Adet görememenin amenore sebepleri nelerdir?
Amenore Sebebleri nelerdir Tedavisi Nasıl Yapılır?
Adet görememenin amenore nedenleri
14 yaşına kadar meme büyümesi, tüylenme gibi sekonder seks karakterlerinin gelişmemesi ya da 16 yaşına rağmen ilk adetin görülmemesi veya normal adet görebilen kadında 3 siklus boyunca adet olmaması amenore olarak adlandırılır Hayatında hiç adet görmemiş ise buna primer amenore, daha önceden düzenli adet görebilen kadında adetin kesilmesine de sekonder amenore adı verilir
SIRADAN ÜREME FİZYOLOJİSİ:
Siklus, son adet tarihinin ilk gününden bir sonraki adet tarihinin birincil gününe değin geçen süredir Normalde bu zaman 28 gün olmasına karşın 21 ile 35 gün arası normalin daha alçak ve üst sınırlarıdır
28 günde bir adet gören, yani siklusu 28 gün olan bir kadının ovulasyon (yumurtlama günü) çoğunlukla (durum değil) 14 gündür Her adetin ilk günü beyinde hipotalamustan salgılanan GnRH adlı hormon, hipofizden folikül stimule edici (uyarıcı) hormon (FSH) salgısını uyarmaya başlar FSH etkisiyle yumurtalıklardan birinde yeni bir folikül (yumurta hücresini barındıran inşa) olgunlaşmaya başlar Bu folikül olgunlaştıkça östrojen hormonu üretimi artar, östrojen üretimi arttıkça hipofiz bölgesinden salgılanan luteinizan hormon (LH) miktarı artar
Folikül olgunlaştıkça giderek içi istikrarsız batmış küçük bir kese haline kazançFolikül az kalsın 1620 milimetre çapına eriştiğinde östrojen hormonu da kanda azami seviyeye ulaşır ve bu da LH seviyesinin gitgide artarak daha da artmasına neden olur LH piki (LH'ın en yüksek seviyeye ulaştığı lahza) olduğunda folikül çatlar ve içindeki oosit (yumurta hücresi) serbestleşerek Fallop tüpünün içine girer
Folikül çatladıktan sonradan çatlama bölgesindecorpus luteum (sarı ceset) adı verilen bir inşa oluşur ve bu inşa bu defa östrojen hormonuna ilave olarak progesteron hormonu da üretmeye başlar Hamilelik oluşmazsa bu yapının işlevi 14 günde biter Gebelik oluştuğunda ise gebelik ürününü desteklemekiçin bu inşa yaklaşık 10 haftaya dek progesteron salgılamaya devam eder 10 haftadan itibaren gebelik ürünükendi progesteronunu kendisi üretebilecek ayla gelir ve görevi devralır
Uterusun içi endometrium adı verilen bir tabakayla kaplıdır Endometrium östrojen etkisiyle kalınlaşır ve yumurtlama sonrası devreye giren progesteron hormonunun etkisiyle döllenmesi olası bir yumurta hücresinin implantasyonu (yerleşmesi) ve gebeliğin başlaması için elverişli duruma getirilir
Corpus luteumun ömrü siklus kaç gün olursa olsun her kadında 14 gündür Bu süreye yaklaştıkça corpus luteumun progesteron salgısı artan bir şekilde azalır ve kandaki progesteron ayrıntılarıyla azaldığında endometrium tabakası desteğini kaybederek dökülmeyebaşlar İşte bu akma kanamayla birlikte olduğundan adet kanaması adını alır
Corpus luteum ömrünün kısıtlı olmasının özel bir anlamı vardır: 28 günde bir adet gören bir kadında ovulasyon 14 günde olmaktadır, demek ancak bayan örneğin 30 günde bir adet görüyorsa bu kadında 3014 16 gün ovulasyon günüdür Aksine 26 günde bir adet görebilen bir kadında 2614 12 gün ovulasyon günüdür
AMENORE: ADET GÖREMEME SEBEPLERİ:
•Asherman sendromu: Geçirilmiş kürtajlara ast olarak rahim içinde yapışıklıklar olur ve amenore yanında bayağı lakin miktar olaarak azalmış adetler olabilirTedavisi olayın şiddetine kadar değişir
•Gelişim Bozuklukları: Müllerian agenez olarak da bilinir Burada gelişimsel olarak rahim, tüpler ve vajenin üstteki kısmı yoktur Vajen kör bir sonla noktalanırOver fonksiyonları normaldir fakat kanama olmaz
