Son Konu

Boşlupun Yeni Hakimi 5. Kuvvet | 5.Kuvvet Dosyası

iltasyazilim

Yeni Üye
Katılım
25 Ara 2016
Mesajlar
2
Tepkime
1
Puanları
38
Yaş
35
Credits
-2
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
Evren'in nasıl ortaya çıktığını tam olarak bilen yok Gerçi neredeyse sonsuz sıcaklıkta ve sonsuz küçüklükte bir noktanın 1315 milyar yıl önce büyük bir patlamayla aniden genişlemesiyle varlık kazandığı yolunda yadsınamayacak kanıtlar var Ama başlangıçta bir bütün olan dört temel doğa kuvvetinin nasıl ayrıştığı, Evren'in neden oluştuğu, yoğunluğu, biçimi kesin olarak bilinmiyorOysa nasıl sona ereceği neredeyse kesin: Öyle anlaşılıyor ki, gidişimiz, gelişimiz gibi görkemli ışık gösterileriyle olmayacak Bunu kanıtlayan yeni gözlemler var Başta, Evren'in artan bir hızla genişlemesi geliyor Gözlemler, ortaya bazı güç sorular da çıkarmıyor değil Ancak, bu soruları yanıtlayacak araçlar, kuramsal planda da olsa geliştirilmiş bulunuyor Son yıllarda genişlemeyi açıklamak için kütle çekiminin tersi bir etki yapan bir kozmolojik sabitten söz edilir olmuştu Şimdiyse fiziğin can simidi, beşinci kuvvetdiye adlandırılıyor değişken bir boşluk enerjisi


ÖNÜMÜZDEKİ birkaç on bin yılda insanlık kendi kendini yok etmez,teknolojisini geliştirip gezegenden gezegene atlayarak uzaya yayılırsa torunlarımızın en şanslı olanları sırayla şunları görecek:Yaşamımızı borçlu olduğumuz yaklaşık 5 milyar yaşındaki Güneş,bir o kadar yıl sonra yakıtını tüketip ölecekGüneşten daha küçük oldukları için ömürleri bir o kadar daha uzun kütlesi Güneş kütlesinin 110000 i olan bir yıldız sönecekGökadalarda arta kalan yıldızlarsa bir tür ışınım olan kütle çekim dalgalarının etkisiyle giderek merkeze yaklaşacak ve sonunda orada bulunan dev kara delik tarafından yutulacakEvrendeki tüm ölü yıldızlardaki tüm protonlar da bozunacak ve bir dizi aşamadan sonra pozitron ve fotonlara dönüşecek Bu da demek ki ölü yıldızlar sonunda pozitron ve elektronlara ayrışacak Elektron, Evren'i oluşturan maddelerden biri, pozitronsa bir karşı madde olduğu için bunlar bir araya gelip birbirlerini yok etmek, ve iki fotona dönüşmek isteyecek Ancak Evren artık öylesine geniş ki bunlar kolay kolay bir araya gelecek O halde perdede SON yazarken, donan son karede tek tük elektron, pozitron ve enerjisini yitirmiş foton, belli belirsiz görünecekPeki filmin böyle biteceğini ne biliyoruz? Neden ters sarılmış bir film gibi başa dönmeyelim? Neden Evren giderek küçülmesin? Neden soğuyacağına giderek ısınmasın? Neden yıldızlar ve gökadalar sıkışıp birbirleriyle biri eşmesin? Neden nötronlar, protonlar sıkışıp giderek daha küçük, daha egzotik temel parçalara dönüşmesin? Neden temel doğa kuvvetleri başlangıçtaki gibi bütünleşmesin? Neden o sonsuz sıcaklık ve yoğunluktaki tekilliğe dönmeyelim?

