Erkeklerde üreme hücrelerinin oluşturulduğu testis, doğum anında bazı bebeklerde oluşmamış olabiliyor Uzmanlar abes testis yada diğer adıyla inmemiş testis hastalığı ile alakalı bilgiler verdi* Erkeklik hormonu ve sperm üretiminden sorumluluk sahibi
Erkeklerde üreme hücrelerinin oluşturulduğu testis, doğum anında bir takım bebeklerde oluşmamış olabiliyor Uzmanlar manâsız testis yada öteki adıyla inmemiş testis hastalığı ile alakalı bilgiler verdi*
Erkeklik hormonu ve sperm üretiminden sorumlu organ olan testis, bebeklerin takriben % 4,3 ’ünde doğumda uygun bulunmaz Bu hastaların ¾ ’ünde 3 ay dolmadan testis yerine iner Bebekler bir yaşına geldiklerinde ise yalnızca % 096 sı inmemiştir Muayenede testisin yerinde olmaması boş torba olarak tanımlanmaktadır ve bu durumda şu olasılıklar söz konusudur:
• Testisin yokluğu: Testis ya anne karnındaki dönemde hiç oluşmamıştır ya da oluştuktan sonradan meydana gelen damarsal tıkanıklıklar nedeniyle testis kaybolması söz konusudur Tek veya çift cepheli olabilir tek yanlı olanlar genelde benzer taraf böbrek yokluğu ile birliktedir
• Testis erimesi(Atrofi): Testis evvelden mevcut olduğu halde sonra ortaya çıkan etkiler(damarlarda tıkanıklık, burulma ya da zedelenmetravma) sonucu testis erimesi meydana gelmiştir Yapılan ameliyatta bu hastalarda sperm kanalının torba içinde veya kasık kanalın bir noktasında son bulduğu görülür Bu durumda da geri kalan yapıların çıkarılması önerilir
• Karın içindeki inmemiş testis:Tekrar muayenede bulunamayan testis söz konusudur Testis ne torbada ne de kasık kanalı içinde muayene ile bulunamaz Tüm inmemiş testisli bebeklerin % 510 ’unda söz konusudur
• Kanal içindeki inmemiş testis : İnmemiş testis denilince çoğunlukla akla gelen ve en sık karşılaşılan tiptir Kasık kanalı içinde herhangi bir noktada testis ele gelir
• Geri çekilen(Retraktil) testis: Testisin asıcı kaslarının kasılması sonucu geçici olarak torba dışına(kasığa dürüst) çekilmesi adi bir reflekstir Bu refleks testisin ısı farklılıklarına ve travmaya karşı korunmasını sağlar Retraktil testis çare gereken bir şart olmadığı kabul edilir Retraktilinmemiş testis ayırımının bir bilirkişi tarafından yapılması gerekir
• Ektopik testis: Testis bayağı iniş yolu üstünde bir noktada bulunmayıp, farklı bir yerleşim gösterir Anüsün ön kısmı, kasık, penis kökü ya da karşısında torba yerleşimleri bildirilmiştir
Tanı: Yumurtanın yokluğu ya bebeğin ailesi veya doktoru kadar fark edilir Yenidoğan bebeğin olağan muayenesinde mutlaka yapılması gereken bir muayene olup, ailenin yönlendirilmesi gereklidir Muayenede bulunamayan testis laf konusu olduğunda mutlaka konu ile ilgili uzmana başvurulmalıdır ara sıra her şey alışılagelmiş olduğu halde testis fark edilemeyebilir Konu ile ilgili bilirkişi kadar da muayenede bulunamaması halinde, yardımcı görüntüleme araçlarından yararlanılmalıdır:
Teşhis da ultrasonografi en sık başvurulan, en yardımcı tanı aracıdır Testisin yerini, ilişkilerini ve boyutlarını öğrenme, diğer testis ile karşılaştırma olanağı sağlar Laparoskopi: Uygun ve kasıkta bulunamayan hastalarda keza testisin varlığını ve konumunu belirlemek keza de yakışır olgularda tedaviye yönelik girişim nedeniyle gitgide artarak daha yaygın kullanılmaktadır Magnetik rezonans görüntüleme(MR veya emar) ve bilgisayarlı tomografi gerekli hastalarda kullanılmaktadır
Araştırma operasyonu: Bulunamayan testis olgularında hem araştırma keza de çare amaçlı olarak uygulanmaktadır
Birlikte fıtık sıktır Belirtili olarak bulunmasa da birçok hastada operasyonda karşılaşılmaktadır