•Androjen Duyarsızlığı, testiküler feminizasyon: Birey genetik olarak erkektir oysa erkeklik hormonuna karşı duyarsızlık olduğundan kişinin batın içinde testisleri olmasına rağmen dış görünüşü kadın gibidirDurum ayrım edildiğinde testisler alınmalıdır
•Turner Sendromu: Kişide kalıtımsal bir bozukluk vardır 46 yerine 45 kromozom bulunur
•Gonadal agenez: Kişide overler gelişmemiştir
•Resiztant over sendromu: Kişide over olmasına karşın bu hormonlara karşı dirençlidir
•Prematür over yetmezliği: Erken menopoz olarak da bilinir
•Radyasyon ve kemoterapi: Tedavilere yan olarak overler fonksiyonlarını yitirir
•Hipofiz tümörü: Hipofiz bezinden kaynaklanan bir bitkiler nedeni ile hormonal düzen bozulur En sık prolaktinom görülür Burada süt hormonu olan prolaktinom fazla miktarda salgılanır ve bu diğer hormonların salınımını bozacağından adet düzenini bozar ve kısırlığa sebep olabilir En sık bulgu memelerden kendiliğinden süt gelmesidirEğer ur 10 mm'den büyükse cerrahi gerekebilir Öteki durumlarda hap tedavisi yeterli olur
•Sheehan Sendromu: Doğum sonrası kanamaya tabi olarak hipofiz bezinde enfarktüs olur ve hormon salgılanması bozulur
•Hipotalamik amenore: Daha öncede belirtildiği gibi gerginlik, endişe, kilo değişimi gibi nedenlere bağlı olarak görülür
TANI METODLARI:
Gerek primer gerekse sekonder amenore mutlaka araştırılması gerek önemli bir durumdur Amenore şikayeti ile gelen bir kadında başta hormon testleri yapılmalıdır Burada Tiroid hormonları, prolaktin ve bazı kadınlık hormonlarına bakılır
İkinci adımda bir progesteron challange test (PCT) yapılır Bu testte kadına 5 gün süreyle progesteron hormonu verilir ve ilaş kesilir1 hafta içinde kanama olur ise vücütta yeterli miktarda östrojen var demektir Östrojen varlığı anovülasyon tanısını yani yumurtlama olmaması tanısını koydurur Hamilelik veya yüksek miktarda erkeklik hormonu varlığında vücutta östrojen olmasına karşın kanama olmaz Anovilasyon tanısı konduktan sonra bu teşhise yönelik tedavi protokollerinden biri seçilir
Eğer PCT ile kanama olmaz ise ya vücutta östrojen yetersizdir ya da kanama yollarında bir tıkanıklık vardır Bunu anlamak için östrojen ve progesteron siklik olarak verilir Bu tedavi sonucu kanama olursa bir sonraki aşamaya geçilir eğer bu tedavi ile kanama olmaz ise tıkanma düşünülür En sık sebep kürtaj sonrası meydana gelen yapışıklıklardır Tedavisi cerrahi işlemledir
Bir sonraki adımın amacı over veya beyinde ama hormon salgılama merkezlerindeki defekti bulmaktırBu durumda gonadotropin ve östrojen değerlerine bakılırOver hormonları bayağı ve beyinden salgılanan hormonlar yüksek ise beyinde hormon salgılayan bir kitle ya da yumurtalıklarda yetmezlik söz konusu olabilir Bu durum son derece nadir görülür Prematür over yetmezliği ya da yaygın adı ile erken menopoz son derece nadir görülen bir olaydır ve bağışıklık sistemi ile ilgili olabileceği düşünülmektedir ara sıra bu koşul geri dönüşümlü olabilir
Bazı durumlarda ise beyinden salgılanan gonadotropin adı verilen hormonlar olağan düzeyde bulunabilir oysa bu hormonlar biyoloji ile ilgili olarak inaktif olduklarından yumurtalıkları uyaramazlar ve amenore ortaya çıkar
Eğer tüm tetkikler sonucu bir neticeye varılamıyor ise bu durumda hipotalamik amenoreden söz edilir Bu durumun belirli tanısı olanaksızdır Psikolojik faktörler, ani stres, üzüntü, ani kilo kaybı, yoğun alıştırma, hava değişimi gibi faktörler bu duruma yol açabilir
ÇARE:
Konunun tanımından ve Amenore sebeplerindende anlaşıldığı gibi,Amenore 'nin tedavisi adamakıllı altta yatan sebebe bağlıdır *
Amenore Sebebleri nelerdir Tedavisi Nasıl Yapılır?
