bilgiliadam
Yeni Üye
Turk Silahlı Kuvvetleri'nin 27 Mayıs 1960'la siyasi iktidara elkoyması olayı ve bunun sonucunda gercekleşen siyasi ve sosyal değişiklikler
İkinci Dunya Savaşı'ndan sonra, değişen dunya koşullarının da etkisiyle, Turkiye'de cok partili demokratik duzene gecildi (1946) Siyasette demokratik ozgurluklerin, ekonomide liberal goruşun savunucusu olan Demokrat Parti 1950 secimlerini kazanarak iktidara geldi; 1954 secimlerinde daha buyuk bir coğunluk kazandı Turkiye'de demokrasi işlemeğe başlamış, ne var ki gerekli kanun değişiklikleri yapılmamıştı Vaat etmiş olmasına rağmen Demokrat Parti de antidemokratik kanunları kaldırmağa, yeni rejimin gereği olan kurumları ve ozgurlukleri yerleştirmeğe yanaşmıyordu
İktidarın, 1954 ertesi TBMM'de ezici bir ustunluk sağlamış ve bu ustunluğunu antidemokratik bir yonde kullanmağa başlamış olması (ozgurluklerin kısıtlanması, devlet radyosunun parti organı gibi kullanılması, muhalefete, basına ve aydınlara karşı baskı uygulanması), 1957'de ağırlaşan ekonomik bunalımın da etkisiyle, ulkede siyasi havayı giderek elektriklendirmişti 1957 secimlerinden hemen sonra başlayan olaylar, muhalefet partilerinin de katkısıyla, ulusal birliği tehdit eder duruma gelmişti
Turk ulusunun birliğini, ulke butunluğunu ve cumhuriyeti korumakla gorevli olan Turk Silahlı Kuvvetleri, «kardeş kavgasına son vermek» sloganıyla 27 Mayıs 1960 gunu, kansız bir hukumet darbesi yaparak, Demokrat Parti iktidarını devirdi, cumhurbaşkanını, başbakan ve bakanları, DP milletvekilleriyle parti yoneticilerini ve diğerlerini tutukladı, iktidara fiilen elkoydu
MİLLİ BİRLİK İKTİDARI
Devrimin amacı kotu gidişi durdurarak demokratik ozgurlukcu bir duzen kurmaktı Bunun icin «insan hak ve ozgurluklerini, ulusal dayanışmayı, sosyal adaleti, bireyin ve toplumun huur ve refahını gercekleştirmeyi» ongoren bir Anayasa yapmak gerekiyordu Devrim hareketi sonucunda iktidara gelen ve subaylardan oluşan Milli Birlik Komitesi gerekli hazırlıklara girişti Bir Kurucu Meclis toplandı Bu meclis yeni bir Anayasa hazırladı ve kabul etti Kabul edilen Anayasa halkoyuna sunuldu ve halk tarafından da onaylandı (1961) Aynı yıl secimler yapıldı ve Silahlı Kuvvetler iktidarı sivil yonetime devretti
Ozgurlukcu demokratik duzenin temel oğeleri olarak, yasaların Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen Anayasa Mahkemesi ve cift meclis sistemi bu donemde kuruldu; calışanların haklarını savunan sendikalar, grev ve toplu sozleşme haklarını daha etkili olarak kullanmağa başladılar; basın ozgurluğu gercekleşti, universitelerin ozerkliği, hakimlerin guvencesi sağlandı
Bu arada, Yassıada duruşmalarında, ozel bir kanunla kurulmuş Yuksek Adalet Divanı'nca ve topluca yargılanan DP sorumluları, ceşitli cezalara carptırıldılar: iclerinden ucu (başbakan Adnan Menderes, dışişleri bakanı Fatih Ruştu Zorlu ve maliye bakanı Hasan Polatkan) idam edildiler; ceşitli hapis cezalarına mahkUm edilenler, ulkede sivil iktidarın yeniden kurulmasından sonra cıkarılan bir af kanunundan yararlandılar ve siyasi haklarını da elde ettiler
MİLLİ BİRLİK KOMİTESİ
27 Mayıs 1960'la Turk Silahlı Kuvvetleri adına ulkeyi yonetmek ve yasama gorevini yapmak uzere kuruldu Devrim hareketine katılan her sınıftan ceşitli rutbede 37 subaydan oluşan komitenin başkanı orgeneral Cemal Gursel, aynı zamanda devlet başkanı ve Silahlı Kuvvetler başkomutanıydı Komite uyelerinin 14'ler dışında kalan kısmına yeni Anayasa ile suresiz olarak Cumhuriyet Senatosu uyeliği hakkı verildi Bunlara tabii ve temelli senator de denir
14'LER OLAYI
Milli Birlik Komitesi uyelerinden bir kısmı iktidarın kısa surede sivil yonetime devredilmesine karşıydı Bunlara gore devrim yonetimi birkac yıl daha iktidarda kalmalı, temel reformların hepsini yapmalı, ondan sonra iktidarı sivil yonetime bırakmalıydı Komitenin coğunluğu ana amacı goz onune alarak bunu kabul etmedi ve azınlıkta kalan 14 uye 13 kasım 1960 gecesi tutuklanarak yurt dışına gonderildi; ondortler elcilik danışmanı olarak gorevlendirildikleri ulkelerde bir sure kaldıktan sonra yurda donmelerine izin verildi
20 Yuzyıl Tarihi Ataturk'un Gizemi Dinler Tarihi Efes (Ephesos) Frigya Uygarlığı Genel İlginc olaylar İlginc Yaşam Oykuleri Medeniyetler Tarihi Osmanlı Tarihi Suikastler Tarihi Tarihe Gecen Kadınlar Tarihi Eserler Tarihi Gizemler Tarihteki İlginc Olaylar Turkiye Tarihi Ulkeler Tarihi İletişim Anasayfa