Çare: Erkeklerde torbalardaki ısı beden ısısından 24 derece daha düşüktür Bu sıcaklık testisle ilgili yapıların gelişmesi ve adi işlev görmeleri için zorunludur Beden içinde bulunan testiste yüksek ısı sebebiyle olumsuz değişiklikler meydana gelir Bu şartların değişmesi 6 ayda başlamaktadır Gitgide Artarak gelişen yapı bozukluklar uzun sürdüğünde çocuk sahibi olma yeteneğinin kaybına(steriliteye) değin varan sonuçlara yol açabilir Ameliyatla yerine indirilen testisler sıradan gelişimine kaldığı yerden devam ederler
İnmemiş testis öyküsü olanlar arasında sterilite oranı yüksek olmasına rağmen, erken yaşta kesik olanlarda bu oranın düşük olduğu bildirilmektedir
İnmemiş testisten fena huylu ur çıkma olasılığı da normale oranla 510 kez daha sıktır Oysa genel olarak 3040 yaştan sonradan görülmekte olup erken yaşta testisin yerine indirilmesi ile bu oranının azalmadığı bildirilmekte olup konu tartışmalıdır
Çare zamanı: 80 ’li yıllarda; 3 yaşına değin geciktirilen cerrahi tedavi 90 ’lı yıllarda 2 yaşına ve nihayet 1,5 yaşına dek inmiştir Bugün genel cereyan testisi yerine indirme operasyonunun 12 aydan önce, en geç 18 ayda yapmak tarzındadır
Hormonal çare: Günümüzde düşük galibiyet oranı ve yan etkiler nedeniyle pozitif taraftar bulmamaktadır Fakat bir takım yazarlar düşük doz hormon uygulamasının alt etkiler olmaksızın operasyonu kolaylaştırdığını savunmaktadırlar
Operasyon tekrar günübirlik cerrahi(daysurgery) tarzında yapılır Hazırlık fıtıktaki gibidir Genelde birlikte fıtık onarımı da gerçekleştirilir Teknik basitçe testisin torba derisinin altına yerleştirilmesi şeklindedir Eğer testis erimesi söz konusu ise kalıntıların çıkarılması(ailenin izni ile) gerekir Hastalar 2 hafta daha sonra ve 6 ay sonradan yoklama edilmelidir
Ameliyat sonrası problemler: Deneyimli ellerde bu oran % 5 ’in altındadır En sık problem atrofi(testis erimesi)dir Yara enfeksiyonu, geri kaçma, geç dönemde sperm kanalı tıkanıklığı ve çocuk sahibi olamama diğer problemler olarak sayılabilir
h 3Manâsız testis tanımı ve tedavisi
Erkeklerde üreme hücrelerinin oluşturulduğu testis, doğum anında bir takım bebeklerde oluşmamış olabiliyor Uzmanlar manâsız testis yada öteki adıyla inmemiş testis hastalığı ile alakalı bilgiler verdi*
Erkeklik hormonu ve sperm üretiminden sorumlu organ olan testis, bebeklerin takriben % 4,3 ’ünde doğumda uygun bulunmaz Bu hastaların ¾ ’ünde 3 ay dolmadan testis yerine iner Bebekler bir yaşına geldiklerinde ise yalnızca % 096 sı inmemiştir Muayenede testisin yerinde olmaması boş torba olarak tanımlanmaktadır ve bu durumda şu olasılıklar söz konusudur:
• Testisin yokluğu: Testis ya anne karnındaki dönemde hiç oluşmamıştır ya da oluştuktan sonradan meydana gelen damarsal tıkanıklıklar nedeniyle testis kaybolması söz konusudur Tek veya çift cepheli olabilir tek yanlı olanlar genelde benzer taraf böbrek yokluğu ile birliktedir
• Testis erimesi(Atrofi): Testis evvelden mevcut olduğu halde sonra ortaya çıkan etkiler(damarlarda tıkanıklık, burulma ya da zedelenmetravma) sonucu testis erimesi meydana gelmiştir Yapılan ameliyatta bu hastalarda sperm kanalının torba içinde veya kasık kanalın bir noktasında son bulduğu görülür Bu durumda da geri kalan yapıların çıkarılması önerilir
• Karın içindeki inmemiş testis:Tekrar muayenede bulunamayan testis söz konusudur Testis ne torbada ne de kasık kanalı içinde muayene ile bulunamaz Tüm inmemiş testisli bebeklerin % 510 ’unda söz konusudur
• Kanal içindeki inmemiş testis : İnmemiş testis denilince çoğunlukla akla gelen ve en sık karşılaşılan tiptir Kasık kanalı içinde herhangi bir noktada testis ele gelir
