Göçebe Bir Gezegende Yaşam

[bilgiliadam]

Bir yıldızın etki alanında dönmeyen, bir sistemin parçası olmayan gezegenler de var Son 15 yıldır bu yetim gezegenlere dünya dışı yaşamın potansiyel adayı gözüyle bakılıyor Yaşam barındıran göçebe bir gezegen, kendine ait bir yolda evrende tüm hızıyla yol alıyor Güneş Sistemi ’mizdeki sekiz gezegenin aksine, bir yıldız civarda eliptik yörüngede dönmüyor; bütün aksine, galaksimizin kütle merkezinin civarda, gezegen sistemleri arasındaki boşlukta hareket ediyorBu hayat taşıyıcılarını daha önce de  gördük, lakin bilimkurguda Star Trek: Deep Space Nine gibi TV dizilerinden tutun da popüler bilgisayar oyunlarına, hatta kitaplara varıncaya değin çoğu yerde (mesela Taht Oyunları serisinin yazan George R R Martin ’in birincil kitabı Dying of the Light böyle bir gezegeni anlatıyor) başıboş, yetim veya yıldızlararası gezegen kavramıyla onlarca yıldır karşılaşıyoruz Ama 1998 ’de Caltech ’ten gezegen bilimleri profesörü David J Stevenson, Yıldızlararası Uzayda Hayat Barındıran Gezegen Olasılığı adlı makalesinde, bu yolcu gezegenlerin Dünya dıştan yaşam için ideal konumlar olabileceğini öne sürdüSıcaklık ya da enerji sağlayacak bir belli başlı yıldız olmadan bir gezegende yaşamın nasıl başlayıp devam edebileceği sorusuna, “Güneş ışığı iyi bir şey; ama bildiğimiz kadarıyla yaşam için elzem değil; ’ yanıtını veriyor Stevensonh3Bir Gezginin Doğuşuh3Bu serseri gezegenlerin yaradılış sürecine ilişkin bir hafıza birliği olmasa da, Osaka Üniversitesi ’nde astrofizikçi olan ve çalışmalarıyla aniden çok başıboş gezegen adayının bulunmasını karşılayan Takahiro Sumi ’ye tarafından, esas iki hipotez var “Başıboş gezegenlerin bir yıldız civarda basmakalıp bir gezegen gibi oluşup savrulduğunu veya yıldızlararası ortamdaki toz ve gaz ile yıldız gibi oluştuğunu düşünüyoruzhttp:bilgilihocamcominternaldatasgocebebirgezegendeyasam5c2f61277d24cAstrofizikte Mikromercek Gözlemleri gökyüzü araştırması sırasında yer alan Jüpiter yarı bir başıboş gezegenin usta gözüyle canlandırılmasıUzayda, sıcaklık denen şeyden payını almadan çabuk ilerleyen yıldızsız bir başıboş gezegen düş etmek kolay Zira atmosfer basıncıyla gezegenin çekirdeğindeki radyoaktif bozunmanın iç ısısı bir araya gelince, gezegenin yüzey sıcaklığı ve yüzey özellikleri, akla Dünya denizlerinin en derin noktasındakine benzeyen sıvı okyanusların varlığını getirebilirGerçekten de bu süreci olası kılan şey bütün da bir yıldızın eksikliği Güneş ’e eşit bir yıldızın morötesi ışığı atmosferi seyreltip basıncı düşürüyor ve bu da gezegenin zamanından önce, akışkan su barındıramayacak dek soğumasına yol açıyor Ancak bu su, bu gezegenlerde yeni yaşam biçimlerinin beşiği olabilir Bu canlılar tek hücre, bakteriyel yaşam biçimleri olsa da Gezegenin büyüklüğü akıcı su için fazla manâlı “Dünya kütlesindeki gezegenlerin atmosferi buna uygun diye devam