Erginlik döneminde karşılaşılan sorunlar aralarında, tepe kısalığı başı çekiyor Yaşadıkları sınav streslerine, yanlış besin alışkanlıkları da eklenen gençlerin boyları kısa kalıyor …Acıbadem Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi, Artış ve Ergenlik Birim Sorumlusu
Erginlik döneminde karşılaşılan sorunlar arasında, zirve kısalığı başı çekiyor Yaşadıkları sınav streslerine, yanlış gıda alışkanlıkları da eklenen gençlerin boyları kısa kalıyor …Acıbadem Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi, Çoğalma ve Erginlik Bölüm Sorumlusu Prof Dr Atilla Büyükgebiz, buluğ çağı dönemi ve tepe gelişimi hakkındaki sorularımızı yanıtladı:
Erken ergenlik nedir?
Son 10 yıldır, bütün dünyada buluğ çağı az daha çocuk yaşta yaşanıyor Amerikan Time dergisi, geçtiğimiz günlerde bu konuyu kapak yaptı ve erginlik yaşının tüm dünyada biriki yaş düştüğünü gözler önüne serdi
Bayağı şartlarda erkek çocukları ergenliğe ortalama 12 yaşında, kız çocukları ise 10 yaşında girerler Kız çocuklarının adet görmeye başlamasıyla erginlik tamamlanır Yani sanılanın tersine, kız çocuklar için ergenlik adet görmekle yok, memelerin büyümesiyle başlar
Erken ergenliğe kız çocuklarında erkek çocuklarına göre daha sık rastlıyoruz Vakaların çoğunda bir niçin bulunamıyor 8 yaşındaki küçük kızınızın ansızın memeleri büyümeye başlayabilir O noktadan itibaren kendisinin, erken erginlik şüphesiyle incelenmesi gerekir
Çevresel uyaranlar, aşırı miktarda tüketilen hormonlu gıdalar ve psikolojik nedenler erken ergenliğe yol açabilir Erken yaşta ergenliğe giren kız ve erkek çocuklar, önce yaşıtlarından uzun olurlar Ama sonradan boyları onlardan kısa kalır
Erken erginlik bazen de normal zamanda başlar oysa 35 yıl sürmesi gerekirken, daha kısa zaman içinde tamamlanır Bunu yaşayan çocuklar, boylarının uzaması için tatmin edici süreleri olmadığı için, kısa kalma tehlikesi yaşayabilirler
Erken cinsel gelişim beyindeki merkezlerin uyarılmasına bağlıysa, çocuğa hormon tedavisi uygulanabilir Ayda bir kerelik veya üç aylık enjeksiyonlarla yerinde yaşa değin erginlik önlenir Ailelerin hormon kullanımı nedeniyle endişelenmeleri son derece anlamsızdır
Ergenlik gecikebilir mi?
Evet Buluğ Çağı gecikmesi sebebiyle, bir takım çocukların boyları geçici bir süre kısa kalabilir Erkeklerde 135 yaşında herhangi bir cinsel belirtinin başlamaması yani testislerin büyümemesi, kızlarda ise 1n yaşına kadar memelerin büyümemesi halinde; ergenliğin gecikmesinden laf edilebilir
Erkeklerde arada bir bir takım kalıtımsal hastalıklar da, buna neden olabilir Bu koşul, bilhassa kızlarda mutlaka incelenmeli, hormonal inceleme yapılmalıdır Kız çocuklarda ergenliğin gecikmesine yol açan başlıca hastalık; turner sendromudur
Ergenliğe girebilmek için vücutta kayıtlı oranda yağ olması gerekir Çocuklar genellikle ortalama 30 kg olduklarında ergenliğe girerler Fazla çelimsiz çocuklarda ergenliğe girilmesinden sorumlu olan hormonların salgılanması yetersizdir ve erginlik gecikir
Son yüzyılda birçok ülkede, adet görme ve ergenliğe girme yaşında, erkene kayma olduğu saptanmıştır Sosyoekonomik düzeyi yüksek olanlar düşük olanlara tarafından, şehirsel kesimse kırsal kesime kadar ergenlik çağına daha erken girer
Ergenlik öncesinde besin yetersizliği olan çocuklarda, ergenlik dönemi gecikebilir Zayıf ve kısa boylu çocuklar, kilolu ve uzun boylulara göre buluğ çağı çağına daha geç girme eğilimindedir Âmâ çocuklarda ergenlik daha erken başlar ve bu çocuklar daha erken gelişirler
Yüksek rakımlı bölgelerde yaşayan çocukların, deniz seviyesinde yaşayanlara tarafından ergenliğe daha geç girdikleri bilinir Sıcak ülkelerde yaşayanlar, soğuk iklimde yaşayanlardan daha önce erginlik belirtileri gösterir
Ergenlik döneminde yükseklik ne dek uzamalıdır?
