Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır;
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır!
Mithat Cemal Kuntay
Mazimiz, sayısız zafer hâtıralarıyla doludur Bunlar arasında Çanakkale?nin ehemmiyeti çok büyüktür Çanakkale, kahraman milletimizin, Allâh?a en yaklaştırıcı vâsıta olan şehâdetle ölmesini bildiği yerlerden biridir Ayrıca Çanakkale muharebelerinde iki zafer birden kazanılmıştır Bunlardan biri, düşmana karşı zahiren kazanılan zafer; ikincisi de ruh ve mânâ, fazîlet ve fedâkârlık, dîn, îmân ve vatan sevgisi hususlarında gösterilen eşsiz zaferdir
Bedir, nasıl îmânın küfre karşı ilk direnişi ise, Çanakkale de, İslâm?ın son karakolunun müdâfâsıdır Bu zaferin bildiğimiz kadarıyla, iki sebebi vardır
Cenâbı Hak, Enfâl Sûresi?nin 33 âyetinde bunu şöy*le bildirir:
1 Hâlbuki Sen onların içinde iken Allâh, onlara azap edecek değildir
2 Ve onlar mağfiret dilerlerken de Allâh onlara azap edici değildir?
Zîrâ, Çanakkale?yi ölümsüzleştiren rûha sahip olan kahraman askerimiz, bu âyetin muhtevâsını gönlüne nakşederek apayrı bir îman vecdi içindeydi Yâni her neferin sînesinde Peygamber Efendimizin engin muhabbeti yer almaktaydı Sanki Bedir?den esen bir sabâ rüzgarı Çanakkale?ye rûhâniyet tevzî ediyordu Nitekim düşman çemberi içinde kalan Binbaşı Lütfü Bey, bu zor zamanda, canhıraş bir şekilde:
Yetiş Yâ Muhammed kitabın elden gidiyor? feryadıyla istimdat etmesi de bunun en aşikâr bir ifâdesidir
İkinci keyfiyet ise elimizde bulunan hatıratların ifâ*desine göre, her asker o tehlikeli zamanda bile bir vakit namazını kaçırmamaya dikkat etmiş ve Cenâbı Hakk?a dâimâ ilticâ hâlinde kalmıştır
Vatan müdâfâsından maksat, ecdâdın emâneti ve milletin haysiyeti olan toprakları korumakla beraber, aynı zamanda o topraklar üzerinde yaşayan insanların dinini, canını, malını, ırzını ve namusunu muhafazadır Netîcede bu keyfiyetlerin hepsinin temsil ettiği bayrağın müdâfaasıdır Bu sebeple bayrak, bir bez parçası değil, bir milletin maddî ve mânevî izzet, haysiyet ve şe*****ir Tabiî ki, bu da bir vatan coğrafyası üzerinde mümkün olacağından bu ulvî gâye, vatan müdâfâsı olarak ifâde edilmiştir
Onun için bir kimse askerlik vazifesi başında iken ölürse o, şehid olarak Rabbine kavuşur Şehidin amel defteri kapanmaz ve dünyada işlediği güzel ve hayırlı işlerin sevabı da kıyamete kadar devam eder Şehidin, kabirde meleklerin suallerinden ve kabir azabından muaf tutulacağı Peygamber Efendimizin müjdesidir Ancak bunda sıhhatli bir îmâna ve cihad şuuruna sahip olmak zarûreti vardır Bu sebeple şehidlikle ilgili bütün hadîsi şerîflerde ?Allâh yolunda? kaydı vardır
Bu itibarla Çanakkale, Türk gençliğine şehidlik ve gâzîlik ile yoğrulmuş îmân idealinin tâlimgâhı olmuştur Gâzîlik ve şehidlik, bu millet için bulunmaz bir ziyâfetti Ölmek, şehidlik saâdeti, yaşamak ise gâzîlik şerefi idi