ediyor Stevenson “Kütle artarsa atmosfer fazla yoğunlaşıyor ve merkezi aşırı sıcak oluyor Kütlesi daha düşük olursa da fazla soğuk oluyor Ama üç Mars kütlesiyle üç Dünya kütlesi arası uygun gözüküyorNeyse fakat bu büyüklükteki gök cisimleri dev gezegenlerin oluşumu sırasında güneş sistemlerinde meydana gelip sonradan uzaklaşıyor O yüzden de yaşam barındırması mümkün başıboş gezegen adaylarının sayısında hiç bıkkınlık değilh3Yıldızlar Kadar Olağanh3Peki, keşfetmemizi bekleyen kaç başıboş gezegen var? “en düşük yıldızlar kadar yaygın olduklarını düşünüyoruz, diyor Sumi Samanyolu ’nda 100400 milyar yıldız olduğu düşünülürse bu rakam inanılmaz derecede yüksek geliyor Lakin bazıları gerçekten bu rakamı da fazla düşük buluyorhttp:bilgilihocamcominternaldatasgocebebirgezegendeyasam5c2f61278a762Sanatçının fırçasından bir başıboş gezegen Başıboş gezegenlerin sayısının yıldızlarınki dek hatta fazla daha pozitif olduğu varsayım ediliyor Görsel Telif: Greg Stewart Slac National Accelerator Laboratory2019 ’te ABD ’deki Kavli Parçacık Astrofiziği ve Kozmoloji Enstitüsü‘nün yürüttüğü çalışmalar, her büyüklükte başıboş gezegen sayısının galaksimizdeki yıldız sayısından 100000 kat artı olabileceğini gösterdi Bu gezegenlerin var olduğunu biliyoruz ama önümüzdeki güçlük, saptanmalarının hafıza almaz derecede baskı oluşu hemen başıboş gezegenleri yerçekimsel mikromercek etkisi denilen bir teknikle buluyoruz Bu, genel görelilik kuramının öngördüğü etkiye kadar, arkadaki plandaki bir yıldızın ışığı, önünden geçen gezegenin civarda bükülüyor ve daha parlak görünüyor Şu ana değin Yeni Zelanda`daki Mt John Gözlemevi ve Hawaii ’deki Kanada Fransız Teleskobu ile başıboş gezegen adayları saptama edebildik Ama daha iyi gözlemler için Dünya kütleli yıldızlararası gezegenleri saptayabilmek duyarlılıkta donanıma gereksinim var Bu da NASA ’nın 2020 ’lerin ortasında fırlatacağı Geniş Bölge Kızılötesi Gözlem Teleskopu (WFIRST) bir uçtan bir uca olası ülkü gelecekAlternatif olarak, yakından geçen bir gezegeni incelemeyi deneyebiliriz 2019 yılına ait kıyamet kehanetleri, Dünya ’nın Nibiru adındaki bir başıboş gezegen tarafından değil edileceğini söylemiş lakin boşuna çıkmıştı yine de Samanyolu ’nun hacmini başıboş gezegen sayısına dair abartısız bir tahmine bülünce, bize Güneş ’deri sonradan en yakın yıldız olan, 4,25 ışık yılı uzaklıktaki Alpha Centaurl C‘den daha yakında böyle bir gezegen olması gerektiği anlaşılıyorNeyse oysa bu mesafe gerçi çok büyük O yüzden de, Mars boyutundaki Theia adlı gezegenin Dünya ’ya çarparak namına Ay dediğimiz koca kaya parçasının kopmasına yol açan olayın tekrarlanmasından yanlamasına endişelenmek boşunahttp:bilgilihocamcominternaldatasgocebebirgezegendeyasam5c2f6127905c2Dünya ’yla başıboş bir gezegenin çarpışma olasılığı fazla düşük lakin bu geçmişte gerçekleşti ve Ay ’ın oluşmasını sağladıh3Dünya ’ya En