20.yy siyasi ve sosyal olaylar

20yy Turkiye siyasi ve sosyal olaylar,20yy siyasi ve sosyal olaylar nelerdir,20yy siyasi ve sosyal olaylar hakkında detaylı bilgi

20yy siyasi ve sosyal olaylar
20yy da yaşanan siyasi ve sosyal tum olaylar:

TRABLUSGARP SAVAŞI

(19111912)

II Meşrutiyet'in ilanından sonra, Osmanlı Devleti ile yabancı devletler arasındaki ilişkilerde meydana gelen gelişmeler icerisinde savaşla sonuclanan ilk buyuk olay, Osmanlıİtalyan savaşı oldu Bu savaş, her şeyden once İtalya'nın somurgecilik politikasının ve Osmanlı Devleti'nin icinde bulunduğu bunalımların bir sonucuydu

İtalya, 19 yuzyılın ikinci yarısında(187071) Almanya gibi siyasal birliğini kurarak guclu bir devlet durumuna gelmişti Dunya uzerindeki zengin somurgeler guclu emperyalist devletlerce paylaşıldığından, İtalya ancak zayıf devletlerin elindeki toprak parcalarını alarak hedefine ulaşabilirdi Ulkesine cok yakın olan Trablusgarp, Osmanlı Devleti'nin Afrika'da kalan son toprağıydı Trablusgarp yoluyla Afrika'nın ortalarına kadar inebileceğini hesaplayan İtalya, Rusya ile yaptığı Racconigi (1909) anlaşmasıyla, onun da desteğini sağlamıştı İtalya Rusya'dan başka diğer devletlerin de desteğini sağlamıştı

İtalya; Trablusgarp ve Bingazi' nin uygarlık bakımından geri bırakıldığı, burada yaşayan İtalyanlara kotu davranıldığım bahane ederek 28 Eylul 1911'de bu bolgeyi işgale başladı İtalyanlar Trablusgarp, Tobruk, Derne ve Bingazi'ye asker cıkardılar

İngiltere Kuzey Afrika'daki bu onemli işgal hareketine kayıtsız kalmış, hatta destek bile olmuştur Cunku; Akdeniz'de Fransa'ya karşı İtalya'yı bir denge unsuru olarak kullanmak istiyordu İngiltere, Fransa'nın yerleşmiş olduğu Cezayir ve Tunus arasında, bir tampon bolgenin kurulmasından yanaydı

Osmanlı Devleti, işgal karşısında buyuk devletlerden arabuluculuk yapmalarını ve savaşı durdurmalarını istemişti Devletler, savaş karşısında tarafsız kalacaklarını ilan edince, Osmanlı Devleti İtalya ile karşı karşıya kaldı

Osmanlı Devleti'nin işgal karşısında Trablusgarp' ta cok az bir askeri vardı Makedonya, Arnavutluk ve diğer yerlerde meydana gelen isyanlar dolayısıyla Osmanlı hukumeti savaş icin gerekli hazırlıkları tamamlayamamıştı İngiltere'nin de Mısır'da tarafsızlığı ilan etmesi ile karadan, bağlantı da kesilmiş oldu Osmanlı'da deniz gucu de yetersiz olunca denizden yardım umidi de sona erdi Butun bu olumsuzluklara rağmen İstanbul'da bulunan bazı kurmay subaylar zor şartlar altında Trablusgarp' a ulaştılar Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi komutanlar halkı İtalyanlara karşı orgutleyerek iyi bir savunma cephesi oluşturmuşlardır

İtalya bu savunma karşısında guc duruma duşmuştu Osmanlı Hukumeti'nin İtalya'ya uyguladığı ekonomik ambargo da İtalya'da onemli etkiler meydana getirdi

İtalya, kesin bir başarı sağlayamayınca, Akdeniz'e yonelerek 17 Mayıs 1912'de On iki Ada'yı işgal etmiştir

Osmanlı Devleti'nin bu tarihlerdeki durumu da iyi değildi, isyanlar artmış, hukumet bunalımı meydana gelmiş, parti cekişmeleri başlamıştı Osmanlı'nın dış politikadaki yalnızlığı suruyordu Bu durumdan yararlanan Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti'ne karşı savaş hazırlığına girişmişlerdi Balkanlardaki bu durum Osmanlı Devleti'ni İtalya ile barış yapmaya zorlamıştır

Uşi Anlaşması (18 Ekim 1912)

