* Kristaller neden yerinden oynar?
Günlük ömürde “kristaller” olarak bilinen yapılar aslında otolitlerdir. Bu yapılar bizim yerçekimine karşı istikrarımızı sağlayan iç kulak kısmında (utrikül ismi verilir) bulunurlar. Birbirlerine bağlanmış haldedirler. Ani hareket, başa gelen bir travma, uzun vadeli yatak istirahatleri üzere aslında olağan sayılabilecek birçok neden ile bu yapılar birbirlerinden koparlar ve serbestleşirler. Takiben hareket halinde istikrarımızı sağlayan kanallara yanlışsız geçiş gösterirler. Bu kanallardan sağda ve sola 3 er tane vardır. Birbirleri ile dik açı oluşturarak yapılanmışlardır. Bu kanallardan hangisinin hangi modülüne geçiş gösterdi ise o lokasyona özgün belirti verirler. Natürel ki istikrar laboratuvarındaki yansımaları da farklılık gösterir. Başın hareketi ile tetiklenen baş dönmesini bizler gözlerdeki yansıma ile tanılarız. Her bir kanalın her bir modülü farklı göz hareketi ile kendisini gösterir. Böylece aslında ismi “otolit” olan kristallerin nerede olduğunu kıymetlendirme bahtımız olur.
* Kulak kristalleri oynamasına bağlı baş dönmesinde ne cins belirtiler görülür?
Kulak kristallerinin oynamasına bağlı olan baş dönmeleri baş hareketleri ile tetiklenir. Sabit halde iken kanalın içinde hareketsiz olan kristaller baş hareketi ile yer değiştirir. Bu yer değişikliği ile içinde bulunduğu sıvı hareket eder ve böylece istikrar hücreleri uyarılmış olur ve baş dönmesi gelişir. Bu baş dönmesi çabucak hareketler yahut birkaç saniye sonrasında başlar ve genelde 15-60 saniye sürer. Kimi durumlarda çok şiddetli olur ve bulantı kusma eşlik edebilir. Genelde hastalarda sersemlik hissi vardır. Hasta hareketsizken rahattır, lakin hareket edince baş dönmesi olur. Bu sıklıkla yatakta sağa sola dönerken yahut yataktan kalkarken kendisini gösterir. Kural olarak işitme etkilenmemiştir. Kimi durumlarda başın rastlantısal belirli hareketi ile olması gerektiği yere (utriküle) geri gidebilir. Bu durumda hastalık tabiatıyla güzelleşmiş olur. Fakat tedavisi hangi kanalın hangi kesiminde ise baş hareketi yaptırılarak (uzman tarafından) kristallerin olması gerektiği yere taşınmasıdır. Yani hareketlerdir. Kimi ilaçların bu süreçte hastaya yararı olduğu bilinmektedir.
* Hangi yaşlarda sık görülür?
Kristal oynaması (yani pozisyonel baş dönmesi) genelde orta ve ileri yaşlarda daha sık görülür. Çocukluk yaşında azdır. Emsal belirtiler veren diğer hastalıkları vardır çocukluk periyodunun bu nedenle karıştırılmamalıdır. Yaşa bağlı olarak kristalleri birbirine bağlı tutan bağların gevşediği bilinmektedir.