Karanfil Ciceği Ozellikleri
imageskaranfilcicegibakimi5afb0b2a99453
Karanfil standart ve sprey olmak uzere iki sınıfa ayrılır Standart karanfil cicek sapı ucunda tek ve iri bir cicek oluş turur Sprey ceşitler ise, bir cicek sapında birden cok ve standarta gore daha kucuk cicek verirler
Uretici hangi ceşidi yetiştireceğine onceden karar verip, fidelerini sipariş etmelidir Pazar durumuna gore renk ve ceşit secimi yapılmalıdır Orneğin; Batı Avrupa ulkeleri sprey, Doğu Avrupa ulkeleri ise standart ceşitleri tercih etmektedirler
KARANFİLİN YETİŞTİRİLMESİ
Toprak:
Karanfil her turlu toprakta yetişebilir İyi drenaja sahip, gecirgen, hafif (%20 kil, %3050 mil, % 3050 kum), havasu dengesi yeterli olan, organik maddece zengin 60 cm derinlikteki topraklarda en iyi sonucu verir Ayrıca, toprağın yabancı ot tohumlarından temizlenmiş olması istenir Toprak Phsı 60 70 arasında olmalıdır pH 55tan duşuk olduğunda solgunluk hastalıkları gorulur pH yuksek olduğunda ise demir, mangan, cinko gibi besin elementlerinin alımı gucleşir
Sıcaklık:
Sı caklık, karanfilde buyumeyi, gelişmeyi, cicek oluşumunu, cicek, yaprak ve sapın şeklini, cicek kalitesini, rengini, ciceklerin vazo omrunu etkilemektedir 7°Cnin altındaki sıcaklıklar cicek oluşumunu ve kalitesini olumlu yonde etkilemesine karşın gelişmeyi, buyumeyi yavaşlatır Kı ş? ?n 1112°C gece sıcaklıkları ile 1618°C lik gunduz sıcaklıkları en uygun gelişmeyi sağlar Karanfil, fidelerin dikimden sonra ilk tutum devresi haric, yuksek sıcaklı klardan hoş lanmaz Yuksek sıcaklık zayıf buyume ile kucuk ciceklere neden olur
Karanfil 3°Cye kadar zarar gostermeden dayanabilir Bu nedenle genelde ısıtma yapılmaksızın yetiştirilmesine kar? ?ı n, ısıtma yaprak hastalıklarını azaltır, gelişmeyi hızlandırır Şafak vaktinden once dış ortama gore 510°C sı caklık artırıcı 24 saatlik ısıtma en ekonomik ısıtma şeklidir Karanfilde gorulen kaliks catlamasının (patlak ciceğin) ana nedenlerinden biri de ani sıcaklık değiş mesidir Bir saatlik sure icinde 55°Cden fazla değişimin olması kaliksi catlatır
Işık:
Işık, karanfilin gelişmesi ve ciceklenme kalitesi uzerine etkilidir Yaz aylarında ı şık yoğunluğunun cok fazla artması, sı caklığı da artı rmaktırır Bunun sonucunda cicek rengi acılır, kalite duşer, cicekler kuculur Bu donemde golgelendirme ile ışığın seraya girişi engellenmelidir Kış ayları nda ışık az, gunler kısa olduğu icin ilave ış ıklandı rma (m250Wm23 saat) yapı lırsa ciceklenme hızlanır
Nem:
Sera ici neminin aşırı olması, ortu yuzeyinde yoğunlaşması istenmeyen bir durumdur Nemin artması halinde, hastalıklar artar İyi bir havalandırma ile bu sorun onlenmelidir
Toprak İşleme ve Temel Gubreleme
Karanfilde kılcal kokler toprağın ozellikle ust 30 cmlik kısmında yoğunlaş maktadır Bu derinlikteki toprak tabakasının cok iyi işlenmesi gerekmektedir Toprak oncelikle 3040 cm derinlikte ikiuc kez surulur
Temel gubreleme toprak analizlerine gore yapılmalıdır Analiz yapılmamış ise, m2ye 1025 kg yanmış eski ahır gubresi ile 50 kgda potasyum sulfat (K2SO4) ve 50 kgda triple super fosfat verilir Dikim oncesi azotlu gubre vermek sakıncalıdır Cabuk yıkandığından bitki tarafından kullanı lmadan yıkanır Gubreler toprağa karıştırılır, rotovator cekilerek tesviye yapılır