1 Osmanlı Devleti, Trablusgarp ve Bingazi' yi boşaltacak,

2 İtalya On iki Ada'yı Osmanlı Devleti'ne geri verecek, ancak Balkan Savaşı bitinceye kadar Yunan işgaline karşı İtalya' nın elinde gecici olarak bulunacak,

3 Trablusgarp da Naip adıyla bir temsilci Padişah adına bulunacak,

4 İtalya, Kapitulasyonların kaldırılmasında Osmanlı Devleti'ne yardım edecek,



NOT: Uşi Anlaşması ’yla Osmanlıİtalya Savaşı sona ermiş oldu Bu savaş ile Kuzey Afrika'daki son toprak parcamız da kaybedilmiştir



Kuzey Afrika'daki topraklarımızın kayıp sırası şoyledir:

• Cezayir (1830 Fransa)

• Tunus (1881 Fransa)

• Mısır (1882 İngiltere)

Ege Adalarının bir kısmına, dolayısıyla Ege Denizi'ne ve Anadolu kıyılarına buyuk bir devlet gecici olarak da olsa yerleşmiştir On iki Ada elimizden fiilen cıkmış, İtalyanlar Ege Denizi'ne yerleşmişlerdir Kuzey Afrika'daki İtalyan somurgeciliği başlamış, Doğu Akdeniz'de gucler dengesi bozulmuş, boylece İtalya, etkisi olan bir devlet haline gelmiştir

Osmanlı Devleti'nin icinde bulunduğu durum ortaya cıkmış, topraklarını koruyamayacağı bir kere daha anlaşılmış, Balkan Savaşı'nın başlamasına cesaret vermiştir

BALKAN SAVAŞLARI

(19121913)

“Her millet, kendi devletini kurup kendi isteğine gore kendisi yonetmelidir biciminde kısaca acıklanabilen milliyetcilik akımı, icerisinde farklı ulusları barındıran devletler icin buyuk bir yıkım oluşturmuştur

Osmanlı İmparatorluğu da cok uluslu bir devletti Osmanlılar, ele gecirdikleri ulkelerde yaşayan milletleri serbest bırakmışlar, onlar da milli varlıklarını koruyup surdurmuşlerdi Milliyetcilik akımı ortaya cıkıncaya kadar bu uluslar durumlarından memnundular Ancak milliyetcilik akımı yayılmaya başlayınca, Osmanlı egemenliği altında yaşayan bu uluslar da bağımsız olmak icin harekete gectiler Bazı devletlerin destek ve yardımıyla ayaklanmalar baş gosterdi Osmanlı tarihinde 19 yuzyıl bu tur ayaklanmalar donemidir Balkan yarımadasında cok ceşitli uluslar da yaşadığı icin, milliyetci ayaklanmalar en fazla burada meydana gelmiştir

Balkanlarda cıkan ayaklanmaları daha cok Ruslar kışkırtıyordu 17 yuzyılda gucunu gostermeye başlayan Rusya, cok geniş topraklara sahipti Ama rahatca dışa acılabileceği limanları yoktu Rusların en buyuk gayesi Baltık Denizine ve Ozellikle Akdeniz ’e cıkmaktı Bu yuzden Balkan devletlerinin etnik yapıları Rusların ki ile benzer olduğu (Slav) icin Ruslar bu ozellikten istifade etmek isteyerek Balkan devletlerini kendi saflarına cekerek buradaki hakimiyeti uzerine almak istemiştir

Balkan devletleri icinde ilk ayaklananlar Sırplar olmuş; ama ilk bağımsız olanlar Yunanlılar olmuştur(1829 Edirne Antlaşması) Daha sonra diğer Balkan devletleri de bağımsız olmuştur Osmanlıdan kopan bu balkan devletleri Osmanlı ’ya karşı birleştiler ve Osmanlı topraklarını ele gecirmek icin Osmanlı Devletine savaş actılar 1912–1913 tarihleri arasında iki Balkan Savaşı gercekleşti Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ, Sırbistan birleşerek Osmanlı Devletine savaş actı Osmanlı Devleti savaşı kaybettiği gibi Trakya ’da bulunan topraklarını da kaybetti Osmanlı Devleti ile Balkan devletleri arasında 1913 tarihinde imzalanan Londra Barış Antlaşması ’yla savaşa son verildi

Midye(Karadeniz ’de bir liman) Enez(Ege Deniz ’inde bir liman) Hattının batısında kalan yerleri Osmanlı Devleti bıraktı

