HZ. ADEM (S.A.)
Hz. Adem , yeryüzünde ilk insan ve ilk peygamber, bütün insanlarin babasi'dir.
Cesitli memleketlerden getirilen topraklari melekler su ile camur yapip, insan sekline koydular. Mekke ile Taif arasinda 40 yil yatip salsal oldu. Yani pismis gibi kurudu. Önce Muhammed aleyhisselamin nuru alnina kondu. Sonra Muharrem'in onuncu Cuma günü ruh verildi. Her seyin ismi ve faydasi kendisine bildirildi. Boyu ve yasi kesin olarak bildirilmedi. Allahü tealanin emri ile bütün melekler, Adem'e secde etti, ama Iblis (seytan) kibirlenip, bu emre karsi geldi ve secde etmedi : « Hani biz meleklere (ve cinlere): Adem'e secde edin , demistik. Iblis haric hepsi secde ettiler. O yüz cevirdi ve büyüklük tasladi, böylece kafirlerden oldu »(Bakara, 34) . Hz. Adem 40 yasinda Firdevs adindaki Cennet'e götürüldü. Cennet'de yahut daha önce Mekke disinda uyurken, sol kaburga kemiginden Hz. Havva yaratildi. Allahü teala onlari birbirine nikah etti. Yasak edilen agactan unutarak ve Iblis'in oyununa gelerek önce Havva, sonra Adem aleyhisselam yedikleri icin Cennetten cikarildilar. Adem aleyhisselam Hindistan'da Seylan (Ceylon) adasina, Havva ise Cidde'ye indirildi. 200 sene aglayip yalvardiktan sonra , tövbe ve dualari kabul olup, hacca gitmesi emr olundu: «Sonra Rabbi onu seckin kildi; tevbesini kabul etti ve dogru yola yöneltti »(Ta'ha, 122) . Arafat ovasinda Havva ile bulustu. Kabe'yi insaa etti.
Hz. Adem her sene hac yapardi. Arafat meydaninda veya baska meydanda , kiyamete kadar gelecek cocuklari belinden zerreler halinde cikarildi. «Ben sizin Rabbiniz degil miyim ?» diye soruldu. Hepsi «Evet » dedi. Sonra hepsi zerreler haline gelip, beline girdiler. Yahud belinden yalniz kendi cocuklari cikti. Sonra Sam'a geldiler. Burada cocuklari oldu. Neslinden 40.000 kisiyi gördü. 1500 yasinda iken cocuklarina peygamber oldu. Cocuklari cesitli dillerde konustu. Cebrail aleyhisselam 12 kere geldi. Oruc, her gün bir vakit namaz ve gusül abdesti emredildi. Kendisine kitap verilip, fizik, kimya, tip, eczacilik, matematik bilgileri ögretildi. Süryani, Ibrani ve Arabi diller ile kerpic üstüne cok kitap yazildi. Bir rivayete göre 2000 yasinda iken Cuma günü vefat etti. Hz.Havva 40 sene sonra vefat etti. Kabirlerinin Kudüs'de veya Mina da Mescid-i Hif'de veya Arafat'da oldugu rivayetleri vardir.
Habil ile Kabil
Habil ile Kabil Hz.Adem'in ogullarindan ikisidir. Habil'in Allah'a yaptigi kurban'in kabul edildigi ve kendi kurbanin Allah tarafindan kabul edilmedigi icin Kabil, Habil'i öldürür ve böylece dünyada ilk kâtil olma makamina mazhar olur. Sonra bir kargadan görüp Habil'i yerin altina gömdü. Allahü teala Kur'an-i Kerimde mealen buyuruyor ki : « Allah nezdinde Isa'nin durumu, Adem'in durumu gibidir. Allah onu topraktan yaratti. Sonra ona «OL !» dedi ve oluverdi »(Al-i Imran, 59) . Burada deginilen durum, Hz.Isa'nin ve Hz. Adem'in babasiz dünyaya gelmeleridir (M.K.). Peygamberimiz Muhammed (S.A.V.) Hz. Adem hakkinda : « Allahü teala Adem'i (aleyhisselam) yeryüzünün her tarafindan aldirdigi topraktan yaratti. Bu sebeple zürriyetinden siyah, beyaz, esmer, kirmizi renkte olanlar oldugu gibi, bazilari da bu renklerin arasindadir. Bazisi yumusak, bazisi sert, bazisi halis ve temiz oldu » (Hadis-i serif, Müsned-i Ahmed bin Hanbel) buyurmustur.
