Fibromiyalji - Fibromiyalji Nedir?
Fibromiyalji Nedir ve Fibromiyalji Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sebebi tam olarak bilinmeyen hastalıklar grubuna giren fibromiyalji, merkezi duyarlılaşma ya da sinir sistemindeki hormonal ve kimyasal dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Yumuşak dokuya da kas romatizması olarak da bilinen fibromiyalji iltihaplı olmayan bir romatizma türüdür.
Fibromiyaljinin toplumda görülme sıklığı %1 ila %5 arasında değişmektedir. Hastaların %80′i kadındır. 20 ila 50 yaş arasında daha çok görülmektedir. Bazı ailelerde sıkça rastlanması bir genin kısmen de olsa bu rahatızlıktan sorumlu olabileceğini gündeme getiriyor.
Fibromiyalji yorgunluk, halsizlik, uyku proplemleri, aşırı gerginlik, endişe, bazen şiddetli ağrılara neden olabilen romatizmal bir rahatsızlıktır. Fibromiyaljide görülen ağrılar eklemlerden çok kaslarda, özellikle kasların kemiğe yapıştığı bölgelerdedir. Kadınlarda daha fazla olur. Orta yaşlı ya da menopozdaki kadınlarda sıkça görülür ve ağrı kesicilerle bile geçmeyen şiddetli ağrılara sebep olur.
Fibromyalji hastası olan genç kadınlarerken menopoza girebilmekte ve ortalama menopoz yaşı normale göreon yıl erken başlayabilmektedir.
Yaygın şekilde görülen vücut ağrısı, yorgunluk, uyku sorunları, baş ağrısı, bütün vücutta tutukluk, el ve ayaklarda uyuşma gibi değişik bir çok şikayet bir arada olabilir.
Erkekler çoğunlukla vücudun belli bir bölgesinde ağrı ve sertlik hissederken, kadınlar daha çok bütün vücutlarında ağrıyı hissetmektedirler.
Eskiden doktorlarfibromiyalji ağrılarının gerçek olmadığını düşünüyorlardı. Kişinin zihninde yarattığı gerçekle ilgisi olmayan duyarlılıklar olduğuna inanıyorlardı.
Fibromiyaljinin gerçek olmadığının düşünülmesinin sebebi eklem aşınması, sıkışmış sinirler ya da yaralanma gibi görünürde ağrıya yol açabilecek bir kaynağın olmamasıydı.
Ancak daha sonra beyin tarama teknolojisiyle bu ağrıların gerçek olduğu kanıtlandı.
Yapılan bilimsel araştırmalarda fibromyalji hastalarında, omurilik sıvısındaağrı taşıyıcı kimyasal bir madde olanP maddesinin diğer insanlardan üç kat daha fazla miktarda olduğu ve ağrı azaltıcı serotonin ve norepinefrin‘in ise çok düşük olduğu tespit edilmiştir.
Fibromiyalji Belirtileri
- Fibromiyalji hastalarının en dikkat çekici muayene bulgusu kasların belirli noktalarında tespit edilen ağrılı noktalardır. Ağrılar tek bir bölgede olabileceği gibi yaygın biçimde de meydana gelebilir.
- Ağrılar hafiften başlayarak şiddetli ağrıya kadar değişiklik gösterebilir. Ağrı çoğunlukla ense, omuz, göğüs kafesi, bel ve uyluk kaslarında olur. Üşüme, yanma, uyuşma, karıncalanma gibi şikayetler de ağrılara eşlik eder.
- Fibromiyaljinin bir diğer belirtisi yorgunluktur. Sabahları yorgun uyanma, yeteri kadar uyunmasına rağmen uykuyu iyi alamamak, geceleri sıkça uyanma, gün içerisinde yorgunluk dalgalanmaları gibi belirtiler de önemlidir.
- Yorgunluğa depresyonun da eşlik ettiği durumlarda konsantrasyon zorluğu, unutkanlık, hüzünlü bir ruh hali ve sıkça tekrarlayan baş ağrıları atakları görülür. Karın ağrıları, şişkinlik, gaz, kabızlık, ishal atakları, idrar şikayetleri, spastik kolon atakları, ciltte pullanma, yanma ve döküntü gibi durumlar da çoğu zaman görülür.
- Soğuk ve nemli havalar, stres, duygusal sebepler, hormonal dalgalanmalar, hareketsizlik ya da aşırı egzersiz gibi durumlar şikayetlerin daha da artmasına yol açabilir.
