4 Mustafa, (d 8 Eylul 1779 – o 17 Kasım 1808) 29 Osmanlı padişahı ve 108 İslam halifesidir
Kabakcı Mustafa İsyanı sonunda tahttan indirilen amcazadesi Sultan III Selim’in yerine, 29 Mayıs 1807 gunu tahta cıktığında 28 yaşındaydı Saltanatı doneminde imparatorluk ic karışıklıklar ile calkalandı
Saltanatı donemindeki onemli olaylar
Sultan 4 Mustafa’nın hırcın bir tabiata sahiptiBabası I Abdulhamid olduğunde 10 yaşında olan padişah IIISelim’in saltanatı boyunca sarayda ozgurce bir hayat yaşadı Ancak Kabakcı Mustafa İsyanı sırasında IIISelim’in tahttan indirilmesine goz yumması hatta neden olması sozkonusudur 14 ay suren saltanatında III Selim’in ıslahat icin kurduğu Nizamı Cedit 1 Haziran 1807’de ortadan kaldırılmıştır
Sultan 4Mustafa’nın tahta cıkmasıyla birlikte imparatorluğun merkezi otoritesinde cokuş yaşandı,devlet yonetiminde ust duzeydeki kişiler olduruldu IIISelim’in mabeyincisi Ahmed Muhtar Bey, Umurı Bahriye Nazırı Hacı İbrahim Efendi, Sır Katibi Ahmed Faiz Efendi oldurulen kişiler arasındaydıNizamı Cedid ordusu dağıtıldı, yanlıları İstanbul’dan kactı veya yakalanıp cezalandırıldı Bunun yanısıra, Sultan IIISelim’in tahttan inişine sebep olan Kabakcı Mustafa ve isyanın diğer onemli isimleri devlet yonetiminde onemli mevkilere getiriliyorlardı Orneğin, Kabakcı Mustafa turnacıbaşılıkla Rumeli Kaleleri Nazırı ve Ağası, Bayburtlu Suleyman ise Tersanei Amire Sancak Kaptanı oldu
Osmanlı Devleti bu isyandan sonra yenicerilere cok buyuk tavizler verdi Osmanlı tarihinde ilk defa daha once rastlanmamış bir antlaşma yapıldı2 Antlaşmaya gore İsyanda on planda olan Yeniceri Ağaları ve yamaklar hicbir ceza almayacak, isyandan sorumlu tutulmayacak ve buna karşılık bir daha ayaklanmayacaklardı
İsyandan sonra Sultan III Selim yanlıları, Ruscuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa’ya sığınmışlardırAlemdar Mustafa Paşa OsmanlıRus savaşları sırasında buyuk başarılar gostermiş bir Osmanlı paşasıdır ve Sultan 4 Mustafa’nın tahttan indirilip, IIMahmut’un yerine gecmesinde aldığı rol ile bu donemin en onemli isimlerindendir
Alemdar Mustafa Paşa
Alemdar Mustafa Paşa ve yandaşları III Selim’i tekrar tahta gecirmek icin bazı goruşmeler yapmaya başladılar Nihayet 16000 kişilik bir ordu ile İstanbul’a yuruyen Alemdar Mustafa Paşa, Hacı Ali Ağa’yı İstanbul’a gondererek Kabakcı Mustafa’yı oldurttu (19 Temmuz 1808) Ordusuyla birlikte İstanbul’a gelen Alemdar Mustafa Paşa bircok isyancıyı da oldurdukten sonra Babıali’ye geldi Arif Efendiyi (Arapzade) şeyhulislam yaptıktan sonra saraya gitti
Sultan 4 Mustafa, Alemdar Mustafa Paşa’nın Sultan III Selim’i padişah yapmak icin geldiğini soyleyen şeyhulislamı kovdu ve kardeşi Şehzade II Mahmut ve III Selim’in oldurulmesini emretti Sultan III Selim hemen olduruldu Şehzade Mahmut ise cariyelerin ve hizmetkarlarının yardımıyla sarayın catısına kacırıldı Alemdar Mustafa Paşa, Sultan 4 Mustafa’yı tahtan indirerek yerine Sultan II Mahmut’u getirdi Sultan II Mahmut, kendisinin tahta cıkarılmasını sağlayan Alemdar Mustafa Paşa’yı sadrazam yaptı
Alemdar Mustafa Paşa’nın sadrazamlığı ve II Mahmut’un padişahlığı sırasında sarayda yaşayan 4 Mustafa yenicerilerin onu tekrar padişah yapmaya calıştıkları bir ayaklanma sırasında Sultan II Mahmut’un emriyle 17 Kasım 1808’de olduruldu Babasının Eminonu’ndeki turbesine defnedildi Acımasız bir tabiata sahip olan ve ihtirasları karşısında zayıf durumlara duşerek ulkede kaos ortamı oluşmasına sebep olan Sultan 4 Mustafa ıslahat hareketlerine karşı tutumuyla Osmanlı tarihine gecti
Hat sanatıyla uğraşmıştırOsmanlı tarihinde Sultan V Murat’dan sonra en kısa sure tahtta kalan padişahlardan birisidir
Sultan 4 Mustafa Ailesi
Sultan 4 Mustafa Eşleri
1 Şevkinur Sultan
2 Dilpezir Sultan
3 Seyyare Sultan
4 Peykidil Dil Sultan