Dna hakkında data
Dna nerelerde bulunur
Dna nın yapısı
DNA Deoksi Ribo Nükleik Asitisimli bir cins molekül grubunun kısaltılmış isimidirDNA'nın çift zincirli ip merene benzediğinden bahsetmiştik(BkzÖnsoz,Sekil1)Çift zincirli yapıdaki DNA zinciri oldukça uzun bir zincirdirBu zincir hücre içindeki özel enzimler ve proteinler aracılığı ile paketlenir
Nasılki uzun bir ipi makaraya uyumlu bir şekilde sarıyorsanız, hücrede buna benzer bir mekanizma ile DNA yı paketleyerek çekirdeğinin (Nukleus) içine yerleştirirDNA her hücrede bulunurÖrneğin şu an ekrana bakan gözlerinizdeki her hücrenin içinde DNA zinciri paketlenmiş bir vaziyette oturmuş olarak bulunurVeyahut klavyeyi kullanan ellerinizdeki herbir hücrenin içerisinde ayrı olarak DNA molekülü bulunurBöbreklerinizin hücrelerinde, karaciğerinizin hücrelerinde, kemik hücrelerinizde kısacası vücudunuzdaki her hücrede DNA molekülü mevcuttur
DNA uzun bir zincir olmasına karşılık üzerindeki baz sıraları bir uyum içerisinde taksim edilmiştir Taksim edilen bu baz gruplarına iseGen denirMesela bir canlının DNA zincirinde 15000000 adet baz(Nukleotid) dizisi olsun ve bu baz dizileri 1000 ' er adet almak üzere 15 gruba ayrılmış olsunİşte bu 15 tane grubun herkes birer gendirİnsan hücresinde ise az daha 3 milyar adet gen bulunurTabii her genin içinde binlerce nükleotid dizisi vardır
Bir canlının bütün karakterleri ise DNA daki genlerde saklıdırBu genlerin nasıl olupta bir canlıyı meydana getirdiğine ilerleyen bölümlerde deyineceğiz
Yukarıdaki DNA zincirine bakacak olursanız a,t,g ve c almak üzere 4 ayrı bazın birbirleriyle aleyhinde karşıya gelerek bağlandığını görürsünüzBu bağlanmalar belirtilmiş bir düzene tarafından yapılır a adenin,t timin,g guanin ve c sitozinbazları aralarında adenin bazı yanlızca timin ile guanin bir takım ise yanlızca sitozin(c) ile tahvil yaparBunun nedeni ise epeyce ilginçtir
Adenin ve Guanin bazları yapı olarak büyük boylu moleküllerdirTimin ve Sitozin ise ufak boylu moleküllerdirAdenin ve timin bazlarını bir futbol topu, guanin ve sitozin bazlarını ise tenis topu olarak düşünebilirsiniz
Eger adenin bazının karşısına timin değilde guanin gelseydi heliks yapısının düzgün ilerlemesi muhtemel olmayacaktıFakat DNA da küçük bazlara aleyhinde büyük bazların gelmesiyle aradaki mesafenin her noktada değişmez olması sağlanmıştır DNA nın yapısı bazların bu şekilde art arda sıralanmasıyla uzayıp giderAşağıdaki şekilde ise bazların sıralanışı birazcık daha anlaşılır bir şekilde görülmektedir
Eminizki bazların DNA üzerinde bu şekilde sıralanmasının, canlılığın şifresiile ne ilgisi olduğunu merak ediyorsunuzdurAz öncede belirttiğimiz gibi bu şifrelerin bir canlı organizmayi nasıl meydana getirdiğini şimdi açıklayacağız
DNA daki şifrelerden canlı bir organizmanın meydana gelmesi, doğrusu hücre içinde epeyce karışık bir dizi operasyon neticesinde meyadana gelirFakat yazımızda bu işlemleri en barbar haliyle ele aldık
DNA daki şifrelerin deşifre olup organizmayı meydana getirmesi faz faz meydana gelmektedirBu aşamalar ise sırasıyla ;
1) DNA dan RNA sentezi (Transkripsiyon)
2) RNA dan protein sentezi (Translasyon)
3) Proteini üretilen hücrenin farklılaşması (Morfogenez)
Acilen bu aşamaları teker teker ele alarak yanlızca bir DNA molekülünden devasal bir canlının nasıl mükemmel bir şekilde meydana geldiğini öğrenelim *