İkinci Dunya Savaşı'ndan sonra, değişen dunya koşullarının da etkisiyle, Turkiye'de cok partili demokratik duzene gecildi (1946) Siyasette demokratik ozgurluklerin, ekonomide liberal goruşun savunucusu olan Demokrat Parti 1950 secimlerini kazanarak iktidara geldi; 1954 secimlerinde daha buyuk bir coğunluk kazandı Turkiye'de demokrasi işlemeğe başlamış, ne var ki gerekli kanun değişiklikleri yapılmamıştı Vaat etmiş olmasına rağmen Demokrat Parti de antidemokratik kanunları kaldırmağa, yeni rejimin gereği olan kurumları ve ozgurlukleri yerleştirmeğe yanaşmıyordu
İktidarın, 1954 ertesi TBMM'de ezici bir ustunluk sağlamış ve bu ustunluğunu antidemokratik bir yonde kullanmağa başlamış olması (ozgurluklerin kısıtlanması, devlet radyosunun parti organı gibi kullanılması, muhalefete, basına ve aydınlara karşı baskı uygulanması), 1957'de ağırlaşan ekonomik bunalımın da etkisiyle, ulkede siyasi havayı giderek elektriklendirmişti 1957 secimlerinden hemen sonra başlayan olaylar, muhalefet partilerinin de katkısıyla, ulusal birliği tehdit eder duruma gelmişti
Turk ulusunun birliğini, ulke butunluğunu ve cumhuriyeti korumakla gorevli olan Turk Silahlı Kuvvetleri, «kardeş kavgasına son vermek» sloganıyla 27 Mayıs 1960 gunu, kansız bir hukumet darbesi yaparak, Demokrat Parti iktidarını devirdi, cumhurbaşkanını, başbakan ve bakanları, DP milletvekilleriyle parti yoneticilerini ve diğerlerini tutukladı, iktidara fiilen elkoydu
MİLLİ BİRLİK İKTİDARI
Devrimin amacı kotu gidişi durdurarak demokratik ozgurlukcu bir duzen kurmaktı Bunun icin «insan hak ve ozgurluklerini, ulusal dayanışmayı, sosyal adaleti, bireyin ve toplumun huur ve refahını gercekleştirmeyi» ongoren bir Anayasa yapmak gerekiyordu Devrim hareketi sonucunda iktidara gelen ve subaylardan oluşan Milli Birlik Komitesi gerekli hazırlıklara girişti Bir Kurucu Meclis toplandı Bu meclis yeni bir Anayasa hazırladı ve kabul etti Kabul edilen Anayasa halkoyuna sunuldu ve halk tarafından da onaylandı (1961) Aynı yıl secimler yapıldı ve Silahlı Kuvvetler iktidarı sivil yonetime devretti
Ozgurlukcu demokratik duzenin temel oğeleri olarak, yasaların Anayasa'ya uygunluğunu denetleyen Anayasa Mahkemesi ve cift meclis sistemi bu donemde kuruldu; calışanların haklarını savunan sendikalar, grev ve toplu sozleşme haklarını daha etkili olarak kullanmağa başladılar; basın ozgurluğu gercekleşti, universitelerin ozerkliği, hakimlerin guvencesi sağlandı
Bu arada, Yassıada duruşmalarında, ozel bir kanunla kurulmuş Yuksek Adalet Divanı'nca ve topluca yargılanan DP sorumluları, ceşitli cezalara carptırıldılar: iclerinden ucu (başbakan Adnan Menderes, dışişleri bakanı Fatih Ruştu Zorlu ve maliye bakanı Hasan Polatkan) idam edildiler; ceşitli hapis cezalarına mahkUm edilenler, ulkede sivil iktidarın yeniden kurulmasından sonra cıkarılan bir af kanunundan yararlandılar ve siyasi haklarını da elde ettiler
MİLLİ BİRLİK KOMİTESİ
27 Mayıs 1960'la Turk Silahlı Kuvvetleri adına ulkeyi yonetmek ve yasama gorevini yapmak uzere kuruldu Devrim hareketine katılan her sınıftan ceşitli rutbede 37 subaydan oluşan komitenin başkanı orgeneral Cemal Gursel, aynı zamanda devlet başkanı ve Silahlı Kuvvetler başkomutanıydı Komite uyelerinin 14'ler dışında kalan kısmına yeni Anayasa ile suresiz olarak Cumhuriyet Senatosu uyeliği hakkı verildi Bunlara tabii ve temelli senator de denir
14'LER OLAYI
Milli Birlik Komitesi uyelerinden bir kısmı iktidarın kısa surede sivil yonetime devredilmesine karşıydı Bunlara gore devrim yonetimi birkac yıl daha iktidarda kalmalı, temel reformların hepsini yapmalı, ondan sonra iktidarı sivil yonetime bırakmalıydı Komitenin coğunluğu ana amacı goz onune alarak bunu kabul etmedi ve azınlıkta kalan 14 uye 13 kasım 1960 gecesi tutuklanarak yurt dışına gonderildi; ondortler elcilik danışmanı olarak gorevlendirildikleri ulkelerde bir sure kaldıktan sonra yurda donmelerine izin verildi
20 Yuzyıl Tarihi Ataturk'un Gizemi Dinler Tarihi Efes (Ephesos) Frigya Uygarlığı Genel İlginc olaylar İlginc Yaşam Oykuleri Medeniyetler Tarihi Osmanlı Tarihi Suikastler Tarihi Tarihe Gecen Kadınlar Tarihi Eserler Tarihi Gizemler Tarihteki İlginc Olaylar Turkiye Tarihi Ulkeler Tarihi İletişim Anasayfa