İştahsız çocuklardaki beslenme güçlüklerini kategorize ederek çözmeyi hedefleyen “IMFeD: Identification and Management of Feeding Difficulties Çocuklarda Beslenme Güçlüklerinin Tanımlanması ve Yönetimi Programı gerçekleştirilen basın toplantısında bütün yönleriyle ele alındı Projenin Türkiye ayağında Çocuk Psikiyatri Uzmanı Doç DrYasemen Taner, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Benal Büyükgebiz ve Hacettepe Üniversitesi Besin ve Diyetetik Bölümü Diyetetik Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Gülden Köksal, iştahsız çocuklarda beslenme ve besin güçlüklerini bütün yönleriyle ele alarak IMFeD Programı ’nın yeni bir bilimsel yaklaşım olduğuna dikkat çektiler
Çocuk sağlığı alanında yeni bilimsel teşebbüs olarak değerlendirilen ve besin sorunlarını sınıflandırarak çözmeyi hedefleyen IMFeD Programı, çocuk beslenmesinde amacın bütün ve dengeli besin olması gerektiğini savunuyor Çocuk beslenmesi ve iştahsızlık konusunun, psikiyatri, çocuk sağlığı, gıda ve diyetetik bölümlerinin birlikte çalışmasıyla çözümlenmesi gerektiğini anlatan ve çocuklardaki gıda güçlüklerine yeni bir bakış açısı getiren IMFeD Projesi, çocuklardaki gıda güçlüklerini kategorilere ayırarak, her kategorideki çocuk için farklı çözüm önerileri sunuyor Abbott Gıda Ürünleri ’nin koşulsuz desteğiyle Amerika, Avrupa, Asya ve Latin Amerika ile Türkiye ’de eşzamanlı olarak yürütülen global programın Türkiye ayağında gerçekleştirilen araştırmalarda elde edilen sonuçlar ise çocuk beslenmesinde hekim, ezcacı, anne ilişkisinin önemine dikkat çekiyor (Bilgilendirme notuna bakınız)
İştahsız çocuğu içten çözümlemek tedavinin en önemli öğesi
Yurt dışı ve yurtiçinden bir çok analist bilim insanının katkısıyla hayat bulan IMFeD Programı, gıda güçlükleri olan çocukları 6 kategoriye ayırıyor: Birinci kategoride bulunan “yemek seçen çocuklar; açıklanmış tat, kıvam, koku ve görüntüye sahip yiyecekleri reddediyor ve zorlandıkları takdirde fazla tepki gösteriyorlar Uzmanlar, bu çocukları zorlamanın değil özendirme edip model olmanın gerekliliğine değiniyor Benzer besinleri, emin aralar ve değişik biçimlerde baştan denemek de olumlu olduğu açıklanmış tutum biçimleri aralarında yer alıyor* İkinci kategoriye giren “iştahsız ve hareketli çocuklar ise yemek yemek yemeye karşısında ilgisizler ve kolay doyuyorlar Dikkatleri ivedi dağılan bu aşırı devingen çocuklar, bir lahza önce masadan kalkmak istiyorlar Bu tipte, sofrada keyifli yemek ritüelinin yüceltilmesi, yemek disiplini ve dikkat terbiyesi başvurulması gereken yollar olarak belirtiliyor
“İştahsız olarak değerlendirilen normal çocuk ise diğer kategorilerin tersine gerçekte gereksinim duyduğu kadar yemek yiyen sağlıklı bir çocuk portresi çiziyor Sıradan olarak sevdiği ve sevmediği bir takım besinler olan bu çocuk tipi, annesi kadar daha fazla yiyen başka çocuklar ile karşılaştırıldığı için hatalı bir şekilde iştahsız olarak değerlendiriliyor Bu çocuklarda, doktorların aileye tetkik ile güven vermesi ve ailenin rahatlatılması yüksek siklet taşıyor Bu noktada ebeveynlerin beslenme eğitimi alması da tutumlarını olumlu etkiliyor