Dna nerelerde bulunur
Dna nın yapısı
DNA Deoksi Ribo Nükleik Asitisimli bir cins molekül grubunun kısaltılmış isimidirDNA'nın çift zincirli ip merene benzediğinden bahsetmiştik(BkzÖnsoz,Sekil1)Çift zincirli yapıdaki DNA zinciri oldukça uzun bir zincirdirBu zincir hücre içindeki özel enzimler ve proteinler aracılığı ile paketlenir
Nasılki uzun bir ipi makaraya uyumlu bir şekilde sarıyorsanız, hücrede buna benzer bir mekanizma ile DNA yı paketleyerek çekirdeğinin (Nukleus) içine yerleştirirDNA her hücrede bulunurÖrneğin şu an ekrana bakan gözlerinizdeki her hücrenin içinde DNA zinciri paketlenmiş bir vaziyette oturmuş olarak bulunurVeyahut klavyeyi kullanan ellerinizdeki herbir hücrenin içerisinde ayrı olarak DNA molekülü bulunurBöbreklerinizin hücrelerinde, karaciğerinizin hücrelerinde, kemik hücrelerinizde kısacası vücudunuzdaki her hücrede DNA molekülü mevcuttur
DNA uzun bir zincir olmasına karşılık üzerindeki baz sıraları bir uyum içerisinde taksim edilmiştir Taksim edilen bu baz gruplarına iseGen denirMesela bir canlının DNA zincirinde 15000000 adet baz(Nukleotid) dizisi olsun ve bu baz dizileri 1000 ' er adet almak üzere 15 gruba ayrılmış olsunİşte bu 15 tane grubun herkes birer gendirİnsan hücresinde ise az daha 3 milyar adet gen bulunurTabii her genin içinde binlerce nükleotid dizisi vardır
Bir canlının bütün karakterleri ise DNA daki genlerde saklıdırBu genlerin nasıl olupta bir canlıyı meydana getirdiğine ilerleyen bölümlerde deyineceğiz
Yukarıdaki DNA zincirine bakacak olursanız a,t,g ve c almak üzere 4 ayrı bazın birbirleriyle aleyhinde karşıya gelerek bağlandığını görürsünüzBu bağlanmalar belirtilmiş bir düzene tarafından yapılır a adenin,t timin,g guanin ve c sitozinbazları aralarında adenin bazı yanlızca timin ile guanin bir takım ise yanlızca sitozin(c) ile tahvil yaparBunun nedeni ise epeyce ilginçtir
Adenin ve Guanin bazları yapı olarak büyük boylu moleküllerdirTimin ve Sitozin ise ufak boylu moleküllerdirAdenin ve timin bazlarını bir futbol topu, guanin ve sitozin bazlarını ise tenis topu olarak düşünebilirsiniz
Eger adenin bazının karşısına timin değilde guanin gelseydi heliks yapısının düzgün ilerlemesi muhtemel olmayacaktıFakat DNA da küçük bazlara aleyhinde büyük bazların gelmesiyle aradaki mesafenin her noktada değişmez olması sağlanmıştır DNA nın yapısı bazların bu şekilde art arda sıralanmasıyla uzayıp giderAşağıdaki şekilde ise bazların sıralanışı birazcık daha anlaşılır bir şekilde görülmektedir
Eminizki bazların DNA üzerinde bu şekilde sıralanmasının, canlılığın şifresiile ne ilgisi olduğunu merak ediyorsunuzdurAz öncede belirttiğimiz gibi bu şifrelerin bir canlı organizmayi nasıl meydana getirdiğini şimdi açıklayacağız
DNA daki şifrelerden canlı bir organizmanın meydana gelmesi, doğrusu hücre içinde epeyce karışık bir dizi operasyon neticesinde meyadana gelirFakat yazımızda bu işlemleri en barbar haliyle ele aldık
DNA daki şifrelerin deşifre olup organizmayı meydana getirmesi faz faz meydana gelmektedirBu aşamalar ise sırasıyla ;
1) DNA dan RNA sentezi (Transkripsiyon)
2) RNA dan protein sentezi (Translasyon)
3) Proteini üretilen hücrenin farklılaşması (Morfogenez)
Acilen bu aşamaları teker teker ele alarak yanlızca bir DNA molekülünden devasal bir canlının nasıl mükemmel bir şekilde meydana geldiğini öğrenelim *