Arnavutluk savaş sırasında bağımsızlığını ilan etti Boşaltılan yerlerde yaşayan Osmanlı halkı İstanbul ’a goc etti Balkan devletleri savaşta elde ettikleri bu toprakları paylaşmak istediler: Edirne ve Trakya ’nın bir kısmı Bulgaristan ’a, Girit ve Ege Adaları Yunanistan ’a, diğer yerler de diğer Balkan devletlerine bırakıldı

Bulgaristan ’a fazla pay duştuğu icin Romanya ’nın da icinde bulunduğu Balkan devletleri Bulgaristan ’a savaş actı ve 2Balkan Savaşı başladı Fırsattan yararlanan Osmanlı Devleti de savaşa girdi Enver Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Edirne ’yi ele gecirdi Balkan devletleri kendi aralarında Bukreş Antlaşması ’nı imzalayarak savaşa son verdiler 1913 tarihinde Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması imzalandı:

1 Kırklareli, Edirne, Dimetoka Osmanlı Devletine bırakıldı

1913 tarihinde Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında Atina Antlaşması imzalandı

1 Ege Adaları haric elde ettikleri toprakları Osmanlı Devletine bıraktılar

2 MidyeEnez Hattı sınır kabul edildi

NOT: 2 Balkan Savaşı Osmanlı Devletinin 20YY ’ da galip devlet olarak cıktığı tek savaştır

1 DUNYA SAVAŞI(19141918)

SAVAŞIN SEBEPLERİ

1 Hammadde ve pazar arayışı

2 Somurgecilik yarışı

3 Almanya ile Fransa arasında paylaşılamayan Alsas Loren maden bolgesinin paylaşılamaması

4 Bloklaşmalar

5 Avusturya Macaristan Veliahdının bir Sırplı tarafından oldurulmesi

Savaşın Başlaması

AvusturyaMacaristan veliahtı Franz Ferdinand, Haziran 1914'te, SarayBosna'da, bir Sırp fanatik tarafından olduruldu

AvusturyaMacaristan İmparatorluğu 28 Temmuz 1914'te Sırbistan'a savaş actı

Rusya'da AvusturyaMacaristan İmparatorluğu'na savaş actı

Almanya 1 Ağustos 1914'te Rusya'ya, 3 Ağustos'ta Fransa'ya, 4 Ağustos'ta da Belcika'ya savaş actı

İngiltere'de Almanya'ya savaş actı


1 DUNYA SAVAŞI'NDA SAVAŞTIĞIMIZ CEPHELER

1 Kafkas Cephesi

2 Canakkale Cephesi

3 Kanal Cephesi

4 Irak Cephesi

5 Yemen Cephesi

6 Filistin Cephesi

7 Suriye Cephesi



SINIRLARIMIZ DIŞINDA SAVAŞTIĞIMIZ CEPHELER

1 Romanya Cephesi

2 Galicya Cephesi

3 Makedonya Cephesi

I Dunya Savaşı'nın Sonucları

1 Savaşta yenilen devletlerin rejimleri değişti Merkezi imparatorluklar yıkıldı

2 Carlık Rusya yıkıldı, yerine Sovyet Rusya kuruldu

3 Yıkılan imparatorlukların yerine yeni devletler kuruldu

4 Arap topraklarında İngiliz ve Fransızların manda ve himayesi altında ceşitli devletler kuruldu

5 İsrail Devleti'nin temelleri atıldı

6 Dunya barışını korumak icin Milletler Cemiyeti (Cemiyeti Akvam) kuruldu

7 Mondros'tan sonra Anadolu'da gorulen işgallere karşı bağımsızlık mucadelesi başladı Bu mucadeleyi İngilizlerin diğer somurgeleri de kendilerine ornek aldı

8 Versay Antlaşması'nın getirdiği şartlar, Avrupa'nın siyasi dengesini bozdu ve bu durum İkinci Dunya Savaşı'nın cıkmasına neden oldu

9 İngiltere, Dominyon denilen, Kanada, Guney Afrika, Avustralya, Yeni Zelanda somurgelerine Arabistan, Filistin ve Irak'ı da ekledi



ANTLAŞMALAR



MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI

(30 EKİM 1918)

I Dunya Savaşı sonunda ateşkes isteyen Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Limni Adası'nın Mondros limanında ateşkes anlaşması imzalandı(3O Ekim 1918) Mondros Ateşkes Anlaşması'nı Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) Rauf (Orbay) Bey imzalamıştır Rauf (Orbay) daha sonra Milli Mucadele'ye katılacaktır

