Memleketimizde evlat şişmanlığı orantısı gayri memleketlerde olduğu üzere süratle artmaktadır. Gelişmiş memleketlerde evlat ve ergen obezitesi sıklığı % 25’ lere çıkmaktadır. Yapılan ilmî çalışmalar, 5 yıl sonra evlat obezitesi orantılarının 2-3 kat artacağını öngörmektedir.
Çocuklarda obezite nasıl saptanır?
Çocuklarda 1. aydan itibaren 18. yaşa kadar memleketimize mahsus persantil eğrisi bedelleri kullanılarak evladın yaşına ve uzunluğuna nazaran olması gereken yük tespit edilir. uzunluğuna nazaran tartısı % 75 ve üstü olan persantil kıymetlerindeki evlatlar obez olarak kabul edilir. bir gayrı tespit sistemi ise vücut yağ yüzdesine bakılmasıdır. çocuklarda olması gereken yağ yüzdesi % 17 - 25 arasıdır. % 25' in üstündeki yağa sahip evlatlar obezite olarak kıymetlendirilir.
Kilo veriminden evvel neden tabip denetimi değerlidir ?
obeziteyle birlikte birçok kan kıymeti yükselme göstermektedir. başkaca kimi hormonal dertler da kilo sıkıntısını getirmektedir. yapılacak bir tabip muayenesi ve testler sonucunda evladın şişmanlama sebepleri bulunabileceği üzere şişmanlama sonucu ortaya çıkan sıhhat dertleri da tespit edilebilecektir. testler sonucunda beslenmesinde desteklenmesi gereken noktalar anlaşılabileceği üzere kısıtlanması gereken noktalar da dikkate alınacaktır. ayrıyeten medikal bir tedavi alıp almayacağı da anlaşılmış olacaktır.
Evlatlar neden şişmanlıyor?
Bu hususta pek çok etken rol oynamaktadır :
1. Genetik faktör : Ana ve peder şişmansa evladın şişman olma riski % 80, yalnızca biri şişmansa bu orantı % 50, her ikisi de şişman değilse bu nispet % 9 olarak bulunmuştur.
2. Tıbbi problemler : Düşük tevellüt yüklü bebek olmak yahut validenin gebeliğin birinci aylarında ehliyetsiz beslenmesi, gebelikte şiddetli kilo alımı ve validenin şeker seviyesinin yükselmesi, tiroid bezi zayıflıkları, böbrek üstü bezi sıkıntıları, kortizon tasarrufu, birtakım antidepresan ilaçlar vs..
3. Fizikî aktivite azlığı : Tembellik, spor yapmamak, uzun mühlet tv önünde oturmak yahut bilgisayar başında kalmak
4. Ruhsal nedenler : Aile içindeki huzursuzluklar ( münhasıran sevilmediğini düşünen evlat bu açlığı ölçüsüz yeme ile kapatmaya çalışmaktadır ), mektepte başarısızlık, arkadaş ilgilerindeki sıkıntılar, özgüven eksikliği, kişilik bozuklukları, depresyon vs…
5. Ailelerin beslenme konusundaki bilinçsizliği : Ebeveynler evlatları aç kalmasın diye evlat ne isterse onu yemesine müsaade vermektedirler. Bu yanlış bir yaklaşımdır. Çoğunlukla evlat isteklerine ulaşmak için ağlama yahut verilen besini reddetme yoluna gidecektir. Bu tıp durumlarda evladınızın yaptığını kabullenip isteklerini vermeyin. Sizdeki halin net olduğunu gördüğünde sizin verdiğiniz besini eninde ahir yiyecektir. Yahut vermek istediğiniz besini evladınızın sevdiği besinlerin içine karıştırarak da yedirebilirsiniz. Zira böylesine değerli bir hususta inisiyatif katiyetle evlatlara bırakılmamalıdır. Şunu unutmamalıyız ki beslenmek demek yalnızca karın doyurucu besinleri tüketmek demek değildir.
Beslenmek ; vücudun büyüme- gelişmesini sağlamak, sıhhatin korunması ve daha da güzelleştirilmesi için bireye hususî gerekli besin ögesi ve güç pahasını içeren doğal ve sağlıklı besinlerin tüketilmesidir. Evet aileler bu bahiste nasıl bilinçlendirilir? Bu noktada değerli olan ; muteber ve sahih malumata ulaşmaktır. Hakikat bilgiyi diyetisyenlerden, tabiplerden, sağlam internet sitelerinden yahut bahisle ilgili eğitim almış akademisyenlerin kitaplarından edinebilirsiniz.
