TANIM:
Saç dökülmesine tıp dilinde alopesi adı verilir Saçların insan yaşamı için hayati önemi yoktur oysa fazla önemli psikolojik işlevleri bulunur Bilhassa kadınlarda büyük stres yaratabilirHer bir saçın yaşam döngüsü vardır Bunlar neredeyse üç sene ya da daha pozitif süren faal dönem, anında bunu izleyen ve birkaç gün süren geçiş dönemi ve gerisinde da üç ay değin devamlı dinlenme dönemidir Saçlar günde az daha 13 mm uzar Olağan şartlarda, her gün neredeyse kafamızdaki saçlardan 50100 arasında saç telini kaybederiz Anormal saç dökülmesi durumlarında ise bu sayı artar ve taraklarınızda, banyo ve lavabo giderlerinde ve elbiselerinizde fazla miktarda saç biriktiğini görürsünüz
NEDENLER:
Saç dökülmeleri nedbesiz (skarsız) veya nedbeli (skarlı) olabilirSkarsız olan alopesilerin en sık görülen nedeni androgenetik(Erkeklik hormonuna yan) alopesi lerdir Saçlarda incelmeyle başlayan hastalık erkeklerde daha şiddetli seyreder Zemininde kalıtsal bir yatkınlığın olduğu düşünülmektedir Tedavisinde bazı hormonal ilaçlar kullanılır Ahali arasında hatalı olarak saçkıran adıyla tanıdık manâlı bir skarsız alopesi nedeni de alopesi areata dır Bu hastalığın en sık görülen şeklinde saçlı deride odaklar halinde saç dökülmeleri vardır Vücudun savunma sistemlerindeki yetersizlik sonucunda bir takım enfeksiyon odaklarının tetiklemesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir Kendiliğinden de düzelebilen hastalığın şiddetli şekillerinde kortizonlu ilaçlar ve ışık (PUVA) tedavisi kullanılabilir Bu hastalıklar haricinde Telogen effuvium denilen aktif dönemdeki saçların aniden ve fazla sayıda dinlenme dönemine geçmesi ile büyüyen bir tablo vardır Burada yaygın bir saç dökülmesi olur Saçlar 34 ay içinde incelir ve seyrekleşir Yenidoğan döneminde ve doğum ardından fizyolojik olarak görülebilir bir de siddetli enfeksiyon hastalıkları, ağır seyirli müzmin hastalıklar, büyük cerrahi girişimler, tiroid bezinin eksik çalışması, epilepsi hastalığı için kullanılan ilaçlar, hormonlar ve ağır metaller böylesi bir tabloya neden olabilir Tedavisinde bu tabloya yol açan etmenlerin ortadan kaldırılması esastır Bunlardan başka demir, protein, çinko eksiklikleri, radyasyon tedavisi, frengi hastalığı ve mantar hastalıkları skarsız saç dökülmelerine yol açabilmektedir Özellikle kadınlarda saçların arkada topuz yapılması veya güneş gözlüklerinin durmadan bir saç tutacağı gibi kafada tutulmasının da gerginlik tipi alopesiye niçin olabileceği unutulmamalıdır
Skarlı alopesilerde ise saç kökü tahrip olduğundan skarsız alopesilerdeki gibi saçların tekrar gelme olasılığı söz konusu değildir Şiddetli yaygın kimyasal ya da termal yanıklar, cilt kanserleri, ışın tedavileri, bazı şiddetli mantar enfeksiyonları ile bir takım önemli dermatolojik hastalıklar sonucunda görülebilirler
TANI:
a) Hastalığın süresi, açılış yaşı, rekürrensler ve yayılma
b) belirtiler( Hastalığın aktivasyondan önce ya da saç büyümesi ile aynı zamanlı yanma, kaşıntı, karıncalanma )
c) Stress ile şiddetlenme
d) Kalıtımsal yatkınlık
c)Fizik muayenedeki yaygın bulgular aşağıdakileri içermelidir:
(1) Oval ya da yuvarlak sınırlı, saç kaybı
(2) Kısa, gitgide sivrilen saçlar etkilenen bölgelerde bulunabilir ( ÜNLEM işareti saçlar )
(3) Tek ya da fazla sayıda alanlar saçlı deri ve yüzde görülür Ama kıllı bölgelerde de görülebilir
(4) Bütün saçların kaybı ( A Totalis ) ya da tüm ceset kıllarının kaybı ( A Universalis ) şeklinde olabilir
(5) Skatris bulunmaz
(6) Klinik olarak keskin inflamasyon nadir olmasına rağmen görülebilir
TEDAVİ:
Başarılı tedavi hastalığın başlangıç yaşına ve yaygınlığına bağlıdır Erken çocuklukta başladı ise prognoz kötüdür Eğer hastada tedaviye yanıt 26 ayda alınamazsa başka bir çare denenebilir
1 Cerrahi Olmayan Tedaviler:
Kortikosteroidler,Puva, Topikal Minoksidil, Saç Protezleri,Psikolojik Yardım, Skuarik Asit Dibütilester, Diphenylcyclopropenone, Cyclosporin, İsoprinosineMantara yan alopeside 612 hafta baştan başa hap uygulamak ve bazen şampuan (selenyum sülfit ya da ketokonazol taşıyan) ile tedaviyi teşvik etmek gerekebilirLokal minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç) ya da oral finasteride (sadece erkeker için) kullanılabilir
2 Cerrahi
Seçilmiş vakalarda kısmi saç replasman cerrahisi, Seçilmiş vakalarda kozmetik tatuaj, Yine saç ekimi denilen yöntemleri ve saçsız bölgenin ameliyatla alındığı yöntemleri kullananlar vardır
Mantara emrindeki alopeside 612 hafta baştan başa ilaç göstermek ve bazen şampuan (selenyum sülfit ya da ketokonazol içeren) ile tedaviyi teşvik etmek gerekebilir
Erkek tipi ve kadın tipi saç dökülmesi gelişen bir fazla kadın ve erkek genelde mutludur ve tedaviye ihtiyaç duymazlar Tıbbi tedavi isteyenler için ise yerel minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç) ya da oral finasteride (yalnızca erkeker için) kullanılabilir Yine saç ekimi denilen yöntemleri ve kel bölgenin ameliyatla alındığı yöntemleri kullananlar var
ÖNLEME:
Bazı cins saç dökülmeleri, stesi azaltarak, iyi ve dengelenmiş beslenerek, saç bakım teknikleri konusunda daha bilinçli davranarak ve saç dökülmesine nden olan hap kullanımından (mümkünse) kaçınarak engellenebilir Mantar enfeksiyonlarına emrindeki saç dökülmesi; saçları pak tutarak ve şapka, tarak gibi malzemeleri baçkaları ile paylaşmayarak engellenebilir Erkek tipi alopesi de bazen bir takım ilaçların kullanımı ile engellenebilir
SONUÇ VE TAVSİYELER:
Saç dökülmesi hangi nedene tabi olursa olsun eğer bir kişi böyle bir durumdan yakınıyor ise hiç paniğe kapılmadan bir Deri Hastalıkları (Dermatoloji Dermatoloji) uzmanına başvurmalıdır Bazen çözümün çok kolay olabileceği unutulmamalıdır *
Saç dökülmesine tıp dilinde alopesi adı verilir Saçların insan yaşamı için hayati önemi yoktur oysa fazla önemli psikolojik işlevleri bulunur Bilhassa kadınlarda büyük stres yaratabilirHer bir saçın yaşam döngüsü vardır Bunlar neredeyse üç sene ya da daha pozitif süren faal dönem, anında bunu izleyen ve birkaç gün süren geçiş dönemi ve gerisinde da üç ay değin devamlı dinlenme dönemidir Saçlar günde az daha 13 mm uzar Olağan şartlarda, her gün neredeyse kafamızdaki saçlardan 50100 arasında saç telini kaybederiz Anormal saç dökülmesi durumlarında ise bu sayı artar ve taraklarınızda, banyo ve lavabo giderlerinde ve elbiselerinizde fazla miktarda saç biriktiğini görürsünüz
NEDENLER:
Saç dökülmeleri nedbesiz (skarsız) veya nedbeli (skarlı) olabilirSkarsız olan alopesilerin en sık görülen nedeni androgenetik(Erkeklik hormonuna yan) alopesi lerdir Saçlarda incelmeyle başlayan hastalık erkeklerde daha şiddetli seyreder Zemininde kalıtsal bir yatkınlığın olduğu düşünülmektedir Tedavisinde bazı hormonal ilaçlar kullanılır Ahali arasında hatalı olarak saçkıran adıyla tanıdık manâlı bir skarsız alopesi nedeni de alopesi areata dır Bu hastalığın en sık görülen şeklinde saçlı deride odaklar halinde saç dökülmeleri vardır Vücudun savunma sistemlerindeki yetersizlik sonucunda bir takım enfeksiyon odaklarının tetiklemesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir Kendiliğinden de düzelebilen hastalığın şiddetli şekillerinde kortizonlu ilaçlar ve ışık (PUVA) tedavisi kullanılabilir Bu hastalıklar haricinde Telogen effuvium denilen aktif dönemdeki saçların aniden ve fazla sayıda dinlenme dönemine geçmesi ile büyüyen bir tablo vardır Burada yaygın bir saç dökülmesi olur Saçlar 34 ay içinde incelir ve seyrekleşir Yenidoğan döneminde ve doğum ardından fizyolojik olarak görülebilir bir de siddetli enfeksiyon hastalıkları, ağır seyirli