Rıza Nur
Doğum 30 Ağustos 1879Sinop
Olum 8 Eylul 1942İstanbul
Meslek Hekim, siyasetci
Rıza Nur, Hekim, siyaset adamı ve yazardır Mezuniyet tezi olarak hazırladığı Fenni Hıtan adlı eserinin basılmasıyla tanındı, bu eseri daha sonra Almanca ’ya cevrildi II Meşrutiyet ’in ardından 4 Şubat 1909 tarihinde yapılan secimlerde Sinop ’tan milletvekili secildi Ancak bir muddet sonra uyum sağlayamadığı İttihat ve Terakki ’den istifa edince kursusu lağvedilerek profesorlukten cıkarıldı ve rutbesi kolağalığa indirildi Bunun uzerine Prens Sabahaddin ’in fikirleri etrafında toplananların kurduğu Ahrar Fırkası ’na katıldı Sakarya Meydan Muharebesi esnasında doktor olarak gorev yaptı1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldıran kanunun metnini kaleme aldı Turkiye'nin ilk Maarif Vekili (Eğitim Bakanı) oldu, Moskova Antlaşması ve Lozan Antlaşması muzakerelerine katıldı
HAYATI
1879 yılında Sinop ’ta doğan Rıza Nur, İlk oğrenimini burada yaparak ruşdiye tahsilinden sonra İstanbul ’a gitti Soğukceşme Ruşdiyesi ’ne yazıldı ve 16 yaşında burayı bitirdi Aynı yıl Tıbbiye İdadisi ’ne girdi ve Askeri Tıbbiye ’den 1901 yılında yuzbaşı doktor olarak mezun oldu Alman hekimlerin idaresinde bulunan Gulhane Hastahanesi ’nde ihtisas yaptı 1907 yılında cerrahi profesoru, ardından binbaşı oldu
Prens Sabahaddin taraftarlarıyla birlikte İttihat ve Terakki ’ye karşı siyasi faaliyetlerde bulundu 23 Ocak 1913 ’teki Babıali Baskını neticesinde İttihatcılar ’ın iktidarı ele gecirmesi uzerine tıp tahsili bahanesiyle yurt dışına suruldu Once Kostence ’ye gitti, ardından Cenevre ’ye gecti ve burada bir hastahanenin cerrahi kısmında calıştı Kısa bir sure Paris ’te kaldı, oradan Mısır ’a gecti Mondros Mutarekesi ’nden sonra İstanbul ’a donerek son Osmanlı Meclisi Meb‘usanı ’na Sinop mebusu olarak girdi ancak meclis dağıtılınca Ankara ’da toplanan Buyuk Millet Meclisi ’ne katıldı
1923 yılında kendini daha cok yazı hayatına veren Rıza Nur, 12 cilt tutan Turk Tarihi adlı eserini yazdı Sinop ’ta bir kutuphane kurarak gelir kaynakları ile birlikte Maarif Vekaleti ’ne vakfetti “Turkluğu yukseltmek icin kurduğu bu vakfa 4000 kitap bağışladı Ayrıca olumunden sonra mutevelliliğe getirilecek kişinin anne ve baba tarafından iki gobek atalarının Turk olmasını şart koştu ve daha sonra Turk tarihi ve Turkoloji sahalarında calıştı
Tevfik Fikret, Ali Şir Nevai, Namık Kemal hakkında calışmalar da yapan Rıza Nur Turkcu bir dergi olan Tanrıdağ ’ını cıkardı, Tasviri Efkar ’da yazılar yazdı 8 Eylul 1942 tarihinde İstanbul ’da hayatını kaybettive Merkezefendi Mezarlığı ’na defnedildi
CALIŞMALARI VE ESERLERİ
Turkcu soylemlere sahip olarak herkesi etnik kokenine gore ayıran Rıza Nur, mezar taşı uzerinde Orhon alfabesiyle adının yazılmış olmasının da işaret ettiği gibi kendini katıksız Turk sayar Maarif vekilliği esnasında Hars Umum Mudurluğu ’nu kurarak atasozlerini, bazı şiirleri ve halk oyunlarını tesbit ettirmeye calışmış, mimari eserlerin dokumunu cıkartıp tescile gayret etmiştir Turkce isimlerin kullanılması ve yaygınlaştırılması icin listeler duzenlediği gibi ibtidaiyi ilk mektep, idadiyi orta mektep ve sultaniyi liseye cevirmiştir Bunun yanında burokraside yazışma dilini sadeleştirmek icin calışmalar yapmış, bu konuda hazırladığı tasarıyı hukumet kararı haline donuşturerek devlet dairelerine tebliğ etmiştir
Rıza Nur bir dini olmadığını beyan etmekle beraber dine saygılıdır Devlet ve dinin birbirinden ayrılması gerektiğini tarihi bir uyanış eseri olarak ileri surer Başlıca eserleri; Turk Tarihi, Hayat ve Hatıratım, Tıbbiye Hayatından, Hucumlara Cevaplar, Turk Mantıkası gibi kitapları ornek verilebilir
