İnsan Haklarının Ortaya Çıkışı,
Ilk ahali, günümüzde olduğu gibi toplu halde değil, dağınık olarak yaşıyorlardıYaşamları, ayrıca doğa şartlarıyla, keza de birbirleriyle mücadele ederek geçiyorduGüçlü olan,zorla başkalarının elinde olanı alabiliyorduKarşılaşılan güçlükler, halk aralarında dayanışmayı ortaya çıkardıBöylece insanlar, öncelikle küçük gruplar haline yaşamaya başladılarZamanla ortaya meydana çıkan haksızlıklar ve çatışmaların önlenebilmesi nedeniyle halk müziği aralarında örgütlenmeye başladılarSonuçta, devlet dediğimiz birlik ortaya çıktı
Birincil devletlerde cümbür cemaat eşit haklara sahip değildiToplum, sınıflara ayrılmıştıKral ve ailesi, elit tabaka, din adamları geniş haklara sahipken, halkın hakları ise sınırlıydıBu durum, Yeni Çağ'a kadar bu şekilde devam etmiştir
Kurulan ilk devletlerde insanları haklara eşdeğer sahip olmaması, beraberinde mücadeleyi de getirmiştirYüzyıllarca süren bu çaba, ilk olarak İngiltere'de başarıya ulaşmış ve ilk önce kralın etkileri sınırlanmıştır(1215 Magna Carta Hür Bildirgesi)
Yeni Çağ'da İnsan Hakları Düşüncesinin Gelişimi
İnsan hakları düşüncesinin gelişiminde ilk önemli başarılara 17 ve 18 yüzyıllarda ulaşılmıştırO dönemde bu düşünceye en büyük katkıyı doğal hukukdüşüncesi diye tanıdık akım sağlamıştırDoğal hukukçulara tarafından; insanın doğuştan olan kazandığı haklar ve özgürlükler vardıBunlar sınırlanamaz, engellenemez, baskı aşağıda tutulamazdıDoğal Hukuk Akımı'nın en kayda değer temsilcileri, THobs ve JJRusso'dur
Tarihsel süreçte, insan hakları düşüncesi adım adım geliştirilmiştirBu gelişmeler özet olarak şu şekildedir:
*1689 İngiltere Haklar Bildirgesi
*1776 Amerikan Serbest Bildirgesi
*1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi
Bunlardan sonuncusu olan Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Beyannamesi, diğer ikisine göre daha geniş kapsamlıdırSadece Fransızlar için değil, herkes için geçerli hakları duyuru etmiştir
Bu haklardan en önemlileri şunlardır;
*Tüm ırk özgür doğar ve eşdeğer haklara sahiptir
*Devlet, temel hakları ve özgürlükleri gözetmek zorundadır
*Kanunlar önünde tüm ahali eşittir
Yeni Çağ'ın sonlarına içten, yaşama hakkı, özel yaşamın gizliliği, sağlık hakkı, eğitim hakkı, hafıza, kanaat ve açıklama özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü gibi birinci kuşak haklarda denilen hak ve özgürlükler belirlenmiştir
20Yüzyılda İnsan Hakları Düşüncesindeki Gelişmeler
İnsan hakları mücadelesi, yüzyıllar boyu sürmüş olsa da bu hakların uluslar arası alanda kabul görmesi epeyce yenidirIIDünya Savaşı'ndan sonra insan hakları, ülkelerin kendi iç sorunları olmaktan çıkarılmıştır1945 yılında, Birleşik Milletler Antlaşması imzalanmıştırDevletler, insanlığa veinsan haklarına karşı yapılan saldırları uluslar arası düzeyde önleme çabasına girmişlerdirBuna bağlı olarak 10 Aralık 1948'de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB) imzalanmıştırBu bildirgede;
*Yaşama Hakkı,
*Birey Güvenliği,
*Acımasızlık ve esaret yasağı,
*Hileli tutuklamaların önlenmesi,
*Herkesin ülkesindeki yönetime katılması,
*Yasalar önünde denklik,
*Ev dokunulmazlığı,
*Özel yaşamın gizliliği,
*Din ve vicdan özgürlüğü gibi konular yer almıştırBu hakların tamamından bütün ülkelerde yaşamış insanların yararlanması ilkesi benimsenmiştirKişilerin insanca yaşaması için, idareli ve sosyal baskılardan kurtulmaları gerektiği vurgulanmıştır