Hz. Adem 5 seyi ile bahtiyar olmustur:
1) Hatasini itiraf etmek
2) Pismanlik duymak
3) Nefsini kötülemek
4) Tevbeye devam etmek
5) Rahmetten ümidini kesmemek
Iblis de 5 seyden bedbaht olmustur:
1) Günahini ikrar (saklamadan söylemek) etmemek
2) Pismanlik duymamak
3) Kendini kötülememek
4) Kendini kötülemeyip azginligini Allahü Teala'ya nisbet etmek
5) Rahmetten ümidini kesmek
________________ oOo _________________
Faydalandigim Eserler:
Kur'an-i Kerim ve aciklamali Türkce Meali, Kral Fahd Matbaasi, Medine-Münevvere, 1992
Ibrahim Siddik Imamowlu, Büyük dini hikayeler, Osmanli yayinevi, Istanbul, 1980
Âdem, (Arapça: آدم, İbranice: אדם) İbrâhimî Dinler'de Tanrı tarafından yeryüzünde yaratılan ilk insandır. Her İbrâhimî Dinde Âdem'e bakış açısı ve Âdem'in hikâyesi farklılık gösterse de temelde aynıdır.
İslam'da Âdem
Müslümanlar, Âdem'in yaratılmış ilk insan ve ilk peygamber olduğuna da inanırlar. Âdem'den İslam dîninin kutsal kitabı Kur'an'da toplam yedi ayrı yerde bahsedilir. Kur'an dışı anlatımlarda (kıssa) mitolojik bir hâle sokulmuştur.
İslam'da Âdem'in [insanlığın] çamurdan yaratıldığına, Allah'ın ona [bilinç sahibi ve sisteme müdahale edebilen sadece insan olduğu için] diğer varlıklara öğretmediği isim koymayı, manalarını bulmayı öğrettiğine inanılır. Allah, meleklerin ona karşı secde etmesini istemiş, fakat İblis kibirinden ötürü ona secde etmemişti. Kibirinden ve itaatsizliğinden dolayı İblis Cennet'ten kovulur. Burada meleklerle birlikte anılması sebebiyle çoğu insan iblis'in isyan etmiş bir melek olduğunu düşünse de, Kuran-ı Kerim Kehf Suresi 50. Ayetinde iblisin melek değil cin olduğunu ifade etmektedir. Çocukluktan çıkıp bilinçlenme dünyasına atılır.
Kıssanın devâmında Âdem'e bir eş olarak ilk kadın olan Havva'nın yaratıldığı belirtilir. Daha sonra Âdem ve Havva'nın Cennet'te kendilerine yasaklanmış bir ağaçtan İblis'in onlara yalan söyleyip kandırması üzerine meyve yerler. Bu itaatsizlikleri yani günahları nedeniyle Cennet'ten çıkarılıp Dünya'ya gönderildiklerine inanılır. İnanışa göre burada çoğalmış ve insanlığın atası olmuşlardır.
Bu kıssa, Kur'an'da detaylı bir biçimde geçmektedir. İslam kültüründe önemli bir yer kaplayan kıssa, daha sonra çeşitli kültürel ve dîni akımlardan etkilenmiş, özellikle sûfîliğin de etkisiyle daha efsânevî ve Kur'an'dakinden bir miktar farklı şekillerde söylenegelmiştir. Bugün hâlâ kıssanın farklı şekilleri mevcut olsa da Müslümanlara Kur'an'daki şekline inanmak farzdır. Ancak çeşitli yorumlar yapılmıştır.
Musevilik'te Âdem
Musevi inancına göre Âdem (İbr. Adam), yaradılışın altıncı gününde topraktan yaratılmıştır. 1. bâbda erkek ve dişi olarak yaratıldıkları söylenirken 2. bâbda dişinin erkeğin kaburga kemiğinden yaratıldığından bahsetmesi, birinci bölümdeki kadının Lilith, ikinci bölümdekinin ise Havva olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.
