Fatih Sultan Mehmet Donemi,
2Mehmet Donemi Ansiklopedik Bilgi;
II Mehmed veya Fatih Sultan Mehmed, (30 Mart 1432 3 Mayıs 1481) yedinci Osmanlı padişahı Divan edebiyatında Avni mahlasını kullanmıştır Sultan II Murad ve Huma Hatunun oğludur
İstanbul'u fethetmesinden sonra EbU ʾlFeth ( Fethin Babası ) ve daha sonraki asırlarda Fatih lakabıyla anılmıştır Ayrıca doneminde Avrupa'da Buyuk Turk (Grand Turco) olarak da zikredilmiştir İstanbul'un fethi, Orta Cağın sonu Yeni Cağ'ın başlangıcı olmuştur Bundan dolayı Fatih, cağ acan hukumdarolarak da tanınır İstanbul'un fethinden sonra Kayseri Rum (Roma İmparatoru) unvanını da kullanmaya başlamıştır İstanbul'un fethiyle 1000 yıllık Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu son bulmuştur Fatih, cıkardığı yasalarla devleti onemli olcude yeniden bicimlendirmiştir
II Murat 1443 yazında Karaman beyi İbrahim'i Anadoluda yenilgiye uğrattıktan sonra Ekim ayında Edirne'ye donduğunde Hunyadi Yanoş, Macar Kralı Ladislas ve Sırp Despotu Yorgo Brankovic onderliğinde bir Hristiyan ordusunun Tunanın guneyindeki Osmanlı topraklarını istila etmeye başladığı haberini aldı Aynı donemde Amasyadan Şehzade Alinin olduğu haberi geldi İki ağabeyinin erken yaştaki olumleri sonucu Mehmed tahtın varisi oldu Murat Hıristiyan ordusunun 25 Aralıkta İzladi'de durdurulmasının ardından başlayan muzakereler sırasında Mehmedi Manisadan Edirneye getirtti 12 Haziran 1444te Edirnede Macarlarla antlaşma yaptıktan bir ay sonra oğlu Mehmedi Edirne'de Sadrazam Candarlı Halil Paşa denetiminde kaymakamolarak bırakarak Hamidili topraklarını işgal eden Karamanlıların uzerine yurumek uzere Anadoluya gecti ve Karamanlılarla Yenişehir'de bir anlaşma yaptı Yenişehirden ayrıldıkran sonra Ağustos ayında Mihalicte yeniceri ağası Hızır Ağa ve diğer beylere tahttan oğlundan yana resmen cekildiğini duyurdu ve ordusu Edirneye donerken kendisi Bursada kaldı
II Murad'ın 1444 yazında doğuda ve batıda barışı sağladığını duşunerek tahttan cekilmesi Edirnede bir otorite boşluğu yaratarak devleti buhrana surukledi Dış siyasette ihtiyatlı davranmayı tercih eden Sadrazam Candarlı Halil Paşa ile Mehmedin etrafında toplanmış olan Şahabeddin, Zağanos, Turahan paşalar arasında rekabet baş gosterdi Bu rekabet 14441453 yılları arasında Osmanlı Devletinde yaşanan başlıca politik gelişmelerin belirleyici etmenlerinden biri olmuştur Ağustos başında Kral Ladislasın Osmanlılarla yapılan barışı gecersiz sayarak yeni bir Haclı Seferine cıkacağını ilan etmesi başkent Edirne'de paniğe yol actı ve halk şehri terk etmeye başladı Konstantinopoliste Rumların himayesinde olan ve Osmanlı tahtında hak iddia eden Orhan Celebi de bu donemde Catalca yakınlarinda İnceğize ve Dobrucaya gecerek bir isyan girişiminde bulundu Bu girişim Şahabeddin Paşa tarafından onlendi ve Orhan Celebi Konstantinopolise kactı Aynı donemde başkentte kendini Hurufilik taraftarlarının elcisi olarak tanıtan bir İranlı halktan epey yandaş toplamıştı Mehmed de İranlının oğretisine ilgi duymuş ve koruması altına almıştı Ancak Mufti Fahreddin ve Sadrazam Halil Paşanın bu duruma tepki gostermesi uzerine Mehmed cok gecmeden desteğini cekmek zorunda kalmış ve sonunda başkentte bir Hurufi katliamı yaşanmıştı Bu sırada şehirde cıkan yangında bedesten ile birlikte 7000 ev kul olmuştu
Eylul ayı sonlarında Kral Ladislas onderliğindeki Hıristiyan ordusu Tunayı aşarak Edirneye doğru yururken bir Venedik filosu da Canakkale Boğazını kapattı
Sadrazam Halil Paşanın cağrısıyla II Murat Anadolu Hisarının bulunduğu noktadan Rumeliye gecerek Edirne'ye geldi ve 10 Kasım 1444te hıristiyan ordusunu Varnada ağır bir yenilgiye uğrattı Varna Savaşı sırasında ve sonrasında Mehmed tahttan cekilmemişse de fiilen padişah II Muradtı Zağanos ve Şahabeddin paşalar genc padişahın otoritesini guclendirmek icin Mehmedi Varna Savaşına goturmek istemişler ama Sadrazam Halil Paşa buna mani olmuş ve onlara karşı II Murada gercek padişah muamelesi yapmıştı Ancak II Murad savaştan sonra oğlunun konumunu Konstantinopolisteki Orhan Celebiye karşı zayıflatmamak icin fiili durumu hakiki bir culus haline getirmeden Manisaya cekildi
Murat 1446nın Mayıs ayında Sadrazam Halil Paşanın cağrısıyla bir kere daha Edirneye tahtına dondu Bunun sebebi Mehmedin Konstantinopolise saldırma planları yapıyor olmasıydı Halil Paşa kendi gucunu zayıflatacağı duşuncesiyle bu saldırıya karşı gelirken Mehmedin yandaşı olan Zağanos ve Şahabeddin bu planı destekliyordu Sonunda Halil Paşa bir yeniceri isyanı duzenleyerek Mehmed ve yandaşlarını iktidardan uzaklaştırdı Muratın yeniden tahta gecmesi uzerine Mehmed Manisaya cekildi, Zağanos Paşa da Balıkesire surgune gonderildi
Manisa donemi
Mehmedin Manisadaki ilk yıllarında neler yaptığına dair cok fazla bilgi yoktur Babasının 1446da Moraya duzenlediği sefere katılmamıştı 1447 sonlarında ya da 1448 başlarında Arnavut kokenli bir hıristiyan kole olan Gulbahar Hatundan ileride padişah olacak Bayezid adında bir oğlu oldu 1448de Macarlar ile yapılan II Kosova Savaşında babasına Anadolu birliklerinin onderliğinde eşlik ederek ilk defa bir savaşta yer aldı 17 yaşına geldiğinde Gulbahar Hatun ile birlikteliğini tasvip etmeyen babası tarafından Dulkadir hanedanından Suleyman Bey'in kızı Sitti Hatun ile evlendirildi
Mehmed Manisada bulunduğu sıralarda oldukca başına buyruk bir bicimde hareket etmişti Onun rızasıyla Turk korsanları Egedeki Venediklilere saldırıyordu Hicri takvimle 852 (14481449) yılında Selcukta kendi adına paralar bastırmıştı 1449un Ağustos veya Eylul ayında annesi vefat etti 1450 yılında babasının İskender Bey uzerine yaptığı Arnavutluk seferine ve başarısızlıkla sonuclanan Akcahisar Kuşatması'na katıldı
images2mehmetdonemi5b0f053755f8c
İkinci tahta cıkışı
II Murat 1451in 3 Şubat gunu oldu Mehmed babasının olum haberini Sadrazam Halil Paşanın ozel ulakla Manisaya gonderdiği mektupla aldı Anlatılana gore Beni seven ardımdan gelsin!diyerek atına atlayıp, kuzeye doğru yola cıkmıştı Mehmed 19 Şubat 1451de Edirnede ikinci kez tahta cıktı Candarlı Halil Paşayı sadrazamlık makamında tuttu, İshak Paşayı da Anadolu Beylerbeyi olarak atadı ve babasının cenazesine eşlik etmek uzere Bursaya gonderdi Daha sonra babasının İsfendiyaroğulları beyinin kızından olan sekiz aylık oğlu Kucuk Ahmedi boğdurttu Bu şekilde kardeş katli yasası da uygulamaya konmuş oldu Ahmet Celebi'nin cenazesi de babası Murat'ınkiyle birlikte Bursa'ya gonderildi
