Bayanların hususî halleri, kıymetli gecelere iştirak ettiği devir geceyi ibadetle geçirmek isteyen bayanlar için hayal kırıklığı olabiliyor. Evet adetli bir hatun hangi ibadetleri yapabilir? Adetli iken yapılmaması gerekenler neler? Abdestsiz dua okunur mu? Ay başında olan hatunlar camiye girebilir mi? Adetliyken okunacak dualar neler? Kandil gecelerinde adetli bayanlar nasıl ibadet etmeli? İşte halk arasında da çok merak edilen ve sık sorulan hatun halleriyle ilgili soruları sizler için derledik...
Allah (c.c), hatunun ve erkeğin fıtratlarını hem bedenen hem de ruhen farklı yaratmıştır. Erkeklerde olmayıp sadece bayanlarda görülen adet devri; halk arasında regl, adet olma, hayız ve adet görme halinde olduğu üzere çeşitli kavramlarla tabir edilebilmektedir. Ana olmanın en şık mucizelerinden birinin örneği olan adet olma durumu, hatunun rahminden her ay nizamlı olarak kan gelmesi ile gerçekleşir. Ergenlik devrinden menopoz çağına kadar devam edecek olan bu döngü için Kuran-ı Kerim'de zahmet ve rahatsızlık durumu olduğu için cinsî münasebetten uzak durulması gerektiğine değinilmiştir. Yetişkin bir hatunun genital nahiyesindeki cinsî organın 3 cins kan gelir. Bir tanesi tevellüt sonrasında gelen lohusalık kanı, gayrısı beli yaş aralık ve devirlerde gelen adet kanı, ötekisi ise bu ikisinin haricinde illetle gelen 'istihaze' kanıdır. Günümüze bakıldığında 11 ila 13 yaş arasında adet görülüp 45-55 yaşlarında menopoz devri başlayabilmektedir. Gerek bedenen gerek de ruhen değişikliklerin görüldüğü bu adet devrinde bayanlar bir nevi analığa kadınlık sorumluluklarının olduğu evreye makbul. Ergenlik periyodundaki bir genç kızın adet görmesi ile diyaneti manada ibadet sorumlulukları başlar. Buluğ çağına girip adet kanaması gören insanlar, gusül abdesti aldıktan sonra farz ibadetlerini terk etmemelidir.
ADETLİYKEN FARZ OLAN İBADETLERİN KAZASI YAPILMALI MI?
"Müjdeleyin, nefret ettirmeyin; kolaylaştırın zorlaştırmayın." (Müslim, Cihâd, (1732).) hadis-i şerifini göz önünde bulunduracak olursak diyanetimiz kolaylık dinidir ve zorluk yoktur. Allah (c.c)'da, hatunların bu hususî hallerinde ibadet etme mükellefini kaldırmıştır. Yalnızca adet devirlerinde olmayıp, tıpkı vakitte veladet yapan lohusa bayanlarında bu müddet zarfında kılamadıkları namazlar için kaza yapmaları gerekmez. Oruç ibadetinde ise kazası gerekir.
Rivayetlere nazaran, bir bayan Hz. Âişe’ye sordu:
“Hayızlı hatunun hayızdan temizlendikten sonra hayız vaktinde kılamadığı namazları kaza etmesi gerekir mi?”
Hz. Âişe şöyle yanıt verir:
“Sen Haruriyye misin (Haricilerden misin?). Biz Peygamberin (a.s.m.) yanında hayız âdetini görürdük, sonra temizlenince guslederdik. Peygamber (a.s.m.) namazı kaza etmemizi bize emretmezdi.” (İbni Mâce, Taharet: 119)
Adet ve lohusa periyodundaki bir hatunun namaz kılması haramdır. “Hayızlı bayan ve cünüp olan kimse Kur'an'dan bir şey okuyamaz” (Tirmizi,Taharet, 98; İbni Mace, Taharet, ,105; Darakutni, Sünen, 1/117)
HAYIZLI (ADETLİ) İKEN HANGİ İBADETLER YAPILABİLİR?
Müslüman alemi için hayli kıymetli ve feyzi yüksek olan ay ve geceler için ibadet edebilmek çok değerlidir. Başta üç aylar olmak üzere tüm kandil gecelerinde ibadet etmenin fazileti öbür aylara nazaran kat kat daha üstündür. Bu hususî geceleri hakkıyla geçirebilmek için elinden ve lisanından geldiğince ibadet yapmaya çalışan kimseler sevaplarını sadece Allah (c.c)'dan umut eder ve beklerler. Allah'ın kullarına müjdelediği kimi hususî devirlerde ibadet etmek isteyen bayanların adet olması haliyle ibadetlerini gerçekleştirememeleri hayal kırıklığına neden olabilmektedir. Mümin hatunlar, adet görmeden evvel sahiden salih ve ihlaslı bir halde ibadet etme niyetini düşünmüşlerse lakin marazları nedeniyle namaz kılamıyorlarsa o kıymetli gecelerin rahmet ve bereketlerinden nasiplerini eksiksiz olarak Allah (c.c)'dan alacaklardır.
