Çocukların Dişleri Neden Çürüyor?
Süt dişleri normal dişlere oranla daha çok organik madde içerirler, bu nedenle çürümeye daha
yatkınlardır.Çocuklar, çürüğün erken döneminde görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı
gibi sinyalleri zamanında yorumlayamazlar. Olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olmasında
fark ederler ki bu durumda çok geç kalınmış olabilir.Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar
dikkat edemezler. Çocuğun el becerisi, merakı ve ebeveynin tutumu diş fırçalama alışkanlığını
belirler.Özellikle annelerin sıklıkla yaptığı bir hata da emzik ya da biberonu şeker, reçel vb. gibi
gıdalara batırarak çocuklara vermeleri veya uyku aralarında şekerli süt, meyve suyu gibi gıdalara
alıştırmalarıdır. Böylece beslenme düzensizliğinden dolayı dişler çürümeye yatkın hale gelir.
Çürük Oluşumu Engellenebilir mi?
Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı yada ilaç henüz geliştirilemedi. Ancak, çürük sayısını
azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır, bunlardan birisi; “fissür örtücü”
dediğimiz malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçükazı dişlerinin, çiğneyici yüzlerinde
bulunan “fissür” adı verilen oluklarda başlar. Bahsettiğimiz malzemeyle olukların üzeri kapatılıp, o
bölgeye mikrop, yemek artığı vs. nin sızması engellenerek çürük başlaması önlenir. Bu işlem, 6
yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçükazı dişlerine de uygulanabilir.Çürüğü engellemenin
başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktır. Dişlere yüzeysel florür uygulanması
suretiyle bu direnç kazandırılır.
Süt Dişlerinin Önemi Nedir?
Süt dişlerinin birinci görevi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıca konuşmanın
düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır.Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine
gelecek olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar.Süt dişi
erken çekildiği zaman bu doğal yer tutuculuk fonksiyonu da ortadan kalkmaktadır.Tedavi
edilmeyen süt dişi çürükleri, ağrı, kötü koku, çiğneme zorluğu, beslenme bozukluğu ve çirkin
görüntüye yol açar. Bu dönemdeki tedavi edilmeyen diş bozuklukları, ileride diş çarpıklığı, çene
gelişiminde bozukluk ve genel sağlık problemlerine (romatizmadan kalp rahatsızlıklarına kadar)
sebep olabilecektir. Dolayısıyla süt dişlerindeki çürükler, “nasıl olsa yerine yenileri gelecek”
yanılgısına düşmeden tedavi edilmelidir. Süt dişlerindeki çürükler ; ağrı ile çocuğun çok küçük
yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir .
Çocuklarda Diş Yaralanmaları
Çocuklarda dişlerin zarar gördüğü kazalarda zaman kaybetmeden müdahalede bulunulmalıdır.
Bunun için hekiminiz size, kazanın ne zaman ve nerede olduğunu, darbenin ne taraftan geldiğini,
kaza sonrası baygınlık, kusma, hafıza kaybı vb. olup olmadığını soracaktır. Verilen bilgiler
doğrultusunda en doğru tedavi uygulanabilecektir.Çocuklardaki diş yaralanmaları, bazen kalıcı
dişin tamamıyla yuvasından ayrılmasına sebep olabilir. Bu durumda çıkan diş ile birlikte acilen
dişhekiminize gitmelisiniz. Bu esnada diş, bir bardak sütün içinde, eğer süt mevcut değilse, temiz
bir su içinde muhafaza edilmelidir.
Bebeklerde Ağız Bakımı
Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü ile beslenmeleri ağız çevresindeki yumuşak doku ve
kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda
fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kullanımı gerekir.Bebekler 1 yaşından itibaren
bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır.Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına kadar devam
edebilir.Parmak emme, yalancı emzik kullanma gibi alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar izin
verilebilir. Eğer parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş arasında
bu alışkanlık mutlaka giderilmelidir.Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki
eder.
Çocuklarda Diş Fırçalama Ne Zaman Başlamalıdır?
Bebek 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah
kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir
tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.Diş fırçası kullanımına ise
çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 – 3 yaşında ) başlanması uygundur.Okul
öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda önemli olan,
çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin
görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri
ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra Anne-
Babanın kontrolü iyi olur.
Çocuklar İçin Nasıl Bir Diş Fırçası Seçilmelidir?
Çocuğun ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak ve naylon kıllardan üretilmiş diş fırçaları
kullanılmalıdır. Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanımı uygun değildir. Fırça kılları aşınır
aşınmaz (Ortalama 6 ay) mutlaka değiştirilmelidir.Çocuğuma dişlerini günde kaç kez
fırçalatmalıyım? Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece üçer dakikalık etkili bir
fırçalama işlemi yeterlidir. Her iyi alışkanlık gibi diş fırçalama alışkanlığı da çocukluk döneminde
kazanılacaktır.
Çocuklarda Bazı Ağız ve Diş Problemleri
Diş Gıcırdatma
Stress, agresif, takıntı veya sıkılgan kişilik yapıları, anne-babası diş gıcırdatan çocuklar bu
alışkanlığa daha eğilimlidir.Dişlerde aşınma, uyurken çıkartılan gıcırdatma sesleri, yüz kaslarında
ağrı, çene ekleminde problemler, baş ağrısı, dişlerde sallanma ve hassasiyet belirtileri
vardır.Öncelikle psikolojik açıdan diş gıcırdatmaya yol açan faktörler ortadan kaldırılmaya
çalışılır.Bu başarılamaz, hastaya takıp çıkartılabilien bir gece plağı yapılır.
