Özgün coğrafyası ve tarihi ile dikkat çeken Latin Amerika ülkesi Şili hakkında birbirinden farklı bilgileri sizin için derledik. Uygun okumalar!
Kaynak:
Güney Amerika ülkesi Şili, özgün coğrafik pozisyonu ile dikkat çekiyor.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Güney Amerika'da, Arjantin'in batısında, Büyük Okyanus kıyısında yer alan Şili, haritadaki ince ve uzun manzarası ile biliniyor. Ülkenin en kuzeyi ile en güneyi ortasındaki ara 4300 kilometre iken doğuşuyla batısı ortası yalnızca 240 kilometre uzunluğunda. Yani Şili'nin kuzeyi ile güneyi ortası, Türkiye'nin en doğusuyla en batısı ortasındaki aranın üç katı. Yatay uzunluğu ise, İstanbul ile Edirne ortasındaki ara kadar.
Başşehir Santiago, Şili'nin denize kıyısı olmayan ender kentlerinden biri.
en.wikipedia.org
Özgün halinden ötürü Şili'deki kentlerin büyük bir kısmının denize kıyısı var; başşehir Santiago ise bunlardan biri değil. Santiago, 6 milyonu aşkın nüfusuyla ülkedeki en kalabalık kent.
Şili'de 1500'lere kadar İnkalar yaşıyordu.
1500'lerde, Coğrafik Keşifler devrinde İspanyollar tarafından keşfedilen Şili, kısa müddette İspanya'nın sömürgesi haline getirildi. Başta altın bulamadıkları için hayal kırıklığına uğrayan İspanyollar, ülke topraklarının tarım açısından bereketli olduğunu keşfettiler. Yaklaşık 300 yıl süren İspanyol hakimiyeti sonucunda ülkenin demografisi kökten değişti; o denli ki, bağımsızlık yılı olan 1810'da nüfusun %95'i Avrupalılardan, %3'ü ise yerlilerden oluşuyordu.
Şili, 18 Eylül 1810 tarihinde bağımsızlığını ilan etti.
Bu tarih, ülke genelinde hala bağımsızlık günü olarak kutlanıyor. Şili bu tarihten sonra süratle demokratikleşti; 1900'lü yılların başlarında, Latin Amerika bölgesinde demokratik seçim yapan tek ülke Şili idi.
Sosyalist başkan Salvador Allende, 1970 yılında seçimleri kazanarak devlet lideri oldu.
Latin Amerika'da özgür seçimle iktidara gelen birinci Marksist Devlet Lideri olan Allende, Soğuk Savaş tansiyonunun tırmandığı bir devirde tüm işletmeleri kamulaştırmaya başladı. ABD, sosyalizmin Latin Amerika'ya sıçramasını istemiyordu. Allende'nin yabancı şirketler tarafından işletilen bakır madenlerini kamulaştırmaya başlaması ise bardağı taşıran damla oldu. 1973 yılında CIA takviyeli bir darbe ile vazifeden alındı ve öldürüldü.
Darbeyi yapan takımın başında, şahsen Allende tarafından misyona getirilen General Augusto Pinochet vardı.
Pinochet, vazifeye geldikten kısa mühlet sonra sol görüşlü insanlara azap ettirmeye başladı. Santiago'da yer alan büyük bir futbol stadyumu, sol görüşlülerin infaz edildiği bir tıp toplama kampına dönüştürülmüştü. Kapitalist politikayı benimseyen Pinochet, "Chicago Boys" olarak da bilinen, ABD'de eğitim görmüş ekonomistleri vazifeye getirdi.
Pinochet, 1990 yılına kadar ülkeyi demir yumrukla yönetti.
1987 yılında farklı siyasi partilerin kurulmasına müsaade veren diktatör, 1990 yılındaki seçimden sonra vazifesini sivillere devredeceğini duyurdu. Seçimin akabinde 17 yıllık devlet başkanlığı vazifesini devretti; fakat 1998 yılına kadar Şili'nin Genelkurmay Lideri olarak vazifesine devam etti.
Pinochet, 1998 yılında bel fıtığı tedavisi için gittiği Londra'da tutuklandı.
en.wikipedia.org
İnsan haklarına muhalif uygulamalarından ötürü tutuklanan Pinochet, bir buçuk yıllık bir mesken mahpusu cezasına çarptırıldı. 2006'da öldü, gerisinden devlet merasimi düzenlenmedi. Hücum ihtimaline rağmen mezarı inşa edilmedi, külleri ailesine teslim edildi.
Şili, dünya üzerindeki en büyük bakır rezervine sahip!
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Ülkede tam 180 milyon ton bakır rezervi bulunduğu kestirim ediliyor. Dünyadaki bakır üretiminin %28'i Şili'de gerçekleştiriliyor. Bakır, tıpkı vakitte ülkenin açık ortayla en büyük ihraç kalemi. Elektrikli araçların çalışmasına yarayan hafif ve uzun ömürlü pillerin imalinde kullanılan Lityum elementinin dünya rezervinin %57'si de Şili'de bulunuyor.
Şili'nin bakırdan sonraki en büyük ihraç kalemi, şarap.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Şili, dünya üzerinde en çok şarap ihraç eden beşinci ülke. Ülkeye 'bağcılık' kavramını yirminci yüzyıl sonunda göç eden Fransızların getirdiği düşünülüyor. Kışın Ant Dağları'ndan inen kar suları nedeniyle verimli topraklarda rastgele bir bağ hastalığına rastlanmıyor, üzümler ilaçlanmıyor.
Şili'ye giderken yanınıza yaş meyve almayın!
chile.gob.cl
Şili'ye uçakla giderken yanınıza aldığınız bir elma yüzünden havaalanında uyuşturucu kaçakçısı muamelesi görebilirsiniz. Şili kanunları, ülke sonundan yaş meyve ve zerzevat sokulmasına müsaade vermiyor. Bu bahiste belirlenen yasal hudutlar çok net, şayet yanınızda bitkisel yahut hayvansal bir besin varsa, ne olduğunu ayrıntılı bir formda açıklamanız için bir form doldurmanız isteniyor. Özcesi Şili'ye giderken bagajınıza rastgele bir besin almamanız yerinde olur.
1960'ta yaşanan "Büyük Şili Depremi", bugüne kadar kaydedilen en şiddetli sarsıntı.
en.wikipedia.org
Sarsıntı tam 9.5 şiddetindeydi ve tüm ülkeyi tam 10 dakika boyunca salladı. Zelzelenin akabinde yaşanan tsunamiler Hawaii, Filipinler, Avustralya ve Yeni Zelanda'yı olumsuz etkiledi, Japonya'da 200 kişinin vefatına sebep oldu. Zelzele sonucunda ülkede yaşanan can kaybının 6000 kişiyi bulduğu kestirim ediliyor.
Şili'de büyük bir Filistinli nüfusu var!
en.wikipedia.org
Ülkede 500 binden fazla Filistinlinin yaşadığı düşünülüyor. Birinci dalganın 1850'lerde yaşanan Kırım Savaşı esnasında çocuklarının Osmanlı ismine savaşmasını istemeyen Filistinli Hristiyanlardan oluştuğu biliniyor. İkinci dalga İsrail devletinin kuruluşu ile, üçüncü dalga ise İsrail'in Kudüs'ü işgal etmesiyle göç etmiş. Ülkede Filistinli göçmenlerin izlerini hayatın her alanında gözlemlemek mümkün.