- Fibromiyalji sendromu, migren, depresyon, kronik yorgunluk sendromu ya da miyofasyal ağrı sendromu gibi hastalıklarla bir arada olabilir. Yapılan araştırmalarda fibromiyalji hastalarının % 50′den fazlasının majör depresyon geçirmiş veya geçirmekte olduğu, %50sinde de migren gözlendiği tespit edilmiştir.
- Fibromyalji hastalığı primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Primer fibromyaljide altta yatan bir başka hastalık olmadan yaygın kas ağrısı ve kaslarda hassas noktaların varlığı görülür. Altta yatan başka bir rahatsızlığın mevcudiyetinde de fibromyalji belirtileri meydana gelebilir.
- Fibromiyalji hastalığının sebebi bilinmemektedir. Depresyon, uyku sorunları, ruhsal travmalar, otonomik disfonksiyon, spor yaralanmaları, hormonal ve metabolik değişikliklerin üzerinde durulmaktadır. Bakteriyel ya da viral bir enfeksiyonun da fibromiyaljiyi tetiklemede rol oynayabileceği düşünülüyor. Bazı durumlarda romatolog, iç hastalıkları uzmanı ve psikiyatristlerin beraber çalışmaları gerekebilir.
Fibromiyalji Tedavisi
Fibromiyaljinin kesin tedavisi yoktur. Ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler, antidepresan ilaçlar, fizik tedavi ve egzersizler bu konuda yardımcı olabilmektedir. Uygulanacak tedavilerle hastanın ağrıyı daha az algılaması ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi amaçlanır.
Fibromiyalji İlaçları; İlaç tedavisi olarak ağrı kesiciler, antidepresan ilaçlar ve kas gevşeticiler kullanılır. Fizik tedaviyle sıcak, soğuğun ve elektriksel uyarının fizyolojik etkilerinden faydalanılarak kaslarda gevşeme ve yumuşak doku ağrılarının giderilmesi hedeflenir.
Fizik tedavide ultrason, laser, compex, magnetoterapi, konnektif doku masajı, germe – gevşeme ve dayanıklılık artırıcı egzersizler gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Fibromiyalji hastasının eğitimi de önemlidir. Uzun müddet oturma, ayakta durma, uzun süre yazı yazma, ağırlık kaldırma, stres gibi durumların bu hastalığın belirtilerini artırabilceğini hasta gözardı etmemelidir.
Düzenli yürüyüşün ve esneme egzersizlerinin fibromiyalji ağrılarını azaltıcı etkisi vardır.
Fibromiyaljinin Tedavisinde Kullanılan Diğer Yöntemler
Ozon Tedavisi: İtalya’da fibromiyalji hastalarının diğer yöntemlerle karşılaştırmalı olarak yapılan tedavilerde en iyi sonucu ozon tedavisinin sağladığı gözlenmiştir. Ozon tedavisi adrenalini okside ederek hastaların yaşadığı sıkıntı ve depresyonu azaltır.
Ozon enjeksiyonu ağrılı bölgelere noktasal olarak uygulanır ve kronik ağrı şikayetlerini giderir. Kan ozonu uygulaması da kronik yorgunluk, depresyon, uyku bozuklukları gibi yakınmaları gidermektedir.
Nöral Terapi: Fibromyaljinin meydana gelmesinden sorumlu tutulan, fiziksel travma ve emosyonel travma gibi unsurların vücutta yarattığı etkileri giderir. Bu etkisini vegetatif sinir sistemi üzerinden gösterir.
Akupunktur Tedavisi: Amerika’da yapılan ve sonuçları Uluslararası Ağrı Çalışmaları Birliği tarafından düzenlenen 11. Dünya Ağrı Kongresinde sunulan araştırma sonucuna göre akupunktur tedavisi fibromiyalji hastalarında etkili olmaktadır. Diğer tedavi yöntemlerinden yarar görememiş fibromiyalji hastaları akupunktur tedavisi almaya başladıktan sonra 1 ay içinde belirgin bir rahatlama hissettiklerini belirtmişlerdir.
Doğal ve Bitkisel Fibromiyalji Tedavisi
Genel Prensip; Bitkisel ya da doğal ürünler tıbbi onay olması halinde kullanılmalıdır. Halen kullanmakta olduğunuz bir ilaç varsa bu tür ürünlerle birlikte kullanımı olumsuz etkileşimlere yol açabilir.
- Günlük olarak alınacak 1-2 kapsül Omega-3 yağ asitleri ağrı ve yorgunluğu hafifletmeye ve bağışıklığı geliştirmeye yardımcı olabilir. Canadian School of Natural Nutrition günde 1-2 gr EPA and DHA alımını önermiştir.
- Fibromiyalji belirtileri için günlük 300-600 mg magnezyum ve 1200-2400 mg malic acid alınabilir. Malik asit meyve (özellikle elma) ve bitkilerde bulunan organik bir maddedir. Magnezyum eksikliğinde vücutt P denilen kimyasal madde artar. 1995 yılında ‘Journal of Rheumatology’da yayınlanan çalışma sonucuna göre 2 ay boyunca malik asit ve magnezyum alımı fibromiyalji tanısı konan kişilerde ağrının şiddetini azaltmıştır.
- Chlorella semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir. Bir klinik çalışmada katılımcılar özel bir dozda chlorella ürünleri kullandıklarında semptomlarında belirgin bir düzelme olmuştur. Chlorellada yüksek oranda bulunan klorofil maddesi enerji artışına ve kas ağrıları azaltmaya yardımcı olabilir.
- NADH (nicotinamide adenine dinucleotide) enerji için günlük 5 – 20 mg.
- 500 – 1,000 mg C vitamini bağışıklık sistemini destekler. Phyllis Balch, Prescription for Nutritional Healing adlı kitabında yüksek oranda C vitaminin enerjiyi artırmaya ve yorgunluğu azaltmaya yardımcı olacağını belirtimiştir.
- SDÜ Tıp Fakültesince ülkemizde yapılan bir araştırmada egzersizle birlikte kullanılan C ve E vitamininin stres kaynaklı ağrıları azalttığı belirlenmiştir. Stresin yol açtığı ağrılara karşı en etkili uygulamanın egzersizle beraber vitamin alımı olduğu belirtilmiştir. (Söz konusu araştırma Amerika’da yayınlanan Fibromyalgia Network adlı dergiye kapak olmuştur)
- Bağışıklık ve kas desteği için yatmadan önce 100 – 200 mg Coenzyme Q10
- Antioksidan ve bağışıklık etkileri için 250 – 500 mg standardized Yeşil Çay özü.
- Yazar Michael Castleman, The Healing Herbs adlı kitabında Ginkgo Biloba bitkisinin fibromiyalji belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabileceğini belirtmiştir.
- 5-HTP ağrı ve yorgunluk gibi fibromyaljinin bazı semptomlarının giderilmesine yardımcı olabilir.
- Uyku ve bağışıklık desteği için yatmadan önce 0,5-3 mg Melatonin
Fibromiyalji Nedir ve Fibromiyalji Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sebebi tam olarak bilinmeyen hastalıklar grubuna giren fibromiyalji, merkezi duyarlılaşma ya da sinir sistemindeki hormonal ve kimyasal dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Yumuşak dokuya da kas romatizması olarak da bilinen fibromiyalji iltihaplı olmayan bir romatizma türüdür.
Fibromiyaljinin toplumda görülme sıklığı %1 ila %5 arasında değişmektedir. Hastaların %80′i kadındır. 20 ila 50 yaş arasında daha çok görülmektedir. Bazı ailelerde sıkça rastlanması bir genin kısmen de olsa bu rahatızlıktan sorumlu olabileceğini gündeme getiriyor.
Fibromiyalji yorgunluk, halsizlik, uyku proplemleri, aşırı gerginlik, endişe, bazen şiddetli ağrılara neden olabilen romatizmal bir rahatsızlıktır. Fibromiyaljide görülen ağrılar eklemlerden çok kaslarda, özellikle kasların kemiğe yapıştığı bölgelerdedir. Kadınlarda daha fazla olur. Orta yaşlı ya da menopozdaki kadınlarda sıkça görülür ve ağrı kesicilerle bile geçmeyen şiddetli ağrılara sebep olur.
Fibromyalji hastası olan genç kadınlarerken menopoza girebilmekte ve ortalama menopoz yaşı normale göreon yıl erken başlayabilmektedir.
Yaygın şekilde görülen vücut ağrısı, yorgunluk, uyku sorunları, baş ağrısı, bütün vücutta tutukluk, el ve ayaklarda uyuşma gibi değişik bir çok şikayet bir arada olabilir.
Erkekler çoğunlukla vücudun belli bir bölgesinde ağrı ve sertlik hissederken, kadınlar daha çok bütün vücutlarında ağrıyı hissetmektedirler.
Eskiden doktorlarfibromiyalji ağrılarının gerçek olmadığını düşünüyorlardı. Kişinin zihninde yarattığı gerçekle ilgisi olmayan duyarlılıklar olduğuna inanıyorlardı.
Fibromiyaljinin gerçek olmadığının düşünülmesinin sebebi eklem aşınması, sıkışmış sinirler ya da yaralanma gibi görünürde ağrıya yol açabilecek bir kaynağın olmamasıydı.
Ancak daha sonra beyin tarama teknolojisiyle bu ağrıların gerçek olduğu kanıtlandı.
Yapılan bilimsel araştırmalarda fibromyalji hastalarında, omurilik sıvısındaağrı taşıyıcı kimyasal bir madde olanP maddesinin diğer insanlardan üç kat daha fazla miktarda olduğu ve ağrı azaltıcı serotonin ve norepinefrin‘in ise çok düşük olduğu tespit edilmiştir.
Fibromiyalji Belirtileri
- Fibromiyalji hastalarının en dikkat çekici muayene bulgusu kasların belirli noktalarında tespit edilen ağrılı noktalardır. Ağrılar tek bir bölgede olabileceği gibi yaygın biçimde de meydana gelebilir.
- Ağrılar hafiften başlayarak şiddetli ağrıya kadar değişiklik gösterebilir. Ağrı çoğunlukla ense, omuz, göğüs kafesi, bel ve uyluk kaslarında olur. Üşüme, yanma, uyuşma, karıncalanma gibi şikayetler de ağrılara eşlik eder.
- Fibromiyaljinin bir diğer belirtisi yorgunluktur. Sabahları yorgun uyanma, yeteri kadar uyunmasına rağmen uykuyu iyi alamamak, geceleri sıkça uyanma, gün içerisinde yorgunluk dalgalanmaları gibi belirtiler de önemlidir.
- Yorgunluğa depresyonun da eşlik ettiği durumlarda konsantrasyon zorluğu, unutkanlık, hüzünlü bir ruh hali ve sıkça tekrarlayan baş ağrıları atakları görülür. Karın ağrıları, şişkinlik, gaz, kabızlık, ishal atakları, idrar şikayetleri, spastik kolon atakları, ciltte pullanma, yanma ve döküntü gibi durumlar da çoğu zaman görülür.
- Soğuk ve nemli havalar, stres, duygusal sebepler, hormonal dalgalanmalar, hareketsizlik ya da aşırı egzersiz gibi durumlar şikayetlerin daha da artmasına yol açabilir.
- Fibromiyalji sendromu, migren, depresyon, kronik yorgunluk sendromu ya da miyofasyal ağrı sendromu gibi hastalıklarla bir arada olabilir. Yapılan araştırmalarda fibromiyalji hastalarının % 50′den fazlasının majör depresyon geçirmiş veya geçirmekte olduğu, %50sinde de migren gözlendiği tespit edilmiştir.
- Fibromyalji hastalığı primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Primer fibromyaljide altta yatan bir başka hastalık olmadan yaygın kas ağrısı ve kaslarda hassas noktaların varlığı görülür. Altta yatan başka bir rahatsızlığın mevcudiyetinde de fibromyalji belirtileri meydana gelebilir.
- Fibromiyalji hastalığının sebebi bilinmemektedir. Depresyon, uyku sorunları, ruhsal travmalar, otonomik disfonksiyon, spor yaralanmaları, hormonal ve metabolik değişikliklerin üzerinde durulmaktadır. Bakteriyel ya da viral bir enfeksiyonun da fibromiyaljiyi tetiklemede rol oynayabileceği düşünülüyor. Bazı durumlarda romatolog, iç hastalıkları uzmanı ve psikiyatristlerin beraber çalışmaları gerekebilir.
Fibromiyalji Tedavisi
Fibromiyaljinin kesin tedavisi yoktur. Ağrı kesici ilaçlar, kas gevşeticiler, antidepresan ilaçlar, fizik tedavi ve egzersizler bu konuda yardımcı olabilmektedir. Uygulanacak tedavilerle hastanın ağrıyı daha az algılaması ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi amaçlanır.
Fibromiyalji İlaçları; İlaç tedavisi olarak ağrı kesiciler, antidepresan ilaçlar ve kas gevşeticiler kullanılır. Fizik tedaviyle sıcak, soğuğun ve elektriksel uyarının fizyolojik etkilerinden faydalanılarak kaslarda gevşeme ve yumuşak doku ağrılarının giderilmesi hedeflenir.
Fizik tedavide ultrason, laser, compex, magnetoterapi, konnektif doku masajı, germe – gevşeme ve dayanıklılık artırıcı egzersizler gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Fibromiyalji hastasının eğitimi de önemlidir. Uzun müddet oturma, ayakta durma, uzun süre yazı yazma, ağırlık kaldırma, stres gibi durumların bu hastalığın belirtilerini artırabilceğini hasta gözardı etmemelidir.