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Maddeleri:

1 Canakkale ve İstanbul Boğazları acılacak, Boğazlardaki istihkamlar, (siperler) İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek İtilaf Devletlerinin Karadeniz'e serbestce gecişi sağlanacak Osmanlı Devleti'nin Boğazlar uzerindeki egemenliği sona erdi Anadolu ile Rumeli'nin bağlantısı kesildi Başkent İstanbul'un guvenliği tehlikeye duştu

2 Osmanlı ordusu terhis edilecek Orduya ait silah ve cephane İtilaf Devletlerinin emrine verilecek Anadolu'yu askersiz ve silahsız bırakarak işgaller karşısında direniş olmasını onlemeye calıştılar

3 Osmanlı Donanması İtilaf Devletlerinin gosterecekleri limanlarda goz altında tutulacak Osmanlı deniz gucunu etkisiz hale getirdiler

4 Toros tunelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek

5 Butun haberleşme, ulaşım arac ve gerecleri, İtilaf Devletlerinin denetimi altında bulundurulacak Bolgeler arasında yardımlaşmaya engel oldular Anadolu'nun kontrolunu ele gecirdiler

6 İtilaf Devletleri, kendi guvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya cıkarsa, herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecekler (7 madde) Mondros'un en tehlikeli maddesidir

Butun Anadolu topraklarının işgal edilebileceği gostermektedir Guvenliklerinin tehdit edilmesi bahanesi işgallere haklılık kazandırmak icindir

7 Trablusgarp ve Bingazi'deki butun Turk subayları, en yakın İtalyan garnizonuna; Hicaz, Yemen, Suriye ve Irakta bulunan askeri birliklerimiz ise İtilaf Devletlerine teslim olacaklardı Osmanlı Devleti'nin askeri bakımından gucsuz bırakmayı amaclamaktadırlar

8 Doğu Anadolu'daki altı ilde (Vilayeti Sitte) Diyarbakır, Erzurum, Van, Bitlis, Elazığ (Harput), Sivas karışıklık cıkarsa, İtilaf Devletleri, bu illerin herhangi bir bolumunu işgal edebileceklerdi (24 madde)

Mondros ateşkesten cok kayıtsız şartsız bir teslim belgesidir Birinci Dunya Savaşı devam ederken İtilaf Devletleri Osmanlı toprakları icin aralarında gizli paylaşım anlaşmaları yapmışlardı Bu nedenle Mondros Ateşkes Anlaşması'na işgalleri kolaylaştırıp, karşı koymayı engelleyecek maddeler yerleştirdiler 13 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri filosu İstanbul'a demirleyerek yaklaşık beş asırlık başkentimizi işgal etti

Mondros'a dayanarak girişilen ilk işgal, İngilizler tarafından Musul'a yapıldı Bunun dışında;

İngilizler : Urfa, Antep, Maraş'ı,

Fransızlar Ermenilerle birlikte : Adana, Mersin, Dortyol'u,

İtalyanlar : Antalya, Burdur, Isparya ve Konya'yı işgal ettiler

İngilizler, işgal ettikleri yerler dışında Canakkale, Eskişehir, Afyon, Samsun, Merzifon ve Batum'a askeri birlik gonderdiler İşgaller ateşkesin maddelerine aykırıydı Osmanlı Devleti cok zor durumdaydı

Not İngilizler Maraş, Antep ve Urfa'yı daha sonra Fransızlara bırakacaktır


SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI

(10 AĞUSTOS 1920)

