Bronsektazi (brons Genislemesi)

[bilgiliadam]

Bronsektazi (brons Genislemesi) Bronşların doğuştan olan ya da sonradan dönüşsüz biçimde genişlemesidir Kronik bronşit bu gelişmenin sorumluları aralarında yer alır Bronşektazi, yani bronş genişlemesi değişik biçimlerde ve bronş ağacında değişen yaygınlıkta görülebilir Doğumsal olduğu değin, bronşlara yerleşen enfeksiyon etkenlerinden de kaynaklanabilen bir bozukluktur Rahatsızlık uzun vakit belirti vermez Ama iltihaplanma ilerlediğinde başta iltihaba emrindeki belirtilerle ayrım edilebilir NEDENLERİ Bebekken ortaya çıkan bronş genişlemeleri doğumsaldır Bronş duvarının esnekliğini ve desteğini sağlayan etkenlerin yetersizliği sonucu, bronşlar doğumdan başlayarak kesintisiz geniş kalır Doğrusu edinilmiş bronşektaziler de benzer yeteneksizlik sonucu gelişir Edinilmiş bronşektazilerde çoğu bozukluk birlikte rol oynar Kronik bronş iltihapları sırasında gelişen olaylar bronşun esnekliğini ve direncini bozarak sağlıklı yapısını kolayca değiştirebilir İnatçı bir öksürük ya da enerjik benzi atmış verirken karşılaşılan bir engel sonucunda bronş içindeki basıncın artması, bronş duvarının çökmesini kolaylaştırır Bronş çevresindeki dokularda ya da bağdoku artışıyla birlikte büyüyen süreçler de bronş duvarını çevreye içten çekerek bronşun genişlemesine niçin olur Bronş genişlemesi salgı birikimini kolaylaştırır Bu da cerahat yapıcı mikropların barınmasına son derece yerinde bir etraf oluşturur Böylece bronş genişlemesi iltihaplanmaya ve bronş duvarında direncin azalmasına niçin olur BELİRTİLERİ Bronş genişlemesi uzun vakit klinik bulgu vermeden sessizce ilerler Hastalık başka nedenle çektirilen bir akciğer filminde tesadüfen saptanabilir Fakat genişleme yaygınsa ya da bilhassa irin varsa erken belirtiler görülür Bronş genişlemesinin yaygınlaşmasıyla akciğerin fonksiyonel dokusunda eksilme olacağından solunum zorlaşır Esas belirtiler öksürük ve balgamdır Bunlar hemen defalarca birlikte görülür Öksürüğün kuru olmasına fazla aralıklı rastlanır Hasta daha çok sabahları uyanır uyanmaz öksürük nöbetine yakalanır ve bunun sonucunda fazla miktarlara oluşabilen balgam, çıkarır Çıkarılan balgam gece baştan başa genişlemiş bronşlarda biriken salgılardır Öksürük nöbetiyle birlikte balgam çıkarma vücudun konum değiştirdiği sırada da görülür Hasta sonunda bronş ağacını öksürerek arındırmak için en yerinde olan duruş biçimini öğrenir Yaygın ve büyük bronş genişlemelerinde epeyce fazlalaşan balgam bir sırça barbar alındığında üç bölüme ayrıldığı görülür: Üstte mukustan oluşan bir katman, arada seruma aynı bir sıvının bulunduğu orta tabaka, bunların alanda daha yoğun atık maddelerden oluşan irinli bir çökelti Benzer durum akciğer apsesinde çıkarılan balgamda da görülebilir Bronş genişlemesinde balgam kanlı olabilir Ender durumlarda öksürükle kan gelebilir Aynca balgamda oksijensiz ortamda üreyen bakterilerin bulunması fazla fena bir kokunun yayılmasına yol açar Irin fazla şiddetli ve genişlemiş bronşun boşaltılması bazı engeller nedeniyle şiddet ise, solunum yollarında salgılar birikmeye başlar Bu durumda baştan savma, fazla yüksek olmayan alev ve bazen de irinleşmeyle birlikte yüksek ateş görülebilir, iltihaplanmanın yüksek ateşle birlikte uzun sürmesi, hastanın genel durumunu, beslenmesini ve kan değerlerini manâlı ölçüde bozabilir nefes darlığı genelde öne çıkmaz Keskin olması, bronş