1Dunya Savaşında Ermeni meselesi
Birinci Dunya Savaşında Ermeniler
1Dunya Savaşında Ermeni Sorunu hakkında bilgi
1Dunya Savaşında Ermeni Sorunu
Birinci Dunya Savaşının patlak verip Osmanlı Devleti ’nin 3 Ağustos 1914 ’te seferberlik ilan etmesi ve bilahare savaşa girmesi uzerine, Osmanlı Hukumeti 31 Aralık 1914 ’te ilan ettiği bir irade ile bu işe resmen son vermiştirBoylece ıslahat bahanesiyle Batılıların mudahalesi ve Ermenilerin gayretleriyle ortaya atılan suni “Ermeni Meselesi savaş sırasında yerini, bu defa Ermenilerin baş rolunu oynadıkları, yeni bir meseleye bırakıyordu:
“Ermeni Katliamı Amillerinin de yine Ermeniler olmasına ve bu hususun hem Ermeni, hem Batılı yazarlarca dile getirilmesine ve Turk ve yabancı Arşivlerde de tevsik edilmesine rağmen, sorumluluğu yine Turklere yuklenmeye calışılmış ve bu gayret gunumuze kadar artırılarak intikal etmiştir
Amacımız, Batının tahrikleri ve vaatleriyle gerek icerideki ve gerek dışarıdaki Ermenilerin nasıl harekete gectiklerini; duşmanların saflarında ve Anadolu ’da Osmanlı Devleti ’ne karşı nasıl savaştıklarını; gonullu cetelerin faaliyetlerini; cephe gerisinde yaptıkları tahribatı, katliamı, mezalimi; Osmanlı milletvekili, bakanı, musteşarı, olarak gorev yapıp seferberliğin ilanıyla duşman saflarına katılıp cetebaşılığı yapan Ermenilerin iki yuzluluğunu ve nihayet “Islahat Meselesinde olduğu gibi “Katliam Meselesinde de sucu Osmanlılara yuklemek gayesiyle girişilen propaganda faaliyetlerini sozunu ettiğimiz belgeler ışığında incelemektir
Ermeni Komiteleri ve Gonullulerinin Faaliyetleri
Savaş başlar başlamaz herkes kendince bir hesap icine girmiştir Ermeniler, Turk hatta Rus ve İran hakimiyetinden kurtularak bağımsız bir Ermenistan kurmak icin harekete gecmişlerdir İtilaf Devletleri, hem icerideki, hem dışarıdaki Ermenileri silahlandırıp bağımsızlık vaat ederek Osmanlı Devletini kısa surede saf dışı etmek uzere faaliyetlerini yoğunlaştırmışlardır Osmanlı Devleti ise, savaş sebebiyle son verdiği ıslahat baskılarına karşılık, Ermenilerin cephede ve cephe gerisinde başlattıkları teror hareketlerini etkisiz kılmak, hem Turk, hem de Ermeni tebaasını bunlardan korumak amacıyla başka bolgelere nakletmek ve bircok cephede İtilaf Devletleriyle savaşmak durumunda kalmıştır
Yukarıda da temas ettiğimiz uzere, bir taraftan komiteler, diğer taraftan da icerideki ve dışarıdaki kiliseler, bağımsız bir Ermenistan ’ın kurulması icin bundan daha iyi bir bahane bulunamayacağı kanaatine varmışlardır Bu amacla daha 1914 Haziranında Erzurum ’da yapılan kongresinde Taşnaksutyun, İttihat ve Terakki Hukumetinin Hıristiyan unsurlara ve ozellikle Ermenilere karşı eskiden beri takip ettiği iktisadi, sosyal ve idari politika ve ıslahatı uygulama konusundaki tutumunu bahane ederek ittihat ve Terakkiye karşı muhalefet etmeye, onun siyasi programını tenkit etmeye, kendisine ve teşkilatına karşı şiddetle mucadele etmeye karar vermiştir