Çanakkale?de harbin kızıştığı bazı zamanlarda öyle bir hâl oldu ki, kumandanlar şehîd oldu, Mehmetçik kumandansız, yalnız başına kaldı Fakat her bir Mehmetçik, Çanak*kale?de bütün milletin kalbini sînesinde hissederek düşmanı karşıladı Din ve millet ideali uğruna canlarını seve se*ve feda etmeye başladılar Zîrâ gönüllerinde, canlarından aziz bildikleri sarsılmaz bir îmân ve vatan sevgisi vardı Bu sevgiyi diri tutan da hiç şüphesiz Allâh ve Rasûlüne duydukları îmân muhabbetiydi
O gün kumandanından erine kadar her gönül, hattâ bütün bir millet Çanakkale?de yekvücud olmuş, «Toplu vurdukça yürekler, onu top sindiremez!» rûhunu yaşamıştı Nitekim orada maddî gücümüz, düşmanın gücüne nispetle kabili kıyas değildi Askerin, İstanbul?dan Çanakkale?ye gidinceye kadar ayağındaki postal dahi yok oluyordu Zaman zaman atacak barutu da kalmadığı hâlde müşahhas bir can ve mal infâkı yaşandığı için zafer müyesser oluyordu Mehmetçik, silâh kifâyetsizliğini îmân gücü ile telâfî ediyor ve ne pahasına olursa olsun neticeyi kendi lehine çeviriyordu Vatan toprağına atılan her gülle, o arslan yürekli neferin îman dolu göğsünde sönüyordu İngiliz Ordu Kumandanı Orgeneral Hamilton?un:
? Bizi Türkler?in maddî gücü değil, mânevî gücü mağlûb etmiştir Çünkü onların atacak barutu bile kalmamıştı Fakat biz, gökten inen güçleri müşâhede ettik!? şeklindeki itirafı da bu gerçeği sergilemektedir
Böylece Çanakkale?de sâdece yiğitlik ve cesâret destânı değil, aynı zamanda sâhip olunan yüksek mânevî seviyenin bereketiyle bir fazîlet destanı yazıldı Tarih; din ve vatan uğrundaki fedâkârlığı onlardan öğrendi Çünkü onlar, Hazreti Mevlânâ?nın:
?Ey bülbül! Git de aşkı pervaneden öğren O, kendini alevin içine attı, yandı Sevgilisi uğruna can verdi, sesi çıkmadı? diye tarif ettiği pervaneden daha fedâkâr idiler
Malazgirt?te Alparslan?
Haçlılar karşısında Kılıçarslan?
İngiliz Haçlıları önünde Selâhaddîni Eyyûbî?
Kosova?da Murâd Hüdâvendigâr?
Niğbolu?da Yıldırım Bayezid?
İstanbul?da Fâtih?
Çaldıran?da Yavuz Selim?
Plevne?de Gazi Osman Paşa ne ise, Çanakkale?de Mehmetçik o oldu
Bizler, mazimizi yüreğimizde canlı tutacağız Unutmamalıyız ki, mâzinin bittiği yerde, millet biter, insan biter, iz?an biter Millet, târihinden ibârettir Onu târihinden sıyırırsanız, geriye insan sürüsü kalır Mâzinin devrettiği unsurların zenginliği nispetinde yeni eserler ve yeni nesiller canlı ve devamlı olur Milletlerin bekâsı, hassas, duygulu ve seviye kazanmış bir kalbe sâhip olan nesiller yetiştirmekle mümkündür Çocuklarına, Çanakkale destânını ninni yapan nesil, îmânına, milletine ve bütün maddîmânevî değerlerine sâhip çıkacaktır
Osmanlının bu son ve muhteşem şahlanışı, hem emsalsiz bir kahramanlık sergisiydi, hem de kâbına varılmaz insanî fazîletler meşheriydi
Dedelerimizin savaşta düşmana gös*terdiği insanlık numûnelerini, biz barışta birbirimize gösterebilirsek; dünyayı daha merhametli kılabilmek için, çok önemli bir adım atmış olacağız Nitekim bu merhamet, düşmanımız olan Çanakkale Karma Kolordu İngiliz Kumandanı General William Birdword?a dahi şu sözü söyletmiştir:
Türk askeri kadar vatanı için gözünü kırpmadan ölen, savaş anında müthiş bir cesaretle fırtınalar estiren, yaralı düşmanını sırtında taşıyarak onu ölümden kurtaran bir asker yeryüzünde görülmemiştir?