Nedeni, gözlemlerimizin bize Evren'in genişleme hızının arttığını göstermesi Evren'in genişlediğini Amerikalı gökbilimci Edwin Hubble'ın 1929 yılında uzak gökadaların bizden, yakındakilere göre daha büyük bir hızla uzaklaştıklarını göstermesinden bu yana biliyoruz O zamandan bu yana, daha güçlü teleskoplarla yapılan gözlemler, Evren'in büyük patlamadan bu yana sürekli olarak genişlediğini kuşkuya yer bırakmayacak biçimde gösterdi Genişlemenin bir kanıtı da Evren'in her yerini dolduran mikrodalga fon ışınımı Büyük patlamadan yüz binlerce yıl sonra Evren'in yaklaşık 3000°C'ye kadar soğuması ve protonların elektronları yakalamasıyla ışığın serbestçe kaçtığı noktayı gösteren bu ışınım, Evren'in genişlemesiyle bugün elektromanyetik tayfın mikrodalga tayfına kaymış ve enerjisi, yaklaşık 2,7 K sıcaklığa karşıt olacak kadar azalmış bulunuyorAncak genişleme, tek başına sonumuzun ne olacağını göstermiyor kiBir kere kütle çekiminin bu genişlemeyi yavaşlatması gerek Kütlenin aslında enerjiyle eşlenik olduğunu görmüştükGeleneksel kozmoloji, Büyük patlamadan belirli bir süre geçtik'ten sonra Evren'in maddenin egemenliği altına girdiğini varsayar Böyle olunca da Evren'in geometrisine, buna bağlı olarak da içindeki maddenin yoğunluğuna bağlı olarak genişlemenin üç yoldan birini izleyeceğini söyler Eğer madde yoğunluğu belirli bir kritik değeri aşarsa, Evren kapalıdemektir Yani genişleme bir noktada duracak ve daha sonra büzülme başlayacak ve sonunda Evren kendi üzerine çökerek yok olacak Yoğunluğun kritik değerin altında olması halindeyse Evren açıkdemektirBu durumda genişleme sonsuza kadar sürecek Yoğunluğu n kritik değere eşit olduğu durumaysa düz Evrendeniyor: Genişleme gene sonsuza değin sürecek, ama giderek azalan bir hızla Aslında enerji yoğunluğunun, kritik yoğunluğa eşit yada çok yakınında olması gerekiyor Çünkü Evren'in başlangıcından bu yana en az 13 milyar yıl geçtiğine inanılıyor Eğer yoğunluk kritik değerin altında yada üstünde olsaydı, çok daha kısa sürede, bizlerin ortaya çıkmamıza olanak vermeden genişlemesi, yada hemen geri çökmesi gerekirdi

Evren'in kritik yoğunlukta olduğunu varsaysak bile sorunumuz tam anlamıyla çözülmüyor Bir kere madde, bu yoğunluğu tek başına sağlayamaz Çünkü Evren'in yarıçapında meydana gelen her bir misli artışın, enerji yoğunluğunu sekiz kat azaltması gerek Üstelik son yıllarda yapılan gözlemler, baryon dediğimiz, tanıdık parçacıklardan oluşmuş maddenin, Evren'in çok küçük bir bölümünü oluşturduğunu ortaya koydu O halde nasıl oluyor da, enerji yoğunluğu kritik düzeyde kalıyor?Gözlemlerin doğruluğuyla ilgili kuşkular giderildikten sonra gözler ister istemez Evren'deki karanlığa çevrildi Evren'deki bu olağanüstü boşluğu dolduracağına inanılan karanlık maddearayışları başladı Bu ışıma yapmadığı için görülemeyen maddenin bir bölümünün, gezegen, sönmüş yıldızlar, kara delikler gibi bildiğimiz madde biçimleri olabileceği düşünüldü Hele son derece zayıf etkileşimli nötrinoların, çok küçük de olsa bir kütleye sahip olduklarının kanıtlanması, bilmecenin çözümü konusunda yeni umutlar yarattı Bu arada, bildiğimiz madde türleri dışında, zayıf etkileşimli egzotik parçacıklardan oluşan karanlık madde türleri için yürütülen aramalara da hız verildiGene de bütün bunlar enerji açığını kapatmaya yetmedi Üstelik Evren'in genişlemesiyle ilgili son bulgular, sorunu daha da çetrefilleştirdiEvren'in hangi hızla genişlediğini bilmek için standart ışık kaynakları gerekli Hubble, 1920'li yılların sonunda yaptığı hesaplamalarda, gökadaların tümünün aynı parlaklıkta olduğunu varsaydı Ona göre parlak gökadalar daha yakın, sönük olanlarsa daha uzak olmalıydı Hesaplamadığı şey, gökadaların çok farklı büyüklerde olabileceği gibi, aynı gökadanın da zamanla olgunlaşacağı ve dolayısıyla parlaklığının değişebileceği gerçeğiydi Bu nedenle gökbilimci, kendi adıyla Hubble Sabiti diye anılan genişleme oranını yanlış hesapladı Hubble, gökadaların her megaparsekte (3,26 milyon ışık yılı) saniyede 500 kilometre artan bir hızla uzaklaştıklarını açıkladı Bu oran, günümüzde hala tartışmalı olsa da, Hubble Sabiti'nin değeri 5570 km olarak kabul ediliyor