Bu karar, savaşın ilk gunlerinden itibaren sadece Taşnaksutyun tarafından değil, Hıncak, Reforme Hıncak, Ramgavar komiteleri, Ermeni gonulluleri, ceteleri tarafından da uygulamaya konulmuştur Boylece Osmanlı Devleti ’nin siyasi ve askeri durumu hakkında casusluk yapmışlar ve Erzurum, Trabzon, Van, Bitlis gibi savaş sahası olması muhtemel vilayetlerde bulunan Ermenilerin buyuk bir kısmı kendi silahlarıyla, silah altına alınanlar ise, firar ederek Ruslara katılmışlardır Sınır boylarında Ermeni ceteleri saldırıya gecmişler, Erzincan ve civarındaki Ermenilerin dortte ucu doğrudan doğruya veya İran uzerinden Rusya ’ya gecmişlerdir Osmanlı ordusunda silah altına alınanlar ise, firar edip yollarda rastladıklarına ve cevreye saldırmışlardır Sadece Turkiye ’deki ve Rusya ’daki Ermeniler değil, aynı zamanda İran, Romanya, İtalya, İngiltere ve Amerika ’daki Ermeniler de gonullu alayları kurmuşlar ve Kafkas cephesine katılmışlardır
Bu arada Ermeni komiteleri Osmanlı topraklarındaki şubelerine şu talimatı vermişlerdir:
“Rus ordusu hududdan ilerler ve Osmanlı askerleri cekilirse, her tarafta birden eldeki vesait ile (vasıtalarla) kıyam olunacak (baş kaldırılacak), Osmanlı ordusu iki ateş arasında bırakılacak, mebani ve muessesatı emiriyye (binalar ve resmi daireleri bombalarla berhevi edilecek (ucurulacak), yakılacak, Hukumetin kuvveti dahilde işgal olunacak, levazım kafileleri orulecek(tir) Bilakis Osmanlı ordusu ilerlerse, Ermeni askerleri silahlarıyla Ruslara iltica edecek ve kıtalarından firarla ceteler teşkil edecek(lerdir)
netten alıntı
Birinci Dunya Savaşında Ermeniler
1Dunya Savaşında Ermeni Sorunu hakkında bilgi
1Dunya Savaşında Ermeni Sorunu
Birinci Dunya Savaşının patlak verip Osmanlı Devleti ’nin 3 Ağustos 1914 ’te seferberlik ilan etmesi ve bilahare savaşa girmesi uzerine, Osmanlı Hukumeti 31 Aralık 1914 ’te ilan ettiği bir irade ile bu işe resmen son vermiştirBoylece ıslahat bahanesiyle Batılıların mudahalesi ve Ermenilerin gayretleriyle ortaya atılan suni “Ermeni Meselesi savaş sırasında yerini, bu defa Ermenilerin baş rolunu oynadıkları, yeni bir meseleye bırakıyordu:
“Ermeni Katliamı Amillerinin de yine Ermeniler olmasına ve bu hususun hem Ermeni, hem Batılı yazarlarca dile getirilmesine ve Turk ve yabancı Arşivlerde de tevsik edilmesine rağmen, sorumluluğu yine Turklere yuklenmeye calışılmış ve bu gayret gunumuze kadar artırılarak intikal etmiştir
Amacımız, Batının tahrikleri ve vaatleriyle gerek icerideki ve gerek dışarıdaki Ermenilerin nasıl harekete gectiklerini; duşmanların saflarında ve Anadolu ’da Osmanlı Devleti ’ne karşı nasıl savaştıklarını; gonullu cetelerin faaliyetlerini; cephe gerisinde yaptıkları tahribatı, katliamı, mezalimi; Osmanlı milletvekili, bakanı, musteşarı, olarak gorev yapıp seferberliğin ilanıyla duşman saflarına katılıp cetebaşılığı yapan Ermenilerin iki yuzluluğunu ve nihayet “Islahat Meselesinde olduğu gibi “Katliam Meselesinde de sucu Osmanlılara yuklemek gayesiyle girişilen propaganda faaliyetlerini sozunu ettiğimiz belgeler ışığında incelemektir