Beslenmeye karşı şiddetli direnç bildiren, dertli ve ağızlarını açmayı reddeden çocuklar ise “yemek yemekten korkan çocuk kategorisine giriyor Bu çocuklar yemekle ilgili her şeyden kaçmaya çalışıyor ve yemek yemek yememek için ellerinden geleni yapıyor Bu çocuklar için derece derece duyarsızlaştıma yöntemi iyi sonuç veriyor Zorunlu durumlarda, beslenmelerini bütün ve dengeli bir yardım ile tamamlamak gerekiyor
Organik hastalığa alt iştahsız çocuk sınıfında bulunan çocuklar için iştahsızlık, bilinmez diğer bir sorunun göstergesi olarak ortaya çıkıyor Bu çocukların iştahsızlıklarının aşağıda yatan sorunu bulmak çocuğun sağlığı açısından büyük tartı taşıyor
Son olarak, genel anlamda içe kapanık ve keyifsiz çocuklar “iştahsız ve içine kapanık çocuk sınıfına dahil ediliyor Bu tür çocukların iştahsızlıklarının temelinde çoğu zaman annebaba ayrılığı ya da kendisine bakan kişilerden annebabadan yeterince alaka görememe gibi problemler yatıyor Bu durumlarda ebeveynbakımveren – çocuk ilişkisini ayrıntılı biçimde ele alıp olumsuzlukları tamir etmek gerekiyor
Çocukları bu şekilde gıda alışkanlıklarına tarafından kategorize ederken, bir çocukta birdenbire pozitif besin güçlüğüne rastlanabileceğini de unutmamak gerekiyor Bir beslenme güçlüğü ile karşılaşıldığında, çocuğun bütün ve dengelenmiş beslendiğinden emin olunabilecek uygun besin desteğini tercih etmek gerekiyor
*“Çocuklarda Beslenme Güçlüklerinin Tanımlanması ve Yönetimi (IMFeD) Programı Türkiye ayağında tüm yönleriyle ele alınan basın toplantısında Çocuk Psikiyatri Uzmanı Doç DrYasemen Taner, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Benal Büyükgebiz ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Diyetetik Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Gülden Köksal, iştahsız çocuklarda gıda ve beslenme güçlüğünü inceleyerek IMFeD Projesi ’nin yeni bir bilimsel girişim olarak görülmesine dikkat çektiler
Annelerin çaresizliği çocuklarda önerilmeyen yeme biçimleri yaratıyor
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Benal Büyükgebiz, çocuklardaki gıda sorunlarının sınıflara ayrıldığına değinerek, “Çocukta hangi gıda güçlüğü olduğunu içten tahlil etmek içten çözümleri sunabilmek açısından büyük tartma taşıyor İştahsız olan ya da hatalı beslenen bir çocuğu sağlıklı beslenmeye yönlendirirken zorlamak yerine ailecek dürüst tavır biçimlerinin benimsenmesi ve bütün ve dengelenmiş beslenmenin sağlanması çocuğun fiziksel ve psikolojik gelişimi açısından olumlu netice veriyor dedi Keza Büyükgebiz çocuğa ısrarcı davranışın kuşkusuz yanlış olduğunu, bir takım annelerin bu konuda zorunlu davranarak çocukların ilerleyen yaşlarda yemek yemek ile ilgili kayda değer problemler yaşamasına sebep olduğunu belirtti Büyükgebiz, böyle durumlarda* ayrıca iştahsız çocuğun beslenmesini tamamlamak hem de annenin bu konuda içini hafifletmek için bütün ve dengeli gıda desteklerini önerdiklerini belirtti