Ailelerin dikkat edeceği bir öbür nokta ise evlatlarına doğruyu öğretmeye çalışırken kendi davranışlarının yanlış olmamasıdır. Evlada kahvaltıda süt yahut meyve suyu içmelisin derken kendi çay içen bir ana yahut kola zararlıdır içilmez derken evladın önünde kola içen bir peder inandırıcılıktan çok uzaktır. Öncelikle siz davranışlarınızı düzeltin ki sizi rol-model alan evladınız da davranışlarını değiştirebilsin. Zira evlatlar birinci beslenme alışkanlıklarını ve damak tatlarını ailelerinden alırlar. Ve bu şekillendirmeler bütün hayatları boyunca çabucak derhal tıpkı biçimde devam eder. O yüzden de ağaç yaşken eğilir mantığıyla yanlışsız beslenme bilinci evlat yaşlarda oluşturulmalıdır.
6. Fast-food tüketiminin artması : Birebir formda fast-food tüketimi de bir gayrı etkendir ki en çok dikkat edilmesi gereken noktadır. Hafta sonlarında fast-food dükkanlarında, aileleriyle gelen 5-15 yaş kümesi evlatları sıklıkla görmekteyiz. Bu tablo evlada şunu anlatır : evlat fast-food yemeğe ailesiyle birlikte gelmiştir. Pekala ailesi ona bilerek yanlış bir şey yaptırır mı ? hayır! O vakit fast-food kültürü yanlış değildir. Evladın başında kurduğu düz mantık sonucu budur. Bu durumda aileler yanlış beslenmesinden şikayet ettikleri evlatlarının yanlışlarının kaynağını kendilerinde aramalıdırlar. Zira birinci evvel evlatlarına yanlışı kendileri yaptırmıştırlar.
7. ilaç tedavileri : kimi illetlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar da kilo alımını tetiklemektedir. bu tetikleme kimilerinde iştah açılması biçiminde, kimilerinde su yekuna formunda , kimilerindeyse metabolizmayı yavaşlatarak kilo aldırma halinde olmaktadır. bu üslup ilaçlara örnek verirsek antidepresanlar, kortizonlu ilaçlar, hormon içeren ilaçlar vs. bu hususta şişmanlığın önüne geçmek için tabibin tavsiyeleri göz önüne alınmalı, açılan iştah eksper yardımıyla denetim altına almaya çalışılmalıdır. tedaviye asla ara verilmemelidir.
Sonuçta istenilmeyen beslenme alışkanlığı yalnızca obezite durumuna götürmez. Son yıllarda artan bir vesair rahatsızlık da yüksek kolesterol seviyesidir. Damar tıkanıklığı ve hipertansiyon riskini arttıran kolesterol yüksekliği çok küçük yaşlara kadar düşme eğilimi göstermektedir. Bunun haricinde beğenilmeyen beslenme ve obezite diyabet, karaciğer yağlanması, pankreatit, çarpıntı, ortopedik meseleler, teneffüs meseleleri, horlama, uyku apnesi, astım, reflü, safra taşı, mide sıkıntıları, erken puberte, yumurtalık kisti, ciltte yoğunlaşmalar ve ruhsal dertlere kadar pek çok rahatsızlığı tetiklemektedir. Bunun da haricinde yanlış beslenme mental gelişimi de istenilmeyen cephede etkilemektedir. Zira dimağ glikoz kullanır. Oysaki fast-food ve atıştırmalıklardan glikozdan çok yağ alımı sağlanmaktadır. Ziyade alınan yağ da adipoz dokuda birikerek şişmanlığı oluşturmaktadır.
Aileler evlatlarının gelişme çağında diyet yapmasının onları geri bırakacağını, evladın ergenlik sonrasında ziyade kilolarını atacağını düşünmektedirler. Bu yanlış yönlendirme yavaş yavaş değişmeye başlamaktadır. Her geçen yıl obezite tanısıyla diyetisyenlere başvuran 7-18 yaş kümesi evlat ve ergenlerin sayısında önemli artışlar gözlenmektedir.
Bilhassa erken velev evlat yaşlarda kilo denetiminin sağlanması ileriki yıllara nazaran daha kıymetlidir. Zira insan vücudundaki yağ hücre sayısı kimi periyotlarda artmaktadır. Bu periyotlar ; gebeliğin son 2 ayı, doğumdan sonra birinci 18 ay, mektep öncesi 5-7 yaş ve ergenlik periyodudur. Ergenlikten sonra varolan hücrelerin hacimlerinde artış yahut azalma olacaktır. O yüzden bu periyotlarda evlat ne kadar şişman olursa hücre sayısı da artmış olacağından ileriki yaşlarında obeziteye ve obezitenin getirdiği illetlere yakalanma riski o nispette artacaktır. Bu durumda erken müdahale, evladın sıhhatini bozmanın bilakis yükseltme noktasına getirecektir.