Kızlarda 2025, erkeklerde 2530 santimlik artma olur Çoğaltma, ergenlerde kol ve bacağın üst kısımlarında başlar Önce el ve ayaklar, sonra ceset, göğüs kafesi, omuzlar büyür Genellikle baş çevresi 10 yaşından sonradan büyümez
Başlıca 34 yıl süren erginlik dönemi daha kısa zamanda tamamlanırsa, çocuğun boyu kısa kalır Kızlarda zirve uzaması adetten önceki dönemde çoktur Adet gördükten sonradan, doruk 56 santim daha uzar
Erkeklerde ise en süratli tepe artışı testislerdedir Bu, 1314 yaşlarında olur Yani erkekler kızlara tarafından daha şanslıdır çünkü doruk artışları 19 yaşına dek sürer Yükseklik çoğaltma hızı denilen dönemde, zirve 10 santim kadar uzayabilir Kızlarda bu dönem birincil adetten derhal öncedir Erkeklerde ise 1314 yaşlarında yaşanır
Boyun kısa kalmasını engellemenin bir yöntemi var mı?
Eğer tepe kısalığı artma hormonunun eksikliğinden kaynaklanan bir durumsa, çocuğun ilaç tedavisi görmesi gerekebilir Bu tedavi doğru boyda, birincil yıl 12 santimlik, sonraki yıllarda ise 68 santimlik uzamalar sağlanabilir Eğer tedaviye buluğ çağı döneminin anında başında başlanırsa, çocuğun boyunu 30 santim uzatmak bile olası olabilir
h 3Hormon tedavisiyle doruk uzamak muhtemel
Erginlik döneminde karşılaşılan sorunlar arasında, zirve kısalığı başı çekiyor Yaşadıkları sınav streslerine, yanlış gıda alışkanlıkları da eklenen gençlerin boyları kısa kalıyor …Acıbadem Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi, Çoğalma ve Erginlik Bölüm Sorumlusu Prof Dr Atilla Büyükgebiz, buluğ çağı dönemi ve tepe gelişimi hakkındaki sorularımızı yanıtladı:
Erken ergenlik nedir?
Son 10 yıldır, bütün dünyada buluğ çağı az daha çocuk yaşta yaşanıyor Amerikan Time dergisi, geçtiğimiz günlerde bu konuyu kapak yaptı ve erginlik yaşının tüm dünyada biriki yaş düştüğünü gözler önüne serdi
Bayağı şartlarda erkek çocukları ergenliğe ortalama 12 yaşında, kız çocukları ise 10 yaşında girerler Kız çocuklarının adet görmeye başlamasıyla erginlik tamamlanır Yani sanılanın tersine, kız çocuklar için ergenlik adet görmekle yok, memelerin büyümesiyle başlar
Erken ergenliğe kız çocuklarında erkek çocuklarına göre daha sık rastlıyoruz Vakaların çoğunda bir niçin bulunamıyor 8 yaşındaki küçük kızınızın ansızın memeleri büyümeye başlayabilir O noktadan itibaren kendisinin, erken erginlik şüphesiyle incelenmesi gerekir
Çevresel uyaranlar, aşırı miktarda tüketilen hormonlu gıdalar ve psikolojik nedenler erken ergenliğe yol açabilir Erken yaşta ergenliğe giren kız ve erkek çocuklar, önce yaşıtlarından uzun olurlar Ama sonradan boyları onlardan kısa kalır
Erken erginlik bazen de normal zamanda başlar oysa 35 yıl sürmesi gerekirken, daha kısa zaman içinde tamamlanır Bunu yaşayan çocuklar, boylarının uzaması için tatmin edici süreleri olmadığı için, kısa kalma tehlikesi yaşayabilirler
Erken cinsel gelişim beyindeki merkezlerin uyarılmasına bağlıysa, çocuğa hormon tedavisi uygulanabilir Ayda bir kerelik veya üç aylık enjeksiyonlarla yerinde yaşa değin erginlik önlenir Ailelerin hormon kullanımı nedeniyle endişelenmeleri son derece anlamsızdır
Ergenlik gecikebilir mi?