müzmin hastalıklar, büyük cerrahi girişimler, tiroid bezinin eksik çalışması, epilepsi hastalığı için kullanılan ilaçlar, hormonlar ve ağır metaller böylesi bir tabloya neden olabilir Tedavisinde bu tabloya yol açan etmenlerin ortadan kaldırılması esastır Bunlardan başka demir, protein, çinko eksiklikleri, radyasyon tedavisi, frengi hastalığı ve mantar hastalıkları skarsız saç dökülmelerine yol açabilmektedir Özellikle kadınlarda saçların arkada topuz yapılması veya güneş gözlüklerinin durmadan bir saç tutacağı gibi kafada tutulmasının da gerginlik tipi alopesiye niçin olabileceği unutulmamalıdır
Skarlı alopesilerde ise saç kökü tahrip olduğundan skarsız alopesilerdeki gibi saçların tekrar gelme olasılığı söz konusu değildir Şiddetli yaygın kimyasal ya da termal yanıklar, cilt kanserleri, ışın tedavileri, bazı şiddetli mantar enfeksiyonları ile bir takım önemli dermatolojik hastalıklar sonucunda görülebilirler
TANI:
a) Hastalığın süresi, açılış yaşı, rekürrensler ve yayılma
b) belirtiler( Hastalığın aktivasyondan önce ya da saç büyümesi ile aynı zamanlı yanma, kaşıntı, karıncalanma )
c) Stress ile şiddetlenme
d) Kalıtımsal yatkınlık
c)Fizik muayenedeki yaygın bulgular aşağıdakileri içermelidir:
(1) Oval ya da yuvarlak sınırlı, saç kaybı
(2) Kısa, gitgide sivrilen saçlar etkilenen bölgelerde bulunabilir ( ÜNLEM işareti saçlar )
(3) Tek ya da fazla sayıda alanlar saçlı deri ve yüzde görülür Ama kıllı bölgelerde de görülebilir
(4) Bütün saçların kaybı ( A Totalis ) ya da tüm ceset kıllarının kaybı ( A Universalis ) şeklinde olabilir
(5) Skatris bulunmaz
(6) Klinik olarak keskin inflamasyon nadir olmasına rağmen görülebilir
TEDAVİ:
Başarılı tedavi hastalığın başlangıç yaşına ve yaygınlığına bağlıdır Erken çocuklukta başladı ise prognoz kötüdür Eğer hastada tedaviye yanıt 26 ayda alınamazsa başka bir çare denenebilir
1 Cerrahi Olmayan Tedaviler:
Kortikosteroidler,Puva, Topikal Minoksidil, Saç Protezleri,Psikolojik Yardım, Skuarik Asit Dibütilester, Diphenylcyclopropenone, Cyclosporin, İsoprinosineMantara yan alopeside 612 hafta baştan başa hap uygulamak ve bazen şampuan (selenyum sülfit ya da ketokonazol taşıyan) ile tedaviyi teşvik etmek gerekebilirLokal minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç) ya da oral finasteride (sadece erkeker için) kullanılabilir
2 Cerrahi
Seçilmiş vakalarda kısmi saç replasman cerrahisi, Seçilmiş vakalarda kozmetik tatuaj, Yine saç ekimi denilen yöntemleri ve saçsız bölgenin ameliyatla alındığı yöntemleri kullananlar vardır
Mantara emrindeki alopeside 612 hafta baştan başa ilaç göstermek ve bazen şampuan (selenyum sülfit ya da ketokonazol içeren) ile tedaviyi teşvik etmek gerekebilir
Erkek tipi ve kadın tipi saç dökülmesi gelişen bir fazla kadın ve erkek genelde mutludur ve tedaviye ihtiyaç duymazlar Tıbbi tedavi isteyenler için ise yerel minoksidil (tansiyon düşürücü bir ilaç) ya da oral finasteride (yalnızca erkeker için) kullanılabilir Yine saç ekimi denilen yöntemleri ve kel bölgenin ameliyatla alındığı yöntemleri kullananlar var
ÖNLEME:
Bazı cins saç dökülmeleri, stesi azaltarak, iyi ve dengelenmiş beslenerek, saç bakım teknikleri konusunda daha bilinçli davranarak ve saç dökülmesine nden olan hap kullanımından (mümkünse) kaçınarak engellenebilir Mantar enfeksiyonlarına emrindeki saç dökülmesi; saçları pak tutarak ve şapka, tarak gibi malzemeleri baçkaları ile paylaşmayarak engellenebilir Erkek tipi alopesi de bazen bir takım ilaçların kullanımı ile engellenebilir
SONUÇ VE TAVSİYELER:
Saç dökülmesi hangi nedene tabi olursa olsun eğer bir kişi böyle bir durumdan yakınıyor ise hiç paniğe kapılmadan bir Deri Hastalıkları (Dermatoloji Dermatoloji) uzmanına başvurmalıdır Bazen çözümün çok kolay olabileceği unutulmamalıdır *