5 Duyu Organımız Ve Insanlar Icin onemi
Gorme Duyusu
Gorme duyumuzun organı goz, sese dayalı işitme organına gore ses hızının ışık hızına oranı denli hızlı olduğu gibi geniş bir algıdır Goruntu yolu ile algılanan nesne sayısı cok fazladır Yakın temas olmasa da cok uzaktan cevre hakkında bilgi verebilir Cok hızlı avcı hayvanların gozleri cok gelişmiştir Goruntu ise insana seslerden daha fazla bilgiyi iletir ancak ayrımlaştırması zordur Fotoğraf ile yazı arasındaki fark gorsel gucu bize anımsatır Ne ki gormeyi tamamlamak icin işitme ve dokunma duyularının cok kuvvetli olması gerekir Bakıp gormeme, gormedeki ayrımlaştırmanın onemini vurgular Bakmak butunseldir gormek ise ayrımlaştırma ile gercekleşir Bakılan bir alanda aradığını gormek icin aranılan şekli bilmek gerekir bu bilgi deneyimle sağlanır Gormenin olmadığı durumlarda insanların dokunma duyusu ve işitme duyusu daha da gelişir Dunyaya dokunarak yaşayan yılan gorme duyusunun eksikliğini dokunma duyusunu daha da geliştirerek cozer ve dokunma duyusunu geliştirerek termal olarak; ısıyla algyarak gorme eksiğini ustelik fazlasıyla giderir Teknolojinin gelişmesiyle gece goruşu elde etmek icin dokunma duyusu gibi ısıyla algılayan termal durbunler yapılmıştır
İşitme duyusu
Kulak kepcesiyle toplanan ses dalgaları kulak yolundan kulak zarına gelir ve kulak zarını titreştirir Zarın titreşimleri kulak kemikcikleri tarafından kuvvetlendirilip oval pencereye iletilir
Oval penceredeki ses titreşimleri dalız icindeki sıvı ile salyangozdaki sıvıya gecer
Ses titreşimleri salyangozdaki sıvıdan işitme duyu hucrelerine oradan da sinirlere aktarılırlar
Sinirier tarafından alınan ses beyne iletilir ve işitme sağlanmış olur:
Kulak kepcesi Kulak yolu Kulak zarı Ors, cekic, uzengi Oval pencere Dalız Salyangoz İşitme sinirleri Beyindeki işitme merkeziİşitme duyusu ile gozun algılayamadığı durumlarda cevredeki değişiklikleri belirten cevre hakkında bilgi almamızı sağlarız, ana organı kulaktır ve ağız ile bağlantısı vardır Ses hızına bağlı olarak titreşim algılanır İnsan 16 ile 16 bin desibel arasında işitirken kediler daha ust frekanslarda kopekler ise daha alcak frekanslarda işitebilirler Kimi canlılarda yuksek ultrasonik hızlar kullanılır İşitme Avcı hayvanlarda cok gelişmiştir,yarasa gibi kulakları cok gelişmiş canlıların gozleri az gorur Seslerin ayrımlaştırılması birbirinden ayrılması cok onemlidir ortama sağlanan uyum giderek sesleri ayrımlaştırırak bir senteze varmamızı kolaylaştırır İşitme duyusu az olan canlılar dokunma ve gorme duyusu ile işitmenin eksiğini gidermeye calışırlar ki seslerin havadaki ritm etkisi dokunma duyusu ile giderilebilmeye uygundur Ne ki işitme ayrımlaştırılamadığında bir ses, bir gurultudur Cağlayan sesini yıkılan kaya sesinden ayırmak icin bilgi gerekir Bu bilgi deneyimle kazanılır Genelde gorduğumuz bir duyunun kaybı ile diğerlerinin daha cok calıştığı ve birinin fazla gelişmesiyle diğerlerinin gorevi ona terk ettiğidir Gorme duyusu cok kuvvetli olanların işitmesinin diğerlerine gore az olması salt bir teori değildir