Çanakkale?de cephe gerisi de, birçok insanî güzelliklerle doludur Bunlardan birisini, dedesi Çanakkale?de çarpışmış bir Anzak olan üniversiteli genç kız, dedesinin ağzından şöyle anlatıyor:
?Türk siperleriyle çok yakındık Gecenin orta yerinde ve aşağıyukarı her gün aynı saatte, Türk siperlerinden bir ses yükselirdi Öyle gür, öyle içli ve öyle dokunaklı bir sesti ki, dinlemeye doyamazdık Bazen hafif bir esinti çıkar ve bu yanık nağmeleri başka yöne götürürdü Biz, kulaklarımızı dört açıp daha iyi duymak için, neredeyse başımızı dışarıya çıkaracak hâle gelirdik Gündüz savaştığımız insanın gece söylediği müziği dinlemek ve ondan etkilenmek, ne ilginç bir işti? Ama gerçekti
Bir akşam, konser saati gelmişti; ama, o alıştığımız ses duyulmuyordu İkinci, üçüncü, dördüncü akşam, yine konser yoktu Merak içinde kalmıştık Türkçe bilen savaş muhabirine yazdırdığımız bir kağıdı taşa sarıp Türk siperlerine fırlattık Bu kağıttaki iki cümle ile, konserin niçin kesildiğini soruyor ve selam yolluyorduk Türklere Bir süre sonra, fırlattığımız taş siperimize atılmıştı Yazılanı duyunca, hepimiz hüzne gömüldük:
«?O arkadaşımızı, geçen hafta vurdunuz!»?
Velhâsıl, hakîkî şehitler verildiği zaman, Rabbimizin izniyle zafer muhakkaktır Lâkin ölenler, îmân ve vatan şuurundan mahrum iseler sonuç hezîmettir İşte Çanakkale zaferi, düşmana ders ve aynı zamanda bu şerefli Türk gençliğine de fiilî bir nasihattir, tebliğdir
Çanakkale, tarihte müşahhas şehitlik mefhûmunun bir daha silinmez altın harflerle tarih defterine nakşedilmesidir
Bu şehitlerin kabirleri sînei millettir Yine Mehmed Âkif ne güzel ifâde eder:
Ey şehîd oğlu şehîd, isteme benden makber,
Sana âgûşunu açmış duruyor Peygamber!
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır!
Mithat Cemal Kuntay
Mazimiz, sayısız zafer hâtıralarıyla doludur Bunlar arasında Çanakkale?nin ehemmiyeti çok büyüktür Çanakkale, kahraman milletimizin, Allâh?a en yaklaştırıcı vâsıta olan şehâdetle ölmesini bildiği yerlerden biridir Ayrıca Çanakkale muharebelerinde iki zafer birden kazanılmıştır Bunlardan biri, düşmana karşı zahiren kazanılan zafer; ikincisi de ruh ve mânâ, fazîlet ve fedâkârlık, dîn, îmân ve vatan sevgisi hususlarında gösterilen eşsiz zaferdir
Bedir, nasıl îmânın küfre karşı ilk direnişi ise, Çanakkale de, İslâm?ın son karakolunun müdâfâsıdır Bu zaferin bildiğimiz kadarıyla, iki sebebi vardır
Cenâbı Hak, Enfâl Sûresi?nin 33 âyetinde bunu şöy*le bildirir:
1 Hâlbuki Sen onların içinde iken Allâh, onlara azap edecek değildir
2 Ve onlar mağfiret dilerlerken de Allâh onlara azap edici değildir?
Zîrâ, Çanakkale?yi ölümsüzleştiren rûha sahip olan kahraman askerimiz, bu âyetin muhtevâsını gönlüne nakşederek apayrı bir îman vecdi içindeydi Yâni her neferin sînesinde Peygamber Efendimizin engin muhabbeti yer almaktaydı Sanki Bedir?den esen bir sabâ rüzgarı Çanakkale?ye rûhâniyet tevzî ediyordu Nitekim düşman çemberi içinde kalan Binbaşı Lütfü Bey, bu zor zamanda, canhıraş bir şekilde:
Yetiş Yâ Muhammed kitabın elden gidiyor? feryadıyla istimdat etmesi de bunun en aşikâr bir ifâdesidir
İkinci keyfiyet ise elimizde bulunan hatıratların ifâ*desine göre, her asker o tehlikeli zamanda bile bir vakit namazını kaçırmamaya dikkat etmiş ve Cenâbı Hakk?a dâimâ ilticâ hâlinde kalmıştır
Vatan müdâfâsından maksat, ecdâdın emâneti ve milletin haysiyeti olan toprakları korumakla beraber, aynı zamanda o topraklar üzerinde yaşayan insanların dinini, canını, malını, ırzını ve namusunu muhafazadır Netîcede bu keyfiyetlerin hepsinin temsil ettiği bayrağın müdâfaasıdır Bu sebeple bayrak, bir bez parçası değil, bir milletin maddî ve mânevî izzet, haysiyet ve şe*****ir Tabiî ki, bu da bir vatan coğrafyası üzerinde mümkün olacağından bu ulvî gâye, vatan müdâfâsı olarak ifâde edilmiştir
Onun için bir kimse askerlik vazifesi başında iken ölürse o, şehid olarak Rabbine kavuşur Şehidin amel defteri kapanmaz ve dünyada işlediği güzel ve hayırlı işlerin sevabı da kıyamete kadar devam eder Şehidin, kabirde meleklerin suallerinden ve kabir azabından muaf tutulacağı Peygamber Efendimizin müjdesidir Ancak bunda sıhhatli bir îmâna ve cihad şuuruna sahip olmak zarûreti vardır Bu sebeple şehidlikle ilgili bütün hadîsi şerîflerde ?Allâh yolunda? kaydı vardır
Bu itibarla Çanakkale, Türk gençliğine şehidlik ve gâzîlik ile yoğrulmuş îmân idealinin tâlimgâhı olmuştur Gâzîlik ve şehidlik, bu millet için bulunmaz bir ziyâfetti Ölmek, şehidlik saâdeti, yaşamak ise gâzîlik şerefi idi
Çanakkale?de harbin kızıştığı bazı zamanlarda öyle bir hâl oldu ki, kumandanlar şehîd oldu, Mehmetçik kumandansız, yalnız başına kaldı Fakat her bir Mehmetçik, Çanak*kale?de bütün milletin kalbini sînesinde hissederek düşmanı karşıladı Din ve millet ideali uğruna canlarını seve se*ve feda etmeye başladılar Zîrâ gönüllerinde, canlarından aziz bildikleri sarsılmaz bir îmân ve vatan sevgisi vardı Bu sevgiyi diri tutan da hiç şüphesiz Allâh ve Rasûlüne duydukları îmân muhabbetiydi
O gün kumandanından erine kadar her gönül, hattâ bütün bir millet Çanakkale?de yekvücud olmuş, «Toplu vurdukça yürekler, onu top sindiremez!» rûhunu yaşamıştı Nitekim orada maddî gücümüz, düşmanın gücüne nispetle kabili kıyas değildi Askerin, İstanbul?dan Çanakkale?ye gidinceye kadar ayağındaki postal dahi yok oluyordu Zaman zaman atacak barutu da kalmadığı hâlde müşahhas bir can ve mal infâkı yaşandığı için zafer müyesser oluyordu Mehmetçik, silâh kifâyetsizliğini îmân gücü ile telâfî ediyor ve ne pahasına olursa olsun neticeyi kendi lehine çeviriyordu Vatan toprağına atılan her gülle, o arslan yürekli neferin îman dolu göğsünde sönüyordu İngiliz Ordu Kumandanı Orgeneral Hamilton?un:
? Bizi Türkler?in maddî gücü değil, mânevî gücü mağlûb etmiştir Çünkü onların atacak barutu bile kalmamıştı Fakat biz, gökten inen güçleri müşâhede ettik!? şeklindeki itirafı da bu gerçeği sergilemektedir
Böylece Çanakkale?de sâdece yiğitlik ve cesâret destânı değil, aynı zamanda sâhip olunan yüksek mânevî seviyenin bereketiyle bir fazîlet destanı yazıldı Tarih; din ve vatan uğrundaki fedâkârlığı onlardan öğrendi Çünkü onlar, Hazreti Mevlânâ?nın:
?Ey bülbül! Git de aşkı pervaneden öğren O, kendini alevin içine attı, yandı Sevgilisi uğruna can verdi, sesi çıkmadı? diye tarif ettiği pervaneden daha fedâkâr idiler
Malazgirt?te Alparslan?
Haçlılar karşısında Kılıçarslan?