Yetiştiriciliğe başlamadan once toprak dezenfeksiyonu yapılır Boylece, topraktan kaynaklanan hastalıklar onlenir Toprak dezenfeksiyonu yabancı otlara, nematodlara karşı da etkilidir Dezenfeksiyon işlemi buharla (100°C ve 2 saat) veya kimyasal maddelerle (metilbromid 50100 kgda), basamid, vapam yapılabilir Uygulamalardan sonra toprak bol su ile yıkanmalı, havalandırılmalıdır
Yetiştirme Yerlerinin Hazırlanması
Yetiştirme yerleri, bir metre geniş liğ inde, 2025 cm yukseklikte, 2030 m uzunlukta yapılmalıdır Yatak yuzeyi yere paralel olmalı, sağı solu cokmemeli, olabildiğince duz olmalıdır Maksimum verim icin serada yatak alanının fazla, yol alanının az olması istenir Ancak, bu durum calı şmayı gucleştirecektir Genel olarak sera alanının 13u yolara, 23u ise yetiştirme yerlerine ayrılır Yolların geniş liğinin 50 cm olması yeterlidir
Fide Dikimi
Dikim işine gecmeden once karanfil fidelerinin ortam sıcaklığına gelmesi icin soğuk hava deposundan seraya getirilmesi gerekir Dikimde kullanı lacak fidenin yeterince koklu, standart boyda, soğuk hava deposunda fazla bekletilmemiş olması gerekir
Dikim mesafeleri; genelde iki cift sıralı dikim yapılır Sıra uzeri 1314 cm dir Sıra arası 20 cm, cift sıra arası mesafe ise 30 cm olarak, 4 sıralı duzenlenebilir Hazırlanmış olan yetiştirme yerleri dikim icin silindir veya iplerle işaretlenir
Dikim sabah erken saatlerde veya akşam saatlerinde hızlı bir şekilde yapılır Dikim, yılın her mevsiminde yapılabilse de, dikim zamanı toprağın ve havanın sı cak olması tutumu ve ilk gelişmeyi hı zlandırması ve kuvvetli geliştirmesi yonunden yararlıdır Dikim zamanını kararlaştırılırken, cicek hasadı nın planlanan tarihi goz onunde tutulur İzmir ve cevresinde genellikle NisanTemmuz arası donemde dikilir
Karanfil fidelerinin dikimi mumkun olduğunca yuzeysel yapılır Derin dikimden kacınılmalıdır Dikim gercek bir dikim değildir Parmakla acılan cukur icine kok topu yerleştirilir Kı yılarından hafif bastırılı r Uzerine toprak cekilmez Dikim sırasında dikkat edilecek diğer konular,
a) Toprak nemli olmalı (gerekirse dikimden bir gun once sulanmalı)
b) Fideler tek tek incelenmeli, hastalıklı ve zayıf fideler dikilmemeli
c) Yaz dikimlerinde golgeleme yapılmalı
d) Fidenin kok boğazı toprakla temas etmemeli, bu bolgedeki torf ve perlitler gorulecek ş ekilde yuzlek dikim uygulanmalıdır
e) Seranın tamamının dikimi bitmese dahi, dikimden sonra 20 dakika icinde yağmurlama sulama yapılmalıdır
Sulama:
Dikimin ertesi gununden itibaren sulama cok daha onem kazanır İlk 1520 gun yalnız yağ murlama sulama uygulanır Dikimden yaklaşık 1520 gun sonra yeni kokler toprağa iyice tutunmuş olur Bu donemden itibaren damlama sulamaya gecilir Her yatağa iki sıra damlama cekilmesi yeterlidir Damlama ile yağmurlama sulama birkac gun birlikte uygulanır Daha sonra tamamen damlama sulamaya gecilir
Karanfilde tutum aşamasından sonra yaprakların ı slanması istenmez Hava şarlarına ve toprak yapısına gore sulama sıklığı ve miktarı ayarlanır Sulamada dikkat edilecek konu fideyi kurutmamak, toprağı da aşırı camur yapmaktadır
Dikimden Hemen Sonra Yapı lan İlaclamalar