Hristiyanlık'ta Âdem
Âdem kıssası Tevrat'tın Tekvin (Yaradılış) bölümünde anlatılır. Hristiyanlık'ta Âdem'in Cennet'te işlediği o ilk günah, büyük bir öneme sâhiptir. Hristiyan inanışına göre Âdem'in günahı tüm insanlığa geçmiştir ve Îsâ, bu günahı kaldırmak için gelen Tanrı Kuzusudur. Kendisini bu günâh için fedâ etmiştir.
Bilim, Evrim ve Âdem
Evrim ile ilgili ilk izlenimler Müslüman ilim adamlarından geldiyse de tesadüfün reddi ve evrim konusunun da ateizm propogandasına dönüşmesinden dolayı genel halk tarafından kabul görmemesine yol açmıştır. 1800'lü yıllardan beri Darwin'in evrim teorisi ışığında bilim dallarında ve çevrelerinde genel kanı, insanın aniden yaratıcılıktan çok evrim vasıtasıyla ortaya çıktığı yönündedir. Bilimsel anlamda Âdem, genel olarak mitolojik bir figür olarak kabul edilmiştir. Buna farklı neden ve çıkış noktalarıyla karşı çıkan bazı bilim adamları da olmuştur. Dînî çevrelerse genelde (Müslüman, Mûsevî ve Hristiyanlar) bu teoriyi farklı şekil ve açılardan reddetmektedirler.
Yaratıcı Evrim ve Âdem Bu görüş evrimin varlığını savunmakla beraber Adem meselesinin yorumunun yapılması gerektiğini söyleyen yazar Bahaeddin Sağlam tarafından ortaya atılmıştır. Buna göre dini metinler semboliktir. Adem zamansızlık boyutunda insanlığın tamamını temsil eden bir arketiptir. İnsanlık kutsal değerleri idrak edecek seviyeye kadar bedenen ve zihnen evrimleşip yasal ve kurallı yaşadıkları zaman Adem olurlar.
Hz. Adem , yeryüzünde ilk insan ve ilk peygamber, bütün insanlarin babasi'dir.
Cesitli memleketlerden getirilen topraklari melekler su ile camur yapip, insan sekline koydular. Mekke ile Taif arasinda 40 yil yatip salsal oldu. Yani pismis gibi kurudu. Önce Muhammed aleyhisselamin nuru alnina kondu. Sonra Muharrem'in onuncu Cuma günü ruh verildi. Her seyin ismi ve faydasi kendisine bildirildi. Boyu ve yasi kesin olarak bildirilmedi. Allahü tealanin emri ile bütün melekler, Adem'e secde etti, ama Iblis (seytan) kibirlenip, bu emre karsi geldi ve secde etmedi : « Hani biz meleklere (ve cinlere): Adem'e secde edin , demistik. Iblis haric hepsi secde ettiler. O yüz cevirdi ve büyüklük tasladi, böylece kafirlerden oldu »(Bakara, 34) . Hz. Adem 40 yasinda Firdevs adindaki Cennet'e götürüldü. Cennet'de yahut daha önce Mekke disinda uyurken, sol kaburga kemiginden Hz. Havva yaratildi. Allahü teala onlari birbirine nikah etti. Yasak edilen agactan unutarak ve Iblis'in oyununa gelerek önce Havva, sonra Adem aleyhisselam yedikleri icin Cennetten cikarildilar. Adem aleyhisselam Hindistan'da Seylan (Ceylon) adasina, Havva ise Cidde'ye indirildi. 200 sene aglayip yalvardiktan sonra , tövbe ve dualari kabul olup, hacca gitmesi emr olundu: «Sonra Rabbi onu seckin kildi; tevbesini kabul etti ve dogru yola yöneltti »(Ta'ha, 122) . Arafat ovasinda Havva ile bulustu. Kabe'yi insaa etti.
