Bu konuda Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Dr Emel Bellibaş,“Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu(DEHB)nöropsikiyatrik bir rahatsızlıktır Dürüst tanımlamasını bilmeden çocukları ölçmek son derece yanlıştır diyor ve çocuğa içten teşhis koyulmadan bu müşteri etiketlemelerin yapılmaması gerektiğini belirtiyor
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), nöropsikiyatrik bir rahatsızlıktır Toplumda % 35 oranında görülmektedir Dikkatini toplayamayan her çocuk, DEHB tanısı almaz Rahatsızlık tanısı için bazı kriterler belirlenmiştir
Ihmal için:
a) Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez, mektep ya da meslek uygun, ya da diğer etkinliklerde ilgisizce hatalar yapar (Okuma ya da yazma sırasında harf hataları, sınavlarda hatalı seçenekleri işaretleme, meslek uygun bahşedilen bir görevi eksik, yineleyen hatalarla yerine getirme, savsaklama, bir an önce bitirmek için baştan savma davranma, gibi)
b) Üstüne aldığı görevlerde veya rol aldığı etkinliklerde dikkati dağılır, etkinliği sürdüremez
c) Doğrudan kendisine konuşulduğunda birçok vakit dinlemiyormuş gibi görünür
d) Birçok zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevlerini, küçük işleri tamamlayamaz
e) Birçok vakit üstüne aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker(Etkinlikleri sıralayamaz, sıklıkla organize olama, zamanı içten kullanmaz)
f)Birçok vakit sürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, isteksizdir(Ders baştan başa dikkatini sürdüremediği için sıkılır, bir takım çocuklarda ayağa kalkıp dolaşma görülebilir)
g)Çoğunlukla eşyalarını kaybeder (kalem, Kitap, diğer ders araçları)
h) Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır
i)Jurnal etkinliklerinde çoğunlukla unutkandır
*
Hiperaktivite ve İmpulsivite (Dürtüsellik) için:
a)Birçok vakit elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur
b)Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar
c)Çoğu süre uygun olmayan olan durumlarda koşuşturup durur veya tırmanır
d)Birçok zaman, ağırbaşlı bir biçimde, anlamsız zamanları geçirme etkinliklere katılma ya da Oyun oynama zorluğu vardır
e) Birçok zaman hareket halindedir veya bir motor göre sürülüyormuş gibi davranır(Riskli davranışlarda bulunmaktan çekinmez, yüksek yerlerden atlar, genelde bu çocukların vücutlarında fazla sayıda düşme izi, yaralanma sekelleri bulunur)
f)* Çok konuşur(Konuşmaya başlarken ne söyleyeceğini unutup başak bir konuya atlar, kafası karıştıkça esas konuda uzaklaşır)
g) Kendisine sorulan soru tamamlanmadan derhal cevabını yapıştırır(Sıklıkla sorulanlara uygunsuz yanıtlar verirler, konuyu bildikleri halde bilmiyormuş ya da algılayamıyormuş gibi bir intiba bırakırlar)
h)Birçok zaman sırasını umma güçlüğü vardır(Telaşlı, sabırsız, bazen nezaketsiz tavırları bu yüzdendir)
i) Çoğu vakit başkalarının sözünü keser veya yaptıklarına karışır
*
Çocuğun bu bulguları göstermesine neden olabilecek başka bir durumun bulunmaması gerekir
DEHB tanısının konulabilmesi için çocukta bu tanı ölçütlerinden çoğunun bulunduğu saptanmalıdır Ayrıca belirtilerin 7 yaşından önce başlaması, hem okulda hem evde görülmesi gereklidirÇocuğun bu bulguları göstermesine niçin olabilecek diğer bir rahatsızlığının bulunmaması gerekir Yakın zamanda kardeş doğumu olmuş ya da annebaba ayrılığı yaşamış bir çocuk, yukarıda sayılan belirtilerin tümünü gösterse de DEHB tanısı koyulmadan önce uygun süreçte izlenmelidir
Bazı çocuklar diğerlerinden daha hareketli olduğu için hatalı olarak, hiperaktifdiyetanımlanmakta
Son zamanlarda uyarı sorunu yaşamış çocuklarda yükselme olduğu söylenebilir Bunun nedeni çoğunlukla televizyon, internet, dağıtılmış tabletlerin ve oyun konsollarının sık ve uzun sürelerle kullanımı gibi görünmektedir Çocuk fazla ufak yaşta bu oyuncaklarla (!) tanışıyor ve haz aldığı, zaman kavramını yitirdiği aktiviteler nedeniyle derse ya da etkin uyarı kullanacağı, şiddet görevlere süre ayıramıyor
Bazı çocuklar da diğerlerinden daha hareketli olduğu için hatalı olarak, hiperaktifdiye tanımlanıyor Oysa çocuğun tükettiği bonbon, kakao, suni yiyecek boyaları, hazırlanmış gıdalar düşünüldüğünde yalnızca bunların bile hareket miktarını artırıp içten düşünmeyi engellediği bilinen ve çocuk hastalıkları uzmanı hekimler tarafından çoğunlukla dile getirilen bir hakiki DEHB bu durumdan öbür birnöropsikiyatrikrahatsızlıktır ve toplumda tahmin edildiği dek yaygın görülmemektedir