Fide dikiminden sonra ilk gorulebilecek hastalık kok boğ azı (Rhizoctinia solani) curukluğ udur Bunun icin dikimden 35 gun sonra 1520 kgda 150200 litre su olacak ş ekilde Rizolex, fidelerin kok boğazına uygulanır
Phnytum fusarium ve benzeri diğer fide hastalıklarına karşı ManebCaptanBenomyl etkili madde iceren ilaclarla mucadele yapılmalıdır
Uc Alma İşlemi
Karanfil dikildikten sonra tepe uzamaya başlar Bu donemde yan kardeşlerin gelişimini sağlamak, boylelikle cicek verimini artırmak icin surgun ucu dipten itibaren 56 yaprak cifti uzerinden elle kırılarak koparı lır Bu işleme uc alma denir Uc alma işleminden sonra yaprak koltuklarından yeni surgunler cıkar Bu surgunlerde de ikinci bir uc alma işlemi yapılabilir Kopma işlemi olmuyor ise, uc alma zamanı gelmemiş demektir
Destekleme ve Ağ Yapımı
Karanfil bitkisi mudahale edilmeden gelişmeye bırakı lır ise dik olarak buyuyemez Bu nedenle govdenin doğru ve dik olarak buyuyebilmesi icin desteklenmesi gerekir Karanfilin desteklenmesi, tel ve ipten yapılmı ş 17x15 cmlik bolmeli ağ ın bitki uzerine kurulması ile sağlanır
Tomurcuk Alma
Standart karanfilin cicek sapı ucunda tek ve iri bir cicek oluşturması istenir Bu nedenle cicek sapı uzerinde yaprak koltuklarındaki koltuk surgunleri ve tomurcuklar elle aşağı doğru bukulerek, koparılır Bu koparma işlemine koltuk surgunu alma denir Tepeden itibaren 78 boğuma kadar uygulanır Sprey karanfilde cok sayıda cicek geliş ebilir Ortada oluşan ana tomurcuk icini doldurduğunda ve fındık iriliğine geldiğinde sap dibinden koparılır Gec kalındığında ana tomurcuğ un ayırt edilmesi gucleşir Karanfilde anne tomurcuk ve koltuk surgunu oluşumu duzenli değildir Hasada doğru işlem başlar Butun sezon hasat sona erinceye kadar devam eder
Gubreleme
Karanfil yetiştiriciliğinde gubreleme sulama ile birlikte ele alınmalıdır Gubrelemeye damlama sulamayla birlikte dikimden 20 gun sonra başlanır Miktarı ve uygulama sı klığı toprak karakterine, mevsime, ceşide ve bitkinin gelişme donemine gore farklıdır Sulama ve gubreleme sıcak gunlerde daha sık, soğuk kış aylarında daha seyrek yapılır
Fazla gubreleme tuz birikimine yol acar ve toprak dengesini bozar Bu sebeple, gubreleme toprak analizleri sonucuna gore yapılmalıdır Gubreleme programı orneği Cizelge 1de verilmektedir
Bunun dışında besin maddesi takviyesi bakımından mikro besin maddesi noksanlığını gidermek icin yapraktan gubreleme yapılır Kirecli topraklarda gorulen demir, mangan, cinko gibi besin madde eksikliklerinde demir ve iz element iceren gubrelerle yapraktan uygulama yapılı r
Tuzluluk
Karanfil tuza dayanıklı bitkilerden olmasına rağmen aş ırı tuz konsantrasyonları, bitki gelişimi, verim ve ozellikle kalite duşukluğune neden olur Topraktaki tuzluluğun (EC) 1725 arasında olması gerekir Topraktaki tuz konsantrasyonu yuksek ise, koyu gri renkli ve sert dokulu gelişme olur
Kesilmiş karanfiller cok hızlı olarak suya konulmal? ?dır Su temiz bir su olabileceği gibi, STS (gumuş tiyosulfat) iceren (100 litre suya 200 cc) suda olabilir Hazırlanan bu cozelti ciceğin vazo omrunu uzatır Su cektirme en az 48 saat sureli olmalıdır
Hazı rlanan demetler depoda bekletilecek ise suya konmalı dır Karanfil kesinlikle sebzeler veya meyveler ile birlikte depolanmamalıdır Etilen zararı bu durumda artarak ortaya cıkar
