Çanakkale Zaferi’ni anmak için Tokat’a kulak vermeye ne dersiniz?
Türkü, Tokat'ın tahminen de en çok bilinen türküsü.
Tokat yöresinin en bilinen ve en sevilen türkülerinden biri olan "Hey Onbeşli" vakit zaman oyun havası olarak çalınsa da esasen bir ağıttır. Tokatlı Halil’in Çanakkale Savaşı’na katılmasını anlatır.
Neden askerlere "onbeşli" deniyordu?
Çanakkale Savaşı sırasında cephede asker kalmadığı için 15-19 yaşındaki erkekler cepheye çağrılıyordu. Hicri takvime nazaran 1315 yılında doğanlar o sırada 15 yaşındaydı. Bu yüzden halk tarafından “onbeşli” diye çağrılıyorlardı.
Türküde hikayesi anlatılan Tokatlı Halil de 15 yaşındaydı.
Konutun en küçük ve tek erkeği olduğu için cepheye çağrılmamıştı lakin istekli olarak savaşa katılmıştı. Halil cephedeyken annesi Rum çeteciler tarafından öldürüldü, sözlüsü Armağan de kaçırıldı.
Türküde ismi geçen Armağan, Halil'in sözlüsü İkram.
Zati türkü Halil ve Armağan'ın karşılıklı konuşmasından oluşuyor.
Öykünün sonu maalesef mutsuz bitiyor.
İkram Rumların elinden kurtuluyor, Halil de Çanakkale'den sağ salim dönüyor. Lakin Armağan'ın başına gelenleri yanlış anlayıp ona küsüyor. Köyde herkes Armağan hakkında makus konuşup makûs yola düştüğünü söylüyor. Halil tüm bu söylenenlere inanıyor.
Tüm bu olanlara dayanamayan İkram köyü terk ediyor.
Halil ile asla kavuşamıyorlar. Türküde aşağıda yer alan kısımdaki kelamlar de Armağan'a ilişkin:
Giderim ElinizdenKurtulam Lisanınızdan
Yeşil Baş Ördek Olsam
Su İçmem Gölünüzden
Türkü, Çanakkale Savaşı'nın ne büyük fedakarlıklarla kazanıldığının delili adeta...
Halil, ailesini ve sözlüsünü arkasında bırakıp vatanı için istekli olarak savaşmaya gidiyor. Muhtemelen o cepheye giden 15'lilerin arkasında bunun üzere pek çok kıssa var. Bugün kulaklarımızda Hey Onbeşli türküsü çalarken, yüreklerimizi Çanakkale şehitlerine olan sonsuz sevgi ve minnetimiz kaplıyor.
Türküyü dinlemek isteyenleri ise buraya alıyoruz...