• Geri çekilen(Retraktil) testis: Testisin asıcı kaslarının kasılması sonucu geçici olarak torba dışına(kasığa dürüst) çekilmesi adi bir reflekstir Bu refleks testisin ısı farklılıklarına ve travmaya karşı korunmasını sağlar Retraktil testis çare gereken bir şart olmadığı kabul edilir Retraktilinmemiş testis ayırımının bir bilirkişi tarafından yapılması gerekir
• Ektopik testis: Testis bayağı iniş yolu üstünde bir noktada bulunmayıp, farklı bir yerleşim gösterir Anüsün ön kısmı, kasık, penis kökü ya da karşısında torba yerleşimleri bildirilmiştir
Tanı: Yumurtanın yokluğu ya bebeğin ailesi veya doktoru kadar fark edilir Yenidoğan bebeğin olağan muayenesinde mutlaka yapılması gereken bir muayene olup, ailenin yönlendirilmesi gereklidir Muayenede bulunamayan testis laf konusu olduğunda mutlaka konu ile ilgili uzmana başvurulmalıdır ara sıra her şey alışılagelmiş olduğu halde testis fark edilemeyebilir Konu ile ilgili bilirkişi kadar da muayenede bulunamaması halinde, yardımcı görüntüleme araçlarından yararlanılmalıdır:
Teşhis da ultrasonografi en sık başvurulan, en yardımcı tanı aracıdır Testisin yerini, ilişkilerini ve boyutlarını öğrenme, diğer testis ile karşılaştırma olanağı sağlar Laparoskopi: Uygun ve kasıkta bulunamayan hastalarda keza testisin varlığını ve konumunu belirlemek keza de yakışır olgularda tedaviye yönelik girişim nedeniyle gitgide artarak daha yaygın kullanılmaktadır Magnetik rezonans görüntüleme(MR veya emar) ve bilgisayarlı tomografi gerekli hastalarda kullanılmaktadır
Araştırma operasyonu: Bulunamayan testis olgularında hem araştırma keza de çare amaçlı olarak uygulanmaktadır
Birlikte fıtık sıktır Belirtili olarak bulunmasa da birçok hastada operasyonda karşılaşılmaktadır
Çare: Erkeklerde torbalardaki ısı beden ısısından 24 derece daha düşüktür Bu sıcaklık testisle ilgili yapıların gelişmesi ve adi işlev görmeleri için zorunludur Beden içinde bulunan testiste yüksek ısı sebebiyle olumsuz değişiklikler meydana gelir Bu şartların değişmesi 6 ayda başlamaktadır Gitgide Artarak gelişen yapı bozukluklar uzun sürdüğünde çocuk sahibi olma yeteneğinin kaybına(steriliteye) değin varan sonuçlara yol açabilir Ameliyatla yerine indirilen testisler sıradan gelişimine kaldığı yerden devam ederler
İnmemiş testis öyküsü olanlar arasında sterilite oranı yüksek olmasına rağmen, erken yaşta kesik olanlarda bu oranın düşük olduğu bildirilmektedir
İnmemiş testisten fena huylu ur çıkma olasılığı da normale oranla 510 kez daha sıktır Oysa genel olarak 3040 yaştan sonradan görülmekte olup erken yaşta testisin yerine indirilmesi ile bu oranının azalmadığı bildirilmekte olup konu tartışmalıdır
Çare zamanı: 80 ’li yıllarda; 3 yaşına değin geciktirilen cerrahi tedavi 90 ’lı yıllarda 2 yaşına ve nihayet 1,5 yaşına dek inmiştir Bugün genel cereyan testisi yerine indirme operasyonunun 12 aydan önce, en geç 18 ayda yapmak tarzındadır
Hormonal çare: Günümüzde düşük galibiyet oranı ve yan etkiler nedeniyle pozitif taraftar bulmamaktadır Fakat bir takım yazarlar düşük doz hormon uygulamasının alt etkiler olmaksızın operasyonu kolaylaştırdığını savunmaktadırlar
Operasyon tekrar günübirlik cerrahi(daysurgery) tarzında yapılır Hazırlık fıtıktaki gibidir Genelde birlikte fıtık onarımı da gerçekleştirilir Teknik basitçe testisin torba derisinin altına yerleştirilmesi şeklindedir Eğer testis erimesi söz konusu ise kalıntıların çıkarılması(ailenin izni ile) gerekir Hastalar 2 hafta daha sonra ve 6 ay sonradan yoklama edilmelidir
Ameliyat sonrası problemler: Deneyimli ellerde bu oran % 5 ’in altındadır En sık problem atrofi(testis erimesi)dir Yara enfeksiyonu, geri kaçma, geç dönemde sperm kanalı tıkanıklığı ve çocuk sahibi olamama diğer problemler olarak sayılabilir
h 3Manâsız testis tanımı ve tedavisi