Mehmed her ne kadar Candarlı Halil Paşayı gorevinde bıraktıysa da artık gercek iktidar kendisiyle birlikte lalaları Şahabeddin Paşa ve Zağanos paşaların başını cektiği savaşcı kesimin eline gecmişti Mehmedin amacı Tunanın guneyindeki Balkan toprakları ile Fırat'ın batısındaki Anadolu topraklarını alarak buyuk dedesi Yıldırım Bayezidin oluşturmaya calıştığı merkeziyetci imparatorluğu kurmaktı Ancak Bayezid'in aksine bunu yapmak icin once Konstantinopolisi alması gerektiğini duşunuyordu Ote yandan gerek batıda ve gerekse de Doğu Roma'da yeni padişah genc yaşı ve tecrubesizliği dolayısıyla ilk başta onemli bir tehdit olarak algılanmamıştı Bu goruş Mehmedin 1451de Venedik, Ceneviz Cumhuriyeti, Macaristan ve Sırp Despotluğu ile babasının yapmış olduğu anlaşmaları yenilemesiyle pekişmişti Mehmed Doğu Romaya da babası donemindeki dostane ilişkileri devam ettireceğini ve Suleyman Celebinin Konstantinopolis'teki oğlu Orhan icin yıllık 300 bin akce ayırdığını bildirmişti
images2mehmetdonemi5b0f053864e60
Mehmedin yetersiz bir hukumdar olduğunu duşunen yalnızca hıristiyanlar değildi Tahta gecmesinin ardından Karamanlılar yerel beylikleri yeniden diriltmek uzere ayaklandılar ve Seydişehir ile Akşehiri ele gecirdiler Bunun uzerine 1451in yazında Mehmed Anadolu'ya gecti ve kısa surede bu isyanı bastırdı Bu sırada Mehmedin Anadoluda bulunmasını fırsat bilen Doğu Roma İmparatoru Konstantinos ulakları vasıtasıyla Suleyman Celebinin torunu Şehzade Orhanın odeneğinin yapılmadığını, odeneğin ikiye katlanmaması halinde Orhanın Osmanlı tahtında hak iddia etmesine izin vereceği tehdidinde bulundu Mehmed sorunu cozeceğini soyleyerek elcileri gonderdi ancak Edirne'ye dondukten sonra Orhan icin ayrılmış olan gelirlere el koydu ve Konstantinopolisin ablukaya alınmasını emretti
İstanbulun fethi :
Mehmed kuşatma hazırlıklarına 1451 sonlarında başladı Boğazın Anadolu yakasında buyuk dedesi Bayezidin yaptırmış olduğu Anadolu Hisarı'nın karşısına o donemde Boğazkesen adı verilen Rumeli Hisarının inşa emrini verdi İmparator Konstantinos Mehmede hisarın yapımı icin kendisinden izin alması gerektiğini bildirmek icin elciler gonderdi ancak Mehmed elcileri kabul etmedi İmparator en son 1452nin Haziran ayında barış goruşmeleri icin bir kere daha elcilerini gonderdi ancak Mehmed elcileri reddetti Bu savaş ilanı anlamına geliyordu Hisar 1452nin Ağustos ayında tamamlandı Boylece boğazın kontrolu Osmanlıların eline gecmiş oldu Boğazdan gececek gemiler bundan boyle geciş parası odemek zorundaydı Aksi takdirde gemiler top atışıyla batırılacaktı 1452 sonlarında odeme yapmayı reddeden bir Venedik gemisi batırılmış, kaptanı ve tayfası tutuklanmıştı Soz konusu toplar Erdelli Urban adında bir top dokumcusu tarafından yapılmıştı Mehmed kendisinden Konstantinopolisin surlarını yıkabilecek gucte bir top yapıp yapamayacağını sormuş Urban da Ne Konstantinopolis, ne de Babilin surlarının karşı koyabileceği bir top yapabileceğinisoylemişti
Ote yandan bu gelişmeler karşısında İmparator Konstantinos Papa ve İtalyan şehirlerinden umutsuzca yardım talebinde bulundu ama bunlar sonucsuz kaldı Yalnızca Cenova 1452nin Kasım ayında yardım gondermeye karar verdi ve Giovanni Giustiniani komutasında 700 asker taşıyan Ceneviz kadırgaları 26 Ocak 1453te Konstantinopolise vardı İmparator Konstantinos, Giovanni Giustinianiyi kara kuvvetlerinin başkumadan yaptı Kostantinopolisteki asker sayısı 8000 civarındaydı, limanda 26 savaş gemisi bulunuyordu Daha evvel 700 İtalyanı taşıyan yedi Girit ve Venedik gemisi Şubat ayında şehirden kacmıştı Osmanlı ordusundaki asker sayısı ise en az 50000 idi Ayrıca Mehmed yalnızca karadan kuşatmanın yeterli olmayacağını duşunerek bir donanma hazırlatmıştı Bu donanma bahar aylarında boğazın Marmara girişine vardı
images2mehmetdonemi5b0f05396bf4e
Osmanlı ordusu 23 Martta Edirneden hareket etti ve 2 Nisanda Konstantinopolise vardı Aynı gun Halicin girişi zincirle kapatıldı Karargahını Romanus kapısının karşısına Maltepeye kuran Mehmed son kez teslim cağrısında bulundu ama imparator reddetti
6 Nisan sabahı ilk saldırı başladı Kuşatma, aralıklı catışmalarla 53 gun surdu İmparator Konstantinos, Giustinani ile birlikte Romanus kapısını savunuyordu Şehzade Orhan da Marmara kıyısındaki kıtalardan birini yonetiyordu 20 Nisan gunu Papanın gonderdiği uc Ceneviz gemisi ve Sicilyadan gelen bir Rum yuk gemisi şehrin acıklarında belirdi Marmara denizinde yapılan savaşın sonunda akşam saatlerinde dort gemi Halice girmeyi başardı Donanmasını bir şekilde Halice indirmesi gerektiğini anlayan Mehmed gemilerini karadan gecirmeye karar verdi Bugunku Dolmabahceden Kasımpaşaya uzanan guzergaha kalaslar doşendi ve 70 kadar gemi silindirler ustunde 22 Nisan sabahında Halice indirildi Boylece Halicin kontrolu Osmanlıların eline gecti Ote yandan kuşatmanın yedinci haftasında Osmanlılar hala kesin bir sonuc alamamıştı Bu noktada Halil Paşa son bir kez Mehmedi teslim cağrısı yapmaya ikna etti ancak imparator teklifi yine reddetti Bunun uzerine Mehmed 24 Mayısta ayın 29unda karadan ve denizden buyuk bir saldırı yapacağını duyurdu
Son saldırı hazırlıklarını Zağanos Paşa duzenledi Osmanlı ordusu 29 Mayısın ilk saatlerinde taaruza başladı Osmanlılar son taaruzu uc dalga halinde gercekleştirdiler İlk iki saat boyunca başıbozuklar surlara saldırdılar, ardından Anadolu birlikleri onların yerini aldı Son olarak oldurucu darbeyi vurmak uzere yeniceriler devreye girdi Bu sırada yaralanan Giustiniani'nin savaş alanından ayrılması şehri savunanların arasında buyuk moral bozukluğuna neden oldu Nihayet sabah saatlerinde Osmanlı askerleri Kerkoportaadlı kapıdan iceri girmeyi başardılar ve kapının uzerindeki burca Osmanlı sancağını diktiler Mehmed fethin ilk gunu oğleden sonra şehre girdi Ayasofyaya giderek namaz kıldı ve minbaʿd (bundan sonra) tahtım İstanbul'dur diye buyurdu
Şehir zorla alınmıştı bu yuzden dini hukuka gore yağmalanabilirdi Yağma uc gun surdu İmparator Konstantinos'un akıbeti mechuldur Kimi kaynaklar cesedinin bulunamadığını soylerken, Babinger gibi bazı tarihciler imparatorun cesedinin mor ayakkabılarından teşhis edildiğini yazar Alphonse Lamartine eserinde imparatorun cesedinin bulunduğunu ve Fatih'in Konstantin icin Hristiyan usulu cenaze toreni duzenlediğini belirtir Şehzade Orhan ise keşiş kılığında şehri terketmeye calışırken yakalanıp idam edildi
Fatih şehrin ticaret merkezi olan Galatadan kacmış olan Rumların ve Cenevizlilerin donmesini sağladı Rum Patrikhanesinin yeniden acılmasına izin verdi; ayrıca bir Yahudi hahambaşlığı ile bir Ermeni Patrikhanesi kurdurdu II Mehmed İstanbulu, farklı dinlerden insanların bir arada yaşadığı, ticaret ve kultur merkezi olan bir başkent yapmayı amacladı
Yeni başkentin kurulması:
Fethin hemen ardından Mehmed şehrin onarımına başladı Amacı Doğu Romayı yıkmak değil onu Osmanlı yapısı icinde diriltmekti Kuracağı imparatorluk bir İslam devleti olmakla birlikte Doğu Roma gibi kozmopolit bir yapıya sahip olacaktı Bu amacla şehirde Rum Ortodoks Patrikhanesi, Ermeni Patrikhanesi ve Yahudi hahambaşı bulunması gerektiğine karar vermişti 6 Ocak 1453te Yorgo Skolaris'i yeni Ortodoks patriği olarak atandı Bu yolla Mehmed Ortodoks kilsesiyle Katolik kilisesinin birleşmesini de engellemek istiyordu Ayasofya camiye cevrildiğinden patriğe resmi makam yeri olarak Havariyun Kilisesi verilmişti Aynı sıralarda şehirdeki yahudilerin hahambaşı olarak Moşe Kapsali atandı 1461 yılında ise Bursa Psikoposu Hovakim İstanbul Ermeni Patriği olarak atandı
Mehmed Theodosius Forumunun olduğu yerde ilk sarayının inşasını başlattı Daha sonraki yıllarda Sarayburnunda Topkapı Sarayını inşa ettirdi
Candarlı Halil Paşanın idamı:
Fatih, ilk tahta gectiğinde ve İstanbulun fethi sırasında sergilediği tutumlar nedeniyle, Candarlı Halil Paşayı 10 Temmuz 1453 tarihinde Edirne'de idam ettirdi Bazı kaynaklara gore Candarlı Fatih'i sabırsız ve deneyimsiz buluyordu Bu olay ile Fatih otoritesini pekiştirmiş oldu ve herkes genc hakana boyun eğdi
Candarlı Halil Paşa fetihten sonra idamına giden surecte Yedikulede Altın Kapıda kırk gun hapis edildi 10 Temmuzda gozlerine mil cekildi ve daha sonra idam edildi Boyun eğeceği yerde Hakana dik baktığı iddia edilir Daha sonra oğlu İbrahim Paşa tarafından İznike goturulup turbesine gomuldu Candarlı Halil Paşa, idam edilen ilk Osmanlı sadrazamıdır
Yeni fetihler:
İstanbulun fethinden sonra Osmanlılara bağlılığını bildiren ve ele gecirdiği bazı kaleleri geri veren Sırplar, Macarlar ile iş birliği yaparak yeniden duşmanlıklarını gostermeye başlamışlardı Bunun uzerine 1454 1457 arasında uc kez peşpeşe Sırbistana sefer duzenlendi Belgrad dışındaki butun Sırp toprakları ele gecirildi
Sırp Kralı Bronkovicin olumuyle başlayan taht mucadelelerinden faydalanan Osmanlılar, Sırpları vergiye bağladılar Taht kavgalarının yeniden alevlenmesi uzerine, Mora seferinde bulunan Fatih, Sırp meselesine son verilmesini emretti Mahmut Paşa, 1459da başkentleri Semendireyi ele gecirilerek Semendire Sancakbeyliğini oluşturdu Boylece Sırbistanda 350 yıl surecek Osmanlı hakimiyeti başlamış oldu
images2mehmetdonemi5b0f053a75725
İstanbulun fethinden sonra Bizans İmparatoru XII Konstantinin oğulları, rakipleri Kantakuzen ailesine karşı Morada, Osmanlıların yardımını istemişlerdi Turahanoğlu Omer Bey, akıncıları ile duruma mudahale etti ve muhalifler bertaraf edildi Fakat bu sefer iki kardeş arasında mucadele başlamıştı Bolge ulkelerinin Mora'yı istila niyetlerini bilen Fatih 1458de harekete gecti Korenti ele geciren Fatih, Moranın bir kısmını merkeze bağlayarak, burada bir sancak oluşturdu Atina ve diğer bolgeler ise Osmanlı yonetimini kabul etti Kardeşi Dimitriosa karşı Arnavutların desteğini alan Tomas'ın Osmanlılarla yapılan anlaşmayı bozması uzerine 2kez Moraya sefer duzenlendi Tomas, Papanın yanına kacmak zorunda kaldı Bolgeye cok sayıda Turk yerleştirildi Venedikliler bolge halkını Osmanlılara karşı ayaklandırmaya calışıyorlardı Ancak bunda başarı kazanamayan Venedik, Osmanlı kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı (1465)
Anadolu seferine cıkan Fatih Cenevizlilerin onemli uslerinden Amasrayı, Candaroğullarının elindeki Sinopu aldı
Fatih Sultan Mehmed 1477de Kırım Hanlığını Osmanlı Devletinin egemenliği altına aldı 1479da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 yıllık savaşa sona verdi Venedik Arnavutluktaki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Moradaki bazı iskelelerden yararlanma hakkı elde etti Fatih Venedikle anlaşmaya varınca, İtalyanın oteki onemli kent devletlerine savaş actı 1480de İtalyanın guneyindeki Otranto limanını ele gecirdi Otranto, Romaya giden yolda bir koprubaşı olduğu icin bu olay Avrupada buyuk yankı uyandırdı
BosnaHersek seferleri ve Bosnalıların Musluman oluşu:
Osmanlılara vergi yoluyla bağlı olan Bosna Kralının, anlaşmalara riayet etmemesi uzerine Uskupten harekete gecen Fatih, Sadrazam Mahmut Paşa ve Turahanoğlu Omer Beye Bosnanın tamamen fethedilmesi emrini vermişti 1463 yılındaki seferle Bosna Kralı Osmanlı hakimiyetini yeniden tanıdı Ancak şeyhulislamın da fetvasıyla sonra olduruldu ve bu topraklarda Bosna Sancakbeyliği oluşturuldu Fakat ordunun İstanbul'a donmesi uzerine aynı yıl, Macar kralı Bosnaya girdi
İkinci kez duzenlenen seferle Osmanlılar, Yayce dışındaki butun kale ve şehirleri yeniden ele gecirdiler Bosna seferleri esnasında Hersek Kralı Stefan da ulkesinin bir kısım toprağının Osmanlılara doğrudan bağlanması şartıyla tahtında bırakılmıştı Ancak 1483 yılında Hersek tamamen Osmanlı toprağı haline gelecektir Fatih, Bosna'yı Osmanlı topraklarına kattığı zaman Bogomilmezhebindeki Bosnalılara cok iyi davranmıştı Hem Katolik hem de Ortadoksların kendi kiliselerine almak icin baskı yaptıkları Bogomiller bu sebeple Osmanlı yonetimine sıcak bakmışlar ve kendilerine sağlanan din ve vicdan hurriyetinden etkilenerek zamanla Musluman olmuşlardı Bu Musluman Bosnalılara Boşnakdenilmektedir
images2mehmetdonemi5b0f053b8215f
Fatih devrinde Osmanlıların karada en guclu komşusu ve rakibi Macarlar, denizde ise Venedik idi Macarlar bu donemde tek başlarına Osmanlılarla baş edemeyeceklerini bildiğinden, doğrudan bir savaşı goze alamamış, Fatih de tabii sınır olan Tunayı gecmeyi duşunmemiştir Ancak akıncılar vasıtasıyla, Macaristana guvenliğin sağlanmasına yonelik yuzlerce başarılı akın duzenlenmiştir Keza Venedik Cumhuriyeti de Osmanlılarla doğrudan karşılaşmaktansa Balkanlardaki diğer devletleri kışkırtmayı yeğ tutmuştur Guclu donanmasıyla Mora ve Egedeki adalara sahip olmak isteyen Venedik, Osmanlılar karşısında istediği sonucu alamamış, aksine pek cok ada ve kıyı kaleleri Osmanlıların eline gecmiştir
Fatihin Bosna Fransiskanlarının ozgurluğu ile ilgili fermanı:
Ben, Sultan Fatih,
bundan boyle butun Dunya'ya ilan ediyorum ki,
Bosna Fransiskanları bu ferman ile benim korumam altındadır Ve emrediyorum ki:
Kimse bu insanlara veya kiliselerine zarar vermeyecek! Devletimde barış icinde yaşayacaklar Gocmen haline gelmiş bu insanlar, guvende ve ozgur olacaklar Devletim sınırları icerisinde olan manastırlarına geri donebilirler
Devletimden hicbir onemli kimse, vezirler, katipler veya hizmetkarlar onların izzetlerini kıracak ya da onlara zarar verecek bir şey yapmayacaklar!
