20Yuzyıl Tarihi 1 Dunya Savaşı Nedenleri
1 Dunya Savaşı Sebepleri
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılıp yokoluşu ve yıkıntıları uzerinde yeni bir bağımsız Turk Devleti'nin kurulmasını hazırlayan I Dunya Savaşı, dunya tarihi acısından olduğu kadar, Turkiye acısından da buyuk onem taşır
1 Dunya Savaşı Nedenleri 20 Yuzyıl Tarihi
Bu savaşın cıkışı, olayların buyuk bir savaşa doğru akışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu savaşa suruklenişi, tarihsel bir gelişimin bir sonucudur Bu savaş, Fransız Devrimi ve 25 yıla yakın suren devrim savaşlarının meydana getirdiği politik, sosyal ve ekonomik gelişmelerin devamlı ve doğal sonucu oldu
Ulusalcılık hareketlerinin, liberalizmden daha buyuk guc kazandığı, ulusal devletlerin hammadde kaynakları ve uretim mallarına pazar bulmak icin yaptıkları mucadele, somurgecilik ve emperyalizm adı altında 19 yuzyılının 20 yuzyıla bıraktığı kotu bir mirastı
19 yuzyılın ikinci yarısında, İtalya ve Almanya siyasal birliklerinin kuruluşu, Avrupa dengesini bozmakla kalmadı, ozellikle Balkan Uluslarının, ulusalcılık ve bağımsızlık hareketlerini kamcıladı Avrupa'daki ekonomikpolitikaskeri gelişmeler AlmanAvusturyaİtalyan yakınlaşmasına, Uclu İttifak'ın kurulmasına yol actı Buna karşılık İngilizFransızRus yakınlaşması da Uclu İtilaf'ı oluşturdu
1871'de Alman Birliği'nin kurulmasından sonra Başbakan Bismark, Almanya'yı FransızRus birleşmesi karşısında bırakmamak, Fransa'nın AlsasLoren'i geri almak icin bir intikam savaşı cıkarmasına fırsat vermemek amacıyla, barışcı bir politika izledi Slavcılık tehlikesi karşısında, 1879 yılında Avusturya ile bir Rus saldırısı tehlikesine karşı anlaştı
1881'de Fransa'nın Tunus'u işgal etmesi, burada gozu olan İtalya'yı, Almanya'nın yanına itti 1882'de Uclu İttifak oluştu Bu antlaşma 1892, 1907, 1912 yıllarında uc kez yenilendi Fakat İtalya, 1902 yılında Fransa ile gizli bir antlaşma yapmıştı
Bismark'ın politikası 1890'a kadar surdu Yeni Alman İmparatoru II Wilhelm, Bismark'ın politikasını beğenmediği icin onu gorevden uzaklaştırdı ve boylece Almanya'nın da politikası değişmiş oldu Almanya'nın, Avrupa'nın en guclu kara devleti oluşu, endustrisinin her gecen gun dunya piyasalarında İngiliz mallarına ustun gelmesi ve ozellikle Alman Savaş Donanması'nın denizlerde İngiltere'ye rakip olması, Kırım Savaşı'ndan beri Avrupa sorunlarıyla ilgilenmeyen İngiltere'yi uyandırıdı
Uclu İttifak'a dayanarak Avrupa'da ustunluk kurmaya calışan Almanya, 1894'ten sonra, FransızRus, Fransızİngiliz ve en son 1907 yılında İngilizRus Antlaşmalarıyla oluşan Uclu İtilaf Bloku ile karşılaştı Bismark'ın korkulu ruyası gercekleşmiş oldu ve Almanya boylece Avrupa'da cember icine alınmış oldu
Guclenen Almanya ekonomisi icin kendisine hayat alanıolarak Osmanlı İmparatorluğu'nu secmişti Bu nedenle Osmanlı Devleti ile yakın ilişkiler kurup, İngiltere'nin Hindistan yolu icin buyuk tehlike olan, Bağdat Demiryoluprojesini kabul ettirmişti Boylece Uclu İttifak'la, Uclu İtilaf'ın cıkarlarının catıştığı onemli bir alan da Osmanlı İmparatorluğu oluyordu
1905 yılından itibaren, Almanya'nın her olayda karşı tarafla arası acıldı Fas Buhranları'nda birşey elde edemeyen Almanya, Balkan Savaşları'nın cıkmasına da engel olamadı Oysa, Balkan Savaşı, Almanya'ya ekonomik acıdan buyuk zarar vermişti Ayrıca BağdatBerlin Demiryolu'nun gercekleşmesi de, Almanya ile Bulgaristan'ın dost olup olmamalarına bağlı idi