Ermeni Komiteleri ve Gonullulerinin Faaliyetleri
Savaş başlar başlamaz herkes kendince bir hesap icine girmiştir Ermeniler, Turk hatta Rus ve İran hakimiyetinden kurtularak bağımsız bir Ermenistan kurmak icin harekete gecmişlerdir İtilaf Devletleri, hem icerideki, hem dışarıdaki Ermenileri silahlandırıp bağımsızlık vaat ederek Osmanlı Devletini kısa surede saf dışı etmek uzere faaliyetlerini yoğunlaştırmışlardır Osmanlı Devleti ise, savaş sebebiyle son verdiği ıslahat baskılarına karşılık, Ermenilerin cephede ve cephe gerisinde başlattıkları teror hareketlerini etkisiz kılmak, hem Turk, hem de Ermeni tebaasını bunlardan korumak amacıyla başka bolgelere nakletmek ve bircok cephede İtilaf Devletleriyle savaşmak durumunda kalmıştır
Yukarıda da temas ettiğimiz uzere, bir taraftan komiteler, diğer taraftan da icerideki ve dışarıdaki kiliseler, bağımsız bir Ermenistan ’ın kurulması icin bundan daha iyi bir bahane bulunamayacağı kanaatine varmışlardır Bu amacla daha 1914 Haziranında Erzurum ’da yapılan kongresinde Taşnaksutyun, İttihat ve Terakki Hukumetinin Hıristiyan unsurlara ve ozellikle Ermenilere karşı eskiden beri takip ettiği iktisadi, sosyal ve idari politika ve ıslahatı uygulama konusundaki tutumunu bahane ederek ittihat ve Terakkiye karşı muhalefet etmeye, onun siyasi programını tenkit etmeye, kendisine ve teşkilatına karşı şiddetle mucadele etmeye karar vermiştir
Bu karar, savaşın ilk gunlerinden itibaren sadece Taşnaksutyun tarafından değil, Hıncak, Reforme Hıncak, Ramgavar komiteleri, Ermeni gonulluleri, ceteleri tarafından da uygulamaya konulmuştur Boylece Osmanlı Devleti ’nin siyasi ve askeri durumu hakkında casusluk yapmışlar ve Erzurum, Trabzon, Van, Bitlis gibi savaş sahası olması muhtemel vilayetlerde bulunan Ermenilerin buyuk bir kısmı kendi silahlarıyla, silah altına alınanlar ise, firar ederek Ruslara katılmışlardır Sınır boylarında Ermeni ceteleri saldırıya gecmişler, Erzincan ve civarındaki Ermenilerin dortte ucu doğrudan doğruya veya İran uzerinden Rusya ’ya gecmişlerdir Osmanlı ordusunda silah altına alınanlar ise, firar edip yollarda rastladıklarına ve cevreye saldırmışlardır Sadece Turkiye ’deki ve Rusya ’daki Ermeniler değil, aynı zamanda İran, Romanya, İtalya, İngiltere ve Amerika ’daki Ermeniler de gonullu alayları kurmuşlar ve Kafkas cephesine katılmışlardır
Bu arada Ermeni komiteleri Osmanlı topraklarındaki şubelerine şu talimatı vermişlerdir:
“Rus ordusu hududdan ilerler ve Osmanlı askerleri cekilirse, her tarafta birden eldeki vesait ile (vasıtalarla) kıyam olunacak (baş kaldırılacak), Osmanlı ordusu iki ateş arasında bırakılacak, mebani ve muessesatı emiriyye (binalar ve resmi daireleri bombalarla berhevi edilecek (ucurulacak), yakılacak, Hukumetin kuvveti dahilde işgal olunacak, levazım kafileleri orulecek(tir) Bilakis Osmanlı ordusu ilerlerse, Ermeni askerleri silahlarıyla Ruslara iltica edecek ve kıtalarından firarla ceteler teşkil edecek(lerdir)
netten alıntı