Kimse onlara hakaret etmeyecek, tehlikeye atmayacak ya da kendilerine veya mallarına veya kiliselerine saldırmayacak!
Ayrıca, bu insanların kendi memleketlerinden getirdikleri şeyler ve kimseler de aynı haklara sahiptir
Bu fermanı buyurarak, gokleri ve yeri yaratan Allahın ve onun ResUlunun ve ondan onceki 124,000 peygamberlerin adına kılıcım uzerine yemin ederim ki; hicbir vatandaşım bu fermanın aksine hareket etmeyecek!
Eflak ve Boğdan seferleri :
Yıldırım Bayezid zamanında vergiye bağlanan Eflak Prensliğinin başına Fatih tarafından III Vlad (Kazıklı Voyvoda) getirilmişti(1456) Osmanlılara bağlı gorunen Vlad aslında gizliden gizliye duşmanlık ediyordu Vladın Fatihin elcilerini kazığa oturtarak oldurmesi uzerine 1462 yılında Fatih, Eflaka bir sefer duzenledi Boğdandan da yardım alan Osmanlı kuvvetleri Voyvoda'yı uzun sure takip etti Neticede, sığındığı Macarların, Osmanlılarla yaptığı anlaşma uzerine Vladı esir etmeleri ile mesele cozuldu Fatih voyvodalığa Radul'u getirdi ve Eflak bir Osmanlı eyaleti haline geldi
1455ten itibaren Osmanlı Hakimiyetini tanıyan Boğdan Prensliğinin Kefe'nin fethinden sonra izlediği duşmanca siyaset uzerine Osmanlı kuvvetleri 1475 yılında Racova Savaşında yenilmesine rağmen 1476'da Boğdan'a girdi Fatih'in bizzat başında olduğu Osmanlı kuvvetleri Boğdan ordusunu buyuk bir bozguna uğrattı Boylece Boğdan da yeniden Osmanlı hakimiyetini tanımış oldu Kesik başı Fatih Sultan Mehmet'e teslim edilen Kazıklı Voyvoda'nın mezarının yeri bilinmemektedir
images2mehmetdonemi5b0f053c8c8c5
Arnavutluk seferleri:
Papalık ve Napoli Krallığının desteği ile harekete gecen Arnavutluk hakimi İskender Bey, vurkac taktiği ile Osmanlı kuvvetlerine baskınlar duzenlemekteydi Bunun uzerine Fatih, bizzat sefere cıkmaya karar verdi 1465 yılında gercekleşen I seferde, İlbasan Kalesini yaptırıp, icine asker yerleştiren Fatih, Balaban Paşa'yı bolge icin gorevlendirerek, geri dondu Ancak, Papa ve diğer devletlerden aldığı kuvvetlerle Turklere saldıran İskender Bey, Balaban Paşayı şehit etti ve İlbasan kalesini kuşattı Bunun uzerine Fatih II Arnavutluk Seferine cıktı (1467) Ele gecirilen topraklarda yeni garnizonlar oluşturuldu Bu sırada İskender Bey olmuş ve yerine oğlu Gjon Kastrioti II gecmişti Fatih başlattığı 3 Arnavutluk seferinde Arnavutların elinde kalmış olan Kroya ve İşkodra kuşatıldı 1479da Arnavutluk da bir Osmanlı vilayeti durumuna geldi
Trabzon Rum Devletinin yıkılışı:
1461de Pontus Devleti'nin (Trabzon İmparatorluğu) başkenti Trabzonu ele gecirdi ve bu devletin varlığına son verdi 1462de yeniden Rumeli seferine cıktı Eflakı Osmanlı Devleti'ne bağladı ve 1463'te Bosna'yı tamamen ele gecirdi Aynı yıl Ege Denizindeki Midilli Adası'nı alınca Venediklilerle arası acıldı Bu olay, 1479a kadar surecek olan savaşın da başlangıcı oldu Fatih'in Ege'de fethettiği adalar; Taşoz, Eğriboz, Limni, Semadirek, İmroz, Midilli ve Tenedosdur 1465te Hersekin buyuk bolumunu, 1466'da da Arnavutluktaki bazı kaleleri fethetti
Fatihe karşı Karamanoğulları ve Akkoyunlular ittifakı:
Osmanlı Devleti'nin gelişen bu gucu karşısında Karamanoğulları, Doğu Anadolu'daki Akkoyunlularla ittifak kurdu
Fatih, 1466da yeni bir Anadolu seferine cıktı Karamanoğullarının başkenti Konyayı ele gecirdi Ama İstanbul'a donunce Karamanoğulları, Osmanlılara gecen yerleri geri aldılar Sonradan sadrazam olacak olan Gedik Ahmed Paşa 1471de Karamanoğullarını bir kez daha yenilgiye uğrattı Akkoyunlular, Karamanoğullarını desteklemeye devam ettiler 11 Ağustos 1473te Otlukbeli Savaşında Akkoyunlu hukumdarı Uzun Hasanı ağır bir yenilgiye uğrattı Ertesi yıl da Karamanoğulları Beyliği'ni tamamen ortadan kaldırdı
Yenilikleri ve kanunnameleri:
Fatih, askeri başarılarla Osmanlı Devletini buyuk bir imparatorluğa donuşturdu Bilime, tarihe ve felsefeye ozel ilgi gosterdi Turkce'den başka Arapca, Farsca, Latince ve Yunanca kitaplardan oluşan ozel bir kutuphanesi vardı Avni takma adıyla şiirler yazdı Şiirleri Fatih Divanı (1944), Fatihin Şiirleri (1946), Fatih ve Şiirleri (1959) gibi adlar altında basıldı Bilim adamlarını ve edebiyatcıları destekleyen Fatih, nesir ustası Sinan Paşa ile şair Ahmed Paşayı vezirliğe kadar yukseltti Unlu matematikci ve astronomi bilgini Ali Kuşcunun İstanbulda kalmasını sağladı Fatih, İtalyan ressam Gentile Belliniyi 1479da İstanbula getirterek resimlerini yaptırdı
images2mehmetdonemi5b0f053d925cb
Fatih, Osmanlı Devletine duzenli ve surekli bir yapı kazandırmak icin onemli duzenlemeler yaptı Yonetim, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları iceren Fatih Kanunnamesi, sonraki donemde de yururlukte kaldı Bu kanunname, tahta cıkan padişaha devletin geleceği (nizamı alem) icin kardeşlerini oldurme hakkı veriyordu Fatihin Osmanlı devlet duzenine ilişkin temel ilkelerin pek coğu, Tanzimat donemine kadar gecerliliğini korudu Fatihin saltanatı doneminde Osmanlı ulkesinde 500'den fazla mimari yapı yapıldı Onun adına yapılan en onemli yapı, İstanbul'da bir cami ile medrese, kitaplık, imarethane (aşevi), daruşşifa (hastane), hamam, kervansaray gibi birimleri kapsayan Fatih Kulliyesidir
images2mehmetdonemi5b0f053ea7ff6
2Mehmet Donemi Ansiklopedik Bilgi;
II Mehmed veya Fatih Sultan Mehmed, (30 Mart 1432 3 Mayıs 1481) yedinci Osmanlı padişahı Divan edebiyatında Avni mahlasını kullanmıştır Sultan II Murad ve Huma Hatunun oğludur
İstanbul'u fethetmesinden sonra EbU ʾlFeth ( Fethin Babası ) ve daha sonraki asırlarda Fatih lakabıyla anılmıştır Ayrıca doneminde Avrupa'da Buyuk Turk (Grand Turco) olarak da zikredilmiştir İstanbul'un fethi, Orta Cağın sonu Yeni Cağ'ın başlangıcı olmuştur Bundan dolayı Fatih, cağ acan hukumdarolarak da tanınır İstanbul'un fethinden sonra Kayseri Rum (Roma İmparatoru) unvanını da kullanmaya başlamıştır İstanbul'un fethiyle 1000 yıllık Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu son bulmuştur Fatih, cıkardığı yasalarla devleti onemli olcude yeniden bicimlendirmiştir