1914 yılına gelindiğinde, blokların catışmasının temel sorunları olan ekonomik cıkar, AlsasLoren sorunu, ustunluk kurma, deniz silahlanması, Fas Buhranları, Bağdat Demiryolu sorunu, Balkanlar'da AvusturyaRusya catışması, Balkan Savaşı gibi nedenlerden dolayı, savaşın cıkması yalnızca bir bahaneye bakıyordu
Savaşın yakın nedeni de hazırdı Avusturya'nın Sırbistan uzerindeki ustunluğunu surdurmek ve kendi sınırları icindeki Sırpların yaşadığı şehirleri kaybetmemek icin her fırsatta Sırbistan uzerine baskı yapıyordu Bu surtuşmeler, 28 Haziran'da AvusturyaMacaristan Veliahtı Franz Ferdinant ve eşinin bir Sırplı tarafından oldurulmesi nedeniyle, dunyayı 4 yıl kana bulayacak bir savaşa donuştu
Sırp sorununu kokunden cozmek isteyen Avusturya, Almanya'nın da aynı goruşte olduğunu oğrenince Sırbistan'na 23 Temmuz'da sert bir nota verdi İcişlerine karışma hukumleri taşıyan bu nota, Rusya'nın Sırbistan'ı yalnız bırakırsa, Balkanlar ve Boğazlar uzerinde AlmanyaAvusturya egemenliği kurulucağı endişesiyle, Sırbistan'ı desteklemesi uzerine reddedildi
Rus desteğini sağlayan Sırbistan, seferberlik ilan edince de Avusturya, Sırbistan'a 28 Temmuz'da savaş ilan etti Almanya'nın uyarılarına rağmen Rusya'nın 30 Temmuz'da seferberlik ilan etmesi uzerine Almanya, 1 Ağustos'ta Rusya'ya savaş ilan etti Aynı tarihlerde Fransa da seferberlik ilan etmişti
Fransa'ya Belcika uzerinden saldırmayı planlayan Almanya, Belcika'ya bir nota vererek, butun zararlarının odeneceğini ve toprak butunluğune dokunulmayacağı konusunda guvence vererek, topraklarından geciş izni istedi Belcika, bunu reddedince de 3 Ağustos'ta Belcika'ya saldırdı Bunun uzerine İngiltere, 4 Ağustos'ta Almanya'ya bir nota vererek Belcika'yı boşaltmasını istedi Almanya bu isteği reddedince, İngiltere aynı gece Almanya'ya savaş ilan etti Boylece Avrupa Savaşı cıkmış oldu
Başlangıcta hemen herkes bu savaşın 19 yuzyıldaki gibi cephe savaşları olacağını, en cok 11,5 yıl sureceğini sanıyorlardı 1871'den beri Avrupa, uzun bir barış donemi gecirmişti Bu arada ekonomik ilişkiler, teknik buluşlar, savaş sanayiinin gelişmesi ile yeni savaş silahlarının tahrip gucu artmış, savaş yontemleri değişmişti
Bu savaş, yalnız Avrupa Topraklarında kalsaydı belki bu tahminler doğru cıkabilirdi Fakat savaşın gerek yer, gerekse zaman bakımından sınırlarını buyuten bir olay oldu Osmanlı İmparatorluğu, kısa bir sure sonra savaşa katıldı Bu yuzden savaş bir Dunya Savaşı oldu Daha savaş başladığı zaman kuvvetler dengesi, İtilaf Devletleri'nin tarafına ağır basıyordu
Almanya, AvusturyaMacaristan'ın toplam nufusu 120 milyon kadardı ve savaş icin tum kaynakları Avrupa'da sahip oldukları topraklarda idi Halbuki İngiltere, Fransa ve Rusya'nın oluşturduğu İtilaf Devletleri'nin yalnızca Avrupa Topraklarındaki nufusları 238 milyon idi
Ayrıca somurgelerde sınırsız hammadde ve insan kaynakları bulunduğu gibi, savaşın ilk uc yılında ABD de kendilerine buyuk ekonomik destek sağladı Almanya'nın kara ordusu guclu olmakla beraber, Rusya'nın da zengin insan kaynakları bulunuyordu Denizlerde ise tek başına İngiltere bile ustun durumdaydı
Savaş başladıktan sonra İngiltere, denizlerde ustunluğu sağladı Savaşı kim daha zengin kaynaklara sahipse onun kazanacağı daha Marn Savaşı'nda anlaşılmıştı