Daha sonra, 1970'li yıllarda kozmologlar standart ışık kaynağı olarak muazzam ölçülerde ışık yaydıkları için çok uzaklardan gözlenebilen ve enerjilerini, gökadaların merkezlerindeki büyük kütleli kara deliklerden alan kuasarları benimsediler Ancak kısa sürede görüldü ki, kuasarlar kendi aralarında gökadalardan bile daha fazla farklılaşıyorSonunda kozmologların imdadına la türü denen çok özel bir süpernova biçimi yetişti Normalde süpernovalar, çok büyük kütleli yıldızların yakıtlarını tüketerek merkezlerinin çökmesiyle meydana gelen patlamalar Bu çöküşün yarattığı şok dalgası, yıldızın hidrojen ve merkezde pişerek daha ağır elementlere dönüşmüş dış katmanlarını büyük bir padamayla uzaya saçar la türü patlamalarsa, Güneş benzeri yıldızların başına gelen özel bir son Bu yıldızlar, ömürlerini tamamladıklarında dış katmanlarını bir gezegenimsi bulutsu biçiminde yavaşça uzaya bırakırlarMerkezleriyse sıkışarak ısınır ve giderek soğuyup gözden kaybolacak, yaklaşık Dünya boyutlarında bir beyaz cücehaline gelir Sıkıştığı için kütle çekim gücü olağanüstü artan bu beyaz cücelerden bazıları, zaman içinde yakınlarından geçmekte olan bir yıldızdan madde çalmaya başlar Üzerine çektiği maddeyle irileşen beyaz cüce, 1,4 Güneş kütlesine vardığı anda merkezindeki karbon ve oksijen yanmaya başlar ve çok hızlı bir zincirleme tepkimeyle yıldız patlar Kütlesini oluşturan tüm madde saniyede 10 000 km hızla uzaya saçılır Bu patlamalar öylesine güçlüdür ki, bizden milyarlarca ışık yılı ötedeki gökadalarda bile kolaylıkla saptanabilirler Ayrıca biliyoruz ki, hepsi aynı süreci izlediklerinden, parlaklıkları da aşağı yukarı aynı Bu durumda gökbilimciler, parlaklık değişimlerini inceleyerek patlamaların olduğu gökadaların uzaklığını, en çok yüzde 12 hata payıyla saptayabiliyorlar Bu tip süpernovalar çok yaygın olarak gözlenen olgular değil Tipik bir gökadada 300 yılda bir görülebiliyorlar Ancak binlerce gökadayı izlediğinizde, yaklaşık her yarım saatte bir bu türden bir süpernovayla karşılaşabiliyorsunuz Evrendeyse o kadar fazla gökada var ki (en az 150 milyar), her birkaç saniyede bir, la türü bir süpernovanın ortaya çıkması gerekla türü süpernovalar, güvenilir bir standart ışık kaynağı olarak kendilerini kanıtladılar Ancak fizikte her zaman olduğu gibi, ortaya attıkları sorular, yanıtlayabildiklerinden çok daha fazla:Bundan 5 milyar yıl kadar önce çok uzaklardaki bir gökadada çoktan ölmüş bir yıldız, birdenbire 1 milyar Güneş'ten daha parlak bir patlamayla yok oldu Patlamanın ışığı, giderek sönükleşerek ve genleşerek uzayzaman içinde yol almaya başladı ve nihayet patlama sırasında henüz oluşmamış olan Dünya'ya ulaştı 1997 yılında bir gece bu ışınımdan arta kalan birkaç yüz foton 10 dakika süreyle Şili'deki bir teleskopun aynasına çarptı ve bilgisayarlarca kaydedildi Bu tür süpernovaları inceleyen kozmologlar ekibiyle benzer araştırmalar yapan rakip bir grup, bu ve benzeri patlamalar üzerinde yaptıkları çalışmalar sonunda şu sonuca vardılar Bu patlamalar, olması gerekenden daha zayıftı Önce ışığın aradaki toz bulutlarından etkilenip etkilenmediklerini baktılar Toz, daha çok mavi ışığı perdelediği için, tozdan geçen ışık, olduğundan daha fazla kırmızı görünürGözlemcilerse böyle bir etki saptamadılar Ayrıca değişik yönlerdeki patlamalardan gelen ışığın parlaklığında, toz bulutlarının etkisine bağlı olması gereken oynamalar da görülmedi Araştırmacılara göre gözlemler iki biçimde yorumlanabilirdi: Bunlardan birincisi, Evren'in sanıldığı gibi düz değil, negatif bir eğriliği olması, yani geometrisinin eğer biçiminde (hiperbolik) olması

Çünkü bu biçimdeki bir evrende, eski bir süpernovanın oluşturduğu geniş ışınım küresi, düz bir evrendekine oranla daha geniş bir alana sahip olur Böyle olunca da ışınımın kaynağı, olması gerekenden daha zayıfmış gibi görünürUzak süpernovaların şaşırtıcı zayıflığının bir nedeni de bunların, kırmızıya kayışlarının gösterdiğinden daha uzakta olmaları Başka bir açıdan bakılınca, bu uzak süpernovaların taytlarındaki kırmızıya kayış, beklenenden daha düşük görünüyor Bununsa olağanüstü önemde sonuçları var: Demek ki, Evren, geçmişte sanıldığından daha düşük bir hızla genişlemiş Demek ki genişleme hızı geçmişe oranla artıyorDaha doğru bir ifadeyle, kütle çekiminin genişlemeyi yavaşlatma hızı düşüyor Peki bunun anlamı ne? Anlamı şu:madde yoğunluğu geçmişte daha yüksekti Bunu zaten görmüştük Evren'in yarıçapı bir misli arttıkça içindeki madde yoğunluğu sekiz kat azalıyor OyS! madde yoğunluğu demek enerji yoğunluğu demek Enerji yoğunlununsa sabit olması gerekiyor Evren'in ilk anlarındaki enerji yoğunluğu neyse, işlevi de aynı olmalı O halde Evren'e bugünkü düz görünümünü veren bir enerji olmalı Araştırmacılar şaşırmakta haklı değil mi? Şimdiye kadar kozmik ölçekte etki yapan tek kuvvet kütle çekimi değil miydi? Bu kütle çekiminin de gökadaları birbirine yaklaştırması, ve Evren'in genişlemesini frenlemesi gerekmiyor muydu? Oysa eğer genişleme hızlanıyorsa bir şeyin kütle çekimine ters yönde etki yapması gerekiyorducisimleri birbirine yaklaştıracak yerde uzaklaştıracak bir kuvvet; çekme yerine itecek bir kuvvet Ama ortada görünen bir şey yok Yalnızca boşluk var Bu durumda bu işi yapabilecek, muazzam büyüklükteki gökadaları birbirinden uzaklaştırması nedeniyle merkezde boşluk kalıyor Ama boşluk nasıl olur da bir yay gibi davranabilir? Evren, ancak bildiğimiz madde ve ışınımdan çok farklı bir şeyden oluşmuşsa bu olası hale gelebilir Gelgellim, işi çözümleyebilecek bu yöntem de gene yeni sorular çıkartıyor ortaya: Bu gizemli kuvvetle ilgili hesaplar, bunun gözlenenden çok daha büyük olması gerektiğini gösteriyor Ayrıca bu kuvvetin neden eskiden değil de şimdi ortaya çıktığı sorusu havada kalıyorYeni gözlemlerle doğrulanan la türü süpernova verileri, araştırmacıları ister istemez ilk kez Einstein'ın Evren'i statik kılmak içinortaya attığı, ancak sonra en büyük hatamdiye denklemlerinden çıkarttığı kozmolojik sabitaracını yeniden kullanmaya götürdü