İngiliz Haçlıları önünde Selâhaddîni Eyyûbî?
Kosova?da Murâd Hüdâvendigâr?
Niğbolu?da Yıldırım Bayezid?
İstanbul?da Fâtih?
Çaldıran?da Yavuz Selim?
Plevne?de Gazi Osman Paşa ne ise, Çanakkale?de Mehmetçik o oldu
Bizler, mazimizi yüreğimizde canlı tutacağız Unutmamalıyız ki, mâzinin bittiği yerde, millet biter, insan biter, iz?an biter Millet, târihinden ibârettir Onu târihinden sıyırırsanız, geriye insan sürüsü kalır Mâzinin devrettiği unsurların zenginliği nispetinde yeni eserler ve yeni nesiller canlı ve devamlı olur Milletlerin bekâsı, hassas, duygulu ve seviye kazanmış bir kalbe sâhip olan nesiller yetiştirmekle mümkündür Çocuklarına, Çanakkale destânını ninni yapan nesil, îmânına, milletine ve bütün maddîmânevî değerlerine sâhip çıkacaktır
Osmanlının bu son ve muhteşem şahlanışı, hem emsalsiz bir kahramanlık sergisiydi, hem de kâbına varılmaz insanî fazîletler meşheriydi
Dedelerimizin savaşta düşmana gös*terdiği insanlık numûnelerini, biz barışta birbirimize gösterebilirsek; dünyayı daha merhametli kılabilmek için, çok önemli bir adım atmış olacağız Nitekim bu merhamet, düşmanımız olan Çanakkale Karma Kolordu İngiliz Kumandanı General William Birdword?a dahi şu sözü söyletmiştir:
Türk askeri kadar vatanı için gözünü kırpmadan ölen, savaş anında müthiş bir cesaretle fırtınalar estiren, yaralı düşmanını sırtında taşıyarak onu ölümden kurtaran bir asker yeryüzünde görülmemiştir?
Çanakkale?de cephe gerisi de, birçok insanî güzelliklerle doludur Bunlardan birisini, dedesi Çanakkale?de çarpışmış bir Anzak olan üniversiteli genç kız, dedesinin ağzından şöyle anlatıyor:
?Türk siperleriyle çok yakındık Gecenin orta yerinde ve aşağıyukarı her gün aynı saatte, Türk siperlerinden bir ses yükselirdi Öyle gür, öyle içli ve öyle dokunaklı bir sesti ki, dinlemeye doyamazdık Bazen hafif bir esinti çıkar ve bu yanık nağmeleri başka yöne götürürdü Biz, kulaklarımızı dört açıp daha iyi duymak için, neredeyse başımızı dışarıya çıkaracak hâle gelirdik Gündüz savaştığımız insanın gece söylediği müziği dinlemek ve ondan etkilenmek, ne ilginç bir işti? Ama gerçekti
Bir akşam, konser saati gelmişti; ama, o alıştığımız ses duyulmuyordu İkinci, üçüncü, dördüncü akşam, yine konser yoktu Merak içinde kalmıştık Türkçe bilen savaş muhabirine yazdırdığımız bir kağıdı taşa sarıp Türk siperlerine fırlattık Bu kağıttaki iki cümle ile, konserin niçin kesildiğini soruyor ve selam yolluyorduk Türklere Bir süre sonra, fırlattığımız taş siperimize atılmıştı Yazılanı duyunca, hepimiz hüzne gömüldük:
«?O arkadaşımızı, geçen hafta vurdunuz!»?
Velhâsıl, hakîkî şehitler verildiği zaman, Rabbimizin izniyle zafer muhakkaktır Lâkin ölenler, îmân ve vatan şuurundan mahrum iseler sonuç hezîmettir İşte Çanakkale zaferi, düşmana ders ve aynı zamanda bu şerefli Türk gençliğine de fiilî bir nasihattir, tebliğdir
Çanakkale, tarihte müşahhas şehitlik mefhûmunun bir daha silinmez altın harflerle tarih defterine nakşedilmesidir
Bu şehitlerin kabirleri sînei millettir Yine Mehmed Âkif ne güzel ifâde eder:
Ey şehîd oğlu şehîd, isteme benden makber,
Sana âgûşunu açmış duruyor Peygamber!