Ana hatları 24 Nisan 1920'de San Remo Konferansı'nda kararlaştırılan Sevr Antlaşması, 11 Mayıs 1920'de incelenmek uzere Osmanlı Hukumeti'ne verilmişti Antlaşması'nın kabulunu kolaylaştırmak ve Sevr hukumlerini uygulamak uzere, İtilaf Devletleri'nin teşvik ve desteği ile Yunan ordusu da 23 Haziran 1920'de Anadolu'da ve Trakya'da saldırıya gecti Bursa'nın, Balıkesir'in, Uşak'ın ve Nazilli'nin ardı ardına işgali ile Sevr'in uygulanmasını sağlamak ve Antlaşma maddelerinde herhangi bir değişikliğe meydan vermemek bu saldırıda esas amac olmuştu
Sultan Vahidettin'in başkanlığında toplanan Şurayı Saltanat 22 Temmuz 1920'de zayıf bir mevcudiyeti, mahva tercih edilmeğe değergorerek Antlaşmanın onanmasına karar vermiştir Tevfik Paşa'nın, Turk topraklarını parcalayan, milli şeref ve haysiyetle bağdaşmayan bu antlaşmayı imzalamaması uzerine Damat Ferit Paşa tarafından gorevlendirilen Reşat Halis Bey, Hadi Paşa ve Rıza Tevfik(Bolukbaşı) Bey Sevr Antlaşması'nı 10 Ağustos 1920'de imzaladılar
Sevr Antlaşması'na gore, Osmanlı İmparatorluğu parcalanıyor, Turk Milleti de yasama hakkından yoksun bırakılıyordu
Rumeli sınırımız aşağıda yukarı İstanbul vilayetinin sınır olarak tayin olunuyordu Batı Anadolu(İzmir ve cevresi) Yunanlıları verilecekti Guney sınırı ise, Mardin, Urfa, Gaziantep, Amanos dağları ve Osmaniye'nin kuzeyinden gecmekte ve bu sınırın guneyini Fransa'ya bırakmaktaydı Doğuda Bayazıt, Van, Muş, Bitlis ve Erzincan'ı icine alan bir Ermenistan, Irak ve Suriye arasında bir Kurdistan kurulacaktı Bunun dışında, Turkiye'ye bırakılan topraklar nufus mıntıkalarına ayrılmakta; İtalyanlar Antalya ve Konya, Fransızlar Adana, Sivas ve Malatya bolgesi uzerinde, İngilizler de Irak'ın kuzey kısmında nufus bolgeleri tesis ediyorlardı
İstanbul'da ise hukumet ve padişah oturacak fakat, İstanbul milletlerarası bir şehir olacak, Boğazlar'da ordusu, donanması, butcesi ve organize kuruluşları ile bir komisyon bulunacaktı Turklere bırakılan bolge, hakimiyet hakkı en ağır şekilde sınırlanmış, Ankara ve Kastamonu vilayetleri ve dolayları idi Sevr'e gore, memleket dahilinde bulunan azınlık, Turklerden daha fazla haklara sahip oluyor, vergi vermeyerek, askeri hizmet yapmayarak imtiyazlı (ayrıcalıklı) bir durumda bulunuyordu Turk tabiyetinden cıkanlar bircok yukumluluklerden kurtulduğu gibi, yeniden hic kimse Turk tabiyetine de giremeyecekti
Devletin askeri kuvveti, her bakımdan sınırlanarak azami miktar 50700 kişi olacak; Tank, ağır top, ucak bulunmayacaktı Askerlik de gonullu olacak, donanma ise 7 gambot ve 6 torpidodan ibaret olup, donanmada denizaltı da bulunmayacaktı Diğer taraftan mali ve iktisadi hukumler, Osmanlı Hukumeti ile Meclisin yetkilerini hice saydıracak şekilde sınırlayıcı ve kulfet teşkil eder mahiyette olup, Osmanlı Devleti'ni İtilaf Devletleri'nin muşterek somurgesi haline, getiriyordu İngiliz, Fransız ve İtalyan devletlerinin temsilcilerinden kurulu Mali Komisyon, Osmanlı Devleti'nin gelir ve giderlerini duzenlemekte ve devletin yetkilerini devletlik sıfatı ile bağdaştırılmayacak şekilde bağlamakta idi
Sevr Antlaşması'nın Osmanlı Hukumeti'nce imzalanması, Anadolu'daki milli mucadele azmini kuvvetlendirmiş, halkın İstanbul Hukumeti'nden umitlerini kesmesine neden olmuştur
Buyuk Millet Meclisi, 19 Ağustos 1920 tarihli toplantısında, Sevr Antlaşması'nı imzalayan ve bunu onaylayan Şurayı Saltanat'ta bulunanların vatan hıyanetiyle itham olunarak vatansız sayılmaları kararını aldı Aynı zamanda Buyuk Millet Meclisi Hukumeti bu antlaşma ile kendini hic bir surette bağlı gormediğini de ilan etti