Gorme Duyusu
Gorme duyumuzun organı goz, sese dayalı işitme organına gore ses hızının ışık hızına oranı denli hızlı olduğu gibi geniş bir algıdır Goruntu yolu ile algılanan nesne sayısı cok fazladır Yakın temas olmasa da cok uzaktan cevre hakkında bilgi verebilir Cok hızlı avcı hayvanların gozleri cok gelişmiştir Goruntu ise insana seslerden daha fazla bilgiyi iletir ancak ayrımlaştırması zordur Fotoğraf ile yazı arasındaki fark gorsel gucu bize anımsatır Ne ki gormeyi tamamlamak icin işitme ve dokunma duyularının cok kuvvetli olması gerekir Bakıp gormeme, gormedeki ayrımlaştırmanın onemini vurgular Bakmak butunseldir gormek ise ayrımlaştırma ile gercekleşir Bakılan bir alanda aradığını gormek icin aranılan şekli bilmek gerekir bu bilgi deneyimle sağlanır Gormenin olmadığı durumlarda insanların dokunma duyusu ve işitme duyusu daha da gelişir Dunyaya dokunarak yaşayan yılan gorme duyusunun eksikliğini dokunma duyusunu daha da geliştirerek cozer ve dokunma duyusunu geliştirerek termal olarak; ısıyla algyarak gorme eksiğini ustelik fazlasıyla giderir Teknolojinin gelişmesiyle gece goruşu elde etmek icin dokunma duyusu gibi ısıyla algılayan termal durbunler yapılmıştır
İşitme duyusu
Kulak kepcesiyle toplanan ses dalgaları kulak yolundan kulak zarına gelir ve kulak zarını titreştirir Zarın titreşimleri kulak kemikcikleri tarafından kuvvetlendirilip oval pencereye iletilir
Oval penceredeki ses titreşimleri dalız icindeki sıvı ile salyangozdaki sıvıya gecer
Ses titreşimleri salyangozdaki sıvıdan işitme duyu hucrelerine oradan da sinirlere aktarılırlar
Sinirier tarafından alınan ses beyne iletilir ve işitme sağlanmış olur:
Kulak kepcesi Kulak yolu Kulak zarı Ors, cekic, uzengi Oval pencere Dalız Salyangoz İşitme sinirleri Beyindeki işitme merkeziİşitme duyusu ile gozun algılayamadığı durumlarda cevredeki değişiklikleri belirten cevre hakkında bilgi almamızı sağlarız, ana organı kulaktır ve ağız ile bağlantısı vardır Ses hızına bağlı olarak titreşim algılanır İnsan 16 ile 16 bin desibel arasında işitirken kediler daha ust frekanslarda kopekler ise daha alcak frekanslarda işitebilirler Kimi canlılarda yuksek ultrasonik hızlar kullanılır İşitme Avcı hayvanlarda cok gelişmiştir,yarasa gibi kulakları cok gelişmiş canlıların gozleri az gorur Seslerin ayrımlaştırılması birbirinden ayrılması cok onemlidir ortama sağlanan uyum giderek sesleri ayrımlaştırırak bir senteze varmamızı kolaylaştırır İşitme duyusu az olan canlılar dokunma ve gorme duyusu ile işitmenin eksiğini gidermeye calışırlar ki seslerin havadaki ritm etkisi dokunma duyusu ile giderilebilmeye uygundur Ne ki işitme ayrımlaştırılamadığında bir ses, bir gurultudur Cağlayan sesini yıkılan kaya sesinden ayırmak icin bilgi gerekir Bu bilgi deneyimle kazanılır Genelde gorduğumuz bir duyunun kaybı ile diğerlerinin daha cok calıştığı ve birinin fazla gelişmesiyle diğerlerinin gorevi ona terk ettiğidir Gorme duyusu cok kuvvetli olanların işitmesinin diğerlerine gore az olması salt bir teori değildir
