Bilim beşerlerine nazaran kendinizde değiştirmek istediğiniz bir özellik varsa, bunu yapmanın çok tesirli bir metodu bulunuyor. Gelin o kolay lakin muhteşem tesirli sisteme ve perde gerisindeki ruhsal düzeneğe göz atalım.
Araştırmalara nazaran davranış değişikliğine giden kilit yol, kendine gerçek soruyu sorabilmekten geçiyor.
Journal of Consumer Psychology mecmuasında yayınlanan bu yeni araştırmaya nazaran, gelecekteki davranışlarınızla ilgili "Bunu yapacağım." demek yerine kendi kendinize "Yapacaksın değil mi?" diye sormak daha tesirli.
Olayı biraz daha açalım.
Örneğin üzerinde çalışmanız gereken bir iş yahut ders var. Araştırmaya nazaran bu türlü bir durumda "Akşama çalışmayı ihmal etmemeliyim." formunda düşünmek yerine, kendinize "Akşama çalışacak mısın?" biçiminde bir soru sormak daha tesirli oluyor.
Araştırmacılar, bu tip bir sorunun hem ufak bir hatırlatma niteliği taşıdığını, hem de zihne çalışmak zorunda olduğunuzu rahatsız edici bir halde aktardığını düşünüyor. Birinci cümleye nazaran, sizi çalışmaya itme ihtimali de daha yüksek oluyor münasebetiyle.
Uzmanlara nazaran işin kilit noktası zihninizi bir işi yapması tarafında rahatsız edebilmek.
Zira bu durumun devamında, zihin bu rahatsızlığı ortadan kaldırmak emeliyle motive olmanızı sağlayacak tedbirler alıyor ve bu da işinize yahut davranışınıza odaklanmanızın önünü açıyor.
Çalışmayı tekrar tekrar yineleyen uzmanlar, her seferinde soru sormanın nitekim de tesirli olduğunu bulmuş.
Birçok farklı davranış üzerinde uygulanan bu soruyla davranış sorgulama tekniği sonucunda insanların daha motive, daha üretken, daha az üşengeç ve daha hareketli olduğu tespit edilmiş.
Araştırmaya nazaran tıpkı sorular sırf kendi kendine sorulduğunda değil, bir oburu tarafından sorulduğunda da tesirli oluyor.
Burada en değerli olan şey, net olarak "Evet" ve "Hayır" karşılıkları isteyen sorular sormak. Gerçekten sorunun ucu açık olduğunda, kişi mazeret üretmeye daha yatkın oluyor.
Bu sistemin bu kadar başarılı olmasının gerisinde yatan nedenin "Bilişsel Çelişki" olduğu düşünülüyor.
Bilişsel uyumsuzluk kolay bir tanımla, bu duruma da uyarlamak gerekirse, olmak istediğiniz halinizin o an bulunduğunuz halinizle uyuşmaması olarak biliniyor. Örneğin sağlıklı bir insan olmak istiyorsunuz, lakin spor yapmıyor ve bol bol yemek yiyorsunuz üzere düşünebilirsiniz.
Bu türlü bir durumda biri tarafından yahut kendiniz tarafından size yöneltilen "Egzersiz yapmaya başlayacak mısın?" sorusu, "Hayır" dediğinizde zihnen bir rahatsızlık yaşatıyor. Bu rahatsızlığı ortadan kaldırmak için, esasen sağlıklı olmak istediğinizi de düşünürsek, "Evet deme ihtimaliniz katlanarak artıyor.
Bu tekniğin daha pek çok kullanım alanı var.
Kendinize sorarak kendinizi, bir diğerine sorarak karşınızdaki kişiyi etkilemenin yanı sıra, şirketler de bu usulü kullanıyor. Örneğin bir tatil şirketi, "Bu yıl ağır bir iş periyodunun akabinde kendinizi ödüllendirecek misiniz?" gibisinden bir soruyla insanları etkilemeye çalışabiliyor.
Özetle, davranış sorgulama tekniği epeyce yararlı olabilen, yaygın kullanılan bir teknik. Tek yapmanız gereken değiştirilmesi istenen bir davranışa yahut yapılması gereken bir işe yönelik, net bir karşılık bekleyen bir soru sormak. Gerisini psikoloji bilimi hallediyor.
Bilimle kalın!