SEVR ANTLAŞMASI OLU DOĞMUŞ BİR ANTLAŞMADIR, YERİNE LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI İMZALANMIŞTIR


KURTULUŞ SAVAŞI

1914 1918 yılları arasında gercekleşen 1 Dunya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması sonunda, İtilaf Devletleri kendi aralarında paylaştıkları Anadolu topraklarını işgale başladılar Anadolu'nun esas sahibi olan Turkler bu işgallere karşı sessiz kalmadı Duşmanı topraklarımızdan cıkartmak icin ceşitli kurtuluş careleri arandı

Kurtuluş Savaşı'nı iki donemde incelemek gerekir

1HAZIRLIK DONEMİ
CEMİYETLER
30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması sonunda Anadolu da başlayan işgalleri engellemeye calışan yararlı cemiyetler ile, işgalleri kolaylaştırmaya calışan zararlı cemiyetler kurulmuştur

Bu Cemiyetler;

1 YARARLI CEMİYETLER

2 ZARARLI CEMİYETLER

diye ikiye ayrılır

YARARLI CEMİYETLER

30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması sonunda Anadolu da başlayan işgalleri engellemeye calışan cemiyetlerdir Bu cemiyetler genellikle bolgesel ozelliktedirler İşgale uğrayan bolgenin halkı tarafından kurulmuştur Bu cemiyetler Sivas Kongresi'nde Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti ismiyle birleştirilmiştir

Yararlı Cemiyetler;

1 Trakya Paşaeli Mudafaai Hukuk Cemiyeti

2 Trabzon Mudafaai Hukuk Cemiyeti

3 İzmir Mudafaai Hukuk Cemiyeti

4 Kilikyalılar Cemiyeti

5 Doğu Anadolu Mudafaai Hukuk Cemiyeti

6 Milli Kongre Cemiyeti

ZARARLI CEMİYETLER

30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması sonunda Anadolu da başlayan işgalleri kolaylaştırmaya calışan cemiyetlerdir Zararlı cemiyetler ikiye ayrılır:

1 Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler

a) Mavri Mira Cemiyeti

b) Etniki Eterya Cemiyeti

c) Taşnak ve Hıncak Cemiyeti

d) Alyans ve İsrailit Cemiyeti

e) Pontus Rum Cemiyeti



2 Milli Varlığa Duşman Cemiyetler

a) Sulh ve Selameti Osmaniye Cemiyeti

b) Kurt Teali Cemiyeti

c) Teali İslam Cemiyeti

d) İngiliz Muhipleri Cemiyeti

e) Wilson İlkeleri Cemiyeti


KUVAİ MİLLİYE

Kuvai Milliye'nin Kuruluş Sebepleri:

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dunya Savaşı'ndan yenik cıkması,

İtilaf Devletleri'nin Mondros Ateşkes Antlaşması uyarınca Anadolu'da yer yer işgallere başlaması,

Ordunun terhis edilmesi ve ulkeyi savunacak bir gucun kalmamış olması,

İstanbul Hukumeti'nin işgallere kayıtsız kalması ve halkın can ve mal guvenliğini sağlayacak onlemler almaması



Kuvai Milliye'nin Ozellikleri

Kuvai Milliye, Ege Bolgesi'nde İzmir'in işgalinden sonra bolge halkının cepheler kurması ile ortaya cıktı

İşgalcilere karşı silahlı direnişte bulunan, bağımsızlık ilkesini benimsemiş olan kişiler tarafından meydana getirilmiştir

Kuvai Milliye birlikleri disiplinden yoksun olan duzensiz birliklerdir

İhtiyacları bolge halkı tarafından sağlanırdı

Sivas Kongresi'nden sonra Temsil Kurulu'na, TBMM'nin acılmasından sonra da Milli Savunma Bakanlığı'na bağlanmışlardır



Kuvai Milliye'nin Faydaları ve Zararları

Temsil Kurulu'na ve TBMM'ye karşı cıkan ayaklanmaları bastırdılar

Milli Teşkilat adına otoriteyi ve duzeni sağladılar

Cesaretli tutumları ile halkın direnişe katılmasını sağladılar

Duşmanın ilerleyişini yavaşlattılar

Kuvai Milliye'nin şefleri ayaklanmaları kendi yontemlerine gore bastırıyordu İsyancıları kendi hukuk dışı kurallarına gore cezalandırmaları, halkın milli mucadeleye karşı guvensizlik duymasına neden oluyordu

Halktan zorla malzeme ve gıda maddesi sağlıyorlardı Bu durum halkın milli mucadeleden uzaklaşmasına neden oluyordu

Kuvai Milliye birlikleri disiplinsiz tutumları ile devlet duzenine ters duşuyordu