II Murat 1443 yazında Karaman beyi İbrahim'i Anadoluda yenilgiye uğrattıktan sonra Ekim ayında Edirne'ye donduğunde Hunyadi Yanoş, Macar Kralı Ladislas ve Sırp Despotu Yorgo Brankovic onderliğinde bir Hristiyan ordusunun Tunanın guneyindeki Osmanlı topraklarını istila etmeye başladığı haberini aldı Aynı donemde Amasyadan Şehzade Alinin olduğu haberi geldi İki ağabeyinin erken yaştaki olumleri sonucu Mehmed tahtın varisi oldu Murat Hıristiyan ordusunun 25 Aralıkta İzladi'de durdurulmasının ardından başlayan muzakereler sırasında Mehmedi Manisadan Edirneye getirtti 12 Haziran 1444te Edirnede Macarlarla antlaşma yaptıktan bir ay sonra oğlu Mehmedi Edirne'de Sadrazam Candarlı Halil Paşa denetiminde kaymakamolarak bırakarak Hamidili topraklarını işgal eden Karamanlıların uzerine yurumek uzere Anadoluya gecti ve Karamanlılarla Yenişehir'de bir anlaşma yaptı Yenişehirden ayrıldıkran sonra Ağustos ayında Mihalicte yeniceri ağası Hızır Ağa ve diğer beylere tahttan oğlundan yana resmen cekildiğini duyurdu ve ordusu Edirneye donerken kendisi Bursada kaldı
II Murad'ın 1444 yazında doğuda ve batıda barışı sağladığını duşunerek tahttan cekilmesi Edirnede bir otorite boşluğu yaratarak devleti buhrana surukledi Dış siyasette ihtiyatlı davranmayı tercih eden Sadrazam Candarlı Halil Paşa ile Mehmedin etrafında toplanmış olan Şahabeddin, Zağanos, Turahan paşalar arasında rekabet baş gosterdi Bu rekabet 14441453 yılları arasında Osmanlı Devletinde yaşanan başlıca politik gelişmelerin belirleyici etmenlerinden biri olmuştur Ağustos başında Kral Ladislasın Osmanlılarla yapılan barışı gecersiz sayarak yeni bir Haclı Seferine cıkacağını ilan etmesi başkent Edirne'de paniğe yol actı ve halk şehri terk etmeye başladı Konstantinopoliste Rumların himayesinde olan ve Osmanlı tahtında hak iddia eden Orhan Celebi de bu donemde Catalca yakınlarinda İnceğize ve Dobrucaya gecerek bir isyan girişiminde bulundu Bu girişim Şahabeddin Paşa tarafından onlendi ve Orhan Celebi Konstantinopolise kactı Aynı donemde başkentte kendini Hurufilik taraftarlarının elcisi olarak tanıtan bir İranlı halktan epey yandaş toplamıştı Mehmed de İranlının oğretisine ilgi duymuş ve koruması altına almıştı Ancak Mufti Fahreddin ve Sadrazam Halil Paşanın bu duruma tepki gostermesi uzerine Mehmed cok gecmeden desteğini cekmek zorunda kalmış ve sonunda başkentte bir Hurufi katliamı yaşanmıştı Bu sırada şehirde cıkan yangında bedesten ile birlikte 7000 ev kul olmuştu
Eylul ayı sonlarında Kral Ladislas onderliğindeki Hıristiyan ordusu Tunayı aşarak Edirneye doğru yururken bir Venedik filosu da Canakkale Boğazını kapattı
Sadrazam Halil Paşanın cağrısıyla II Murat Anadolu Hisarının bulunduğu noktadan Rumeliye gecerek Edirne'ye geldi ve 10 Kasım 1444te hıristiyan ordusunu Varnada ağır bir yenilgiye uğrattı Varna Savaşı sırasında ve sonrasında Mehmed tahttan cekilmemişse de fiilen padişah II Muradtı Zağanos ve Şahabeddin paşalar genc padişahın otoritesini guclendirmek icin Mehmedi Varna Savaşına goturmek istemişler ama Sadrazam Halil Paşa buna mani olmuş ve onlara karşı II Murada gercek padişah muamelesi yapmıştı Ancak II Murad savaştan sonra oğlunun konumunu Konstantinopolisteki Orhan Celebiye karşı zayıflatmamak icin fiili durumu hakiki bir culus haline getirmeden Manisaya cekildi
Murat 1446nın Mayıs ayında Sadrazam Halil Paşanın cağrısıyla bir kere daha Edirneye tahtına dondu Bunun sebebi Mehmedin Konstantinopolise saldırma planları yapıyor olmasıydı Halil Paşa kendi gucunu zayıflatacağı duşuncesiyle bu saldırıya karşı gelirken Mehmedin yandaşı olan Zağanos ve Şahabeddin bu planı destekliyordu Sonunda Halil Paşa bir yeniceri isyanı duzenleyerek Mehmed ve yandaşlarını iktidardan uzaklaştırdı Muratın yeniden tahta gecmesi uzerine Mehmed Manisaya cekildi, Zağanos Paşa da Balıkesire surgune gonderildi
Manisa donemi
Mehmedin Manisadaki ilk yıllarında neler yaptığına dair cok fazla bilgi yoktur Babasının 1446da Moraya duzenlediği sefere katılmamıştı 1447 sonlarında ya da 1448 başlarında Arnavut kokenli bir hıristiyan kole olan Gulbahar Hatundan ileride padişah olacak Bayezid adında bir oğlu oldu 1448de Macarlar ile yapılan II Kosova Savaşında babasına Anadolu birliklerinin onderliğinde eşlik ederek ilk defa bir savaşta yer aldı 17 yaşına geldiğinde Gulbahar Hatun ile birlikteliğini tasvip etmeyen babası tarafından Dulkadir hanedanından Suleyman Bey'in kızı Sitti Hatun ile evlendirildi
Mehmed Manisada bulunduğu sıralarda oldukca başına buyruk bir bicimde hareket etmişti Onun rızasıyla Turk korsanları Egedeki Venediklilere saldırıyordu Hicri takvimle 852 (14481449) yılında Selcukta kendi adına paralar bastırmıştı 1449un Ağustos veya Eylul ayında annesi vefat etti 1450 yılında babasının İskender Bey uzerine yaptığı Arnavutluk seferine ve başarısızlıkla sonuclanan Akcahisar Kuşatması'na katıldı
images2mehmetdonemi5b0f053755f8c
İkinci tahta cıkışı
II Murat 1451in 3 Şubat gunu oldu Mehmed babasının olum haberini Sadrazam Halil Paşanın ozel ulakla Manisaya gonderdiği mektupla aldı Anlatılana gore Beni seven ardımdan gelsin!diyerek atına atlayıp, kuzeye doğru yola cıkmıştı Mehmed 19 Şubat 1451de Edirnede ikinci kez tahta cıktı Candarlı Halil Paşayı sadrazamlık makamında tuttu, İshak Paşayı da Anadolu Beylerbeyi olarak atadı ve babasının cenazesine eşlik etmek uzere Bursaya gonderdi Daha sonra babasının İsfendiyaroğulları beyinin kızından olan sekiz aylık oğlu Kucuk Ahmedi boğdurttu Bu şekilde kardeş katli yasası da uygulamaya konmuş oldu Ahmet Celebi'nin cenazesi de babası Murat'ınkiyle birlikte Bursa'ya gonderildi
Mehmed her ne kadar Candarlı Halil Paşayı gorevinde bıraktıysa da artık gercek iktidar kendisiyle birlikte lalaları Şahabeddin Paşa ve Zağanos paşaların başını cektiği savaşcı kesimin eline gecmişti Mehmedin amacı Tunanın guneyindeki Balkan toprakları ile Fırat'ın batısındaki Anadolu topraklarını alarak buyuk dedesi Yıldırım Bayezidin oluşturmaya calıştığı merkeziyetci imparatorluğu kurmaktı Ancak Bayezid'in aksine bunu yapmak icin once Konstantinopolisi alması gerektiğini duşunuyordu Ote yandan gerek batıda ve gerekse de Doğu Roma'da yeni padişah genc yaşı ve tecrubesizliği dolayısıyla ilk başta onemli bir tehdit olarak algılanmamıştı Bu goruş Mehmedin 1451de Venedik, Ceneviz Cumhuriyeti, Macaristan ve Sırp Despotluğu ile babasının yapmış olduğu anlaşmaları yenilemesiyle pekişmişti Mehmed Doğu Romaya da babası donemindeki dostane ilişkileri devam ettireceğini ve Suleyman Celebinin Konstantinopolis'teki oğlu Orhan icin yıllık 300 bin akce ayırdığını bildirmişti