1 Dunya Savaşı Sebepleri
Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılıp yokoluşu ve yıkıntıları uzerinde yeni bir bağımsız Turk Devleti'nin kurulmasını hazırlayan I Dunya Savaşı, dunya tarihi acısından olduğu kadar, Turkiye acısından da buyuk onem taşır
1 Dunya Savaşı Nedenleri 20 Yuzyıl Tarihi
Bu savaşın cıkışı, olayların buyuk bir savaşa doğru akışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu savaşa suruklenişi, tarihsel bir gelişimin bir sonucudur Bu savaş, Fransız Devrimi ve 25 yıla yakın suren devrim savaşlarının meydana getirdiği politik, sosyal ve ekonomik gelişmelerin devamlı ve doğal sonucu oldu
Ulusalcılık hareketlerinin, liberalizmden daha buyuk guc kazandığı, ulusal devletlerin hammadde kaynakları ve uretim mallarına pazar bulmak icin yaptıkları mucadele, somurgecilik ve emperyalizm adı altında 19 yuzyılının 20 yuzyıla bıraktığı kotu bir mirastı
19 yuzyılın ikinci yarısında, İtalya ve Almanya siyasal birliklerinin kuruluşu, Avrupa dengesini bozmakla kalmadı, ozellikle Balkan Uluslarının, ulusalcılık ve bağımsızlık hareketlerini kamcıladı Avrupa'daki ekonomikpolitikaskeri gelişmeler AlmanAvusturyaİtalyan yakınlaşmasına, Uclu İttifak'ın kurulmasına yol actı Buna karşılık İngilizFransızRus yakınlaşması da Uclu İtilaf'ı oluşturdu
1871'de Alman Birliği'nin kurulmasından sonra Başbakan Bismark, Almanya'yı FransızRus birleşmesi karşısında bırakmamak, Fransa'nın AlsasLoren'i geri almak icin bir intikam savaşı cıkarmasına fırsat vermemek amacıyla, barışcı bir politika izledi Slavcılık tehlikesi karşısında, 1879 yılında Avusturya ile bir Rus saldırısı tehlikesine karşı anlaştı
1881'de Fransa'nın Tunus'u işgal etmesi, burada gozu olan İtalya'yı, Almanya'nın yanına itti 1882'de Uclu İttifak oluştu Bu antlaşma 1892, 1907, 1912 yıllarında uc kez yenilendi Fakat İtalya, 1902 yılında Fransa ile gizli bir antlaşma yapmıştı
Bismark'ın politikası 1890'a kadar surdu Yeni Alman İmparatoru II Wilhelm, Bismark'ın politikasını beğenmediği icin onu gorevden uzaklaştırdı ve boylece Almanya'nın da politikası değişmiş oldu Almanya'nın, Avrupa'nın en guclu kara devleti oluşu, endustrisinin her gecen gun dunya piyasalarında İngiliz mallarına ustun gelmesi ve ozellikle Alman Savaş Donanması'nın denizlerde İngiltere'ye rakip olması, Kırım Savaşı'ndan beri Avrupa sorunlarıyla ilgilenmeyen İngiltere'yi uyandırıdı
Uclu İttifak'a dayanarak Avrupa'da ustunluk kurmaya calışan Almanya, 1894'ten sonra, FransızRus, Fransızİngiliz ve en son 1907 yılında İngilizRus Antlaşmalarıyla oluşan Uclu İtilaf Bloku ile karşılaştı Bismark'ın korkulu ruyası gercekleşmiş oldu ve Almanya boylece Avrupa'da cember icine alınmış oldu
Guclenen Almanya ekonomisi icin kendisine hayat alanıolarak Osmanlı İmparatorluğu'nu secmişti Bu nedenle Osmanlı Devleti ile yakın ilişkiler kurup, İngiltere'nin Hindistan yolu icin buyuk tehlike olan, Bağdat Demiryoluprojesini kabul ettirmişti Boylece Uclu İttifak'la, Uclu İtilaf'ın cıkarlarının catıştığı onemli bir alan da Osmanlı İmparatorluğu oluyordu
1905 yılından itibaren, Almanya'nın her olayda karşı tarafla arası acıldı Fas Buhranları'nda birşey elde edemeyen Almanya, Balkan Savaşları'nın cıkmasına da engel olamadı Oysa, Balkan Savaşı, Almanya'ya ekonomik acıdan buyuk zarar vermişti Ayrıca BağdatBerlin Demiryolu'nun gercekleşmesi de, Almanya ile Bulgaristan'ın dost olup olmamalarına bağlı idi