Çocuklarda obezite nasıl saptanır?
Çocuklarda 1. aydan itibaren 18. yaşa kadar memleketimize mahsus persantil eğrisi bedelleri kullanılarak evladın yaşına ve uzunluğuna nazaran olması gereken yük tespit edilir. uzunluğuna nazaran tartısı % 75 ve üstü olan persantil kıymetlerindeki evlatlar obez olarak kabul edilir. bir gayrı tespit sistemi ise vücut yağ yüzdesine bakılmasıdır. çocuklarda olması gereken yağ yüzdesi % 17 - 25 arasıdır. % 25' in üstündeki yağa sahip evlatlar obezite olarak kıymetlendirilir.
Kilo veriminden evvel neden tabip denetimi değerlidir ?
obeziteyle birlikte birçok kan kıymeti yükselme göstermektedir. başkaca kimi hormonal dertler da kilo sıkıntısını getirmektedir. yapılacak bir tabip muayenesi ve testler sonucunda evladın şişmanlama sebepleri bulunabileceği üzere şişmanlama sonucu ortaya çıkan sıhhat dertleri da tespit edilebilecektir. testler sonucunda beslenmesinde desteklenmesi gereken noktalar anlaşılabileceği üzere kısıtlanması gereken noktalar da dikkate alınacaktır. ayrıyeten medikal bir tedavi alıp almayacağı da anlaşılmış olacaktır.
Evlatlar neden şişmanlıyor?
Bu hususta pek çok etken rol oynamaktadır :
1. Genetik faktör : Ana ve peder şişmansa evladın şişman olma riski % 80, yalnızca biri şişmansa bu orantı % 50, her ikisi de şişman değilse bu nispet % 9 olarak bulunmuştur.
2. Tıbbi problemler : Düşük tevellüt yüklü bebek olmak yahut validenin gebeliğin birinci aylarında ehliyetsiz beslenmesi, gebelikte şiddetli kilo alımı ve validenin şeker seviyesinin yükselmesi, tiroid bezi zayıflıkları, böbrek üstü bezi sıkıntıları, kortizon tasarrufu, birtakım antidepresan ilaçlar vs..
3. Fizikî aktivite azlığı : Tembellik, spor yapmamak, uzun mühlet tv önünde oturmak yahut bilgisayar başında kalmak
4. Ruhsal nedenler : Aile içindeki huzursuzluklar ( münhasıran sevilmediğini düşünen evlat bu açlığı ölçüsüz yeme ile kapatmaya çalışmaktadır ), mektepte başarısızlık, arkadaş ilgilerindeki sıkıntılar, özgüven eksikliği, kişilik bozuklukları, depresyon vs…
5. Ailelerin beslenme konusundaki bilinçsizliği : Ebeveynler evlatları aç kalmasın diye evlat ne isterse onu yemesine müsaade vermektedirler. Bu yanlış bir yaklaşımdır. Çoğunlukla evlat isteklerine ulaşmak için ağlama yahut verilen besini reddetme yoluna gidecektir. Bu tıp durumlarda evladınızın yaptığını kabullenip isteklerini vermeyin. Sizdeki halin net olduğunu gördüğünde sizin verdiğiniz besini eninde ahir yiyecektir. Yahut vermek istediğiniz besini evladınızın sevdiği besinlerin içine karıştırarak da yedirebilirsiniz. Zira böylesine değerli bir hususta inisiyatif katiyetle evlatlara bırakılmamalıdır. Şunu unutmamalıyız ki beslenmek demek yalnızca karın doyurucu besinleri tüketmek demek değildir.
Beslenmek ; vücudun büyüme- gelişmesini sağlamak, sıhhatin korunması ve daha da güzelleştirilmesi için bireye hususî gerekli besin ögesi ve güç pahasını içeren doğal ve sağlıklı besinlerin tüketilmesidir. Evet aileler bu bahiste nasıl bilinçlendirilir? Bu noktada değerli olan ; muteber ve sahih malumata ulaşmaktır. Hakikat bilgiyi diyetisyenlerden, tabiplerden, sağlam internet sitelerinden yahut bahisle ilgili eğitim almış akademisyenlerin kitaplarından edinebilirsiniz.