Adet görememenin amenore nedenleri
14 yaşına kadar meme büyümesi, tüylenme gibi sekonder seks karakterlerinin gelişmemesi ya da 16 yaşına rağmen ilk adetin görülmemesi veya normal adet görebilen kadında 3 siklus boyunca adet olmaması amenore olarak adlandırılır Hayatında hiç adet görmemiş ise buna primer amenore, daha önceden düzenli adet görebilen kadında adetin kesilmesine de sekonder amenore adı verilir
SIRADAN ÜREME FİZYOLOJİSİ:
Siklus, son adet tarihinin ilk gününden bir sonraki adet tarihinin birincil gününe değin geçen süredir Normalde bu zaman 28 gün olmasına karşın 21 ile 35 gün arası normalin daha alçak ve üst sınırlarıdır
28 günde bir adet gören, yani siklusu 28 gün olan bir kadının ovulasyon (yumurtlama günü) çoğunlukla (durum değil) 14 gündür Her adetin ilk günü beyinde hipotalamustan salgılanan GnRH adlı hormon, hipofizden folikül stimule edici (uyarıcı) hormon (FSH) salgısını uyarmaya başlar FSH etkisiyle yumurtalıklardan birinde yeni bir folikül (yumurta hücresini barındıran inşa) olgunlaşmaya başlar Bu folikül olgunlaştıkça östrojen hormonu üretimi artar, östrojen üretimi arttıkça hipofiz bölgesinden salgılanan luteinizan hormon (LH) miktarı artar
Folikül olgunlaştıkça giderek içi istikrarsız batmış küçük bir kese haline kazançFolikül az kalsın 1620 milimetre çapına eriştiğinde östrojen hormonu da kanda azami seviyeye ulaşır ve bu da LH seviyesinin gitgide artarak daha da artmasına neden olur LH piki (LH'ın en yüksek seviyeye ulaştığı lahza) olduğunda folikül çatlar ve içindeki oosit (yumurta hücresi) serbestleşerek Fallop tüpünün içine girer
Folikül çatladıktan sonradan çatlama bölgesindecorpus luteum (sarı ceset) adı verilen bir inşa oluşur ve bu inşa bu defa östrojen hormonuna ilave olarak progesteron hormonu da üretmeye başlar Hamilelik oluşmazsa bu yapının işlevi 14 günde biter Gebelik oluştuğunda ise gebelik ürününü desteklemekiçin bu inşa yaklaşık 10 haftaya dek progesteron salgılamaya devam eder 10 haftadan itibaren gebelik ürünükendi progesteronunu kendisi üretebilecek ayla gelir ve görevi devralır
Uterusun içi endometrium adı verilen bir tabakayla kaplıdır Endometrium östrojen etkisiyle kalınlaşır ve yumurtlama sonrası devreye giren progesteron hormonunun etkisiyle döllenmesi olası bir yumurta hücresinin implantasyonu (yerleşmesi) ve gebeliğin başlaması için elverişli duruma getirilir
Corpus luteumun ömrü siklus kaç gün olursa olsun her kadında 14 gündür Bu süreye yaklaştıkça corpus luteumun progesteron salgısı artan bir şekilde azalır ve kandaki progesteron ayrıntılarıyla azaldığında endometrium tabakası desteğini kaybederek dökülmeyebaşlar İşte bu akma kanamayla birlikte olduğundan adet kanaması adını alır
Corpus luteum ömrünün kısıtlı olmasının özel bir anlamı vardır: 28 günde bir adet gören bir kadında ovulasyon 14 günde olmaktadır, demek ancak bayan örneğin 30 günde bir adet görüyorsa bu kadında 3014 16 gün ovulasyon günüdür Aksine 26 günde bir adet görebilen bir kadında 2614 12 gün ovulasyon günüdür
AMENORE: ADET GÖREMEME SEBEPLERİ:
•Asherman sendromu: Geçirilmiş kürtajlara ast olarak rahim içinde yapışıklıklar olur ve amenore yanında bayağı lakin miktar olaarak azalmış adetler olabilirTedavisi olayın şiddetine kadar değişir
•Gelişim Bozuklukları: Müllerian agenez olarak da bilinir Burada gelişimsel olarak rahim, tüpler ve vajenin üstteki kısmı yoktur Vajen kör bir sonla noktalanırOver fonksiyonları normaldir fakat kanama olmaz
