Boyun Lenf Bezlerinde Şişme
Servikal Adenit
Boyundaki derin ve yuzeyel fasyalar arasında yer alan tonsiler, submandibuler, submental, oksipital, yuzeyel ve derin juguler, nukkal, spinal aksesuar ve transvers servikal lenf bezlerinin enfeksiyonudur Etkenler genellikle viruslar, S aureus, grup A streptokok, diğer streptokoklar, anaerob bakteriler, Bartonella henseleae, atipik mikobakteriler ve Gram negatif basillerdir Akut bilateral adenitler daha cok viruslara ve grup A streptokoka, akut tek taraflı adenitler S aureus, grup A streptokok, anaerob bakteriler ve viruslara, subakut ve kronik adenitler ise atipik mikobakteriler, tuberkuloz, toksoplazmozis ve kedi tırmığı hastalığı (Bartonella henseleae) ’na bağlıdır Nadiren M tuberculosis, mantarlar, T gondii, F tularencis, Y pestis, HIV ve C diphtheriae da etken olarak karşımıza cıkabilir Mikroorganizmalar genellikle ust solunum yolu, tonsiller ve dişlerden veya travma yolu ile, nadiren kan yolu ile lenf bezlerine gelir
Klinik: Lenf bezi buyumesinin suresine ve tek veya iki taraflı olmasına bağlı olarak değişir Sistemik semptomlar genellikle yok veya hafiftir Birlikte etraf dokuda sellulit veya bakteriyemi varsa, yuksek ateş gorulebilir Ozellikle streptokok adenitlerinde başlangıcta ust solunum yolu enfeksiyonu semptomları olabilir Lenf bezi buyukluğu 26 cm kadar olabilir, en sık submandibular (% 5060) ve ust servikal bezler (% 2530) etkilenir Bez uzerindeki deri genellikle hiperemiktir ve lokal ısı artımı vardır Vakaların yaklaşık ¼ ’unde fluktuasyon alınır Daha cok S aureus ve mikobakteri enfeksiyonlarında supurasyon olabilir Lenf bezlerinin yoğun olarak bulunduğu diğer bolgeler (klavikula ustu, aksilla ve inguinal bolge) kontrol edilmeli, dalak ve karaciğer buyukluğu araştırılmalıdır Vucutta yaygın lenfadenopati ve hepatosplenomegali varsa, servikal lenfadenopati genellikle sistemik bir hastalığa (EBV, CMV gibi viral enfeksiyonlar, toksoplazmozis, tuberkuloz, kollajen doku hastalıkları, losemi…) cevap olarak gelişmiştir Ağız boşluğu, farinks, burun, kulak, saclı deri gibi lenf drenajı boyundan gecen bolgelerin muayenesi ile muhtemel primer kaynak ile ilgili bilgi elde edilir
Komplikasyonlar: Abse formasyonu, sellulit, bakteriyemi, internal juguler ven trombozu, etkene bağlı komplikasyonlar (akut romatizmal ateş, glomerulonefrit, haşlanmış deri sendromu…)
Tanı: Hafif vakalarda klinik tanı yeterlidir Ancak antibiyotik tedavisine cevap alınamazsa, iğne aspirasyonu veya insizyon ile ornek alınıp Gram, Wright ve ZiehlNielsen boyaları ile boyanıp incelenmeli, gerekirse sitolojik ve patolojik yonden değerlendirilmelidir Ağır vakalarda tedaviye başlamadan ornek alınması uygun olur Persistan, 812 haftada tanı konamamış adenitlerde ve neoplazi ile uyumlu bulgular varsa (alt servikal ve supraklavikular lenfadenopatiler, kilo kaybı, duşmeyen ateş, deriye ve derin dokulara yapışıklık)
Ayırıcı Tanı: Kabakulak, bakteriyel parotitis, diş abseleri, konjenital boyun kitleleri (tiroglossal kanal kisti, brankial yarık kisti, kistik higroma, epidermoid kist), boyun tumorleri (lenfoma, norojenik tumorler, tiroid tumorleri, parotis tumorleri, Kawasaki hastalığı, ilac reaksiyonları, kollajen doku hastalıkları, sarkoidoz, retikuloendotelyozlar, depo hastalıkları
Tedavi: Lenf bezinin fazla buyumediği, hassasiyetinin az olduğu ve primer enfeksiyon odağının bulunmadığı hafif vakalarda antibiyotik tedavisine gerek yoktur, lenf bezi kuculmeye başlayıncaya kadar haftalık kontrollerle izlenmesi yeterlidir
Buyume devam ederse veya hasta başvurduğunda lenf bezi buyuk (ancak 3 cm ’den kucuk), hassas, deri kızarık ve primer enfeksiyon odağı yoksa oral empirik antibiyotik tedavisi başlanıp, kuculme oluncaya kadar izlenir Bu hastalarda antibiyotik olarak flucloxacillin, cephalexin, clindamycin veya amoxicillinclavulanate kullanılabilir
Lenf bezi 3 cm veya daha buyukse, inflame ise, birlikte sellulit varsa veveya sistemik semptom ve bulgular varsa, başlangıc antibiyotik tedavisine cevap vermemişse, hastanın hospitalize edilmesi ve insizyon veya dreya drenaj ile ornek alınıp incelenmesi uygun olur Etken saptanamamışsa, veya sonucları beklerken parenteral clindamycin, cefazolin + metronidazole, sulbactamampicillin veya vankomycin (veya teikoplanin) + metronidazole tedavilerinden biri başlanabilir