imageskaranfilcicegibakimi5afb0b2a99453
Karanfil standart ve sprey olmak uzere iki sınıfa ayrılır Standart karanfil cicek sapı ucunda tek ve iri bir cicek oluş turur Sprey ceşitler ise, bir cicek sapında birden cok ve standarta gore daha kucuk cicek verirler
Uretici hangi ceşidi yetiştireceğine onceden karar verip, fidelerini sipariş etmelidir Pazar durumuna gore renk ve ceşit secimi yapılmalıdır Orneğin; Batı Avrupa ulkeleri sprey, Doğu Avrupa ulkeleri ise standart ceşitleri tercih etmektedirler
KARANFİLİN YETİŞTİRİLMESİ
Toprak:
Karanfil her turlu toprakta yetişebilir İyi drenaja sahip, gecirgen, hafif (%20 kil, %3050 mil, % 3050 kum), havasu dengesi yeterli olan, organik maddece zengin 60 cm derinlikteki topraklarda en iyi sonucu verir Ayrıca, toprağın yabancı ot tohumlarından temizlenmiş olması istenir Toprak Phsı 60 70 arasında olmalıdır pH 55tan duşuk olduğunda solgunluk hastalıkları gorulur pH yuksek olduğunda ise demir, mangan, cinko gibi besin elementlerinin alımı gucleşir
Sıcaklık:
Sı caklık, karanfilde buyumeyi, gelişmeyi, cicek oluşumunu, cicek, yaprak ve sapın şeklini, cicek kalitesini, rengini, ciceklerin vazo omrunu etkilemektedir 7°Cnin altındaki sıcaklıklar cicek oluşumunu ve kalitesini olumlu yonde etkilemesine karşın gelişmeyi, buyumeyi yavaşlatır Kı ş? ?n 1112°C gece sıcaklıkları ile 1618°C lik gunduz sıcaklıkları en uygun gelişmeyi sağlar Karanfil, fidelerin dikimden sonra ilk tutum devresi haric, yuksek sıcaklı klardan hoş lanmaz Yuksek sıcaklık zayıf buyume ile kucuk ciceklere neden olur
Karanfil 3°Cye kadar zarar gostermeden dayanabilir Bu nedenle genelde ısıtma yapılmaksızın yetiştirilmesine kar? ?ı n, ısıtma yaprak hastalıklarını azaltır, gelişmeyi hızlandırır Şafak vaktinden once dış ortama gore 510°C sı caklık artırıcı 24 saatlik ısıtma en ekonomik ısıtma şeklidir Karanfilde gorulen kaliks catlamasının (patlak ciceğin) ana nedenlerinden biri de ani sıcaklık değiş mesidir Bir saatlik sure icinde 55°Cden fazla değişimin olması kaliksi catlatır
Işık:
Işık, karanfilin gelişmesi ve ciceklenme kalitesi uzerine etkilidir Yaz aylarında ı şık yoğunluğunun cok fazla artması, sı caklığı da artı rmaktırır Bunun sonucunda cicek rengi acılır, kalite duşer, cicekler kuculur Bu donemde golgelendirme ile ışığın seraya girişi engellenmelidir Kış ayları nda ışık az, gunler kısa olduğu icin ilave ış ıklandı rma (m250Wm23 saat) yapı lırsa ciceklenme hızlanır
Nem:
Sera ici neminin aşırı olması, ortu yuzeyinde yoğunlaşması istenmeyen bir durumdur Nemin artması halinde, hastalıklar artar İyi bir havalandırma ile bu sorun onlenmelidir
Toprak İşleme ve Temel Gubreleme
Karanfilde kılcal kokler toprağın ozellikle ust 30 cmlik kısmında yoğunlaş maktadır Bu derinlikteki toprak tabakasının cok iyi işlenmesi gerekmektedir Toprak oncelikle 3040 cm derinlikte ikiuc kez surulur
Temel gubreleme toprak analizlerine gore yapılmalıdır Analiz yapılmamış ise, m2ye 1025 kg yanmış eski ahır gubresi ile 50 kgda potasyum sulfat (K2SO4) ve 50 kgda triple super fosfat verilir Dikim oncesi azotlu gubre vermek sakıncalıdır Cabuk yıkandığından bitki tarafından kullanı lmadan yıkanır Gubreler toprağa karıştırılır, rotovator cekilerek tesviye yapılır