images2mehmetdonemi5b0f053864e60
Mehmedin yetersiz bir hukumdar olduğunu duşunen yalnızca hıristiyanlar değildi Tahta gecmesinin ardından Karamanlılar yerel beylikleri yeniden diriltmek uzere ayaklandılar ve Seydişehir ile Akşehiri ele gecirdiler Bunun uzerine 1451in yazında Mehmed Anadolu'ya gecti ve kısa surede bu isyanı bastırdı Bu sırada Mehmedin Anadoluda bulunmasını fırsat bilen Doğu Roma İmparatoru Konstantinos ulakları vasıtasıyla Suleyman Celebinin torunu Şehzade Orhanın odeneğinin yapılmadığını, odeneğin ikiye katlanmaması halinde Orhanın Osmanlı tahtında hak iddia etmesine izin vereceği tehdidinde bulundu Mehmed sorunu cozeceğini soyleyerek elcileri gonderdi ancak Edirne'ye dondukten sonra Orhan icin ayrılmış olan gelirlere el koydu ve Konstantinopolisin ablukaya alınmasını emretti
İstanbulun fethi :
Mehmed kuşatma hazırlıklarına 1451 sonlarında başladı Boğazın Anadolu yakasında buyuk dedesi Bayezidin yaptırmış olduğu Anadolu Hisarı'nın karşısına o donemde Boğazkesen adı verilen Rumeli Hisarının inşa emrini verdi İmparator Konstantinos Mehmede hisarın yapımı icin kendisinden izin alması gerektiğini bildirmek icin elciler gonderdi ancak Mehmed elcileri kabul etmedi İmparator en son 1452nin Haziran ayında barış goruşmeleri icin bir kere daha elcilerini gonderdi ancak Mehmed elcileri reddetti Bu savaş ilanı anlamına geliyordu Hisar 1452nin Ağustos ayında tamamlandı Boylece boğazın kontrolu Osmanlıların eline gecmiş oldu Boğazdan gececek gemiler bundan boyle geciş parası odemek zorundaydı Aksi takdirde gemiler top atışıyla batırılacaktı 1452 sonlarında odeme yapmayı reddeden bir Venedik gemisi batırılmış, kaptanı ve tayfası tutuklanmıştı Soz konusu toplar Erdelli Urban adında bir top dokumcusu tarafından yapılmıştı Mehmed kendisinden Konstantinopolisin surlarını yıkabilecek gucte bir top yapıp yapamayacağını sormuş Urban da Ne Konstantinopolis, ne de Babilin surlarının karşı koyabileceği bir top yapabileceğinisoylemişti
Ote yandan bu gelişmeler karşısında İmparator Konstantinos Papa ve İtalyan şehirlerinden umutsuzca yardım talebinde bulundu ama bunlar sonucsuz kaldı Yalnızca Cenova 1452nin Kasım ayında yardım gondermeye karar verdi ve Giovanni Giustiniani komutasında 700 asker taşıyan Ceneviz kadırgaları 26 Ocak 1453te Konstantinopolise vardı İmparator Konstantinos, Giovanni Giustinianiyi kara kuvvetlerinin başkumadan yaptı Kostantinopolisteki asker sayısı 8000 civarındaydı, limanda 26 savaş gemisi bulunuyordu Daha evvel 700 İtalyanı taşıyan yedi Girit ve Venedik gemisi Şubat ayında şehirden kacmıştı Osmanlı ordusundaki asker sayısı ise en az 50000 idi Ayrıca Mehmed yalnızca karadan kuşatmanın yeterli olmayacağını duşunerek bir donanma hazırlatmıştı Bu donanma bahar aylarında boğazın Marmara girişine vardı
images2mehmetdonemi5b0f05396bf4e
Osmanlı ordusu 23 Martta Edirneden hareket etti ve 2 Nisanda Konstantinopolise vardı Aynı gun Halicin girişi zincirle kapatıldı Karargahını Romanus kapısının karşısına Maltepeye kuran Mehmed son kez teslim cağrısında bulundu ama imparator reddetti
6 Nisan sabahı ilk saldırı başladı Kuşatma, aralıklı catışmalarla 53 gun surdu İmparator Konstantinos, Giustinani ile birlikte Romanus kapısını savunuyordu Şehzade Orhan da Marmara kıyısındaki kıtalardan birini yonetiyordu 20 Nisan gunu Papanın gonderdiği uc Ceneviz gemisi ve Sicilyadan gelen bir Rum yuk gemisi şehrin acıklarında belirdi Marmara denizinde yapılan savaşın sonunda akşam saatlerinde dort gemi Halice girmeyi başardı Donanmasını bir şekilde Halice indirmesi gerektiğini anlayan Mehmed gemilerini karadan gecirmeye karar verdi Bugunku Dolmabahceden Kasımpaşaya uzanan guzergaha kalaslar doşendi ve 70 kadar gemi silindirler ustunde 22 Nisan sabahında Halice indirildi Boylece Halicin kontrolu Osmanlıların eline gecti Ote yandan kuşatmanın yedinci haftasında Osmanlılar hala kesin bir sonuc alamamıştı Bu noktada Halil Paşa son bir kez Mehmedi teslim cağrısı yapmaya ikna etti ancak imparator teklifi yine reddetti Bunun uzerine Mehmed 24 Mayısta ayın 29unda karadan ve denizden buyuk bir saldırı yapacağını duyurdu
Son saldırı hazırlıklarını Zağanos Paşa duzenledi Osmanlı ordusu 29 Mayısın ilk saatlerinde taaruza başladı Osmanlılar son taaruzu uc dalga halinde gercekleştirdiler İlk iki saat boyunca başıbozuklar surlara saldırdılar, ardından Anadolu birlikleri onların yerini aldı Son olarak oldurucu darbeyi vurmak uzere yeniceriler devreye girdi Bu sırada yaralanan Giustiniani'nin savaş alanından ayrılması şehri savunanların arasında buyuk moral bozukluğuna neden oldu Nihayet sabah saatlerinde Osmanlı askerleri Kerkoportaadlı kapıdan iceri girmeyi başardılar ve kapının uzerindeki burca Osmanlı sancağını diktiler Mehmed fethin ilk gunu oğleden sonra şehre girdi Ayasofyaya giderek namaz kıldı ve minbaʿd (bundan sonra) tahtım İstanbul'dur diye buyurdu
Şehir zorla alınmıştı bu yuzden dini hukuka gore yağmalanabilirdi Yağma uc gun surdu İmparator Konstantinos'un akıbeti mechuldur Kimi kaynaklar cesedinin bulunamadığını soylerken, Babinger gibi bazı tarihciler imparatorun cesedinin mor ayakkabılarından teşhis edildiğini yazar Alphonse Lamartine eserinde imparatorun cesedinin bulunduğunu ve Fatih'in Konstantin icin Hristiyan usulu cenaze toreni duzenlediğini belirtir Şehzade Orhan ise keşiş kılığında şehri terketmeye calışırken yakalanıp idam edildi
Fatih şehrin ticaret merkezi olan Galatadan kacmış olan Rumların ve Cenevizlilerin donmesini sağladı Rum Patrikhanesinin yeniden acılmasına izin verdi; ayrıca bir Yahudi hahambaşlığı ile bir Ermeni Patrikhanesi kurdurdu II Mehmed İstanbulu, farklı dinlerden insanların bir arada yaşadığı, ticaret ve kultur merkezi olan bir başkent yapmayı amacladı
Yeni başkentin kurulması:
