Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, Türkiye genelinde plastik ve geri dönüşüm fabrikalarında meydana gelen yangınların listesini çıkararak 'yangın haritası' oluşturdu. 2021'de 121 yangının çıktığını belirten Doç. Dr. Gündoğdu, 1 ton plastiğin yanması ile 1 ton karbondioksit gazının atmosfere yayıldığını vurgulayarak 'Böylelikle çok ölçüde zehirli kimyasal, besin zincirinden içme suyuna kadar dahil oluyor' dedi.
ÇÜ Su Eserleri Fakültesi Su Eserleri Temel Üniteleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, dünya genelinde plastik ve geri dönüşüm fabrikalarındaki yangınların artması ve 2020 yılı Ocak ayında İnterpol tarafından bahisle ilgili bir rapor yayınlanmasının akabinde Türkiye'deki durumu incelemek için bir proje başlattı. Bu daldaki fabrikalarda çıkan yangınları, haber siteleri üzere açık kaynaklardan elde ettiği bilgilerle listeleyen Gündoğdu, kurduğu sistemle durumu haritalandırdı. Haritaya nazaran, belirli bölgelerde ağırlaşan yangınların en çok yaşandığı vilayetler; İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Manisa ve Adana olarak sıralandı.
2-3 günde 1 yangın çıkıyor
2019 yılından sonra bu tip yangınlarda önemli bir artış olduğunu belirten Doç. Dr. Gündoğdu, '2019 yılında Türkiye'de 33 plastik ve geri dönüşüm fabrikası ile alakalı depo yangınlarının olduğunu rapor ettik. 2020 yılına gelindiğinde sayının 65'e çıktığını gördük. 2021 yılında sayı birden 121'e çıktı. Hatta 2022'nin başında bile Ocak ayının birinci 10 gününde 3 tane yangın çıktı. Bu kesimdeki fabrikalarda her 2-3 güne bir yangın çıkıyor. Plastik yanıcı bir unsur ve bilhassa depolama şartlarında birinci derecede yangın riski taşıyor. İhtimamlı toplanmadığı, farklı başka depolanmadığı surece yanma riski var. Münasebetiyle tedbirlerin de buna nazaran alınması gerekiyor' dedi.
'Yangınlar, çoğunlukla kimsenin olmadığı vakitlerde, gece saatlerinde çıkıyor'
Bu fabrikaların kimilerinde ithal edilen atıkların da yakılmış olma ihtimali olduğunu söz eden Doç. Dr. Gündoğdu, 'Yangınlar, çoğunlukla kimsenin olmadığı vakitlerde, gece saatlerinde çıkıyor. Ayrıyeten depo kısmında olması dikkat çekiyor. Nedeni bilinmiyor. Nedeni bilinenler ortasında 'elektrik kontağı' gösteriliyor. Bu da tipik 'kazara' çıkan yangına en değerli münasebetlerden oluyor. Geri dönüşüm kesiminin bu duruma tedbir alıp, almadığı konusunda da rastgele bir işarete rastlamadık. Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir yönetmelik değişikliği ile yangınların, kasıtlı çıktığı tespit edilirse o işletmenin lisansının iptal edileceği belirtildi. Bu işletmelerin önemli manada soruşturulması gerekiyor' diye konuştu.
Tüm bunların ekosistemin yanı sıra insan sıhhati açısından da büyük riskler taşıdığının altını çizen Gündoğdu, şöyle devam etti: