Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir, NTV’den Özden Erkuş'un sorularını yanıtladı.
Türkiye'nin Rusya'dan S-400 alımına ait değerlendirmelerde bulunan Demir'in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şu formda:
Türkiye’de savunma sanayii de pandemi müddetinden etkilendi. Türkiye Ihracatçılar Meclisi’nin savunma sanayi ihracatına ait birinci 5 aylık istatistikleri de bu etkiyi gösteriyor. Yıl sonu ve 2020'nin geneli icin nasil bir beklentiniz var, 2019 düzeyi geçilir mi ya da en azından yakalanır mı?
- Dünya çapında bir yavaşlama oldu. Küresel bir sistem ve birbiriyle bağlantılı işler var. Bilhassa teknoloji alanında etkilenmeler oldu, her dal etkilendi. Sıhhat önlemlerini alarak yapılan faaliyetlerle birlikte bir ölçü üretim yavaşlaması olsa da, bilhassa stratejik projelerimizde aksamadan çalışılması için önlemler alındı. Fakat sayılarda da görüldüğü üzere muhakkak bir yavaşlama var lakin bundan sonra ortanın kapatılmasının mümkün olduğunu düşünüyoruz. Rakamların ikinci yarıda artmasını bekliyoruz.
S-400 hava savunma sistemi… Son olarak Rus büyükelçisinin yaptığı açıklamayla gündeme geldi. "Biz size aracı sattık, eseri ister plaja götürün isterseniz patates taşıyın. Eseri kullanıp kullanmama tamamem ülkenin kararı” dedi. Bu çerçevede, haziran prestijiyle operatif hale geleceği belirtilen 1. sistem etkin mi ve ikinci sistem teslimatları ne vakit başlayacak?
- Her vakit söylendiği üzere, bir sistem alınıyor ise kullanmak için alınır, nokta. Devletin çeşitli kademelerinden yetkililer bunu söyledi. Kullanıma geçme süreciyle ilgili ise, bütün dünya muhakkak süreçten geçti. Seyahatler kısıtlandı, makul münasebetler ve çalışma tempoları düşürüldü. Bu süreç, sistemin faal hale getirilmesini de etkiledi.
Hazırlıklar devam ediyor. Yeni sistemle ilgili, birkaç defa daha söyledik, ikinci basamak diyelim buna. Bu proje kendi içinde muhakkak üretim ve teknoloji ögelerini içeriyor. Bunlarla ilgili çalışmalarımız var. İkinci sistemin tedariki konusunda prensip muahedemiz var. Teknoloji transferi, ortak üretim ayrıntıları ve yol haritası ile ilgili teknik çalışmalar gerekiyor. Bu ayrıntılar sıkıntıyı biraz taşıdı. 'İkinci sistem tedariki olacak mı olmayacak mı?'dan çok, süreçte bizim kazanımlarımız kıymetli.
Türkiye’nin tüm hava savunma muhtaçlığını S-400'ün karşılaması mümkün değil elbette. Bu çerçevede gerek Patriot, gerek Eurosam ile temas var mı? Yoksa genel eğilim bu muhtaçlığın ulusal imkanlarla sağlanması istikametinde mi? Örneğin Hisar hava savunma sistemleri…
Hava savunma sistemi katmanlı bir yapı. Çok sayıda S-400 olsa dahi katmanlı planınızın olması gerekiyor. Sistemleri kullanmanız gerekiyor. 'Korkut, 'Hisar' üzere projelerimiz yürüyor. Gerek Eurosam gerek Patriot tekliflerine sıcak baktığımızı söyledik. Somut teklifler olursa çalışmalarımıza devam edeceğimizi söyledik. Patriot konusu bir olgunluğa ulaşmadı. Eurosam konusunda ise daha evvel başladımığımız bir çalışma vardı. Bu ana sınırlarıyla Fransa, İtalya ve Türkiye’nin ortak sistem geliştirmesiydi. Türkiye'yi ilgilendiren kısmıyla bu bitirilmek üzere. Öteki iki ülkenin de kendi tanımlamalarını katmasıyla yola çıkılacak.
Hisar hava savunma sistemleri konusunda son durum nedir?
Sistemin muhakkak ögelerini sevkiyatı devam ediyor. Stratejik olduğı için ayrıntılarına girmek istemiyorum. Teknik çalışmalar çok yeterli gidiyor.
F-35 projesinde Türkiye’nin modül üretimi devam ediyor. Daha evvel ABD’den yapılan açıklamaların tersine bu durum, işbirliğinin devamının, sorunun tahlili konusunda hala seçeneklerin masada olduğunun bir göstergesi mi?
- Sorunu ortaya çıkaran taraf biz değiliz. Sorun yokmuş üzere davranan da biziz. Karşı taraf sorun var diyorsa... Biz çalışmaya bağlı olduğumuzu tekraren dillendirdik. Karşı tarafın faaliyetleri tek taraflı ve işbirliği ruhuna uymuyor. Maliyet olarak da ortaklara ziyan veriyor. Türkiye üzerine düşeni yerine getirdi. Öbür taraf tek taraflı olarak üretim ve siparişleri durdurur ise, ki bu söz edildi ama siparişler devam etti, haklarımızın takibini sürdürürüz. Türkiye’nin katkısının ne kadar pahalı olduğu görüldü.