Günümüzde birçok hastalıkla alakası olduğu düşünülen Gluten, başta buğday olmak üzere arpa ve çavdar üzere tahıllarda bulunan bitkisel proteindir.
Gluten ile alakalı hastalıkların başında birinci olarak ÇÖLYAK HASTALIĞI gelmektedir. Çölyak Hastalığı olan bireylerde Gluten içeren besinlerin çok az ölçüde tüketimi bile bilhassa sindirim sistemi üzerinde besbelli rahatsızlıklara(karın ağrısı, karın şişkinliği, gaz, ishal ya da kabızlık vb.) neden olurken glutensiz beslenme ile bu rahatsızlıkların önüne geçilmektedir. Bu nedenle Çölyak tanısı alan bireylerde ömür uzunluğu Glutensiz Diyet önerilmektedir.
Gluten alerjisi/hassasiyeti durumunda ise gluten alımı ile çabucak ortaya çıkan çok hassaslık dışında geç başlayan belirtiler de kelam bahsidir. Bu belirtiler ortasında yorgunluk, bacak ağrıları, başağrısı,döküntü, zihin bulanıklığı, dikkat eksikliği ve depresyon yer almaktadır. Diyetten unlu besinlerin çıkarılması ile güzelleşme olması ve tekrar verildiğinde ise belirtilerin tekrarlaması görülür. Çölyak hastalığından farklı olarak gluten alerjisi yıllar içinde güzelleşir .
Çölyak'ta durum bu kadar netken asıl baş karışıklığına neden olan durum gluten hassasiyeti /gluten alerjisi durumudur.
Bu durumun önüne geçmek için glutenin bağlantılı olduğu sıhhat meselelerini bilmek glutensiz beslenme konusunda size fikir verebilir.
Gluten ile alakalı olan hastalıkların başında otoimmün hastalıklar gelmektedir. Bu hastalıklar :
• İrritabl Barsak Sendromu
• Romatoid Artrit
• Multipl skleroz (MS)
• Tip 1 Diyabet
• Sedef Hastalığı
• Graves Hastalığı
• Hashimoto tiroiditi
Olarak sıralanabilir.
Otoimmün bir hastalık varlığında ya da üstte bahsedilen belirtiler ile birlikte Gluten Alerjisi'den bahsedilebilir. Bu durumda glutensiz beslenme belirtilerin ortadan kalkmasını sağlarken hastalığın seyrini olumlu istikamette etkilemektedir.
Glutensiz beslenme en kolay tarifi ile Gluten içeren besinleri diyetimizden çıkarmaktır. Glutensiz Beslenme de diyetten çıkarılması gereken besinler
●Buğday, arpa, çavdar ve bunlardan yapılan tüm besinleri(Ekmek , Makarna , Bulgur, Pasta , Börek, Un ek edilen Çorbalar , Soslar , Hazır Besinlerin tümü vb. ) içermektedir.
Glutensiz beslenmedeki en büyük zorluk mutfak kültürümüzde geniş yer tutan bu tahılları beslenmeden çıkarmak olmaktadır. Fakat Glutensiz beslenirken Buğday, Arpa , Çavdar yerine tüketebileceğimiz birçok besin bulunmaktadır.
Glutensiz beslenenler;
●Pirinç, Mısır
●Nohut ,Mercimek, Fasülye üzere kurubaklagiller
●Kara Buğday
●Amaranth
●Kinoa
‘Glutensiz’ ibaresi bulunan un, makarna, şehriye, çikolata, kraker ve irmik üzere besinleri tercih edilebilirler.