Servikal Adenit
Boyundaki derin ve yuzeyel fasyalar arasında yer alan tonsiler, submandibuler, submental, oksipital, yuzeyel ve derin juguler, nukkal, spinal aksesuar ve transvers servikal lenf bezlerinin enfeksiyonudur Etkenler genellikle viruslar, S aureus, grup A streptokok, diğer streptokoklar, anaerob bakteriler, Bartonella henseleae, atipik mikobakteriler ve Gram negatif basillerdir Akut bilateral adenitler daha cok viruslara ve grup A streptokoka, akut tek taraflı adenitler S aureus, grup A streptokok, anaerob bakteriler ve viruslara, subakut ve kronik adenitler ise atipik mikobakteriler, tuberkuloz, toksoplazmozis ve kedi tırmığı hastalığı (Bartonella henseleae) ’na bağlıdır Nadiren M tuberculosis, mantarlar, T gondii, F tularencis, Y pestis, HIV ve C diphtheriae da etken olarak karşımıza cıkabilir Mikroorganizmalar genellikle ust solunum yolu, tonsiller ve dişlerden veya travma yolu ile, nadiren kan yolu ile lenf bezlerine gelir
Klinik: Lenf bezi buyumesinin suresine ve tek veya iki taraflı olmasına bağlı olarak değişir Sistemik semptomlar genellikle yok veya hafiftir Birlikte etraf dokuda sellulit veya bakteriyemi varsa, yuksek ateş gorulebilir Ozellikle streptokok adenitlerinde başlangıcta ust solunum yolu enfeksiyonu semptomları olabilir Lenf bezi buyukluğu 26 cm kadar olabilir, en sık submandibular (% 5060) ve ust servikal bezler (% 2530) etkilenir Bez uzerindeki deri genellikle hiperemiktir ve lokal ısı artımı vardır Vakaların yaklaşık ¼ ’unde fluktuasyon alınır Daha cok S aureus ve mikobakteri enfeksiyonlarında supurasyon olabilir Lenf bezlerinin yoğun olarak bulunduğu diğer bolgeler (klavikula ustu, aksilla ve inguinal bolge) kontrol edilmeli, dalak ve karaciğer buyukluğu araştırılmalıdır Vucutta yaygın lenfadenopati ve hepatosplenomegali varsa, servikal lenfadenopati genellikle sistemik bir hastalığa (EBV, CMV gibi viral enfeksiyonlar, toksoplazmozis, tuberkuloz, kollajen doku hastalıkları, losemi…) cevap olarak gelişmiştir Ağız boşluğu, farinks, burun, kulak, saclı deri gibi lenf drenajı boyundan gecen bolgelerin muayenesi ile muhtemel primer kaynak ile ilgili bilgi elde edilir
Komplikasyonlar: Abse formasyonu, sellulit, bakteriyemi, internal juguler ven trombozu, etkene bağlı komplikasyonlar (akut romatizmal ateş, glomerulonefrit, haşlanmış deri sendromu…)
Tanı: Hafif vakalarda klinik tanı yeterlidir Ancak antibiyotik tedavisine cevap alınamazsa, iğne aspirasyonu veya insizyon ile ornek alınıp Gram, Wright ve ZiehlNielsen boyaları ile boyanıp incelenmeli, gerekirse sitolojik ve patolojik yonden değerlendirilmelidir Ağır vakalarda tedaviye başlamadan ornek alınması uygun olur Persistan, 812 haftada tanı konamamış adenitlerde ve neoplazi ile uyumlu bulgular varsa (alt servikal ve supraklavikular lenfadenopatiler, kilo kaybı, duşmeyen ateş, deriye ve derin dokulara yapışıklık)
Ayırıcı Tanı: Kabakulak, bakteriyel parotitis, diş abseleri, konjenital boyun kitleleri (tiroglossal kanal kisti, brankial yarık kisti, kistik higroma, epidermoid kist), boyun tumorleri (lenfoma, norojenik tumorler, tiroid tumorleri, parotis tumorleri, Kawasaki hastalığı, ilac reaksiyonları, kollajen doku hastalıkları, sarkoidoz, retikuloendotelyozlar, depo hastalıkları
Tedavi: Lenf bezinin fazla buyumediği, hassasiyetinin az olduğu ve primer enfeksiyon odağının bulunmadığı hafif vakalarda antibiyotik tedavisine gerek yoktur, lenf bezi kuculmeye başlayıncaya kadar haftalık kontrollerle izlenmesi yeterlidir
Buyume devam ederse veya hasta başvurduğunda lenf bezi buyuk (ancak 3 cm ’den kucuk), hassas, deri kızarık ve primer enfeksiyon odağı yoksa oral empirik antibiyotik tedavisi başlanıp, kuculme oluncaya kadar izlenir Bu hastalarda antibiyotik olarak flucloxacillin, cephalexin, clindamycin veya amoxicillinclavulanate kullanılabilir
Lenf bezi 3 cm veya daha buyukse, inflame ise, birlikte sellulit varsa veveya sistemik semptom ve bulgular varsa, başlangıc antibiyotik tedavisine cevap vermemişse, hastanın hospitalize edilmesi ve insizyon veya dreya drenaj ile ornek alınıp incelenmesi uygun olur Etken saptanamamışsa, veya sonucları beklerken parenteral clindamycin, cefazolin + metronidazole, sulbactamampicillin veya vankomycin (veya teikoplanin) + metronidazole tedavilerinden biri başlanabilir