"Her şahsa, muhakkak niyetinin hakkı verilir..." (Buhârî, Bed’ü’l-Vahy, 1, Eyman, 23; Müslim, İmaret, 155; Ebu Davud, Talak, 11; Tirmizî, Fedailu’l-Cihad, 16)
Adet olan bayanların bu günlerde namaz kılması ve kuran-ı kerim okuması haram kılınmış iken tesbih, zikir ve dua etmelerine müsaade verilmiştir. Velev namazsız olan hatunların bu günlerde gücünün yettiğince tevhid ve tehlil ile meşgul olması güzeldir. Abdest alarak şıkça tesbihler çekilebilir, salavatlar getirilebilir.
Hz. Ali (r.a.)de şöyle demiştir: “Allah Resülünü cünüplüğün dışında Kur'an okumadan bir şey alıkoymazdı.” (Ebu Davud, Taharet, 90; Nesei, Taharet, 170; İbn Mace, Taharet, 105) hadisi hayız ve cünüp halinde Kuran-ı Kerim okunamayacağının en kuvvetli delilidir. Birtakım alimler bu husus hakkında tek bir ayetin bile okunmayacağını velev yazılamayacağını tabir etmektedir. Kuran-ı Kerim'de duaya benzeyen ayetlerle birlikte Fatiha vadesi de sırf dua gayesiyle okunabilir. Elhamdülillah, Sübhanallah, Allahu ekber üzere zikirler çekilebilir.
ADET OLAN HATUNLAR İÇİN YASAKLAR VE BAĞIMSIZLAR
1- Yukarıda bahsettiğimiz üzere Kuran-ı Kerim okumaları ve namaz kılmaları yasaktır. Temizlendikten sonra namazlarını kaza etmek gerekmez.
2- Oruç tutmaları yasaktır. Lakin, oruç tutamadıkları devrin kazalarını yapmaları gerekir.
3- Kuran-ı Kerimi tutamazlar, okumaları aslında yasaktır.
4- Adet periyodu kutsal topraklara gittiği vakte denk gelen bayan o halde iken tavaf edemez.
5- Eşiyle bir arada bağa giremez. Bu hem diyaneti yandan yasak hem de sıhhat açısından sakıncalıdır.
6- Secde ayetini duyduğu vakit secdeyi yapması gerekmez.
7- Alimlerin ya da öğretmenlerin sohbetleri dinlenilebilir.
8- Fatiha, ihlas ve Ayetel Kürsi üzere dualar zikir maksatlı söylenebilir.
ADETLİYKEN OKUNACAK DUALAR! HATUN BAŞI AÇIK DUA OKUYABİLİR Mİ?
Adetli bir bayanın temizleninceye kadar dua okumasında rastgele bir mani yoktur. İstenilen laflı dualar okunabilir, velev Fatiha müddetinin (sadece dua maksatlı) dokunmadan okunabileceği bile öne sürülmektedir. Ayrıyeten duaya benzeri formda bölge verilen ayetlerde değinilen tövbe duaları ya da istek duaları da ezberden ya da dokunmadan okuyarak yapılabilir.
Örneğin; “Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik, şayet bizi bağışlamaz ve bize acımazsan kesinlikle ziyân edenlerden oluruz.” (A’raf Vadesi, 23)
Adet olan bir bayanın Kuran-ı Kerim'den ayetler yazması mekruh sayılmaz ama sesli bir formda okunmaması gerekir. Hayızlıyken yani adetliyken salavat getirmek, tesbih çekmek mubahtır, Kuran-ı Kerim dinlenebilir.
Ay başı olan hatunun adetli iken camiye girip giremeyeceği ile ilgili de "Hiç bir hayızlı yahut cünüp mescide giremez." (İbn Mâce, Tahâre, 92; Dârimî, Vudû',116) hadis-i şerifi bulunmaktadır.
SAÇI AÇIK İKEN DUA OKUMAK...
Kuran-ı Kerim'deki ayetlerde aslında duadır, ama bu hususla ilgili her duanın ayet olmadığı bilinmelidir. Çünkü Kuran-ı Kerim'de geçen çok sayıda Peygamberi duası vardır. Abdestsiz dokunulmaması gereken Kuran-ı Kerim'de dokunmadan ezber yapılabileceği öne sürülmektedir. Kimi dualar vardır ki bunlar büyük İslam alimlerinin duasıdır ve başı açık okunabilir.