Ailelerin dikkat edeceği bir öbür nokta ise evlatlarına doğruyu öğretmeye çalışırken kendi davranışlarının yanlış olmamasıdır. Evlada kahvaltıda süt yahut meyve suyu içmelisin derken kendi çay içen bir ana yahut kola zararlıdır içilmez derken evladın önünde kola içen bir peder inandırıcılıktan çok uzaktır. Öncelikle siz davranışlarınızı düzeltin ki sizi rol-model alan evladınız da davranışlarını değiştirebilsin. Zira evlatlar birinci beslenme alışkanlıklarını ve damak tatlarını ailelerinden alırlar. Ve bu şekillendirmeler bütün hayatları boyunca çabucak derhal tıpkı biçimde devam eder. O yüzden de ağaç yaşken eğilir mantığıyla yanlışsız beslenme bilinci evlat yaşlarda oluşturulmalıdır.
6. Fast-food tüketiminin artması : Birebir formda fast-food tüketimi de bir gayrı etkendir ki en çok dikkat edilmesi gereken noktadır. Hafta sonlarında fast-food dükkanlarında, aileleriyle gelen 5-15 yaş kümesi evlatları sıklıkla görmekteyiz. Bu tablo evlada şunu anlatır : evlat fast-food yemeğe ailesiyle birlikte gelmiştir. Pekala ailesi ona bilerek yanlış bir şey yaptırır mı ? hayır! O vakit fast-food kültürü yanlış değildir. Evladın başında kurduğu düz mantık sonucu budur. Bu durumda aileler yanlış beslenmesinden şikayet ettikleri evlatlarının yanlışlarının kaynağını kendilerinde aramalıdırlar. Zira birinci evvel evlatlarına yanlışı kendileri yaptırmıştırlar.
7. ilaç tedavileri : kimi illetlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar da kilo alımını tetiklemektedir. bu tetikleme kimilerinde iştah açılması biçiminde, kimilerinde su yekuna formunda , kimilerindeyse metabolizmayı yavaşlatarak kilo aldırma halinde olmaktadır. bu üslup ilaçlara örnek verirsek antidepresanlar, kortizonlu ilaçlar, hormon içeren ilaçlar vs. bu hususta şişmanlığın önüne geçmek için tabibin tavsiyeleri göz önüne alınmalı, açılan iştah eksper yardımıyla denetim altına almaya çalışılmalıdır. tedaviye asla ara verilmemelidir.
Sonuçta istenilmeyen beslenme alışkanlığı yalnızca obezite durumuna götürmez. Son yıllarda artan bir vesair rahatsızlık da yüksek kolesterol seviyesidir. Damar tıkanıklığı ve hipertansiyon riskini arttıran kolesterol yüksekliği çok küçük yaşlara kadar düşme eğilimi göstermektedir. Bunun haricinde beğenilmeyen beslenme ve obezite diyabet, karaciğer yağlanması, pankreatit, çarpıntı, ortopedik meseleler, teneffüs meseleleri, horlama, uyku apnesi, astım, reflü, safra taşı, mide sıkıntıları, erken puberte, yumurtalık kisti, ciltte yoğunlaşmalar ve ruhsal dertlere kadar pek çok rahatsızlığı tetiklemektedir. Bunun da haricinde yanlış beslenme mental gelişimi de istenilmeyen cephede etkilemektedir. Zira dimağ glikoz kullanır. Oysaki fast-food ve atıştırmalıklardan glikozdan çok yağ alımı sağlanmaktadır. Ziyade alınan yağ da adipoz dokuda birikerek şişmanlığı oluşturmaktadır.
Aileler evlatlarının gelişme çağında diyet yapmasının onları geri bırakacağını, evladın ergenlik sonrasında ziyade kilolarını atacağını düşünmektedirler. Bu yanlış yönlendirme yavaş yavaş değişmeye başlamaktadır. Her geçen yıl obezite tanısıyla diyetisyenlere başvuran 7-18 yaş kümesi evlat ve ergenlerin sayısında önemli artışlar gözlenmektedir.
Bilhassa erken velev evlat yaşlarda kilo denetiminin sağlanması ileriki yıllara nazaran daha kıymetlidir. Zira insan vücudundaki yağ hücre sayısı kimi periyotlarda artmaktadır. Bu periyotlar ; gebeliğin son 2 ayı, doğumdan sonra birinci 18 ay, mektep öncesi 5-7 yaş ve ergenlik periyodudur. Ergenlikten sonra varolan hücrelerin hacimlerinde artış yahut azalma olacaktır. O yüzden bu periyotlarda evlat ne kadar şişman olursa hücre sayısı da artmış olacağından ileriki yaşlarında obeziteye ve obezitenin getirdiği illetlere yakalanma riski o nispette artacaktır. Bu durumda erken müdahale, evladın sıhhatini bozmanın bilakis yükseltme noktasına getirecektir.