1914 yılına gelindiğinde, blokların catışmasının temel sorunları olan ekonomik cıkar, AlsasLoren sorunu, ustunluk kurma, deniz silahlanması, Fas Buhranları, Bağdat Demiryolu sorunu, Balkanlar'da AvusturyaRusya catışması, Balkan Savaşı gibi nedenlerden dolayı, savaşın cıkması yalnızca bir bahaneye bakıyordu
Savaşın yakın nedeni de hazırdı Avusturya'nın Sırbistan uzerindeki ustunluğunu surdurmek ve kendi sınırları icindeki Sırpların yaşadığı şehirleri kaybetmemek icin her fırsatta Sırbistan uzerine baskı yapıyordu Bu surtuşmeler, 28 Haziran'da AvusturyaMacaristan Veliahtı Franz Ferdinant ve eşinin bir Sırplı tarafından oldurulmesi nedeniyle, dunyayı 4 yıl kana bulayacak bir savaşa donuştu
Sırp sorununu kokunden cozmek isteyen Avusturya, Almanya'nın da aynı goruşte olduğunu oğrenince Sırbistan'na 23 Temmuz'da sert bir nota verdi İcişlerine karışma hukumleri taşıyan bu nota, Rusya'nın Sırbistan'ı yalnız bırakırsa, Balkanlar ve Boğazlar uzerinde AlmanyaAvusturya egemenliği kurulucağı endişesiyle, Sırbistan'ı desteklemesi uzerine reddedildi
Rus desteğini sağlayan Sırbistan, seferberlik ilan edince de Avusturya, Sırbistan'a 28 Temmuz'da savaş ilan etti Almanya'nın uyarılarına rağmen Rusya'nın 30 Temmuz'da seferberlik ilan etmesi uzerine Almanya, 1 Ağustos'ta Rusya'ya savaş ilan etti Aynı tarihlerde Fransa da seferberlik ilan etmişti
Fransa'ya Belcika uzerinden saldırmayı planlayan Almanya, Belcika'ya bir nota vererek, butun zararlarının odeneceğini ve toprak butunluğune dokunulmayacağı konusunda guvence vererek, topraklarından geciş izni istedi Belcika, bunu reddedince de 3 Ağustos'ta Belcika'ya saldırdı Bunun uzerine İngiltere, 4 Ağustos'ta Almanya'ya bir nota vererek Belcika'yı boşaltmasını istedi Almanya bu isteği reddedince, İngiltere aynı gece Almanya'ya savaş ilan etti Boylece Avrupa Savaşı cıkmış oldu
Başlangıcta hemen herkes bu savaşın 19 yuzyıldaki gibi cephe savaşları olacağını, en cok 11,5 yıl sureceğini sanıyorlardı 1871'den beri Avrupa, uzun bir barış donemi gecirmişti Bu arada ekonomik ilişkiler, teknik buluşlar, savaş sanayiinin gelişmesi ile yeni savaş silahlarının tahrip gucu artmış, savaş yontemleri değişmişti
Bu savaş, yalnız Avrupa Topraklarında kalsaydı belki bu tahminler doğru cıkabilirdi Fakat savaşın gerek yer, gerekse zaman bakımından sınırlarını buyuten bir olay oldu Osmanlı İmparatorluğu, kısa bir sure sonra savaşa katıldı Bu yuzden savaş bir Dunya Savaşı oldu Daha savaş başladığı zaman kuvvetler dengesi, İtilaf Devletleri'nin tarafına ağır basıyordu
Almanya, AvusturyaMacaristan'ın toplam nufusu 120 milyon kadardı ve savaş icin tum kaynakları Avrupa'da sahip oldukları topraklarda idi Halbuki İngiltere, Fransa ve Rusya'nın oluşturduğu İtilaf Devletleri'nin yalnızca Avrupa Topraklarındaki nufusları 238 milyon idi
Ayrıca somurgelerde sınırsız hammadde ve insan kaynakları bulunduğu gibi, savaşın ilk uc yılında ABD de kendilerine buyuk ekonomik destek sağladı Almanya'nın kara ordusu guclu olmakla beraber, Rusya'nın da zengin insan kaynakları bulunuyordu Denizlerde ise tek başına İngiltere bile ustun durumdaydı
Savaş başladıktan sonra İngiltere, denizlerde ustunluğu sağladı Savaşı kim daha zengin kaynaklara sahipse onun kazanacağı daha Marn Savaşı'nda anlaşılmıştı