Evet Buluğ Çağı gecikmesi sebebiyle, bir takım çocukların boyları geçici bir süre kısa kalabilir Erkeklerde 135 yaşında herhangi bir cinsel belirtinin başlamaması yani testislerin büyümemesi, kızlarda ise 1n yaşına kadar memelerin büyümemesi halinde; ergenliğin gecikmesinden laf edilebilir
Erkeklerde arada bir bir takım kalıtımsal hastalıklar da, buna neden olabilir Bu koşul, bilhassa kızlarda mutlaka incelenmeli, hormonal inceleme yapılmalıdır Kız çocuklarda ergenliğin gecikmesine yol açan başlıca hastalık; turner sendromudur
Ergenliğe girebilmek için vücutta kayıtlı oranda yağ olması gerekir Çocuklar genellikle ortalama 30 kg olduklarında ergenliğe girerler Fazla çelimsiz çocuklarda ergenliğe girilmesinden sorumlu olan hormonların salgılanması yetersizdir ve erginlik gecikir
Son yüzyılda birçok ülkede, adet görme ve ergenliğe girme yaşında, erkene kayma olduğu saptanmıştır Sosyoekonomik düzeyi yüksek olanlar düşük olanlara tarafından, şehirsel kesimse kırsal kesime kadar ergenlik çağına daha erken girer
Ergenlik öncesinde besin yetersizliği olan çocuklarda, ergenlik dönemi gecikebilir Zayıf ve kısa boylu çocuklar, kilolu ve uzun boylulara göre buluğ çağı çağına daha geç girme eğilimindedir Âmâ çocuklarda ergenlik daha erken başlar ve bu çocuklar daha erken gelişirler
Yüksek rakımlı bölgelerde yaşayan çocukların, deniz seviyesinde yaşayanlara tarafından ergenliğe daha geç girdikleri bilinir Sıcak ülkelerde yaşayanlar, soğuk iklimde yaşayanlardan daha önce erginlik belirtileri gösterir
Ergenlik döneminde yükseklik ne dek uzamalıdır?
Kızlarda 2025, erkeklerde 2530 santimlik artma olur Çoğaltma, ergenlerde kol ve bacağın üst kısımlarında başlar Önce el ve ayaklar, sonra ceset, göğüs kafesi, omuzlar büyür Genellikle baş çevresi 10 yaşından sonradan büyümez
Başlıca 34 yıl süren erginlik dönemi daha kısa zamanda tamamlanırsa, çocuğun boyu kısa kalır Kızlarda zirve uzaması adetten önceki dönemde çoktur Adet gördükten sonradan, doruk 56 santim daha uzar
Erkeklerde ise en süratli tepe artışı testislerdedir Bu, 1314 yaşlarında olur Yani erkekler kızlara tarafından daha şanslıdır çünkü doruk artışları 19 yaşına dek sürer Yükseklik çoğaltma hızı denilen dönemde, zirve 10 santim kadar uzayabilir Kızlarda bu dönem birincil adetten derhal öncedir Erkeklerde ise 1314 yaşlarında yaşanır
Boyun kısa kalmasını engellemenin bir yöntemi var mı?
Eğer tepe kısalığı artma hormonunun eksikliğinden kaynaklanan bir durumsa, çocuğun ilaç tedavisi görmesi gerekebilir Bu tedavi doğru boyda, birincil yıl 12 santimlik, sonraki yıllarda ise 68 santimlik uzamalar sağlanabilir Eğer tedaviye buluğ çağı döneminin anında başında başlanırsa, çocuğun boyunu 30 santim uzatmak bile olası olabilir
h 3Hormon tedavisiyle doruk uzamak muhtemel