunun nedenlerini anlamaya çalışmak içten çözümü bulmak için gereklidir Okula gitmediği için çocuğu suçlamamak, bu sıkıntılı durumun geçici olduğunu, diğer çocuklarda da görülebildiğini ve iyileştirilebildiğini anlatmak çocukla güvenli bir işbirliği kurulması açısından yardımsever olacaktır Mektep reddi ile baş yapabilmek için çocuğun okula devamı sağlanmalıdır Uzun süreli ve şiddetli okul reddi durumlarında yardım için aile bir uzmana başvurmalıdır Tedavide aile, öğretmen ve mektep çalışanlarının işbirliği önemlidir
*
*
*
*
Mektep, çocuklar için toplumsallaşmanın ilk adımıdır Okula başlamak çocuğun gelişiminde yeni ve her yeni şey gibi kaygı uyandıran bir aşamadır Okula yeni başlayan çocuklar için anne babalarından terketmek, yeni bir sosyal ortama harmoni sağlamak, kurallara adapte etmek, sorumluluk alabilmek, sosyal ilişkiler hazırlamak, ihtiyaçlarını ifade edebilmek sanıldığı kadar basit değildir Özellikle, ebeveynleri kadar aşırı korunan, kaide konmayan, şehvetli olarak yaşının olgunluğuna ulaşamamış çocuklar için bu daha da zordur Mektep eğitimine katılabilmeleri için çocukların kendilerine güven duymaları, öz bakım becerilerini kazanmış olmaları, problemlerle baş edebilme güçlerinin gelişmiş olması ve zihinsel becerilerde zorunlu olgunluğa ulaşmaları gerekir Çocukların bu olgunluğa erişmeleri genel olarak altı yılı bulur Dolayısıyla çocukların, maddesel, zihinsel, sosyal ve hissi açıdan eğitime katılabilecekleri aşamaya geldikleri altı yaşından (72 ay) itibaren okula başlamaları uygundur
*
Okula hazır olmaları için gereken donanımlara sahip olan çocuklar için bile okula ahenk karşılamak ve alışmak vakit alabilir ilk kez okula dışarı giden çocuklar, ailelerinden ayrılarak tanıdık olmayan bir ortama girdiklerinde, yabancı ortamı tanıyıp arkadaşlar edininceye kadar bazı harmoni sorunları yaşayabilirler Bu ahenk sorunları okula gitmeyi reddetme düzeyinde değildir *Bu alışma döneminde aileler çocuklarına güven vermeli ve yardım olmalıdırlar Birçok çocuk yeni ortama, kurallara, akademik ve sosyal beklentilere ahenk sağlayarak bu süreci dinç bir şekilde tamamlar Fakat ara sıra mektep, çocuk için sakınmak istediği bir yer haline gelebilir Mektep hayatı boyunca her çocuğun, öbür gerekçelerle okula gitmek istemediği zamanlar olabilir Bu klasik karşılanabilir Oysa çocuğun okula gitme konusunda sürekli sorun yaşaması, okula gitmemek için sürekli kendini hasta hissettiğini söylemesi, okula gitmek konusunda yoğun bir endişe yaşaması anne baba için dikkat edilmesi gereken bir durumdur
*
Mektep Reddinin Belirtileri…
Okul reddi, çeşitli kaygılar nedeni ile çocuğun okula gitmeyi reddetmesidir Mektep reddi okul hayatının her döneminde ortaya çıkabileceği gibi, geçiş dönemlerinde, yani okula başlangıç ve 1011 yaş dönemlerinde daha sık karşımıza çıkar Okul reddi olan çocuklar, okulda anne ya da babalarından ayrıldıklarında nedenini bilmedikleri büyük bir endişe yaşarlar, korkarlar böylece de okulda durmak istemezler, buna zorlandıklarında matem krizleri, hiddet nöbetleri ve fiziksel bir hastalığı düşündürecek karın ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi gibi belirtiler ortaya çıkabilir Geceleri uykuya dalmakta güçlük çekebilirler, karanlıktan ve yalnız uyumaktan korkabilirler Yapılan muayene ve incelemelerde ise genelde bu belirtileri açıklayacak bir fiziksel rahatsızlık saptanmaz Okulda yoğun bir vesvese ve dehşet yaşamış çocuk okula gitmediği vakit ya da hafta sonları epeyce rahattır Pazar günü akşamdan itibaren ya da pazartesi Sabahleyin bu belirtiler ortaya çıkmaya başlar Çocuk neden okula gitmediğini bütünüyle açıklayamasa da içinde bir korku olduğunu, inleme duygusal geldiğini söyleyebilir Bazen çocuklar okula gitmemek için “öğretmen kızıyor, “arkadaşlarım benimle oynamıyorlar *gibi gerekçeler öne sürebilirler*
*
Okul Reddinin Nedeni Çocuğunuzla İlişkiniz Olabilir!
Mektep reddinin temelinde çocuğun annesinden ayrılarak bağımsızlaşamaması sebebiyle yaşadığı güvensizlik yatar Yaşanan mektep korkusu aslında çocuğun annesinden bölünme korkusudur Aile bireyleri aralarında genel olarak bağımlı ilişki gözlenir Her birey, ötekine veya kendisine bir şey olacağı yönünde vesvese taşır Çocuğa bir şey olur korkusu ile çocuğun kendi başına bir şey yapmasına müsade vermezler Böyle bir ortamda yetişen çocuk okula başladığında kendisini yapayalnız ve güvensiz hisseder Mektep ortamının gerektirdiği akademik ve sosyal beklentileri yeterince iyi karşılayamayacağını düşünen bir çocuk için okula gitmek epeyce vesvese verici bir tecrübe olabilir Aile içinde yaşanan huzursuzluk ve çatışmalar çocuğun okula gitmek istememesine neden olabilir Eğer çocuk konut yaşamına ilişkin güvensizlik duyuyorsa, okulda olduğu süre içinde, evde olanları ve aile bireylerini merak ettiği için okula harmoni sağlamakta zorlanabilir Boşanma, yeni bir kardeşin doğması, yeni bir eve taşınılması, aile bireylerinden birisinin ölümü ya da uzun zaman hasta olması gibi olaylar çocuğun yaşadığı kaygıları artıracağı için okul reddine neden olabilir Aynı şekilde, arkadaşları kadar rahatsız edilmek, fazla rekabete ve başarıya odaklı bir derslik ortamında bulunmak, ders başarısının düşük olması, sosyal etkinliklerde geri planda kalmak, okulun kurallarına uymakta zorlanmak, çocuk için okulu ciddi bir üzüntü kaynağı haline getirebilir
*
Çocuğunuz Okula Gitmeyi Reddediyorsa…
Mektep reddi ile karşılaşıldığında çocuğu kaygılandıran ve rahatsız eden sorunun kaynağı dikkatlice araştırılmalıdır Çocuğun kendisini endişelendiren durum hakkında konuşmasına fırsat devretmek, sorunun nedenlerini anlamaya çalışmak içten çözümü bulmak için gereklidir Okula gitmediği için çocuğu suçlamamak, bu sıkıntılı durumun geçici olduğunu, diğer çocuklarda da görülebildiğini ve iyileştirilebildiğini anlatmak çocukla güvenli bir işbirliği kurulması açısından yardımsever olacaktır Mektep reddi ile baş yapabilmek için çocuğun okula devamı sağlanmalıdır Uzun süreli ve şiddetli okul reddi durumlarında yardım için aile bir uzmana başvurmalıdır Tedavide aile, öğretmen ve mektep çalışanlarının işbirliği önemlidir
*
*
*