•Androjen Duyarsızlığı, testiküler feminizasyon: Birey genetik olarak erkektir oysa erkeklik hormonuna karşı duyarsızlık olduğundan kişinin batın içinde testisleri olmasına rağmen dış görünüşü kadın gibidirDurum ayrım edildiğinde testisler alınmalıdır
•Turner Sendromu: Kişide kalıtımsal bir bozukluk vardır 46 yerine 45 kromozom bulunur
•Gonadal agenez: Kişide overler gelişmemiştir
•Resiztant over sendromu: Kişide over olmasına karşın bu hormonlara karşı dirençlidir
•Prematür over yetmezliği: Erken menopoz olarak da bilinir
•Radyasyon ve kemoterapi: Tedavilere yan olarak overler fonksiyonlarını yitirir
•Hipofiz tümörü: Hipofiz bezinden kaynaklanan bir bitkiler nedeni ile hormonal düzen bozulur En sık prolaktinom görülür Burada süt hormonu olan prolaktinom fazla miktarda salgılanır ve bu diğer hormonların salınımını bozacağından adet düzenini bozar ve kısırlığa sebep olabilir En sık bulgu memelerden kendiliğinden süt gelmesidirEğer ur 10 mm'den büyükse cerrahi gerekebilir Öteki durumlarda hap tedavisi yeterli olur
•Sheehan Sendromu: Doğum sonrası kanamaya tabi olarak hipofiz bezinde enfarktüs olur ve hormon salgılanması bozulur
•Hipotalamik amenore: Daha öncede belirtildiği gibi gerginlik, endişe, kilo değişimi gibi nedenlere bağlı olarak görülür
TANI METODLARI:
Gerek primer gerekse sekonder amenore mutlaka araştırılması gerek önemli bir durumdur Amenore şikayeti ile gelen bir kadında başta hormon testleri yapılmalıdır Burada Tiroid hormonları, prolaktin ve bazı kadınlık hormonlarına bakılır
İkinci adımda bir progesteron challange test (PCT) yapılır Bu testte kadına 5 gün süreyle progesteron hormonu verilir ve ilaş kesilir1 hafta içinde kanama olur ise vücütta yeterli miktarda östrojen var demektir Östrojen varlığı anovülasyon tanısını yani yumurtlama olmaması tanısını koydurur Hamilelik veya yüksek miktarda erkeklik hormonu varlığında vücutta östrojen olmasına karşın kanama olmaz Anovilasyon tanısı konduktan sonra bu teşhise yönelik tedavi protokollerinden biri seçilir
Eğer PCT ile kanama olmaz ise ya vücutta östrojen yetersizdir ya da kanama yollarında bir tıkanıklık vardır Bunu anlamak için östrojen ve progesteron siklik olarak verilir Bu tedavi sonucu kanama olursa bir sonraki aşamaya geçilir eğer bu tedavi ile kanama olmaz ise tıkanma düşünülür En sık sebep kürtaj sonrası meydana gelen yapışıklıklardır Tedavisi cerrahi işlemledir
Bir sonraki adımın amacı over veya beyinde ama hormon salgılama merkezlerindeki defekti bulmaktırBu durumda gonadotropin ve östrojen değerlerine bakılırOver hormonları bayağı ve beyinden salgılanan hormonlar yüksek ise beyinde hormon salgılayan bir kitle ya da yumurtalıklarda yetmezlik söz konusu olabilir Bu durum son derece nadir görülür Prematür over yetmezliği ya da yaygın adı ile erken menopoz son derece nadir görülen bir olaydır ve bağışıklık sistemi ile ilgili olabileceği düşünülmektedir ara sıra bu koşul geri dönüşümlü olabilir
Bazı durumlarda ise beyinden salgılanan gonadotropin adı verilen hormonlar olağan düzeyde bulunabilir oysa bu hormonlar biyoloji ile ilgili olarak inaktif olduklarından yumurtalıkları uyaramazlar ve amenore ortaya çıkar
Eğer tüm tetkikler sonucu bir neticeye varılamıyor ise bu durumda hipotalamik amenoreden söz edilir Bu durumun belirli tanısı olanaksızdır Psikolojik faktörler, ani stres, üzüntü, ani kilo kaybı, yoğun alıştırma, hava değişimi gibi faktörler bu duruma yol açabilir
ÇARE:
Konunun tanımından ve Amenore sebeplerindende anlaşıldığı gibi,Amenore 'nin tedavisi adamakıllı altta yatan sebebe bağlıdır *