MUSTAFA KEMAL'İN SAMSUN'A CIKIŞI

İstanbul Hukumeti'nin Mustafa Kemal'e Verdiği Gorevler

Dokuzuncu Ordu Mufettişliği gorevini yapmak

Turkler'in Karadeniz'de Pontus Rum Cemiyeti ile giriştiği mucadeleye son vermek,

Dağınık halde bulunan silah ve cephaneyi toplamak

Halktan asker ve para toplayan kuruluşları, yani ulusal cemiyetleri ortadan kaldırmak



Mustafa Kemal'in Samsun'a Gelişi

Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919'da Bandırma Vapuru ile İstanbul'dan ayrıldı

Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a geldi Bu olay Milli Mucadele'nin başlangıc tarihi olarak kabul edildi

Mustafa Kemal, 22 Mayıs 1919'da Samsun Raporunuyayınladı

KONGRE VE GENELGELER
1 Mustafa Kemal'in Samsun'a Cıkışı

2 Havza Genelgesi

3 Amasya Genelgesi

4 Erzurum Kongresi

5 Sivas Kongresi

6 Amasya Goruşmeleri

TBMM'NİN ACILIŞI

Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin Acılışı(23 Nisan 1920)



TBMM'nin Acılış Nedeni ve Amacı

1 İstanbul'daki yonetiminin vatan ve millete karşı gorevini yerine getirememesi,

2 Ulkenin işgalini engelleyememiş olması,

3 İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u işgal etmesi



İlk TBMM'nin Kuruluş Amacı :

1 Vatanın butunluğunu ve milletin bağımsızlığını sağlamak,

2 Yurdu duşmandan kurtarmak icin milleti bir araya getirmek,

3 Millet adına karar verebilecek bir organ oluşturmak,

4 Ulusal irade ile birlikte hareket etmek



TBMM'nin Acılmasıyla İlgili Tartışmalar

Mustafa Kemal'in Goruşu

Anadolu'da acılacak olan meclis Kurucu Meclisniteliğinde olmalı,

Padişah'ın etkisinden kurtulmak icin Meclis'in adı Osmanlı Mebusan Meclisi olmamalı



Muhalif Goruş :

Mebuslar Meclisi, Anadolu'da aynen acılmalı



TBMM'nin Aldığı İlk Kararlar

İlk TBMM, 23 Nisan 1920'de Ankara'da acıldı

Aldığı İlk Kararlar :

1 Hıyaneti Vataniye Kanunu cıkartılacak,

2 Hukumet kurulacak,

UYARI : Hukumetler, devlet idaresi ile doğrudan ilgili bir kurum olduklarından TBMM'nin İstanbul hukumetinden farklı bir hukumet kurma kararı yeni bir devlet duzenine gecildiğini acıkca gostermektedir

3 Gecici olmak kaydıyla bir hukumet reisi olmayacak ve padişah kaymakamı atanmayacak,

UYARI : Meclis, bu kararı almakla padişahın etkisinden kurtulup bağımsız calışmayı amaclamıştır Eğer Meclis'in başında bir padişah vekili bulunsaydı, bu kişi meclise baskı yapabilir ve bağımsız calışmasını engelleyebilirdi

4 Meclis de toplanan ulusal iradeyi egemen kılmak esas olacak, meclis ustunde bir guc olmayacak

UYARI : Bu karar İstanbul yonetimini yok saymıştır

5 Yasama ve yurutme yetkisi Meclis'e ait olacak

UYARI : TBMM'nin aldığı bu kararla, yeni bir hukumetin tanımı yapılmadığından, İstanbul yonetimi yok sayılmış, Meclis hukumet sistemi benimsenmiş ve Meclis yurutme yetkisine sahip olmuştur

6 Meclis'den secilen bir heyet Meclis'in vekili olarak hukumet işlerini gorecek ve Meclis başkanı bu heyetin de başkanı sayılacak

7 Padişah ve halife Meclis'in belirleyeceği esaslara gore yerini alacak

UYARI : Bu karar saltanatın durumunun tartışılacağını ortaya koymaktadır Bu durumda saltanatın kaldırılabileceği mesajı verilmektedir