İHEB, fazlaca bağlayıcılığı olmayan bir bildirgeydiYıllar daha sonra Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşmeile Idareli, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslar Arası Anlaşmade uluslarca imzalandı1976 yılında 35 ülkenin imzalamasıyla İHEB, ayrıca bağlayıcı keza de yükümlülük getiren bir içerik kazanmış olduTürkiye de 10 Mart 1954'te sözleşmeyi imzalayarak bu yükümlülüğü üstlenmiştir
Günümüzde, insan haklarıyla ilgili incelemeler daha da hızlanmıştırÇünkü, demokratik yönetimlerin temelinde insan haklarının korunması vardırGelişen bilim ve teknoloji yeni insan haklarını ortaya çıkarmıştırBunlar:Çevre hakkı, uzlaşma hakkı, gelişme ve ilerleme hakkı, insanlığın karşılıklı mirasını koruma hakkı gibi haklardır
Hak Kavramı
Adalet, bir şeyi yapabilme yetkisidirBunu yapıp yapmamakta cümbür cemaat kişi serbesttirYani kişi hakkını kullanır ya da kullanmazKimi hakların çiğnenmesi, ahlaki olarak saygısızlıktırBazı haklar ise yasalarla koruma altına alınmıştır
İnsan Hakları Kavramı
İnsan hakları, tüm insanların sadece insan olmalarından nedeniyle sahip oldukları haklara denirBu hakların temelinde, insanın değerli bir varlık olduğu anlayışı yatar
Evrensellik Kavramı
Evrensel bütün insanlığı ilgilendiren, dünya ölçüsünde, dünya çapında demektirÖrneğin, bilim ve sanat evrenseldir
Bir düşüncenin evrensel olması, dünyanın neresinde olursa olsun bedel taşıması anlamına gelirİnsan hakları da evrensel bir kavramdırBugün, bütün demokratik toplumlar, insan haklarının evrenselliğini kabul ederek insanlar aralarında hiçbir ayrım yapılmadan bu hakları sağlamaya çalışmaktadırÇünkü, insan hakları daima, bitmiş ve cümbür cemaat için geçerli olan haklardır
İnsan hakları temelde, insanın özündeki değeri korumayı amaçlarÇağımızın ideali, insan haklarını gerçekleştirebilecek, teminat altına alabilecek bir toplum düzenini, dünyanın her yerine yayabilmektir
Seçme Parça *
Ilk ahali, günümüzde olduğu gibi toplu halde değil, dağınık olarak yaşıyorlardıYaşamları, ayrıca doğa şartlarıyla, keza de birbirleriyle mücadele ederek geçiyorduGüçlü olan,zorla başkalarının elinde olanı alabiliyorduKarşılaşılan güçlükler, halk aralarında dayanışmayı ortaya çıkardıBöylece insanlar, öncelikle küçük gruplar haline yaşamaya başladılarZamanla ortaya meydana çıkan haksızlıklar ve çatışmaların önlenebilmesi nedeniyle halk müziği aralarında örgütlenmeye başladılarSonuçta, devlet dediğimiz birlik ortaya çıktı
Birincil devletlerde cümbür cemaat eşit haklara sahip değildiToplum, sınıflara ayrılmıştıKral ve ailesi, elit tabaka, din adamları geniş haklara sahipken, halkın hakları ise sınırlıydıBu durum, Yeni Çağ'a kadar bu şekilde devam etmiştir
Kurulan ilk devletlerde insanları haklara eşdeğer sahip olmaması, beraberinde mücadeleyi de getirmiştirYüzyıllarca süren bu çaba, ilk olarak İngiltere'de başarıya ulaşmış ve ilk önce kralın etkileri sınırlanmıştır(1215 Magna Carta Hür Bildirgesi)
Yeni Çağ'da İnsan Hakları Düşüncesinin Gelişimi
İnsan hakları düşüncesinin gelişiminde ilk önemli başarılara 17 ve 18 yüzyıllarda ulaşılmıştırO dönemde bu düşünceye en büyük katkıyı doğal hukukdüşüncesi diye tanıdık akım sağlamıştırDoğal hukukçulara tarafından; insanın doğuştan olan kazandığı haklar ve özgürlükler vardıBunlar sınırlanamaz, engellenemez, baskı aşağıda tutulamazdıDoğal Hukuk Akımı'nın en kayda değer temsilcileri, THobs ve JJRusso'dur
Tarihsel süreçte, insan hakları düşüncesi adım adım geliştirilmiştirBu gelişmeler özet olarak şu şekildedir:
*1689 İngiltere Haklar Bildirgesi
*1776 Amerikan Serbest Bildirgesi
*1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi
Bunlardan sonuncusu olan Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Beyannamesi, diğer ikisine göre daha geniş kapsamlıdırSadece Fransızlar için değil, herkes için geçerli hakları duyuru etmiştir
Bu haklardan en önemlileri şunlardır;
*Tüm ırk özgür doğar ve eşdeğer haklara sahiptir
*Devlet, temel hakları ve özgürlükleri gözetmek zorundadır
*Kanunlar önünde tüm ahali eşittir
Yeni Çağ'ın sonlarına içten, yaşama hakkı, özel yaşamın gizliliği, sağlık hakkı, eğitim hakkı, hafıza, kanaat ve açıklama özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü gibi birinci kuşak haklarda denilen hak ve özgürlükler belirlenmiştir
20Yüzyılda İnsan Hakları Düşüncesindeki Gelişmeler
İnsan hakları mücadelesi, yüzyıllar boyu sürmüş olsa da bu hakların uluslar arası alanda kabul görmesi epeyce yenidirIIDünya Savaşı'ndan sonra insan hakları, ülkelerin kendi iç sorunları olmaktan çıkarılmıştır1945 yılında, Birleşik Milletler Antlaşması imzalanmıştırDevletler, insanlığa veinsan haklarına karşı yapılan saldırları uluslar arası düzeyde önleme çabasına girmişlerdirBuna bağlı olarak 10 Aralık 1948'de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB) imzalanmıştırBu bildirgede;
*Yaşama Hakkı,
*Birey Güvenliği,
*Acımasızlık ve esaret yasağı,
*Hileli tutuklamaların önlenmesi,
*Herkesin ülkesindeki yönetime katılması,
*Yasalar önünde denklik,
*Ev dokunulmazlığı,
*Özel yaşamın gizliliği,
*Din ve vicdan özgürlüğü gibi konular yer almıştırBu hakların tamamından bütün ülkelerde yaşamış insanların yararlanması ilkesi benimsenmiştirKişilerin insanca yaşaması için, idareli ve sosyal baskılardan kurtulmaları gerektiği vurgulanmıştır
İHEB, fazlaca bağlayıcılığı olmayan bir bildirgeydiYıllar daha sonra Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslar Arası Sözleşmeile Idareli, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslar Arası Anlaşmade uluslarca imzalandı1976 yılında 35 ülkenin imzalamasıyla İHEB, ayrıca bağlayıcı keza de yükümlülük getiren bir içerik kazanmış olduTürkiye de 10 Mart 1954'te sözleşmeyi imzalayarak bu yükümlülüğü üstlenmiştir
Günümüzde, insan haklarıyla ilgili incelemeler daha da hızlanmıştırÇünkü, demokratik yönetimlerin temelinde insan haklarının korunması vardırGelişen bilim ve teknoloji yeni insan haklarını ortaya çıkarmıştırBunlar:Çevre hakkı, uzlaşma hakkı, gelişme ve ilerleme hakkı, insanlığın karşılıklı mirasını koruma hakkı gibi haklardır
Hak Kavramı
Adalet, bir şeyi yapabilme yetkisidirBunu yapıp yapmamakta cümbür cemaat kişi serbesttirYani kişi hakkını kullanır ya da kullanmazKimi hakların çiğnenmesi, ahlaki olarak saygısızlıktırBazı haklar ise yasalarla koruma altına alınmıştır
İnsan Hakları Kavramı
İnsan hakları, tüm insanların sadece insan olmalarından nedeniyle sahip oldukları haklara denirBu hakların temelinde, insanın değerli bir varlık olduğu anlayışı yatar
Evrensellik Kavramı
Evrensel bütün insanlığı ilgilendiren, dünya ölçüsünde, dünya çapında demektirÖrneğin, bilim ve sanat evrenseldir
Bir düşüncenin evrensel olması, dünyanın neresinde olursa olsun bedel taşıması anlamına gelirİnsan hakları da evrensel bir kavramdırBugün, bütün demokratik toplumlar, insan haklarının evrenselliğini kabul ederek insanlar aralarında hiçbir ayrım yapılmadan bu hakları sağlamaya çalışmaktadırÇünkü, insan hakları daima, bitmiş ve cümbür cemaat için geçerli olan haklardır
İnsan hakları temelde, insanın özündeki değeri korumayı amaçlarÇağımızın ideali, insan haklarını gerçekleştirebilecek, teminat altına alabilecek bir toplum düzenini, dünyanın her yerine yayabilmektir
Seçme Parça *