Dinç çocukların nasıl beslenmesi gerektiğine değinen Hacettepe Üniversitesi Gıda ve Diyetetik Bölümü Diyetetik Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Gülden Köksal ise yaş gruplarına uygun şekilde tüketilmesi gereken besinlerin özelliklerinin yanı sıra öğün düzeninin ve porsiyonların nasıl ayarlanması gerektiği konusunda da veri verdi Köksal, “Çocuklarda sağlıklı besin her gıdadan acele ile tüketmek anlamına gelmiyor Dinç beslenmenin yeterli ve dengelenmiş beslenerek yükselme için gereken esas gıda ihtiyacının giderilmesi anlamına geldiğini bütün ebeveynlere öğretmeliyiz diyerek dinç beslenmenin reel anlamına dikkat çekti
Toplantıda laf alan bir öteki bilirkişi doktor, Çocuk Psikiyatri Uzmanı Doç Dr Yasemen Taner, çocuklardaki gıda sorunlarına psikiyatrik açıdan yaklaşarak, beslenme sorunlarında anne – çocuk ve anne – hekim iletişiminin önemine aksan yaptı Bilhassa anne – çocuk arasındaki ilişkinin çocuğun beslenmesine yansımaları üzerinde duran Taner, annelerin içten yaklaşımlarının çocukların besin konusundaki davranışlarını olumlu etkilediğinin altını çizdi Bu noktada yapılan hataların, çocuktaki gıda becerisi gelişimini fazla olumsuz etkilediğini gösteren Taner, “Hatta benim Blender Çocuklar dediğim çocuklarının protein alabilmesi için köfteleri süt ile birlikte blender ’dan geçirerek yediren anneler var ifadesi ile iştahsız çocukların beslenmesinde karşılaşılan güçlükleri ve bu süreçteki hatalı davranışların boyutunu ortaya koydu Keza Taner, çocuğuna “baskı ile yediren annelerin davranışsal olarak ileriki dönemlerde çocukta problemler yarattığı ve çocuğun yemek yemek ile ilişkisini bozduğunun altını çizdi Annelerin çocuğun ağız tadı tadına ve bambaşka bir birey olduğuna hürmet göstermemesi durumunda ilerleyen yaşlarda, temel güven duygusu gelişimi gibi konularda problem yaşandığına dikkat çeken Taner, “Tiryakilik yaşayan bireylerin çocukluklarında, belirtilmiş dönemlerinde beslenme güçlüğü yaşadığını kabul ediyoruz dedi
Çocuk sağlığı alanında yeni bilimsel teşebbüs olarak değerlendirilen ve besin sorunlarını sınıflandırarak çözmeyi hedefleyen IMFeD Programı, çocuk beslenmesinde amacın bütün ve dengeli besin olması gerektiğini savunuyor Çocuk beslenmesi ve iştahsızlık konusunun, psikiyatri, çocuk sağlığı, gıda ve diyetetik bölümlerinin birlikte çalışmasıyla çözümlenmesi gerektiğini anlatan ve çocuklardaki gıda güçlüklerine yeni bir bakış açısı getiren IMFeD Projesi, çocuklardaki gıda güçlüklerini kategorilere ayırarak, her kategorideki çocuk için farklı çözüm önerileri sunuyor Abbott Gıda Ürünleri ’nin koşulsuz desteğiyle Amerika, Avrupa, Asya ve Latin Amerika ile Türkiye ’de eşzamanlı olarak yürütülen global programın Türkiye ayağında gerçekleştirilen araştırmalarda elde edilen sonuçlar ise çocuk beslenmesinde hekim, ezcacı, anne ilişkisinin önemine dikkat çekiyor (Bilgilendirme notuna bakınız)
İştahsız çocuğu içten çözümlemek tedavinin en önemli öğesi