Fethin hemen ardından Mehmed şehrin onarımına başladı Amacı Doğu Romayı yıkmak değil onu Osmanlı yapısı icinde diriltmekti Kuracağı imparatorluk bir İslam devleti olmakla birlikte Doğu Roma gibi kozmopolit bir yapıya sahip olacaktı Bu amacla şehirde Rum Ortodoks Patrikhanesi, Ermeni Patrikhanesi ve Yahudi hahambaşı bulunması gerektiğine karar vermişti 6 Ocak 1453te Yorgo Skolaris'i yeni Ortodoks patriği olarak atandı Bu yolla Mehmed Ortodoks kilsesiyle Katolik kilisesinin birleşmesini de engellemek istiyordu Ayasofya camiye cevrildiğinden patriğe resmi makam yeri olarak Havariyun Kilisesi verilmişti Aynı sıralarda şehirdeki yahudilerin hahambaşı olarak Moşe Kapsali atandı 1461 yılında ise Bursa Psikoposu Hovakim İstanbul Ermeni Patriği olarak atandı
Mehmed Theodosius Forumunun olduğu yerde ilk sarayının inşasını başlattı Daha sonraki yıllarda Sarayburnunda Topkapı Sarayını inşa ettirdi
Candarlı Halil Paşanın idamı:
Fatih, ilk tahta gectiğinde ve İstanbulun fethi sırasında sergilediği tutumlar nedeniyle, Candarlı Halil Paşayı 10 Temmuz 1453 tarihinde Edirne'de idam ettirdi Bazı kaynaklara gore Candarlı Fatih'i sabırsız ve deneyimsiz buluyordu Bu olay ile Fatih otoritesini pekiştirmiş oldu ve herkes genc hakana boyun eğdi
Candarlı Halil Paşa fetihten sonra idamına giden surecte Yedikulede Altın Kapıda kırk gun hapis edildi 10 Temmuzda gozlerine mil cekildi ve daha sonra idam edildi Boyun eğeceği yerde Hakana dik baktığı iddia edilir Daha sonra oğlu İbrahim Paşa tarafından İznike goturulup turbesine gomuldu Candarlı Halil Paşa, idam edilen ilk Osmanlı sadrazamıdır
Yeni fetihler:
İstanbulun fethinden sonra Osmanlılara bağlılığını bildiren ve ele gecirdiği bazı kaleleri geri veren Sırplar, Macarlar ile iş birliği yaparak yeniden duşmanlıklarını gostermeye başlamışlardı Bunun uzerine 1454 1457 arasında uc kez peşpeşe Sırbistana sefer duzenlendi Belgrad dışındaki butun Sırp toprakları ele gecirildi
Sırp Kralı Bronkovicin olumuyle başlayan taht mucadelelerinden faydalanan Osmanlılar, Sırpları vergiye bağladılar Taht kavgalarının yeniden alevlenmesi uzerine, Mora seferinde bulunan Fatih, Sırp meselesine son verilmesini emretti Mahmut Paşa, 1459da başkentleri Semendireyi ele gecirilerek Semendire Sancakbeyliğini oluşturdu Boylece Sırbistanda 350 yıl surecek Osmanlı hakimiyeti başlamış oldu
images2mehmetdonemi5b0f053a75725
İstanbulun fethinden sonra Bizans İmparatoru XII Konstantinin oğulları, rakipleri Kantakuzen ailesine karşı Morada, Osmanlıların yardımını istemişlerdi Turahanoğlu Omer Bey, akıncıları ile duruma mudahale etti ve muhalifler bertaraf edildi Fakat bu sefer iki kardeş arasında mucadele başlamıştı Bolge ulkelerinin Mora'yı istila niyetlerini bilen Fatih 1458de harekete gecti Korenti ele geciren Fatih, Moranın bir kısmını merkeze bağlayarak, burada bir sancak oluşturdu Atina ve diğer bolgeler ise Osmanlı yonetimini kabul etti Kardeşi Dimitriosa karşı Arnavutların desteğini alan Tomas'ın Osmanlılarla yapılan anlaşmayı bozması uzerine 2kez Moraya sefer duzenlendi Tomas, Papanın yanına kacmak zorunda kaldı Bolgeye cok sayıda Turk yerleştirildi Venedikliler bolge halkını Osmanlılara karşı ayaklandırmaya calışıyorlardı Ancak bunda başarı kazanamayan Venedik, Osmanlı kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı (1465)
Anadolu seferine cıkan Fatih Cenevizlilerin onemli uslerinden Amasrayı, Candaroğullarının elindeki Sinopu aldı
Fatih Sultan Mehmed 1477de Kırım Hanlığını Osmanlı Devletinin egemenliği altına aldı 1479da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 yıllık savaşa sona verdi Venedik Arnavutluktaki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Moradaki bazı iskelelerden yararlanma hakkı elde etti Fatih Venedikle anlaşmaya varınca, İtalyanın oteki onemli kent devletlerine savaş actı 1480de İtalyanın guneyindeki Otranto limanını ele gecirdi Otranto, Romaya giden yolda bir koprubaşı olduğu icin bu olay Avrupada buyuk yankı uyandırdı
BosnaHersek seferleri ve Bosnalıların Musluman oluşu:
Osmanlılara vergi yoluyla bağlı olan Bosna Kralının, anlaşmalara riayet etmemesi uzerine Uskupten harekete gecen Fatih, Sadrazam Mahmut Paşa ve Turahanoğlu Omer Beye Bosnanın tamamen fethedilmesi emrini vermişti 1463 yılındaki seferle Bosna Kralı Osmanlı hakimiyetini yeniden tanıdı Ancak şeyhulislamın da fetvasıyla sonra olduruldu ve bu topraklarda Bosna Sancakbeyliği oluşturuldu Fakat ordunun İstanbul'a donmesi uzerine aynı yıl, Macar kralı Bosnaya girdi
İkinci kez duzenlenen seferle Osmanlılar, Yayce dışındaki butun kale ve şehirleri yeniden ele gecirdiler Bosna seferleri esnasında Hersek Kralı Stefan da ulkesinin bir kısım toprağının Osmanlılara doğrudan bağlanması şartıyla tahtında bırakılmıştı Ancak 1483 yılında Hersek tamamen Osmanlı toprağı haline gelecektir Fatih, Bosna'yı Osmanlı topraklarına kattığı zaman Bogomilmezhebindeki Bosnalılara cok iyi davranmıştı Hem Katolik hem de Ortadoksların kendi kiliselerine almak icin baskı yaptıkları Bogomiller bu sebeple Osmanlı yonetimine sıcak bakmışlar ve kendilerine sağlanan din ve vicdan hurriyetinden etkilenerek zamanla Musluman olmuşlardı Bu Musluman Bosnalılara Boşnakdenilmektedir
images2mehmetdonemi5b0f053b8215f
Fatih devrinde Osmanlıların karada en guclu komşusu ve rakibi Macarlar, denizde ise Venedik idi Macarlar bu donemde tek başlarına Osmanlılarla baş edemeyeceklerini bildiğinden, doğrudan bir savaşı goze alamamış, Fatih de tabii sınır olan Tunayı gecmeyi duşunmemiştir Ancak akıncılar vasıtasıyla, Macaristana guvenliğin sağlanmasına yonelik yuzlerce başarılı akın duzenlenmiştir Keza Venedik Cumhuriyeti de Osmanlılarla doğrudan karşılaşmaktansa Balkanlardaki diğer devletleri kışkırtmayı yeğ tutmuştur Guclu donanmasıyla Mora ve Egedeki adalara sahip olmak isteyen Venedik, Osmanlılar karşısında istediği sonucu alamamış, aksine pek cok ada ve kıyı kaleleri Osmanlıların eline gecmiştir
Fatihin Bosna Fransiskanlarının ozgurluğu ile ilgili fermanı:
Ben, Sultan Fatih,
bundan boyle butun Dunya'ya ilan ediyorum ki,
Bosna Fransiskanları bu ferman ile benim korumam altındadır Ve emrediyorum ki:
Kimse bu insanlara veya kiliselerine zarar vermeyecek! Devletimde barış icinde yaşayacaklar Gocmen haline gelmiş bu insanlar, guvende ve ozgur olacaklar Devletim sınırları icerisinde olan manastırlarına geri donebilirler
Devletimden hicbir onemli kimse, vezirler, katipler veya hizmetkarlar onların izzetlerini kıracak ya da onlara zarar verecek bir şey yapmayacaklar!