Parmak Emme
Parmak emme küçük yaşlarda sık görülen bir alışkanlıktır. Genellikle dört yaşına kadar
kendiliğinden ortadan kalkar. Alışkanlığın sürekli dişlerin çıktığı yaşlarda da sürmesi, bu dişlerde
ve damakta yapısal bozukluklara yol açar. Bu bozuklukların nedeni parmağın ön dişlere ve
damağa uyguladığı başınçtır. Ortaya çıkan bozukluğun derecesi emmenin süresine, sıklığına,
şiddetine ve emme sırasında parmağın pozisyonuna bağlıdır.
Parmak emmeyi önlemenin en etkili yolu parmak emmeye eğilim gösteren çocuğu emziğe
alıştırmaktır. Emziğin hem verdiği zarar daha azdır, hemde daha kolay bırakılabilir.Tedavinin
zamanlaması çok önemlidir. Çocuğun kendisi bu alışkanlıktan kurtulmayı istemedikçe, tedavinin
başarıya ulaşması imkansızdır.Çocuğun çevre baskısına uğramaması ve alay edilmemesi için
okul çağından önce bırakması psikolojik yönden çok faydalıdır.Eğer her şeye rağmen 6 yaşına
kadar alışkanlık kırılamamışsa diş hekimine başvurularak profesyonel yardım alınması gereklidir.
Emzik
Bebekler için emmek rahatlamanın ve güven içinde hissetmenin en doğal yoludur.Eğer bebek
parmak emme eğilimi gösteriyorsa, derhal emziğe yönlendirilmelidir. Emzik parmak emmeye göre
hem daha az zararlıdır; hem de sonraki yaşlarda daha kolay bırakılabilir.Emzik günün büyük bir
bölümünde değil, sadece gerekli olduğunda verilmelidir.Yapısal bozukluklara yol açmamak için,
mümkün olduğu doğal meme yapısındaki emzikler seçilmelidir.Emziğin büyüklüğü ağzın yapısına
uygun olmalıdır.
Biberon Çürüğü
Bebeğimin dişleri sürer sürmez çürüdü. Nedeni ne olabilir? Bebeklerde bazen dişlerin üzerinde
sürer sürmez kahverengi lekeler oluştuğu ya da bu dişlerin kırılıp döküldüğü gözlenir. Aslında bu
lekeler diş çürükleridir ve dişler de çürük nedeniyle kırılır. Bu kadar erken bir dönemde çürük
oluşmasının nedeni de biberon çürüğü adı verilen çürüklerdir. Bebek beslenmesinde en önemli
besin olan anne sütü ya da inek sütü doğal olarak şeker içerir. Gece yatmadan önce yada uyku
sırasında bebek anne sütü ya da biberon emerse süt ağızda birikerek mikropların dişleri
çürütmesi için elverişli bir ortam oluşturur.
Biberon Çürüğünden Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Bebeklerde meydana gelen çürüklerin tedavisi çok güç olduğundan, koruyucu önlemlerin erken
dönemde alınması gerekir.
Bebeğinizin gece ağzında biberonla uyuma alışkanlığını önleyin.
Beslendikten sonra uyutmaya çalışın.
Biberondaki süte şeker, bal pekmez gibi tatlandırıcılar ilave etmeyin.
Bebek beslendikten sonra mutlaka su içirin.
İlk dişlerin sürmeye başlamasıyla gece ve sabah beslenmeleri sonrası temiz, ıslak bir tülbent ile
dişlerini silerek temizleyin.
Çocuklarda Hangi Diş Macunu Ne Kadar Kullanılmalıdır?
Bebeklik döneminde ve üç yaşına kadar çocuklarda diş macunu kullanımı önerilmez. Diş macunu
kullanımına üç yaşından sonra başlanmalıdır.Ancak reklamlarda gördüğünüz gibi 3-5 cm. değil,
bir leblebi kadar macun fırçalama için yeterli olacaktır.Diş macunu kullanımına başlandığı
dönemde, florürlü diş macunlarından herhangi biri tercih edilebilir. Önemli olan çocuğun seçilen
macunun tadını sevip istek duymasıdır.Fırçalama işleminde macundan çok, etkili bir fırçalama
işleminin önemli olduğunu unutmamak gerekir.
Çocuk Dişlerinde Acil Durumlar
Diş Ağrısı
Ağrıyan dişin çevresini temizleyin. Ilık tuzlu su ile gargara yaptırın ve eğer varsa sıkışmış yiyecek
artıklarını diş ipi ile uzaklaştırın. Asla dişin üzerine ağrı kesici veya benzeri ilaçlar koymayın.
Çocuğunuza daha önce de denemiş olduğunuz bir ağrı kesici verin ve en kısa sürede bir diş
hekimine götürün.
Isırılmış Dudak, Dil yada Yanak
Yaralı bölgeye buz koyun. Eğer kanama varsa, temiz bir gazlı bez ile hafifçe basınç uygulayın.
Kanama 15 dakika içinde durmazsa diş hekiminize başvurun.
Diş Tümüyle Çıkmışsa
Dişi bulun. Köküne mümkün olduğunca dokunmadan alın. Diş hekimine gidene kadar dişi
saklamak için en ideal ortam süttür. Temiz bir kapta sütün içinde koruyarak en kısa sürede diş
hekiminize gidin.
Süt veya Sürekli Dişlerde Travma
Hiç zaman kaybetmeden diş hekiminiz ile temasa geçin. Travmalardan sonra her kaybedilen saat
oluşan hasarı büyütmektedir.
Site içerisinde bulunan bilgiler destek sağlamak içindir. Hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene
etmesi tanı ve teşhis koyması yerine geçmez.