8 İstiklal Mahkemeleri kurulacak


MİSAKI MİLLİ'NİN İLANI

Misakı Milli Kararları

1 Osmanlı Devleti'nin Mondros Mutarekesi'ni imzaladığı 30 Ekim 1918 tarihinde duşman ordularının işgali altında bulunan Arap memleketlerinin durumunun, halkın serbestce verecekleri oya gore belirlenmesi gerekir Bu mutareke hududu icinde Turk ve İslam coğunluğu bulunan kısımların tumu hic bir şekilde ayrılık kabul etmez bir butundur

UYARI : Burada Arap ulkeleri Osmanlı Devletine mi katılacak yoksa bağımsız mı olacak? Buna Arap halkının karar vermesi istenmektedir Bu kararla vatanın sınırları kesin olarak saptanmış oluyor Sınırlar belirlenirken Mondros ve Turk coğunluğu olcut alınıyor Yani, Mondros'tan sonra işgal edilen yerlerden İtilaf Devletleri cekilmelidir ve Turk coğunluğu nerede ise orası Turklere bırakılmalıdır

2 Halkı ilk serbest kaldıkları zamanda başvurdukları halk oylaması ile anavatana katılmış olan uc livayani Kars, Ardahan, Batum icin gerektiğinde serbestce yeniden halk oylamasına başvurulmasını kabul ederiz

UYARI : Buralarda Turk coğunluğu olduğu icin boyle bir halk oylaması istenmiştirc Bu kararda verilmek istenen mesaj : Bu illerde Turklerin olmadığını iddia ediyorsanız, geliniz halka soralım, hangi devletin sınırları icinde kalmak istediklerine onlar karar versin

3 Turkiye barışına bırakılan Batı Trakya'nın Hukuki durumunun saptanması da halkın tam bir hurlukle verecekleri oya uygun olmalıdır

4 Hilafet merkezi ve Osmanlı Devleti'nin başkenti olan İstanbul şehriyle Marmara denizinin guvenliği, her turlu tehlikeden uzak olmalıdır Akdeniz ve Karadeniz boğazlarının dunya ticaret ve ulaşımına acılmasında, bizim ve diğer butun ilgili devletlerin vereceği karar gecerlidir

5 Azınlık hakları, komşu memleketlerdeki Musluman halkın aynı haktan yararlanması şartıyla tarafımızdan kabul ve temin edilecektir

UYARI : Burada, ulkede yaşayan Musluman olmayan halkın korunacağı ve onlara ceşitli haklar tanınacağı belirtilmiş, ancak aynı haklardan Balkanlar'da bulunan Musluman halkın da yararlanması istenmiştir

6 Her devlet gibi bizim de tam bağımsızlığa ve serbestliğe ihtiyacımız vardır Bu, yaşamımızın ve geleceğimizin temel kuralıdır Bu nedenle siyasi, adli ve mali gelişmemizi onleyecek sınırlamalar kabul edilemez Borclarımızın odenmesi de kurallara aykırı olamaz

UYARI : Bu karar şu anlama gelmektedir Misakı Milli tam bağımsızlığı amaclayan bir belgedir Siyasal, adli ve mal gelişmemizi engelleyecek hic bir şart kabul edilmez denilmekte, kapitulasyonlar, manda ve himaye acıkca reddedilmiştir Borclarımızın odenmesi, bağımsızlık anlayışımıza aykırı olamaz denilmekle de Duyunu Umumiye'ye karşı cıkmıştır



Misakı Milli'nin Kabul Edilmesinin Sonucları

Misakı Milli ile Turk ulkesinin sınırları kesin olarak cizildi

Milli Mucadelenin hedefi tam bağımsızlık olarak belirlendi

İtilaf Devletleri, 16 Mart 1920'de İstanbul'u işgal etti

Mebusan Meclisi kapatıldı, milletvekilleri ve aydınlar tutuklandı

DUZENLİ ORDUNUN KURULUŞU

Duzenli Orduya Geciş

Kuvai Milliye'nin duzenli Yunan ordusunu yurttan atacak gucte olmaması,

Kuvai Milliye'nin halka kotu davranması, devlet otoritesine ters bir tutum icerisine girmesi

Kuvai Milliye'den duzenli orduya gecilmesini gerektirmiştir


TBMM'YE KARŞI AYAKLANMALAR


AYAKLANMALAR

1 Anzavuz İsyanı

2 Kuvai İnzibatiye İsyanı

3 DuzceHendek ve Adapazarı İsyanları

4 Konya İsyanı

5 Yenihan, Yozgat ve Boğazlıyan İsyanları

6 Afyonkarahisar İsyanı

7 Milli Aşireti İsyanı