wwwkidsgourmetcomtr
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), nöropsikiyatrik bir rahatsızlıktır Toplumda % 35 oranında görülmektedir Dikkatini toplayamayan her çocuk, DEHB tanısı almaz Rahatsızlık tanısı için bazı kriterler belirlenmiştir
Ihmal için:
a) Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez, mektep ya da meslek uygun, ya da diğer etkinliklerde ilgisizce hatalar yapar (Okuma ya da yazma sırasında harf hataları, sınavlarda hatalı seçenekleri işaretleme, meslek uygun bahşedilen bir görevi eksik, yineleyen hatalarla yerine getirme, savsaklama, bir an önce bitirmek için baştan savma davranma, gibi)
b) Üstüne aldığı görevlerde veya rol aldığı etkinliklerde dikkati dağılır, etkinliği sürdüremez
c) Doğrudan kendisine konuşulduğunda birçok vakit dinlemiyormuş gibi görünür
d) Birçok zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevlerini, küçük işleri tamamlayamaz
e) Birçok vakit üstüne aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker(Etkinlikleri sıralayamaz, sıklıkla organize olama, zamanı içten kullanmaz)
f)Birçok vakit sürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, isteksizdir(Ders baştan başa dikkatini sürdüremediği için sıkılır, bir takım çocuklarda ayağa kalkıp dolaşma görülebilir)
g)Çoğunlukla eşyalarını kaybeder (kalem, Kitap, diğer ders araçları)
h) Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır
i)Jurnal etkinliklerinde çoğunlukla unutkandır
*
Hiperaktivite ve İmpulsivite (Dürtüsellik) için:
a)Birçok vakit elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur
b)Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar
c)Çoğu süre uygun olmayan olan durumlarda koşuşturup durur veya tırmanır
d)Birçok zaman, ağırbaşlı bir biçimde, anlamsız zamanları geçirme etkinliklere katılma ya da Oyun oynama zorluğu vardır
e) Birçok zaman hareket halindedir veya bir motor göre sürülüyormuş gibi davranır(Riskli davranışlarda bulunmaktan çekinmez, yüksek yerlerden atlar, genelde bu çocukların vücutlarında fazla sayıda düşme izi, yaralanma sekelleri bulunur)
f)* Çok konuşur(Konuşmaya başlarken ne söyleyeceğini unutup başak bir konuya atlar, kafası karıştıkça esas konuda uzaklaşır)
g) Kendisine sorulan soru tamamlanmadan derhal cevabını yapıştırır(Sıklıkla sorulanlara uygunsuz yanıtlar verirler, konuyu bildikleri halde bilmiyormuş ya da algılayamıyormuş gibi bir intiba bırakırlar)
h)Birçok zaman sırasını umma güçlüğü vardır(Telaşlı, sabırsız, bazen nezaketsiz tavırları bu yüzdendir)
i) Çoğu vakit başkalarının sözünü keser veya yaptıklarına karışır
*
Çocuğun bu bulguları göstermesine neden olabilecek başka bir durumun bulunmaması gerekir
DEHB tanısının konulabilmesi için çocukta bu tanı ölçütlerinden çoğunun bulunduğu saptanmalıdır Ayrıca belirtilerin 7 yaşından önce başlaması, hem okulda hem evde görülmesi gereklidirÇocuğun bu bulguları göstermesine niçin olabilecek diğer bir rahatsızlığının bulunmaması gerekir Yakın zamanda kardeş doğumu olmuş ya da annebaba ayrılığı yaşamış bir çocuk, yukarıda sayılan belirtilerin tümünü gösterse de DEHB tanısı koyulmadan önce uygun süreçte izlenmelidir
Bazı çocuklar diğerlerinden daha hareketli olduğu için hatalı olarak, hiperaktifdiyetanımlanmakta
Son zamanlarda uyarı sorunu yaşamış çocuklarda yükselme olduğu söylenebilir Bunun nedeni çoğunlukla televizyon, internet, dağıtılmış tabletlerin ve oyun konsollarının sık ve uzun sürelerle kullanımı gibi görünmektedir Çocuk fazla ufak yaşta bu oyuncaklarla (!) tanışıyor ve haz aldığı, zaman kavramını yitirdiği aktiviteler nedeniyle derse ya da etkin uyarı kullanacağı, şiddet görevlere süre ayıramıyor
Bazı çocuklar da diğerlerinden daha hareketli olduğu için hatalı olarak, hiperaktifdiye tanımlanıyor Oysa çocuğun tükettiği bonbon, kakao, suni yiyecek boyaları, hazırlanmış gıdalar düşünüldüğünde yalnızca bunların bile hareket miktarını artırıp içten düşünmeyi engellediği bilinen ve çocuk hastalıkları uzmanı hekimler tarafından çoğunlukla dile getirilen bir hakiki DEHB bu durumdan öbür birnöropsikiyatrikrahatsızlıktır ve toplumda tahmin edildiği dek yaygın görülmemektedir
wwwkidsgourmetcomtr