Çocuklarda İştahsızlık

Hazırlayan: Psikolog Yüksel Demirer

İştah, bir yemeğin zevkle, neşeyle ve özlem edilerek yenmesidir Lokmayı uzun vakit ağzında çeviren, çiğnemek için zaman kazanmaya çalışan, tabağındaki yemeği bir türlü bitiremeyen bir çocuk aleyhinde önce aklımıza somut bir rahatsızlığın var olup olmadığı gelmelidir Örneğin; yüksek alev, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, nefes almayı güçleştiren nezlegrip gibi üstteki solunum yolları enfeksiyonları gibi bir rahatsızlık çocuğun sofrada nazlanmasına neden olur Böyle durumlarda doktor kontrolünden geçirilen çocuğa, önerilen biçimde yiyecek verirken çocuğun isteklerini de dikkate almak en uygun yoldur Hastalık sırasında çocuğu yemek yemeye zorlamanın hiçbir yararı yoktur İştahla ilgili olarak ebeveynlerin bilmeleri gereken en manâlı şey çocukların bireysel farklılıklar gösterdikleridir bu nedenle de diğer çocuklara bakarak, onların yemek yeme davranışı ile kendi çocuğunuzun yemek yemesini kıyaslamak, çocuğunuzun daha eksik yediğini düşünmenize niçin olabilir

Neler Yapılabilir?

Bir Takım çocukların iştahlı bir takım çocukların iştahsız olmaları pek fazla nedene alt olabilir Çocuğu iştahlı ya da iştahsız yapan faktörlerin başında onların iç dünyalarında yaşadıkları büyük yük taşır Çocuğun bilinçaltına yerleşmiş bir endişe, üzüntü, dehşet veya kıskançlık gibi bir duygu onun iştahını kesebilir böylece iştahsız bir çocuk için ilk olarak organik bir rahatsızlığının olup olmadığı araştırılırken diğer yandan ruhsal çatışmalarının olup olmadığı, şehvetli bir sorunun bulunup bulunmadığı da araştırılmalıdır giderken çocukların iyi yiyecek alamadıkları için problemli olabileceklerinin yanısıra problemli oldukları için de iştahsız olabilecekleri düşünülmelidir

İştahsız çocuk karşı neler yapılabilir?

· Herşeyden önce çocuğa sofrada yemek yemesi için güç kullanılmamalıdır Her çocuğun kendine özgü yemek yeme kapasitesi olduğundan çocuk daha fazlasını yiyemez Çocuğun yemesi konusunda ısrarcı olunduğunda çocuk kendisine fazla gelen gıdayı çıkartılabilir

· Her çocuğun çoğaltma oranıyla ilgili olarak yemek yemek yeme miktarı vardır Mesela, yıllar ilerledikçe ilk olarak alınan yiyecek miktarı azalabilir Erinlik ve buluğ çağı döneminde ise iştah her yerde artabilir

· Yemek zamanından önce çocuğa verilen şekerlemeler, çikolatalar, cips vb abur cubur gıdalar da iştahı engelleyebilir Fakat, çocuk acıktığında yemek yemek zamanını beklemeden ona yemeğini atamak gerekir Acıkan çocuğa ısrarla yemek yemek zamanını bekletmek onun iştahının kaçmasına niçin olabilir Henüz yemeği hazırlanmış olmamış çocuğa, alması gereken gıdalardan bir arz verilerek iştahının kaçmamasına muavin olunabilir

· Sofrada çocuğu olabildiğince kendi haline ele vermek ve kendisinin yemek yemek yemesine olasılık tanımak, evi kirletmemesi ve değişik kurallara uyması yönünde onu zorlamamak çocuğun yemek yemek davranışına karşısında daha olumlu tutum geliştirmesini kolaylaştırabilir Bazen iştahsızlığın altında, çocuğun yemek yeme karşı yaşadığı zorlamalar ve baskılar geliyor olabilir ve bu müdahaleler nedeniyle çocuk yeme isteğinden uzaklaşmış olabilir