Yurt dışı ve yurtiçinden bir çok analist bilim insanının katkısıyla hayat bulan IMFeD Programı, gıda güçlükleri olan çocukları 6 kategoriye ayırıyor: Birinci kategoride bulunan “yemek seçen çocuklar; açıklanmış tat, kıvam, koku ve görüntüye sahip yiyecekleri reddediyor ve zorlandıkları takdirde fazla tepki gösteriyorlar Uzmanlar, bu çocukları zorlamanın değil özendirme edip model olmanın gerekliliğine değiniyor Benzer besinleri, emin aralar ve değişik biçimlerde baştan denemek de olumlu olduğu açıklanmış tutum biçimleri aralarında yer alıyor* İkinci kategoriye giren “iştahsız ve hareketli çocuklar ise yemek yemek yemeye karşısında ilgisizler ve kolay doyuyorlar Dikkatleri ivedi dağılan bu aşırı devingen çocuklar, bir lahza önce masadan kalkmak istiyorlar Bu tipte, sofrada keyifli yemek ritüelinin yüceltilmesi, yemek disiplini ve dikkat terbiyesi başvurulması gereken yollar olarak belirtiliyor
“İştahsız olarak değerlendirilen normal çocuk ise diğer kategorilerin tersine gerçekte gereksinim duyduğu kadar yemek yiyen sağlıklı bir çocuk portresi çiziyor Sıradan olarak sevdiği ve sevmediği bir takım besinler olan bu çocuk tipi, annesi kadar daha fazla yiyen başka çocuklar ile karşılaştırıldığı için hatalı bir şekilde iştahsız olarak değerlendiriliyor Bu çocuklarda, doktorların aileye tetkik ile güven vermesi ve ailenin rahatlatılması yüksek siklet taşıyor Bu noktada ebeveynlerin beslenme eğitimi alması da tutumlarını olumlu etkiliyor
Beslenmeye karşı şiddetli direnç bildiren, dertli ve ağızlarını açmayı reddeden çocuklar ise “yemek yemekten korkan çocuk kategorisine giriyor Bu çocuklar yemekle ilgili her şeyden kaçmaya çalışıyor ve yemek yemek yememek için ellerinden geleni yapıyor Bu çocuklar için derece derece duyarsızlaştıma yöntemi iyi sonuç veriyor Zorunlu durumlarda, beslenmelerini bütün ve dengeli bir yardım ile tamamlamak gerekiyor
Organik hastalığa alt iştahsız çocuk sınıfında bulunan çocuklar için iştahsızlık, bilinmez diğer bir sorunun göstergesi olarak ortaya çıkıyor Bu çocukların iştahsızlıklarının aşağıda yatan sorunu bulmak çocuğun sağlığı açısından büyük tartı taşıyor
Son olarak, genel anlamda içe kapanık ve keyifsiz çocuklar “iştahsız ve içine kapanık çocuk sınıfına dahil ediliyor Bu tür çocukların iştahsızlıklarının temelinde çoğu zaman annebaba ayrılığı ya da kendisine bakan kişilerden annebabadan yeterince alaka görememe gibi problemler yatıyor Bu durumlarda ebeveynbakımveren – çocuk ilişkisini ayrıntılı biçimde ele alıp olumsuzlukları tamir etmek gerekiyor
Çocukları bu şekilde gıda alışkanlıklarına tarafından kategorize ederken, bir çocukta birdenbire pozitif besin güçlüğüne rastlanabileceğini de unutmamak gerekiyor Bir beslenme güçlüğü ile karşılaşıldığında, çocuğun bütün ve dengelenmiş beslendiğinden emin olunabilecek uygun besin desteğini tercih etmek gerekiyor
*“Çocuklarda Beslenme Güçlüklerinin Tanımlanması ve Yönetimi (IMFeD) Programı Türkiye ayağında tüm yönleriyle ele alınan basın toplantısında Çocuk Psikiyatri Uzmanı Doç DrYasemen Taner, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Benal Büyükgebiz ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Diyetetik Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Gülden Köksal, iştahsız çocuklarda gıda ve beslenme güçlüğünü inceleyerek IMFeD Projesi ’nin yeni bir bilimsel girişim olarak görülmesine dikkat çektiler