Yetiştiriciliğe başlamadan once toprak dezenfeksiyonu yapılır Boylece, topraktan kaynaklanan hastalıklar onlenir Toprak dezenfeksiyonu yabancı otlara, nematodlara karşı da etkilidir Dezenfeksiyon işlemi buharla (100°C ve 2 saat) veya kimyasal maddelerle (metilbromid 50100 kgda), basamid, vapam yapılabilir Uygulamalardan sonra toprak bol su ile yıkanmalı, havalandırılmalıdır
Yetiştirme Yerlerinin Hazırlanması
Yetiştirme yerleri, bir metre geniş liğ inde, 2025 cm yukseklikte, 2030 m uzunlukta yapılmalıdır Yatak yuzeyi yere paralel olmalı, sağı solu cokmemeli, olabildiğince duz olmalıdır Maksimum verim icin serada yatak alanının fazla, yol alanının az olması istenir Ancak, bu durum calı şmayı gucleştirecektir Genel olarak sera alanının 13u yolara, 23u ise yetiştirme yerlerine ayrılır Yolların geniş liğinin 50 cm olması yeterlidir
Fide Dikimi
Dikim işine gecmeden once karanfil fidelerinin ortam sıcaklığına gelmesi icin soğuk hava deposundan seraya getirilmesi gerekir Dikimde kullanı lacak fidenin yeterince koklu, standart boyda, soğuk hava deposunda fazla bekletilmemiş olması gerekir
Dikim mesafeleri; genelde iki cift sıralı dikim yapılır Sıra uzeri 1314 cm dir Sıra arası 20 cm, cift sıra arası mesafe ise 30 cm olarak, 4 sıralı duzenlenebilir Hazırlanmış olan yetiştirme yerleri dikim icin silindir veya iplerle işaretlenir
Dikim sabah erken saatlerde veya akşam saatlerinde hızlı bir şekilde yapılır Dikim, yılın her mevsiminde yapılabilse de, dikim zamanı toprağın ve havanın sı cak olması tutumu ve ilk gelişmeyi hı zlandırması ve kuvvetli geliştirmesi yonunden yararlıdır Dikim zamanını kararlaştırılırken, cicek hasadı nın planlanan tarihi goz onunde tutulur İzmir ve cevresinde genellikle NisanTemmuz arası donemde dikilir
Karanfil fidelerinin dikimi mumkun olduğunca yuzeysel yapılır Derin dikimden kacınılmalıdır Dikim gercek bir dikim değildir Parmakla acılan cukur icine kok topu yerleştirilir Kı yılarından hafif bastırılı r Uzerine toprak cekilmez Dikim sırasında dikkat edilecek diğer konular,
a) Toprak nemli olmalı (gerekirse dikimden bir gun once sulanmalı)
b) Fideler tek tek incelenmeli, hastalıklı ve zayıf fideler dikilmemeli
c) Yaz dikimlerinde golgeleme yapılmalı
d) Fidenin kok boğazı toprakla temas etmemeli, bu bolgedeki torf ve perlitler gorulecek ş ekilde yuzlek dikim uygulanmalıdır
e) Seranın tamamının dikimi bitmese dahi, dikimden sonra 20 dakika icinde yağmurlama sulama yapılmalıdır
Sulama:
Dikimin ertesi gununden itibaren sulama cok daha onem kazanır İlk 1520 gun yalnız yağ murlama sulama uygulanır Dikimden yaklaşık 1520 gun sonra yeni kokler toprağa iyice tutunmuş olur Bu donemden itibaren damlama sulamaya gecilir Her yatağa iki sıra damlama cekilmesi yeterlidir Damlama ile yağmurlama sulama birkac gun birlikte uygulanır Daha sonra tamamen damlama sulamaya gecilir
Karanfilde tutum aşamasından sonra yaprakların ı slanması istenmez Hava şarlarına ve toprak yapısına gore sulama sıklığı ve miktarı ayarlanır Sulamada dikkat edilecek konu fideyi kurutmamak, toprağı da aşırı camur yapmaktadır
Dikimden Hemen Sonra Yapı lan İlaclamalar