Hz. Adem her sene hac yapardi. Arafat meydaninda veya baska meydanda , kiyamete kadar gelecek cocuklari belinden zerreler halinde cikarildi. «Ben sizin Rabbiniz degil miyim ?» diye soruldu. Hepsi «Evet » dedi. Sonra hepsi zerreler haline gelip, beline girdiler. Yahud belinden yalniz kendi cocuklari cikti. Sonra Sam'a geldiler. Burada cocuklari oldu. Neslinden 40.000 kisiyi gördü. 1500 yasinda iken cocuklarina peygamber oldu. Cocuklari cesitli dillerde konustu. Cebrail aleyhisselam 12 kere geldi. Oruc, her gün bir vakit namaz ve gusül abdesti emredildi. Kendisine kitap verilip, fizik, kimya, tip, eczacilik, matematik bilgileri ögretildi. Süryani, Ibrani ve Arabi diller ile kerpic üstüne cok kitap yazildi. Bir rivayete göre 2000 yasinda iken Cuma günü vefat etti. Hz.Havva 40 sene sonra vefat etti. Kabirlerinin Kudüs'de veya Mina da Mescid-i Hif'de veya Arafat'da oldugu rivayetleri vardir.
Habil ile Kabil
Habil ile Kabil Hz.Adem'in ogullarindan ikisidir. Habil'in Allah'a yaptigi kurban'in kabul edildigi ve kendi kurbanin Allah tarafindan kabul edilmedigi icin Kabil, Habil'i öldürür ve böylece dünyada ilk kâtil olma makamina mazhar olur. Sonra bir kargadan görüp Habil'i yerin altina gömdü. Allahü teala Kur'an-i Kerimde mealen buyuruyor ki : « Allah nezdinde Isa'nin durumu, Adem'in durumu gibidir. Allah onu topraktan yaratti. Sonra ona «OL !» dedi ve oluverdi »(Al-i Imran, 59) . Burada deginilen durum, Hz.Isa'nin ve Hz. Adem'in babasiz dünyaya gelmeleridir (M.K.). Peygamberimiz Muhammed (S.A.V.) Hz. Adem hakkinda : « Allahü teala Adem'i (aleyhisselam) yeryüzünün her tarafindan aldirdigi topraktan yaratti. Bu sebeple zürriyetinden siyah, beyaz, esmer, kirmizi renkte olanlar oldugu gibi, bazilari da bu renklerin arasindadir. Bazisi yumusak, bazisi sert, bazisi halis ve temiz oldu » (Hadis-i serif, Müsned-i Ahmed bin Hanbel) buyurmustur.
Hz. Adem 5 seyi ile bahtiyar olmustur:
1) Hatasini itiraf etmek
2) Pismanlik duymak
3) Nefsini kötülemek
4) Tevbeye devam etmek
5) Rahmetten ümidini kesmemek
Iblis de 5 seyden bedbaht olmustur:
1) Günahini ikrar (saklamadan söylemek) etmemek
2) Pismanlik duymamak
3) Kendini kötülememek
4) Kendini kötülemeyip azginligini Allahü Teala'ya nisbet etmek
5) Rahmetten ümidini kesmek
________________ oOo _________________
Faydalandigim Eserler:
Kur'an-i Kerim ve aciklamali Türkce Meali, Kral Fahd Matbaasi, Medine-Münevvere, 1992
Ibrahim Siddik Imamowlu, Büyük dini hikayeler, Osmanli yayinevi, Istanbul, 1980
Âdem, (Arapça: آدم, İbranice: אדם) İbrâhimî Dinler'de Tanrı tarafından yeryüzünde yaratılan ilk insandır. Her İbrâhimî Dinde Âdem'e bakış açısı ve Âdem'in hikâyesi farklılık gösterse de temelde aynıdır.
İslam'da Âdem
Müslümanlar, Âdem'in yaratılmış ilk insan ve ilk peygamber olduğuna da inanırlar. Âdem'den İslam dîninin kutsal kitabı Kur'an'da toplam yedi ayrı yerde bahsedilir. Kur'an dışı anlatımlarda (kıssa) mitolojik bir hâle sokulmuştur.