Annelerin çaresizliği çocuklarda önerilmeyen yeme biçimleri yaratıyor
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof Dr Benal Büyükgebiz, çocuklardaki gıda sorunlarının sınıflara ayrıldığına değinerek, “Çocukta hangi gıda güçlüğü olduğunu içten tahlil etmek içten çözümleri sunabilmek açısından büyük tartma taşıyor İştahsız olan ya da hatalı beslenen bir çocuğu sağlıklı beslenmeye yönlendirirken zorlamak yerine ailecek dürüst tavır biçimlerinin benimsenmesi ve bütün ve dengelenmiş beslenmenin sağlanması çocuğun fiziksel ve psikolojik gelişimi açısından olumlu netice veriyor dedi Keza Büyükgebiz çocuğa ısrarcı davranışın kuşkusuz yanlış olduğunu, bir takım annelerin bu konuda zorunlu davranarak çocukların ilerleyen yaşlarda yemek yemek ile ilgili kayda değer problemler yaşamasına sebep olduğunu belirtti Büyükgebiz, böyle durumlarda* ayrıca iştahsız çocuğun beslenmesini tamamlamak hem de annenin bu konuda içini hafifletmek için bütün ve dengeli gıda desteklerini önerdiklerini belirtti
Dinç çocukların nasıl beslenmesi gerektiğine değinen Hacettepe Üniversitesi Gıda ve Diyetetik Bölümü Diyetetik Anabilim Dalı Başkanı Prof Dr Gülden Köksal ise yaş gruplarına uygun şekilde tüketilmesi gereken besinlerin özelliklerinin yanı sıra öğün düzeninin ve porsiyonların nasıl ayarlanması gerektiği konusunda da veri verdi Köksal, “Çocuklarda sağlıklı besin her gıdadan acele ile tüketmek anlamına gelmiyor Dinç beslenmenin yeterli ve dengelenmiş beslenerek yükselme için gereken esas gıda ihtiyacının giderilmesi anlamına geldiğini bütün ebeveynlere öğretmeliyiz diyerek dinç beslenmenin reel anlamına dikkat çekti
Toplantıda laf alan bir öteki bilirkişi doktor, Çocuk Psikiyatri Uzmanı Doç Dr Yasemen Taner, çocuklardaki gıda sorunlarına psikiyatrik açıdan yaklaşarak, beslenme sorunlarında anne – çocuk ve anne – hekim iletişiminin önemine aksan yaptı Bilhassa anne – çocuk arasındaki ilişkinin çocuğun beslenmesine yansımaları üzerinde duran Taner, annelerin içten yaklaşımlarının çocukların besin konusundaki davranışlarını olumlu etkilediğinin altını çizdi Bu noktada yapılan hataların, çocuktaki gıda becerisi gelişimini fazla olumsuz etkilediğini gösteren Taner, “Hatta benim Blender Çocuklar dediğim çocuklarının protein alabilmesi için köfteleri süt ile birlikte blender ’dan geçirerek yediren anneler var ifadesi ile iştahsız çocukların beslenmesinde karşılaşılan güçlükleri ve bu süreçteki hatalı davranışların boyutunu ortaya koydu Keza Taner, çocuğuna “baskı ile yediren annelerin davranışsal olarak ileriki dönemlerde çocukta problemler yarattığı ve çocuğun yemek yemek ile ilişkisini bozduğunun altını çizdi Annelerin çocuğun ağız tadı tadına ve bambaşka bir birey olduğuna hürmet göstermemesi durumunda ilerleyen yaşlarda, temel güven duygusu gelişimi gibi konularda problem yaşandığına dikkat çeken Taner, “Tiryakilik yaşayan bireylerin çocukluklarında, belirtilmiş dönemlerinde beslenme güçlüğü yaşadığını kabul ediyoruz dedi