Aslında Einstein'ın kütle çekim kuramı, bu kuvvetin itici olabilmesini de açıklıyor Genel Görelilik denklemlerine göre kütle çekimi iki unsur tarafından belirleniyor: Bunlar, bir cismin enerji yoğunluğuyla, basıncı Basınç da aslında bir enerji biçimi Örneğin bir kabın kenarlarına çarpan gaz parçalarının böyle bir enerjisi var Bunu bilmesine rağmen Einstein, basıncı özellikle enerji yoğunluğuyla birlikte denklemlerine katmadı Nedeni, Evren'in kendi basıncı olanözel bir maddesi olacağı yönündeki sezgisi olabilirEinstein'ın denklemlerine göre enerji yoğunluğu değerini, basınç değerine eklediğinizde eğer artı bir sonuç elde ediyorsanız, kütle çekimi çekici olur; ama eğer sonuç eksi bir değer veriyorsa, kütle çekimi itici hale gelir Peki ama bu değerler nasıl olur da eksi değerde bir sonuç verir? Evren'de madde için olsun, ışık için olsun, bu denklem hep artı sonuç veriyor Çünkü gerek maddenin, gerek ışınımın enerji yoğunlukları pozitif, basınç değerleriyse, ciddiye alınmayacak kadar önemsizAma önemli büyüklükte bir negatif iç basınca sahip bir madde ortaya çıkarsa iş değişirAslında negatif basınç, ilk bakışta görüldüğü gibi garip bir kavram değil

Bu, gerilmiş bir lastikteki, içeriye doğru çeken kuvvet gibi bir şey Yani uzay, büyük bir gerilime sahip garip bir maddeden yapılmışsa, bir yay gibi davranabilir Ama bu biraz garip değil mi? İçe doğru çeken bir gerilime sahip madde, gökadaları nasıl birbirinden uzaklaştıracak? ışığın, uzaydaki negatif basıncın çevresine hiç etki yapmaması Çünkü kuvvetler, eninde sonunda basınç farklarının bir ürünüdürler Oysa uzayda her bölge, hepsi de aynı basınca sahip bölgelerle çevrilidir Ortada basınç farkı bulunmaz Böyle olunca da, negatif basınç yalnızca bir biçimde etkili olabilir: Genel görelilik aracılığıyla itici kütle çekimi yaratarak O halde uzayın neden genleşir gibi göründüğünü anlamak için, muazzam bir negatif enerjiye sahip olduğunu kabullenmek zorundayız Kozmologlar bu enerjiye sahip olduğunu varsaydıkları maddeyi Lambda kuvvetiyada kozmolojik sabit diye adlandırıyorlarBu itici boşluk düşüncesinin bir avantajı da, kozmologları uzun süre meşgul eden kritik yoğunluk sorununu çözmesi Daha önce gördüğümüz gibi kura m ve gözlemler, Evren'in kritik yoğunlukta olmasını gerektiriyor Ne var ki, madde, bu kritik yoğunluğu oluşturmanın çok ötesinde Bilinenini, bilinmeyenini, açığını, karanlığını, normalini, egzotiğini bir araya katsanız, Evren'deki tüm madde, gerekli enerji yoğunluğunun %30'dan fazlasını vermiyor Geleneksel kozmolojide kuramcılar, bu %70 açığı görmezden gelme eğilimindeydiler Oysa şimdi buna gerek yok, varlığını göremediğimiz ama etkisini duyduğumuz bu gizemli madde sayesinde sorun çözülmüş oluyorEvren, eğer kütlesinin %30'u bildiğimiz ya da bilmediğimiz türden madde, %70'i de sahip olduğu enerji nedeniyle kütleye sahip itici boşluk tarafından oluşturuluyorsa kritik yoğunlukta kalabiliyorBu çözüm, gökbilimcileri rahatlatmış görünüyorsa da, fizikçiler için yeni karabasanlar anlamına geliyor Çünkü iş boşluğun enerji yoğunluğunu hesaplamaya gelince, uzay boşluğu kuramı boşlukta asılı kalıyor Kuantum mekaniği, doğadaki temel parçacıkları, Evren boyunca uzanan kuantum alanlarındaki uyarımlar olarak yorumlar Bu kurama göre örneğin fotonlar, elektromanyetik alandaki yerel pürüzlerdir