İslam'da Âdem'in [insanlığın] çamurdan yaratıldığına, Allah'ın ona [bilinç sahibi ve sisteme müdahale edebilen sadece insan olduğu için] diğer varlıklara öğretmediği isim koymayı, manalarını bulmayı öğrettiğine inanılır. Allah, meleklerin ona karşı secde etmesini istemiş, fakat İblis kibirinden ötürü ona secde etmemişti. Kibirinden ve itaatsizliğinden dolayı İblis Cennet'ten kovulur. Burada meleklerle birlikte anılması sebebiyle çoğu insan iblis'in isyan etmiş bir melek olduğunu düşünse de, Kuran-ı Kerim Kehf Suresi 50. Ayetinde iblisin melek değil cin olduğunu ifade etmektedir. Çocukluktan çıkıp bilinçlenme dünyasına atılır.
Kıssanın devâmında Âdem'e bir eş olarak ilk kadın olan Havva'nın yaratıldığı belirtilir. Daha sonra Âdem ve Havva'nın Cennet'te kendilerine yasaklanmış bir ağaçtan İblis'in onlara yalan söyleyip kandırması üzerine meyve yerler. Bu itaatsizlikleri yani günahları nedeniyle Cennet'ten çıkarılıp Dünya'ya gönderildiklerine inanılır. İnanışa göre burada çoğalmış ve insanlığın atası olmuşlardır.
Bu kıssa, Kur'an'da detaylı bir biçimde geçmektedir. İslam kültüründe önemli bir yer kaplayan kıssa, daha sonra çeşitli kültürel ve dîni akımlardan etkilenmiş, özellikle sûfîliğin de etkisiyle daha efsânevî ve Kur'an'dakinden bir miktar farklı şekillerde söylenegelmiştir. Bugün hâlâ kıssanın farklı şekilleri mevcut olsa da Müslümanlara Kur'an'daki şekline inanmak farzdır. Ancak çeşitli yorumlar yapılmıştır.
Musevilik'te Âdem
Musevi inancına göre Âdem (İbr. Adam), yaradılışın altıncı gününde topraktan yaratılmıştır. 1. bâbda erkek ve dişi olarak yaratıldıkları söylenirken 2. bâbda dişinin erkeğin kaburga kemiğinden yaratıldığından bahsetmesi, birinci bölümdeki kadının Lilith, ikinci bölümdekinin ise Havva olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.
Hristiyanlık'ta Âdem
Âdem kıssası Tevrat'tın Tekvin (Yaradılış) bölümünde anlatılır. Hristiyanlık'ta Âdem'in Cennet'te işlediği o ilk günah, büyük bir öneme sâhiptir. Hristiyan inanışına göre Âdem'in günahı tüm insanlığa geçmiştir ve Îsâ, bu günahı kaldırmak için gelen Tanrı Kuzusudur. Kendisini bu günâh için fedâ etmiştir.
Bilim, Evrim ve Âdem
Evrim ile ilgili ilk izlenimler Müslüman ilim adamlarından geldiyse de tesadüfün reddi ve evrim konusunun da ateizm propogandasına dönüşmesinden dolayı genel halk tarafından kabul görmemesine yol açmıştır. 1800'lü yıllardan beri Darwin'in evrim teorisi ışığında bilim dallarında ve çevrelerinde genel kanı, insanın aniden yaratıcılıktan çok evrim vasıtasıyla ortaya çıktığı yönündedir. Bilimsel anlamda Âdem, genel olarak mitolojik bir figür olarak kabul edilmiştir. Buna farklı neden ve çıkış noktalarıyla karşı çıkan bazı bilim adamları da olmuştur. Dînî çevrelerse genelde (Müslüman, Mûsevî ve Hristiyanlar) bu teoriyi farklı şekil ve açılardan reddetmektedirler.
Yaratıcı Evrim ve Âdem Bu görüş evrimin varlığını savunmakla beraber Adem meselesinin yorumunun yapılması gerektiğini söyleyen yazar Bahaeddin Sağlam tarafından ortaya atılmıştır. Buna göre dini metinler semboliktir. Adem zamansızlık boyutunda insanlığın tamamını temsil eden bir arketiptir. İnsanlık kutsal değerleri idrak edecek seviyeye kadar bedenen ve zihnen evrimleşip yasal ve kurallı yaşadıkları zaman Adem olurlar.