Fide dikiminden sonra ilk gorulebilecek hastalık kok boğ azı (Rhizoctinia solani) curukluğ udur Bunun icin dikimden 35 gun sonra 1520 kgda 150200 litre su olacak ş ekilde Rizolex, fidelerin kok boğazına uygulanır
Phnytum fusarium ve benzeri diğer fide hastalıklarına karşı ManebCaptanBenomyl etkili madde iceren ilaclarla mucadele yapılmalıdır
Uc Alma İşlemi
Karanfil dikildikten sonra tepe uzamaya başlar Bu donemde yan kardeşlerin gelişimini sağlamak, boylelikle cicek verimini artırmak icin surgun ucu dipten itibaren 56 yaprak cifti uzerinden elle kırılarak koparı lır Bu işleme uc alma denir Uc alma işleminden sonra yaprak koltuklarından yeni surgunler cıkar Bu surgunlerde de ikinci bir uc alma işlemi yapılabilir Kopma işlemi olmuyor ise, uc alma zamanı gelmemiş demektir
Destekleme ve Ağ Yapımı
Karanfil bitkisi mudahale edilmeden gelişmeye bırakı lır ise dik olarak buyuyemez Bu nedenle govdenin doğru ve dik olarak buyuyebilmesi icin desteklenmesi gerekir Karanfilin desteklenmesi, tel ve ipten yapılmı ş 17x15 cmlik bolmeli ağ ın bitki uzerine kurulması ile sağlanır
Tomurcuk Alma
Standart karanfilin cicek sapı ucunda tek ve iri bir cicek oluşturması istenir Bu nedenle cicek sapı uzerinde yaprak koltuklarındaki koltuk surgunleri ve tomurcuklar elle aşağı doğru bukulerek, koparılır Bu koparma işlemine koltuk surgunu alma denir Tepeden itibaren 78 boğuma kadar uygulanır Sprey karanfilde cok sayıda cicek geliş ebilir Ortada oluşan ana tomurcuk icini doldurduğunda ve fındık iriliğine geldiğinde sap dibinden koparılır Gec kalındığında ana tomurcuğ un ayırt edilmesi gucleşir Karanfilde anne tomurcuk ve koltuk surgunu oluşumu duzenli değildir Hasada doğru işlem başlar Butun sezon hasat sona erinceye kadar devam eder
Gubreleme
Karanfil yetiştiriciliğinde gubreleme sulama ile birlikte ele alınmalıdır Gubrelemeye damlama sulamayla birlikte dikimden 20 gun sonra başlanır Miktarı ve uygulama sı klığı toprak karakterine, mevsime, ceşide ve bitkinin gelişme donemine gore farklıdır Sulama ve gubreleme sıcak gunlerde daha sık, soğuk kış aylarında daha seyrek yapılır
Fazla gubreleme tuz birikimine yol acar ve toprak dengesini bozar Bu sebeple, gubreleme toprak analizleri sonucuna gore yapılmalıdır Gubreleme programı orneği Cizelge 1de verilmektedir
Bunun dışında besin maddesi takviyesi bakımından mikro besin maddesi noksanlığını gidermek icin yapraktan gubreleme yapılır Kirecli topraklarda gorulen demir, mangan, cinko gibi besin madde eksikliklerinde demir ve iz element iceren gubrelerle yapraktan uygulama yapılı r
Tuzluluk
Karanfil tuza dayanıklı bitkilerden olmasına rağmen aş ırı tuz konsantrasyonları, bitki gelişimi, verim ve ozellikle kalite duşukluğune neden olur Topraktaki tuzluluğun (EC) 1725 arasında olması gerekir Topraktaki tuz konsantrasyonu yuksek ise, koyu gri renkli ve sert dokulu gelişme olur
Kesilmiş karanfiller cok hızlı olarak suya konulmal? ?dır Su temiz bir su olabileceği gibi, STS (gumuş tiyosulfat) iceren (100 litre suya 200 cc) suda olabilir Hazırlanan bu cozelti ciceğin vazo omrunu uzatır Su cektirme en az 48 saat sureli olmalıdır
Hazı rlanan demetler depoda bekletilecek ise suya konmalı dır Karanfil kesinlikle sebzeler veya meyveler ile birlikte depolanmamalıdır Etilen zararı bu durumda artarak ortaya cıkar