Elektronlarla pozitronlarsa, eIektronpozitron alanındaki pürüzler vb Tüm bu alanlar, bir gitarın telleri gibi, sonsuz biçimde titreşirler Ancak yapamadıkları tek şey, gitar teli gibi sıfır uyarı düzeyine düşmek Kuantum mekaniğinin temel taşlarından olan Belirsizlik İlkesi gereği, hiçbir şey, hatta hiçlik bile kesin olamayacağından, bu enerji düzeyleri hiçbir zaman sıfır olamaz Demek oluyor ki kuantUm kuramı, tüm titreşim biçimleri için sıfırın üzerinde bir alt sınır belirliyor Sıfır, virgül enerji(0,1 gibi) diye adlandırılan bu enerji düzeyi çok küçük olmakla birlikte tüm kuantum alanlarındaki sonsuz sayıdaki titreşim biçimlerine karşılık gelen küçük enerji düzeylerini üst üste koyduğunuzda elde ettiğiniz sonuç sonsuzluk oluyor Bu alanların en alt enerji düzeyleri de boşluğa karşılık geldiğine göre, kuantum kuramına göre boşluğun sonsuz büyüklükte bir enerji yoğunluğu olması gerekiyorAçık ki, böyle bir şey doğru olamaz Aksi halde tüm Evren'in çok çok önce bir kara delik halinde çökmesi gerekirdi İşte fizikçiler, bu açmazlar karşısında çaresiz kalıyorlar Princeton Üniversitesi'nden Paul Steinhardt böylesi bir mahcubiyete katlanmak kolay değildiyor Boşluğun kuantum resminin fizikçileri bunaltan bir başka paradoksu da şu: Fizik kurallarına göre boşluk, ne yaparsanız yapın değişmez bir enerji yoğunluğuna sahiptir İtici boşluk için de bunun böyle olması gerekiyorİster Lambda Kuvveti deyin, ister kozmolojik sabit, isterse yaylı boşluk yada itici uzay, bu garip kuvvetin yarattığı kuramsal sıkıntılar bununla da bitmiyor Sonsuz bir enerji yoğunluğu, fizik kurallarınca olası bir şey değil Çünkü Planck enerji yoğunluğu denen ve kütle çekim kuvvetinin, kendisinden çok daha güçlü öteki doğa kuvvetleriyle eşit hale geldiği enerji düzeyinde bilinen fizik kuralları işlevlerini yitiriyorlar O halde sonsuz olduğu söylenen boşluk enerjisinin bu Planck düzeyini aşamaması lazım Yani böylece bu sonsuzenerjiye bir üst sınır getirmiş oluyoruz Oysa bakıyoruz, Planck enerjisi düzeyi, ölçülen boşluk enerjisinden 1O12J kat fazla Nobel ödülü sahibi fizikçi Steven Weinberg, bu, bilim tarihinde yapılan en büyük katlı çarpım hatasıdiyorBazı fizikçilerin kafalarını meşgul eden bir açmaz da şu: Günümüzde uzayın enerji yoğunluğu, neden maddenin enerji yoğunluğuna bu kadar yakın?Anımsayalım: Evrenimizde bugün maddenin, ancak kritik yoğunluk için gereken enerji düzeyinin yalnızca %30'unu meydana getirdiğini söylemiştik Geri kalansa, boşluk enerjisinden oluşuyordu Yani madde enerjisinin, boşluk enerjisine oranı, yakın sayılır Gene gördük ki, Evren'in toplam enerji yoğunluğu hiç değişmezBüyük patlamanın hemen sonrasında da aynıydı, şimdi de aynı Oysa başlangıçta madde enerjisi, boşluk enerjisinden 101°0 kat fazlaPeki biz neden tamda bu oranın 1010 o denle düştüğü zaman ortaya çıktık? Steinhardt, bunu açıklayacak bir yol bulmuş Bu, kozmolojik sabit gibi egzotik, ama ondan oldukça farklı yeni bir kuvvet icadını gerekli kılmış Steinhardt ve arkadaşları, bunu beşinci kuvvetdiye adlandırıyorlar Araştırmacı bu kavramı, Dünya'nın temel yapıtaşlarını toprak, ateş, su ve hava olarak betimleyen eski Yunanlılardan çaldıkdiyor Filozofları, bir de daha saf olan bir kuvvetin, bir beşinci kuvvetin bulunabileceğini de öne sürmekteydiler

