Ergenlik ne zaman başlar,ergenlik belirtileri,ergenlik belirtisi
imagesergenliknezamanbaslar5ad52bd39dd61
Ergenliğın başlangıcını hangi faktorler etkiler?
Ergenlik kızlarda erkeklerden 1,52 yıl erken başlar Başlangıcı etkileyen faktorler başlıca genetik (%5075), beslenme, yaşanılan iklim ve aktivitedir Bu faktorlerin etkisi ile kemik yaşı kızlarda 10, erkeklerde 11 yaşa ulaşırsa ve yeterli kiloya sahipse beynin hipotalamus bolgesine sinyaller gider Oradan hipofize, hipofizden de gonadlara (yumurtalık ve testis) uyarı gider Kurulan bu uyarı bağlantısına HHG aksı denir HHG aksı anne karnında aktiftir, doğumdan sonra bir sure daha aktif kalır Kız bebeklerdeki gecici meme buyumesinin nedeni budur Cocukluk doneminde baskılı olan aks ergenlik yaşında tekrar aktifleşerek ergenliği başlatırBu donemde meydana gelen genital ve koltuk altı kıllanması, cilt yağlanması,akne, ter kokusu ise adrenal bezin androjen hormon yapımını artırması sonucu oluşur
Kızlarda ergenlik belirtileri
Kızlarda ilk ergenlik bulgusu meme bolgesindeki pembe bogenin altında nohut buyukluğundeki ağrılı şişlik şeklinde kendini belli eden meme buyumesidir (telarş) Bundan 36 ay sonra genital bogede tuylenme başlar(pubarş), buyume hızlanır Yaklaşık bir yıl sonra en hızlı buyume, iki yıl sonra ilk adet kanaması (menarş) olur Toplamda 23 yılda erişkin boya ulaşılır ve ovulasyon (yumurtlama) başar
Erkeklerde ergenlik belirtileri
Erkeklerde ilk ergenlik bulgusu testislerin buyumesidir 6 ay kadar sonra genital tuylenme başlar Yaklaşık iki yıl sonra seste catlama , hızlı uzama, sonraki yıllarda sakal cıkmaya ve erişkin vucut yapısı şekillenmeye başlar Toplamda 45 yılda ergenlik gelişimi tamamlanır ve spermatogenez başlayarak fertilite kazanılır
Cocukların boyları nasıl değişir?
Ergenlik başladığı zaman cocuklar erişkin boylarının %8085’ine ulaşmış durumdadırlar Kız cocukları menarş olduklarında erişkin boylarının yaklaşık %97’sini kazanmışlardır Ergenlik suresince toplam olarak kızlar 1625cm, erkekler ise 2028 cm uzarlar, epifiz denilen uzama plağının kapanması ile son boya ulaşılmış olur
Gercek erken ergenlik nedir?
Normal ergenlik başlama yaşı kızlarda 911 (813) yaş, erkeklerde 1012 (914) yaştır Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından once başlayan ergenliğe erken ergenlik denir Erken ergenlik normal ergenlik yollarını takip ederek (HHG aksının aktivitesi) gelişiyorsa santral ya da gercek erken ergenlik denir Gercek erken ergenliği olan kızların buyuk kısmında neden saptanamaz (idiopatik), erkek cocukların buyuk kısmında, kızların da az bir kısmında hipotalamus ya da hipofizi etkileyen beyinle ilgili bir sorun soz konusudur Orneğin tumor,enfeksiyon,travma, doğuştan yapı bozukluğu Bazen HHG aksı aktifleşmediği halde başka nedenlerle gonadların aktifleştiği hastalıklar veya prematur telarş ya da prematur pubarş denilen, ilerlemeyen masum ergenlik bulguları gorulebilir Tedavi yaklaşımları farklı olduğu icin ayıcı tanılarının yapılması gerekir
Amerikan Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı Dr Nihal Memioğlu
imagesergenliknezamanbaslar5ad52bd39dd61
Ergenliğın başlangıcını hangi faktorler etkiler?
Ergenlik kızlarda erkeklerden 1,52 yıl erken başlar Başlangıcı etkileyen faktorler başlıca genetik (%5075), beslenme, yaşanılan iklim ve aktivitedir Bu faktorlerin etkisi ile kemik yaşı kızlarda 10, erkeklerde 11 yaşa ulaşırsa ve yeterli kiloya sahipse beynin hipotalamus bolgesine sinyaller gider Oradan hipofize, hipofizden de gonadlara (yumurtalık ve testis) uyarı gider Kurulan bu uyarı bağlantısına HHG aksı denir HHG aksı anne karnında aktiftir, doğumdan sonra bir sure daha aktif kalır Kız bebeklerdeki gecici meme buyumesinin nedeni budur Cocukluk doneminde baskılı olan aks ergenlik yaşında tekrar aktifleşerek ergenliği başlatırBu donemde meydana gelen genital ve koltuk altı kıllanması, cilt yağlanması,akne, ter kokusu ise adrenal bezin androjen hormon yapımını artırması sonucu oluşur
Kızlarda ergenlik belirtileri
Kızlarda ilk ergenlik bulgusu meme bolgesindeki pembe bogenin altında nohut buyukluğundeki ağrılı şişlik şeklinde kendini belli eden meme buyumesidir (telarş) Bundan 36 ay sonra genital bogede tuylenme başlar(pubarş), buyume hızlanır Yaklaşık bir yıl sonra en hızlı buyume, iki yıl sonra ilk adet kanaması (menarş) olur Toplamda 23 yılda erişkin boya ulaşılır ve ovulasyon (yumurtlama) başar
Erkeklerde ergenlik belirtileri
Erkeklerde ilk ergenlik bulgusu testislerin buyumesidir 6 ay kadar sonra genital tuylenme başlar Yaklaşık iki yıl sonra seste catlama , hızlı uzama, sonraki yıllarda sakal cıkmaya ve erişkin vucut yapısı şekillenmeye başlar Toplamda 45 yılda ergenlik gelişimi tamamlanır ve spermatogenez başlayarak fertilite kazanılır
Cocukların boyları nasıl değişir?
Ergenlik başladığı zaman cocuklar erişkin boylarının %8085’ine ulaşmış durumdadırlar Kız cocukları menarş olduklarında erişkin boylarının yaklaşık %97’sini kazanmışlardır Ergenlik suresince toplam olarak kızlar 1625cm, erkekler ise 2028 cm uzarlar, epifiz denilen uzama plağının kapanması ile son boya ulaşılmış olur
Gercek erken ergenlik nedir?
Normal ergenlik başlama yaşı kızlarda 911 (813) yaş, erkeklerde 1012 (914) yaştır Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından once başlayan ergenliğe erken ergenlik denir Erken ergenlik normal ergenlik yollarını takip ederek (HHG aksının aktivitesi) gelişiyorsa santral ya da gercek erken ergenlik denir Gercek erken ergenliği olan kızların buyuk kısmında neden saptanamaz (idiopatik), erkek cocukların buyuk kısmında, kızların da az bir kısmında hipotalamus ya da hipofizi etkileyen beyinle ilgili bir sorun soz konusudur Orneğin tumor,enfeksiyon,travma, doğuştan yapı bozukluğu Bazen HHG aksı aktifleşmediği halde başka nedenlerle gonadların aktifleştiği hastalıklar veya prematur telarş ya da prematur pubarş denilen, ilerlemeyen masum ergenlik bulguları gorulebilir Tedavi yaklaşımları farklı olduğu icin ayıcı tanılarının yapılması gerekir
Amerikan Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji Uzmanı Dr Nihal Memioğlu