Yakın Göçebeh3Dünya ’nın en yakınında başıboş dolaşan gezegen hakkında neler biliyoruz?CFBDSIR 21490403 şu başlıca değin keşfedilmiş bize en yakın göçebe gezegen İsmi böylece havalı durmasa ve teknik bakımdan şayet de göçebe gezegen sayılamayacak olsa da, CFBDSIR 21490403 veya tanı olarak CFBDSIR J21494720403089 adlı gök cismi, ilk kere 2019 ’de görüldüğünde gökbilimcileri oldukça heyecanlandırdıAdını, bulunmasını sağlayan Kanada – Fransa ortak Kahverengi Cüce Araştırması ’nın İngilizce baş harflerinden alan gezegen (adındaki IR, geniş açılı kızılötesi kamerayla bulunduğunu gösteriyor, rakamlar ise koordinatlar) bildiğimiz en yakın yıldızlar arası gezegen adayı Ayrıca Güneş Sistemi ’mize yaklaşık 100 ışık yılı mesafedeYakınlarda yaşam bulma umudunu rafa kaldırmamız gerekiyor çünkü metan içerse de, gezegen Jüpiter ’in 47 katı büyüklükte, yani hayat formlarını destekleyemeyecek kadar büyük Bir yörünge takip etmese de, Avrupa Güney Gözlemevi‘nin dergisi Astronomy & Astrophysics‘e tarafından uzayda AB Doradus Hareketli Grubu adıyla tanıdık bir yıldız grubuyla birlikte hareket ediyor olma olasılığı %87 Hemen Şimdi yaşını ve oluşum biçimini bilmediğimizden bu cismin gezegen mi yahut kahverengi cüce mi olduğu meçhul Sonunda hangi sınıfa sokulacak olursa olsun, gökyüzünde dostlarıyla birlikte göç etmesi, dünya basınının ilgisini göçebe gezegenlerin gizemine çekiyorh3Bir bakışta başıboş gezegende yaşamh3Hidrotermal BacalarDünya ’da, hidrotermal bacalar denilen deniz yatağı çatlaklarında eksiksiz organizma biyomları bulunuyor Günter Wachershauser ’in teorisine göre, sıcak ve mineral bakımından varlıklı su püskürten bu delikler, gezegenin çekirdeğinin yakınındaki aminoasitleri ön hücrelerin oluşabileceği bir ortama taşıyarak yaşam kıvılcımını çakmış olabilirŞimşekVolkanik ŞimşekHayat kıvılcımı fikri reel olabilir 1953 ’te MilleyUrey deneyi gösterdi fakat içten atmosfer koşullarında yıldırımyıldırım sanki tepkimeler inorganik maddelerden temel organik bileşikleri oluşturabiliyor 2008 ’de benzer eşsiz materyallerle test tekrarlandı ve ansızın fazla aminoasit keşfedildiRadyasyonToprağın derinliklerindeki bakteriler, uranyumun yaydığı radyasyonla beslenebiliyor Hiç kimse bu başıboş gezegenlerde fazla hücre mutantların kol gezmesini, radyoaktif taşları mideye indirip ekstra uzuvlara sahip olmasını beklemiyor Fakat radyasyonun tabi ürünlerini ve civardaki bileşikleri metabolize edebilen dünya dışı bir bakteri fikri akla yatkınBüyük DonmaApokaliptik çarpışmaların dıştan, bir başıboş yaşamda yaşamın sona ermesine dair en muhtemel mantıksal bağ, soğuma, Içten büyüklükteki başıboş gezegenlerin ısı tutuşu ölümsüz değil Milyarlarca sene geçince sıcaklıklar düşecek, gezegendeki bütün hayat sona erecekKaynakBilimFilicom, “Göçebe Bir Gezegende Yaşamhttp:bilimfilicomgocebebirgezegendeyasam sizlere bilgilihocamcom farkıyla sunulmuştur