Düzenli yürüyüşün ve esneme egzersizlerinin fibromiyalji ağrılarını azaltıcı etkisi vardır.
Fibromiyaljinin Tedavisinde Kullanılan Diğer Yöntemler
Ozon Tedavisi: İtalya’da fibromiyalji hastalarının diğer yöntemlerle karşılaştırmalı olarak yapılan tedavilerde en iyi sonucu ozon tedavisinin sağladığı gözlenmiştir. Ozon tedavisi adrenalini okside ederek hastaların yaşadığı sıkıntı ve depresyonu azaltır.
Ozon enjeksiyonu ağrılı bölgelere noktasal olarak uygulanır ve kronik ağrı şikayetlerini giderir. Kan ozonu uygulaması da kronik yorgunluk, depresyon, uyku bozuklukları gibi yakınmaları gidermektedir.
Nöral Terapi: Fibromyaljinin meydana gelmesinden sorumlu tutulan, fiziksel travma ve emosyonel travma gibi unsurların vücutta yarattığı etkileri giderir. Bu etkisini vegetatif sinir sistemi üzerinden gösterir.
Akupunktur Tedavisi: Amerika’da yapılan ve sonuçları Uluslararası Ağrı Çalışmaları Birliği tarafından düzenlenen 11. Dünya Ağrı Kongresinde sunulan araştırma sonucuna göre akupunktur tedavisi fibromiyalji hastalarında etkili olmaktadır. Diğer tedavi yöntemlerinden yarar görememiş fibromiyalji hastaları akupunktur tedavisi almaya başladıktan sonra 1 ay içinde belirgin bir rahatlama hissettiklerini belirtmişlerdir.
Doğal ve Bitkisel Fibromiyalji Tedavisi
Genel Prensip; Bitkisel ya da doğal ürünler tıbbi onay olması halinde kullanılmalıdır. Halen kullanmakta olduğunuz bir ilaç varsa bu tür ürünlerle birlikte kullanımı olumsuz etkileşimlere yol açabilir.
- Günlük olarak alınacak 1-2 kapsül Omega-3 yağ asitleri ağrı ve yorgunluğu hafifletmeye ve bağışıklığı geliştirmeye yardımcı olabilir. Canadian School of Natural Nutrition günde 1-2 gr EPA and DHA alımını önermiştir.
- Fibromiyalji belirtileri için günlük 300-600 mg magnezyum ve 1200-2400 mg malic acid alınabilir. Malik asit meyve (özellikle elma) ve bitkilerde bulunan organik bir maddedir. Magnezyum eksikliğinde vücutt P denilen kimyasal madde artar. 1995 yılında ‘Journal of Rheumatology’da yayınlanan çalışma sonucuna göre 2 ay boyunca malik asit ve magnezyum alımı fibromiyalji tanısı konan kişilerde ağrının şiddetini azaltmıştır.
- Chlorella semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir. Bir klinik çalışmada katılımcılar özel bir dozda chlorella ürünleri kullandıklarında semptomlarında belirgin bir düzelme olmuştur. Chlorellada yüksek oranda bulunan klorofil maddesi enerji artışına ve kas ağrıları azaltmaya yardımcı olabilir.
- NADH (nicotinamide adenine dinucleotide) enerji için günlük 5 – 20 mg.
- 500 – 1,000 mg C vitamini bağışıklık sistemini destekler. Phyllis Balch, Prescription for Nutritional Healing adlı kitabında yüksek oranda C vitaminin enerjiyi artırmaya ve yorgunluğu azaltmaya yardımcı olacağını belirtimiştir.
- SDÜ Tıp Fakültesince ülkemizde yapılan bir araştırmada egzersizle birlikte kullanılan C ve E vitamininin stres kaynaklı ağrıları azalttığı belirlenmiştir. Stresin yol açtığı ağrılara karşı en etkili uygulamanın egzersizle beraber vitamin alımı olduğu belirtilmiştir. (Söz konusu araştırma Amerika’da yayınlanan Fibromyalgia Network adlı dergiye kapak olmuştur)
- Bağışıklık ve kas desteği için yatmadan önce 100 – 200 mg Coenzyme Q10
- Antioksidan ve bağışıklık etkileri için 250 – 500 mg standardized Yeşil Çay özü.
- Yazar Michael Castleman, The Healing Herbs adlı kitabında Ginkgo Biloba bitkisinin fibromiyalji belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabileceğini belirtmiştir.
- 5-HTP ağrı ve yorgunluk gibi fibromyaljinin bazı semptomlarının giderilmesine yardımcı olabilir.
- Uyku ve bağışıklık desteği için yatmadan önce 0,5-3 mg Melatonin