genişlemesinin yaygınlığına veya bu durumla birlikte akciğer amfizeminin gelişmesine bağlıdır Bazen akciğerlerde bronş genişlemesi ortaya çıktığından sağlam bronşlar daralarak nefes darlığı yaratabilir Hastalığın ağır ve uzun sürmesi durumunda aşırı besin bozukluğuna ve kansızlığa da ast olarak hipertrofik pulmoner osteoartropati denen kemik hastalığının ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır Bu hastalıkta parmak uçları uzayıp kalınlaşırken tırnaklar da düzleşip saat camını andırır Bunun nedeni bronşun genişlediği bölgelerde atar ve toplar damarlar arasında ağızlaşmaların yol açtığı kısa devreler sonucunda çoğalan dolaşım bozukluğudur GİDİŞİ Bronş genişlemeleri, bronşlarda büyüyen geriye dönüşsüz özellikte yapı bozukluklardır Koşullar aynı biçimde sürerse bu genişleme çok daha yaygınlaşır Daha önce de açıklandığı gibi belirtiler itihaplanmayla ortaya çıkar Derme Çatma aralıklarla görülen, bu belirtiler her keresinde azıcık daha uzayıp sıklaşırken genel koşul artan bir şekilde bozulur İtihaplanmanın yayılması, bronş ağacında enfeksiyonun ilerlemesine, hastalığın her atağa kalkışında daha geniş bir akciğer doku bölgesinin yıkımına yol açar Sonuçta solunum işlevleri gitgide artarak bozulur ve nefes darlığı gelişir TANI Minik bir bölgeyle sınırlı kalan iltihaplanmamış bronş genişlemelerinin tanısı yalnız radyolojik incelemeyle konabilir Burada kullanılan başlıca radyolojik çözümleme yöntemi bronkografîdir Bronş genişlemesine iltihaplanma eklenirse tanı kolaylaşır Balgamın bol olması, özellikleri ve en basit atıldığı duruş biçimleri veya iltihabın akciğer filmlerinde değişmeden hep benzer bölgede kalması tanıyı yönlendirir Lakin belirli tanıya bronkografiyle varılır Bu yöntemde, bronş ağacını röntgen ışınları aşağı görünür kılan kontrast bir madde verilir Bu kontrast maddeyle dolarak genişlemiş bronşlar röntgende muz hevengi veya tespih adam başına benzeyen tipik görüntüler verir Bronş genişlemesinin büyük dallara da dağılım durumunda, tanıya ulaşmak için bronkoskopiden de yararlanılır BEKLENEN GİDİŞİ (PROGNOZ) Bronş genişlemeleri daha önce de belirtildiği gibi yapısal olarak geriye doğru dönüşsüz bozukluklardır Bu durumun belli bir bölgeyle sınırlı kaldığı olgular cerrahi girişimle çare edilebilir Cerrahi teşebbüs yapılamıyorsa hastalığın ilerleyici özelliği ve komşu dokuları da yıkıma uğratabileceği dikkate alınarak uyumlu ilaç tedavisi uygulanır, îlaç tedavisinde gaye hastalığın ilerlemesini durdurmak ve sağlıklı dokuları korumaktır Bu çare biçimiyle hastalık belirtilerinde uzun süreli gerilemeler sağlanabilir id TEDAVI Bronş genişlemesi bakımlı bir alanda veya akciğerin bir lobunda ise bu bölge cerrahi girişimle alınabilir Cerrahi girişim dışında salgıların boşaltılması ve enfeksiyon odaklarının antibiyotikle kurutulması yoluna gidilir Dolan bronşları boşaltmak için önce akciğer filminde hangi bronşların genişlediği saptanır daha sonra hastaya bu bölgeyi en rahat boşaltacak duruş biçimi verilir Aynca balgam söktürücü ve balgam yumuşatıcı ilaçlar da kullanılır İçilerek kullanılanların yanı sıra aerosol şeklinde püskürtülerek veya bir sonda yoluyla doğrudan bronşlara gönderilen antibiyotikler enfeksiyon odaklarına karşısında yaygın biçimde kullanılmaktadır Uzun vakit kullanılması gereken antibiyotiklerin, zorunlu balgam incelemesi yapılıp varılacak sonuçlara tarafından seçilmesi daha doğrudur