Doğum 30 Ağustos 1879Sinop
Olum 8 Eylul 1942İstanbul
Meslek Hekim, siyasetci
Rıza Nur, Hekim, siyaset adamı ve yazardır Mezuniyet tezi olarak hazırladığı Fenni Hıtan adlı eserinin basılmasıyla tanındı, bu eseri daha sonra Almanca ’ya cevrildi II Meşrutiyet ’in ardından 4 Şubat 1909 tarihinde yapılan secimlerde Sinop ’tan milletvekili secildi Ancak bir muddet sonra uyum sağlayamadığı İttihat ve Terakki ’den istifa edince kursusu lağvedilerek profesorlukten cıkarıldı ve rutbesi kolağalığa indirildi Bunun uzerine Prens Sabahaddin ’in fikirleri etrafında toplananların kurduğu Ahrar Fırkası ’na katıldı Sakarya Meydan Muharebesi esnasında doktor olarak gorev yaptı1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldıran kanunun metnini kaleme aldı Turkiye'nin ilk Maarif Vekili (Eğitim Bakanı) oldu, Moskova Antlaşması ve Lozan Antlaşması muzakerelerine katıldı
HAYATI
1879 yılında Sinop ’ta doğan Rıza Nur, İlk oğrenimini burada yaparak ruşdiye tahsilinden sonra İstanbul ’a gitti Soğukceşme Ruşdiyesi ’ne yazıldı ve 16 yaşında burayı bitirdi Aynı yıl Tıbbiye İdadisi ’ne girdi ve Askeri Tıbbiye ’den 1901 yılında yuzbaşı doktor olarak mezun oldu Alman hekimlerin idaresinde bulunan Gulhane Hastahanesi ’nde ihtisas yaptı 1907 yılında cerrahi profesoru, ardından binbaşı oldu
Prens Sabahaddin taraftarlarıyla birlikte İttihat ve Terakki ’ye karşı siyasi faaliyetlerde bulundu 23 Ocak 1913 ’teki Babıali Baskını neticesinde İttihatcılar ’ın iktidarı ele gecirmesi uzerine tıp tahsili bahanesiyle yurt dışına suruldu Once Kostence ’ye gitti, ardından Cenevre ’ye gecti ve burada bir hastahanenin cerrahi kısmında calıştı Kısa bir sure Paris ’te kaldı, oradan Mısır ’a gecti Mondros Mutarekesi ’nden sonra İstanbul ’a donerek son Osmanlı Meclisi Meb‘usanı ’na Sinop mebusu olarak girdi ancak meclis dağıtılınca Ankara ’da toplanan Buyuk Millet Meclisi ’ne katıldı
1923 yılında kendini daha cok yazı hayatına veren Rıza Nur, 12 cilt tutan Turk Tarihi adlı eserini yazdı Sinop ’ta bir kutuphane kurarak gelir kaynakları ile birlikte Maarif Vekaleti ’ne vakfetti “Turkluğu yukseltmek icin kurduğu bu vakfa 4000 kitap bağışladı Ayrıca olumunden sonra mutevelliliğe getirilecek kişinin anne ve baba tarafından iki gobek atalarının Turk olmasını şart koştu ve daha sonra Turk tarihi ve Turkoloji sahalarında calıştı
Tevfik Fikret, Ali Şir Nevai, Namık Kemal hakkında calışmalar da yapan Rıza Nur Turkcu bir dergi olan Tanrıdağ ’ını cıkardı, Tasviri Efkar ’da yazılar yazdı 8 Eylul 1942 tarihinde İstanbul ’da hayatını kaybettive Merkezefendi Mezarlığı ’na defnedildi
CALIŞMALARI VE ESERLERİ
Turkcu soylemlere sahip olarak herkesi etnik kokenine gore ayıran Rıza Nur, mezar taşı uzerinde Orhon alfabesiyle adının yazılmış olmasının da işaret ettiği gibi kendini katıksız Turk sayar Maarif vekilliği esnasında Hars Umum Mudurluğu ’nu kurarak atasozlerini, bazı şiirleri ve halk oyunlarını tesbit ettirmeye calışmış, mimari eserlerin dokumunu cıkartıp tescile gayret etmiştir Turkce isimlerin kullanılması ve yaygınlaştırılması icin listeler duzenlediği gibi ibtidaiyi ilk mektep, idadiyi orta mektep ve sultaniyi liseye cevirmiştir Bunun yanında burokraside yazışma dilini sadeleştirmek icin calışmalar yapmış, bu konuda hazırladığı tasarıyı hukumet kararı haline donuşturerek devlet dairelerine tebliğ etmiştir
Rıza Nur bir dini olmadığını beyan etmekle beraber dine saygılıdır Devlet ve dinin birbirinden ayrılması gerektiğini tarihi bir uyanış eseri olarak ileri surer Başlıca eserleri; Turk Tarihi, Hayat ve Hatıratım, Tıbbiye Hayatından, Hucumlara Cevaplar, Turk Mantıkası gibi kitapları ornek verilebilir