· Çocuğun sofrada oyalanması ve yemeğini ağır yemesi karşı tepki göstermemek en iyisidir sırası gelmişken çocukla konuşmak, hikayeler anlatmak, şakalar gerçekleştirmek da onun yemek yemek yemesini zevkli ülkü getirebilir

· Ufak çocukların istediği gıdaları ve onların gereksinimleri olan gıdaları bilerek tertiplenen yemek listeleri onları sağlıklı tutacaktır Çocuğa değişik alternatifler sunmanın yanında alınması gereken gıdaları süsleyerek göze daha hoş ayla getirmek, çeşitlendirmek onların istemedikleri gıdalara karşı da olumlu davranmalarına muavin olabilir Hedef çocuğun çok yemek yemesi yok özlem edilen ve onun için gerekli olan gıdaların alınmasıdır

· Aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin de çocuğun iştahı üstünde kayda değer etkisi vardır Evde yaşanan gergin bir hava, ağız dalaşı ortamı çocukların iştahlarının kesilmesi için tatmin edici bir niçin oluşturabilir Tekrar bu bağlamda çocukların, fazla sevdiği büyüklerinin üzüntülerinden de etkilendikleri ve iştahlarının kesildiği unutulmamalıdır böylece yaşanan bıkkınlık ve üzüntüleri çocuğa hissettirmemeye hedeflemek önemlidir

· Bazen çocukluk kıskançlıkları da iştahı olumsuz olarak etkileyebilir İştahsızlık sorununda bu durumun var olup olmadığı da dikkate alınmalıdır Bazı çocuklar sürekli olarak dikkati üzerlerine sürüklemek istediklerinden iştahsızlık onlar için bir gelir halini alabilir Diğer yandan ufak bir kardeşin varlığı ve annenin onun beslenmesi ile ilgilenmesi de çocuğun yemek yemek yemeye aleyhinde hitabe almasına ve yemeğinin anne kadar verilmesini istemesine yol açabilir

· Anneleri veya babaları tarafından dövülen ve sık azarlanıp eleştirilen çocuklarda da iştahsızlık görülebilir Çocuk yemek yemek yemeyerek büyüklerini cezalandırmak itiyor olabilir Yemek Yemek yemediğinde anne veya babasını üzüldüğünü gören çocuk bundan tutku alabilir ve kızdığında ebeveynlerini üzmek için bu yola başvurabilir
· Yemek Yemek esnasında olumsuz, üzücü ve rahatsız edici olaylardan dile getirmek, onların yaramazlıklarını ve hoşlanmadığınız yanlarını dile getirmek, tenkit etmek, ayıplamak veya suçlamak çocukların lokmalarını boğazlarına dizebilir Yemek Yemek esnasında rahatsız edici durum ve konuşmalardan kaçınmak gerekmektedir

· Çocuğun tabağına yiyebileceği kadar yemek hazırlamak, bazen de derece derece yemek yemek koyarak tabaktaki yemeğin her bitişinde çocuğu beğenmek onun yemek yemek yeme davranışının pekişmesine asistan olabilir

· Çocukların iştahlı olmalarını sağlamada bir yol da onların dışında vakit geçirmelerini sağlamaktır Temiz hava ve dışında yapılan gezinti ya da oyun çocukların iştahını artırılmasına yardımcı olabilir

· Çocuğun süt içiyor olması ve süt ile doymuş olması nedeniyle yemek yemeye fazla istekli olmadığı durumlar iştahsızlıkla karıştırılmamalıdır Bu durumda verilen süt miktarını azıcık azaltmak sorunun çözümüne muavin olabilir

· Yemeklerin lezzetli ve iyi pişirilmiş olmalarına özen göstermenin yanına soğuk ve aşrı sıcak olmamalarına da dikkat etmek gerekir

· Yemek esnasında yemek yeme yöntem ve kurallarına ilişkin uzun konuşmalar yapmamak,ikazları müşfik ve cana yakın bir biçimde gerçekleştirmek çocuğun yemek yemeye karşı daha olumlu davranmasını sağlayabilir

*