Kuramcılara göre beşinci kuvvet, tıpkı kozmolojik sabit gibi bir boşluk enerjisi Tıpkı onun gibi uzayda bir skalar alanolarak bulunuyor Kuvvet alanları genel olarak uzayda her noktada yön ve büyüklüğe sahip alanlardır Örneğin elektromanyetik alan Skalar alansa, yalnızca büyüklüğü olanlara verilen ad Fizikte böyle alanlar bulunabiliyor Steinhhardt, Büyük Patlama ardındaki kozmik şişmeyi, çok daha enerjik olmakla birlikte buna benzer alanlar yönlendirdidiyorKendisine göre, arkadaşlarıyla araştırdığı düşük enerjili alan, doğadaki temel parçacıkları küçük sicim parçalarının farklı titreşimleri olarak yorumlayan süper sicim kuramında ortaya çıkabilirPeki bu beşinci kuvvet madde ve bilinmeyen enerjinin yoğunlukları arasındaki garip orantıyı nasıl açıklıyor Steinhardt ve arkadaşlarına göre, ışığın, beşinci kuvvetin, kozmolojik sabit yada öteki adıyla Lambda kuvveti gibi daima sabit kalma gereğini duymaması Yalnızca uzay ve zaman içinde değişim göstermekle kalmıyor, aynı zamanda negatif basıncıyla enerji yoğunluğu arasındaki ilişki de zaman içinde değişiklik gösterebiliyor Oran sorununu da bu yolla çözümlüyorKurarncılar, beşinci kuvvetin, boşluğun bir parçası olarak büyük bir üstünlüğe sahip olduğunu söylüyorlar O da, madde ile etkileşebilmesi Bu yolla maddenin enerji yoğunluğunu izleyerek kendisinin de o değeri alabilmesiSteinhard bu nedenle beşinci kuvveti bir izleyici alandiye adlandırıyorÇünkü hangi enerji düzeyi ile yola çıkmış olursa olsun, sonunda maddenin enerji düzeyini benimsiyorSteinhardt ve arkadaşlarının duyduğu heyecana karşın, fizikçiler kozmolojik sabitle beşinci kuvveti tümüyle ayırtmaya hevesli görünmüyorlar Kendilerine göre ikisi arasında bir seçim zor Kozmolojik Sabit, Evren'le birlikte büyüyor Böylece bir an gelecek sıradan madde ve ışınımın yol açtığı kütleçekimine tümüyle üstün gelecek; Evren'i sonsuza kadar genişletecek ve sıradan maddenin yoğunluğunu neredeyse sıfıra indirecek Beşinci kuvvetin taktiğiyse başka: Maddenin enerji yoğunluğunu hedef aldığından her ikisinin yoğunluğu birbirine paralel olarak azalacak Ama onunda götüreceği yer aynı: Sonsuza kadar genişlemiş, yoğunluğu sonsuza kadar azalmış bir EvrenBazı fizikçilerse, meslektaşlarının bazı gözlem sonuçlarından böylesine aşırı yorumlara varmasını endişeyle karşılıyorlar Fermi Ulusal Laboratuarından Richard Kolb, Bizim kozmoloji topluluğu ipin ucunu kaçırdıdiyor Tek bir gözlemden yola çıkarak acele sonuçlar çıkartmayalım; unutulmamalı ki Evren bize daha önce de oyunlar oynadıdiye ekliyorUzak süpernova patlamalarının dışında, kozmolojik sabit yada beşinci kuvvetin etkileri konusunda ipuçları verecek bir anahtar da, mikrodalga fon ışınımı Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü'nden Max Tegmark'a göre, fon ışınımındaki küçük oynamalar, ölçümleri yapan COBE uydusunun yetersizliklerine karşın kozmolojik sabitin etkilerinin işaretlerini taşıyor Şimdi kozmologlar, büyük düğümün çözümü için umutlarını NASA'nın gelecek yıl uzaya göndereceği Mikrodalga Anizotropi Sondası (MAP) ile, Almanların 2007 yılında fırlatacakları Planck uydusunu n gözlemlerine bağlamış bulunuyorlar


 
Üst Alt