Kimse onlara hakaret etmeyecek, tehlikeye atmayacak ya da kendilerine veya mallarına veya kiliselerine saldırmayacak!
Ayrıca, bu insanların kendi memleketlerinden getirdikleri şeyler ve kimseler de aynı haklara sahiptir
Bu fermanı buyurarak, gokleri ve yeri yaratan Allahın ve onun ResUlunun ve ondan onceki 124,000 peygamberlerin adına kılıcım uzerine yemin ederim ki; hicbir vatandaşım bu fermanın aksine hareket etmeyecek!
Eflak ve Boğdan seferleri :
Yıldırım Bayezid zamanında vergiye bağlanan Eflak Prensliğinin başına Fatih tarafından III Vlad (Kazıklı Voyvoda) getirilmişti(1456) Osmanlılara bağlı gorunen Vlad aslında gizliden gizliye duşmanlık ediyordu Vladın Fatihin elcilerini kazığa oturtarak oldurmesi uzerine 1462 yılında Fatih, Eflaka bir sefer duzenledi Boğdandan da yardım alan Osmanlı kuvvetleri Voyvoda'yı uzun sure takip etti Neticede, sığındığı Macarların, Osmanlılarla yaptığı anlaşma uzerine Vladı esir etmeleri ile mesele cozuldu Fatih voyvodalığa Radul'u getirdi ve Eflak bir Osmanlı eyaleti haline geldi
1455ten itibaren Osmanlı Hakimiyetini tanıyan Boğdan Prensliğinin Kefe'nin fethinden sonra izlediği duşmanca siyaset uzerine Osmanlı kuvvetleri 1475 yılında Racova Savaşında yenilmesine rağmen 1476'da Boğdan'a girdi Fatih'in bizzat başında olduğu Osmanlı kuvvetleri Boğdan ordusunu buyuk bir bozguna uğrattı Boylece Boğdan da yeniden Osmanlı hakimiyetini tanımış oldu Kesik başı Fatih Sultan Mehmet'e teslim edilen Kazıklı Voyvoda'nın mezarının yeri bilinmemektedir
images2mehmetdonemi5b0f053c8c8c5
Arnavutluk seferleri:
Papalık ve Napoli Krallığının desteği ile harekete gecen Arnavutluk hakimi İskender Bey, vurkac taktiği ile Osmanlı kuvvetlerine baskınlar duzenlemekteydi Bunun uzerine Fatih, bizzat sefere cıkmaya karar verdi 1465 yılında gercekleşen I seferde, İlbasan Kalesini yaptırıp, icine asker yerleştiren Fatih, Balaban Paşa'yı bolge icin gorevlendirerek, geri dondu Ancak, Papa ve diğer devletlerden aldığı kuvvetlerle Turklere saldıran İskender Bey, Balaban Paşayı şehit etti ve İlbasan kalesini kuşattı Bunun uzerine Fatih II Arnavutluk Seferine cıktı (1467) Ele gecirilen topraklarda yeni garnizonlar oluşturuldu Bu sırada İskender Bey olmuş ve yerine oğlu Gjon Kastrioti II gecmişti Fatih başlattığı 3 Arnavutluk seferinde Arnavutların elinde kalmış olan Kroya ve İşkodra kuşatıldı 1479da Arnavutluk da bir Osmanlı vilayeti durumuna geldi
Trabzon Rum Devletinin yıkılışı:
1461de Pontus Devleti'nin (Trabzon İmparatorluğu) başkenti Trabzonu ele gecirdi ve bu devletin varlığına son verdi 1462de yeniden Rumeli seferine cıktı Eflakı Osmanlı Devleti'ne bağladı ve 1463'te Bosna'yı tamamen ele gecirdi Aynı yıl Ege Denizindeki Midilli Adası'nı alınca Venediklilerle arası acıldı Bu olay, 1479a kadar surecek olan savaşın da başlangıcı oldu Fatih'in Ege'de fethettiği adalar; Taşoz, Eğriboz, Limni, Semadirek, İmroz, Midilli ve Tenedosdur 1465te Hersekin buyuk bolumunu, 1466'da da Arnavutluktaki bazı kaleleri fethetti
Fatihe karşı Karamanoğulları ve Akkoyunlular ittifakı:
Osmanlı Devleti'nin gelişen bu gucu karşısında Karamanoğulları, Doğu Anadolu'daki Akkoyunlularla ittifak kurdu
Fatih, 1466da yeni bir Anadolu seferine cıktı Karamanoğullarının başkenti Konyayı ele gecirdi Ama İstanbul'a donunce Karamanoğulları, Osmanlılara gecen yerleri geri aldılar Sonradan sadrazam olacak olan Gedik Ahmed Paşa 1471de Karamanoğullarını bir kez daha yenilgiye uğrattı Akkoyunlular, Karamanoğullarını desteklemeye devam ettiler 11 Ağustos 1473te Otlukbeli Savaşında Akkoyunlu hukumdarı Uzun Hasanı ağır bir yenilgiye uğrattı Ertesi yıl da Karamanoğulları Beyliği'ni tamamen ortadan kaldırdı
Yenilikleri ve kanunnameleri:
Fatih, askeri başarılarla Osmanlı Devletini buyuk bir imparatorluğa donuşturdu Bilime, tarihe ve felsefeye ozel ilgi gosterdi Turkce'den başka Arapca, Farsca, Latince ve Yunanca kitaplardan oluşan ozel bir kutuphanesi vardı Avni takma adıyla şiirler yazdı Şiirleri Fatih Divanı (1944), Fatihin Şiirleri (1946), Fatih ve Şiirleri (1959) gibi adlar altında basıldı Bilim adamlarını ve edebiyatcıları destekleyen Fatih, nesir ustası Sinan Paşa ile şair Ahmed Paşayı vezirliğe kadar yukseltti Unlu matematikci ve astronomi bilgini Ali Kuşcunun İstanbulda kalmasını sağladı Fatih, İtalyan ressam Gentile Belliniyi 1479da İstanbula getirterek resimlerini yaptırdı
images2mehmetdonemi5b0f053d925cb
Fatih, Osmanlı Devletine duzenli ve surekli bir yapı kazandırmak icin onemli duzenlemeler yaptı Yonetim, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları iceren Fatih Kanunnamesi, sonraki donemde de yururlukte kaldı Bu kanunname, tahta cıkan padişaha devletin geleceği (nizamı alem) icin kardeşlerini oldurme hakkı veriyordu Fatihin Osmanlı devlet duzenine ilişkin temel ilkelerin pek coğu, Tanzimat donemine kadar gecerliliğini korudu Fatihin saltanatı doneminde Osmanlı ulkesinde 500'den fazla mimari yapı yapıldı Onun adına yapılan en onemli yapı, İstanbul'da bir cami ile medrese, kitaplık, imarethane (aşevi), daruşşifa (hastane), hamam, kervansaray gibi birimleri kapsayan Fatih Kulliyesidir
images2mehmetdonemi5b0f053ea7ff6