Adonezin Trifosfat Nedir ATP Nedir?
ATP Imal Yolları
1Fotosentez: Işık enerjisi kullanılarak ATP üretir(Fotofosforilasyon)
2Kemosentez: İnorganik maddeleri yakarak ATP üretir(Kemofosforilasyon)
3Solunum: Organik maddeleri parçalayarak ATP üretir(Oksidatiffosforilasyon )
4Fermantasyon: Substrat düzeyinde fosforilasyon
Yukarıda ATP yi ve nasıl üretildiğini öğrendik Hemen canlılar için zorunlu enerjiyi sağlayacak kimyasal tepkimeleri göreceğiz
SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
AHücreli dışı solunum
BHücre içi solunum
aOksijenli solunum
bOksijensiz solunum
OKSİJENLİ SOLUNUM
OKSİJENLİ SOLUNUM:
Solunum;enerji verici besinlerin kimyasal bağlarında depolanmış enerjiden yararlanarak ATP sentezlenmesine denir Eğer organik madde oksijen kullanılarak CO2 ve H2O ’ya değin parçalanırsa bu olaya oksijenli solunum denir
Kimyasal bağlardaki bu enerji, bağların açılmasıyla ortaya çıkarılır Oksijenli solunum sonucunda 38 ATP ’lik enerji üretilir
Mitekondrisi olan bütün hücreler oksijenli solunum yapar İnsanın alyuvarları hariç bütün hücrelerinde mitekondri olduğuna kadar, bütün hücrelerimizde oksijenli solunum yapılır diyebiliriz Her canlı, her hücresinde, her an oksijenli solunum yapar(Bakteri ve mavi – yeşil algler açık havada ) Tümör de öbür canlılar gibi hücrelerinde her an oksijenli solunum yapar Yani gündüz fotosentez, gece solunum yaptığı düşüncesi yanlıştır Çünkü solunum hem gece, hem gündüz yapılır
Bütün bunlardan da anlayacağımız gibi fotosentez sonucu oluşan beslenme ve oksijen solunumda kullanılarak karbon dioksit ve suya dönüştürülürBunlarda yeniden fotosentezde kullanılır
BESLENME + OKSİJEN mitekondri + SU + KARBONDİOKSİT + ENERJİ
Enzim
Kireç suyu kullanılarak ortamda karbondioksit olup olmadığı, solunum yapılıp yapılmadığı, oksijen kullanılıp kullanılmadığı anlaşılması mümkün
OKSİJENSİZ SOLUNUM (MAYALANMA)
Karbonhidratlardan, oksijen kullanılmadan ATP sentezlenmesidir
Fermantasyonda, karbonhidratlardan glikoz kullanılır Eğer kullanılacak madde sakkaroz gibi bir disakkarit ise veya nişasta gibi bir polisakkarit ise, önce sindirilerek inşa taşı olan momosakkaritlere parçalanır Oluşan fruktoz yady galaktoz gibi momosakkarit ise glikoza dönüştşrülüp kullanılır
Mayalanma bütün canlılar kadar kullanılırÜstelik büyük bir bölümü, bütün canlılarda benzer biçimde yapılırAncak daha sonraki evreler bambaşka olduğundan ayrı son ürünler oluşur
İNSAN VE HAYVANLARIN KAPLI KASLARINDA YAPILAN FERMANTASYONUN SAN ÜRÜNÜ ‘LAKTIK ASIT ’TİR
C6H12062 C3H6O3 (LAKTIK ASIT) + 2ATP
SİRKE BAKTERİSİNİN FERMANTASYONUNUN SONUCU ‘SİRKE ASİDİ ’
C6H12062 CH3 –COOH+2CO2 +2ATP
BİRA MAYASININ FERMANTASYON ÜRÜNÜ İSE ‘ETİL ALKOL ’DÜR
C6H1206 2C2H5 –OH + 2CO2 +2ATP
FOTOSENTEZ
Ot Gibi Yaşama beslenme yaparken havadan karbon dioksit alırlar ve oksijen verirlerYapraklara yeşil rengi veren klorofil maddesi güneş enerjisini kullanarak karbon dioksit ve suyu oksijen ve kolay şekerler dönüştürür Basit şekerler bitki için gerekli besinlere değişirler,açığa meydana çıkan oksijen ise havaya verilirBu gıda yapımı işi fotosentez adını alır
Bitki Örtüsü, hayvanların tersine,gıda aramaya gerek duymaz,besinlerini kendilerini üretirlerBeslenmenin yolu,bitkiye benzersiz yeşil rengi veren “klorofil denilen yeşil boyarmaddeden geçerBitki,klorofil yoluyla,güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür:bu kimyasal enerji de genelde nişasta biçiminde saklanır ve büyümek, büyümek için yakıt olarak kullanılırIşık enerjisiyle,karbon dioksit ve su,varlıklı enerjili bir besin olan glikoza dönüşürYani fotosentez (ışılbireşim),ısı ve ışıkla gerçekleşir
Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde,kloroplast denilen,çok minik yapılar vardırHer hücrede kloroplast sayısı yüzden fazladırKloroplastların içindeki yeşil renkli boyarmadde klorofil , ışık yakalarKloroplastlar,güneş ışınlarını panel gibi toplayıp,kolektör gibi enerjiye dönüştürerek,gıda üretirler
Ur de halk ve hayvanlar gibi yaşamak ve büyümek için havadan gazları,topraktan su ve tuzları,ve güneş ışığının enerjisini kullanırlar
Bir Takım bitki örtüsü besinlerini yapamazlar,başka bitki veya hayvanlardan elde ederlerDiğer canlıların besinlerini alan bu bitkilere asalak denirBazı bitkiler de ölü hayvan ve bitkilerin üstünde yaşarlar,bunlar çürükçül bitkilerdirBazen iki cins bitki birbirlerine zarar vermeden bir arada yaşarlarBu birliğe,ortakyaşama denir
Bitkilerin bir grubunun beslenmesi çok ilginçtirEtçil ot gibi yaşama de besin yapmak için zorunlu bütün hammaddeler bulunmazBunlar,böcekleri yakalayıp sindirerek kendilerinde beceriksiz olan azotu sağlarlar
Yapraklar bitkinin besin yaratıcı organlardırÇeşitli hammaddeler burada besinlere dönüştürülürler
Yaprak damarları iletim borularıdırYaprakta oluşan besinleri götürür ve yaprağa bol su getirirlerBu suyun bir kısmı besin yapımında (fotosentez) kullanılır,çoğu da terlemeyle havaya verilir
Yaprakların birçok yararları vardırBirçok hayvanlar,yaprakları yerİnsanlar da yapraklardan çeşitli şekillerde yararlanırlar
Fotosentez kısaca yeşil bitkilerin besinlerini yapma işlemidir
6H2O +6CO2 +IŞIK C6H12O6 + 6O2
(Vikipedi, özgürlük ansiklopediden ATP'nin kimyasal yapısı)
Adenozin 5'trifosfat, hücreli içinde bulunan çok işlevli bir nükleotittir İngilizce Adenosine Triphosphate'dan ATP olarak kısaltılır, en kayda değer işlevi gözenekli olan içi biyokimyasal reaksiyonlar için gereken kimyasal enerjiyi taşımaktır Fotosentez ve hücreli solunumu (respirasyonu) sırasında oluşur ATP, bunun yanısıra RNA sentezinde gereken dört monomerden biridir Hem ATP, hücresel içi sinyal iletiminde protein kinaz reaksiyonu için gereken fosfatın kaynağıdır
Kimyasal Özellikleri
ATP, adenozin ve üç fosfat grubundan oluşur Adenozinden itibaren sayınca ikinci ve üçüncü fosfat grupları arasındaki bağın enerjisi çok yüksektir Bu bağın kırılmasıyla ATP, ADP'ye dönüştüğü zaman meydan gelen enerji değişimi, gözenekli olan içinde 12 kCalmol, labortuvar şartlarında ise 7,3 kcalmol'dür Açığa meydana çıkan bu büyük enerji miktarı, biyokimyasal reaksiyonlarda ATP'nin bir kimyasal enerji deposu olarak kullanılmasına fayda
Sentezi
ATP değişik yollarla sentezlenebilir Aerobik şartlarda ATP sentezi mitokondrilerde, oksidatif fosforilasyon yoluyla gerçekleşir Anaerobik şartlarda ise fermantasyon yoluyla olur
ATP sentezinde yakacak olarak ilk önce dekstroz ve trigliseritler kullanılır Trigliseritlerin bozunumunda gliserol ve yağ asitleri oluşur Hücreli sitozolunda dekstroz ve gliserol, glikoliz yoluyla pirüyata dönüştürülürler amfosforilasyonu yoluyla bu aşamada bir arz ATP pirüyat kinaz ve fosfogliserat kinaz enzimleri tarafından sentezlenir Pirüvat daha sonra mitokondride oksitlenmeye devam eder
Mitokindride pirüvat pirüyat dehidrojenaz yoluyla AcetylCoA ’ya dönüşür, o da Krebs ile karbon dioksite kadar oksitlenir Yağ asitleri de betaoksidasyonu ile AcetylCoA'ya dönüşürler ve Krebs döngüsü'yle metabolize olurlar Krebs döngüsü'nün her bir deviniminde süksinilCoA göre bir ATP dengi GTP, bir de indirgeme gücüne sahip olan NADH sentezlenir NADH'deki elektronlar Elektron Nakliye Zinciri ile taşınırken ATP sentaz kadar oksidatif fosforilasyon yoluyla fazla miktarda ATP sentezlenir
Glükozun karbon dioksite oksidasyonuna hücre solunumu denir Glikozdaki kimyasal enerjinin %40'ı, hücresel için daha kullanışlı olan ATP'ye dönüşür
ATP hem nüklezit difosfat kinaz enzimi yoluyla diğer nükleozit trifosfatları kullanarak da sentezlenir:
ADP+ GTP ATP + GDP Kas hücrelerinde ATP:quanidofosfotransferaz tarafında katalizlenen benzer bir reaksiyonda da kreatin fosfat'ın fosfat grubu ADP'ye aktarılarak ATP ve kreatin oluşur
Bitki hücrelerinde ATP kloroplastlarda gerçekleşen fotosentez aracılığıyla sentezlenir Bu ATP'nin bir kısmı daha sonra trioz şekerlerinin oluşumu için Calvin döngüsünde kullanılır
İşlevi
ATP'nin enerjisi onun ADP'ye dönüşmesine yol açan fosfatfosfat bağının hidrolizi ile açığa çıkar Gözenekli Olan içinde dağıtılmış enzim, motor protein ve nakliye proteini bu enerjiyi kullanırlar ATP'nin bozunumu ADP ve inorganik fosfat (Pi) oluşturur, ADP sonra AMP ve Pi olarak hem bozunur ATP'nin bir öteki bozunum yolu AMP pozitif pirofosfat (PPi) şeklindedir
*
ATP Imal Yolları
1Fotosentez: Işık enerjisi kullanılarak ATP üretir(Fotofosforilasyon)
2Kemosentez: İnorganik maddeleri yakarak ATP üretir(Kemofosforilasyon)
3Solunum: Organik maddeleri parçalayarak ATP üretir(Oksidatiffosforilasyon )
4Fermantasyon: Substrat düzeyinde fosforilasyon
Yukarıda ATP yi ve nasıl üretildiğini öğrendik Hemen canlılar için zorunlu enerjiyi sağlayacak kimyasal tepkimeleri göreceğiz
SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
AHücreli dışı solunum
BHücre içi solunum
aOksijenli solunum
bOksijensiz solunum
OKSİJENLİ SOLUNUM
OKSİJENLİ SOLUNUM:
Solunum;enerji verici besinlerin kimyasal bağlarında depolanmış enerjiden yararlanarak ATP sentezlenmesine denir Eğer organik madde oksijen kullanılarak CO2 ve H2O ’ya değin parçalanırsa bu olaya oksijenli solunum denir
Kimyasal bağlardaki bu enerji, bağların açılmasıyla ortaya çıkarılır Oksijenli solunum sonucunda 38 ATP ’lik enerji üretilir
Mitekondrisi olan bütün hücreler oksijenli solunum yapar İnsanın alyuvarları hariç bütün hücrelerinde mitekondri olduğuna kadar, bütün hücrelerimizde oksijenli solunum yapılır diyebiliriz Her canlı, her hücresinde, her an oksijenli solunum yapar(Bakteri ve mavi – yeşil algler açık havada ) Tümör de öbür canlılar gibi hücrelerinde her an oksijenli solunum yapar Yani gündüz fotosentez, gece solunum yaptığı düşüncesi yanlıştır Çünkü solunum hem gece, hem gündüz yapılır
Bütün bunlardan da anlayacağımız gibi fotosentez sonucu oluşan beslenme ve oksijen solunumda kullanılarak karbon dioksit ve suya dönüştürülürBunlarda yeniden fotosentezde kullanılır
BESLENME + OKSİJEN mitekondri + SU + KARBONDİOKSİT + ENERJİ
Enzim
Kireç suyu kullanılarak ortamda karbondioksit olup olmadığı, solunum yapılıp yapılmadığı, oksijen kullanılıp kullanılmadığı anlaşılması mümkün
OKSİJENSİZ SOLUNUM (MAYALANMA)
Karbonhidratlardan, oksijen kullanılmadan ATP sentezlenmesidir
Fermantasyonda, karbonhidratlardan glikoz kullanılır Eğer kullanılacak madde sakkaroz gibi bir disakkarit ise veya nişasta gibi bir polisakkarit ise, önce sindirilerek inşa taşı olan momosakkaritlere parçalanır Oluşan fruktoz yady galaktoz gibi momosakkarit ise glikoza dönüştşrülüp kullanılır
Mayalanma bütün canlılar kadar kullanılırÜstelik büyük bir bölümü, bütün canlılarda benzer biçimde yapılırAncak daha sonraki evreler bambaşka olduğundan ayrı son ürünler oluşur
İNSAN VE HAYVANLARIN KAPLI KASLARINDA YAPILAN FERMANTASYONUN SAN ÜRÜNÜ ‘LAKTIK ASIT ’TİR
C6H12062 C3H6O3 (LAKTIK ASIT) + 2ATP
SİRKE BAKTERİSİNİN FERMANTASYONUNUN SONUCU ‘SİRKE ASİDİ ’
C6H12062 CH3 –COOH+2CO2 +2ATP
BİRA MAYASININ FERMANTASYON ÜRÜNÜ İSE ‘ETİL ALKOL ’DÜR
C6H1206 2C2H5 –OH + 2CO2 +2ATP
FOTOSENTEZ
Ot Gibi Yaşama beslenme yaparken havadan karbon dioksit alırlar ve oksijen verirlerYapraklara yeşil rengi veren klorofil maddesi güneş enerjisini kullanarak karbon dioksit ve suyu oksijen ve kolay şekerler dönüştürür Basit şekerler bitki için gerekli besinlere değişirler,açığa meydana çıkan oksijen ise havaya verilirBu gıda yapımı işi fotosentez adını alır
Bitki Örtüsü, hayvanların tersine,gıda aramaya gerek duymaz,besinlerini kendilerini üretirlerBeslenmenin yolu,bitkiye benzersiz yeşil rengi veren “klorofil denilen yeşil boyarmaddeden geçerBitki,klorofil yoluyla,güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür:bu kimyasal enerji de genelde nişasta biçiminde saklanır ve büyümek, büyümek için yakıt olarak kullanılırIşık enerjisiyle,karbon dioksit ve su,varlıklı enerjili bir besin olan glikoza dönüşürYani fotosentez (ışılbireşim),ısı ve ışıkla gerçekleşir
Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde,kloroplast denilen,çok minik yapılar vardırHer hücrede kloroplast sayısı yüzden fazladırKloroplastların içindeki yeşil renkli boyarmadde klorofil , ışık yakalarKloroplastlar,güneş ışınlarını panel gibi toplayıp,kolektör gibi enerjiye dönüştürerek,gıda üretirler
Ur de halk ve hayvanlar gibi yaşamak ve büyümek için havadan gazları,topraktan su ve tuzları,ve güneş ışığının enerjisini kullanırlar
Bir Takım bitki örtüsü besinlerini yapamazlar,başka bitki veya hayvanlardan elde ederlerDiğer canlıların besinlerini alan bu bitkilere asalak denirBazı bitkiler de ölü hayvan ve bitkilerin üstünde yaşarlar,bunlar çürükçül bitkilerdirBazen iki cins bitki birbirlerine zarar vermeden bir arada yaşarlarBu birliğe,ortakyaşama denir
Bitkilerin bir grubunun beslenmesi çok ilginçtirEtçil ot gibi yaşama de besin yapmak için zorunlu bütün hammaddeler bulunmazBunlar,böcekleri yakalayıp sindirerek kendilerinde beceriksiz olan azotu sağlarlar
Yapraklar bitkinin besin yaratıcı organlardırÇeşitli hammaddeler burada besinlere dönüştürülürler
Yaprak damarları iletim borularıdırYaprakta oluşan besinleri götürür ve yaprağa bol su getirirlerBu suyun bir kısmı besin yapımında (fotosentez) kullanılır,çoğu da terlemeyle havaya verilir
Yaprakların birçok yararları vardırBirçok hayvanlar,yaprakları yerİnsanlar da yapraklardan çeşitli şekillerde yararlanırlar
Fotosentez kısaca yeşil bitkilerin besinlerini yapma işlemidir
6H2O +6CO2 +IŞIK C6H12O6 + 6O2
(Vikipedi, özgürlük ansiklopediden ATP'nin kimyasal yapısı)
Adenozin 5'trifosfat, hücreli içinde bulunan çok işlevli bir nükleotittir İngilizce Adenosine Triphosphate'dan ATP olarak kısaltılır, en kayda değer işlevi gözenekli olan içi biyokimyasal reaksiyonlar için gereken kimyasal enerjiyi taşımaktır Fotosentez ve hücreli solunumu (respirasyonu) sırasında oluşur ATP, bunun yanısıra RNA sentezinde gereken dört monomerden biridir Hem ATP, hücresel içi sinyal iletiminde protein kinaz reaksiyonu için gereken fosfatın kaynağıdır
Kimyasal Özellikleri
ATP, adenozin ve üç fosfat grubundan oluşur Adenozinden itibaren sayınca ikinci ve üçüncü fosfat grupları arasındaki bağın enerjisi çok yüksektir Bu bağın kırılmasıyla ATP, ADP'ye dönüştüğü zaman meydan gelen enerji değişimi, gözenekli olan içinde 12 kCalmol, labortuvar şartlarında ise 7,3 kcalmol'dür Açığa meydana çıkan bu büyük enerji miktarı, biyokimyasal reaksiyonlarda ATP'nin bir kimyasal enerji deposu olarak kullanılmasına fayda
Sentezi
ATP değişik yollarla sentezlenebilir Aerobik şartlarda ATP sentezi mitokondrilerde, oksidatif fosforilasyon yoluyla gerçekleşir Anaerobik şartlarda ise fermantasyon yoluyla olur
ATP sentezinde yakacak olarak ilk önce dekstroz ve trigliseritler kullanılır Trigliseritlerin bozunumunda gliserol ve yağ asitleri oluşur Hücreli sitozolunda dekstroz ve gliserol, glikoliz yoluyla pirüyata dönüştürülürler amfosforilasyonu yoluyla bu aşamada bir arz ATP pirüyat kinaz ve fosfogliserat kinaz enzimleri tarafından sentezlenir Pirüvat daha sonra mitokondride oksitlenmeye devam eder
Mitokindride pirüvat pirüyat dehidrojenaz yoluyla AcetylCoA ’ya dönüşür, o da Krebs ile karbon dioksite kadar oksitlenir Yağ asitleri de betaoksidasyonu ile AcetylCoA'ya dönüşürler ve Krebs döngüsü'yle metabolize olurlar Krebs döngüsü'nün her bir deviniminde süksinilCoA göre bir ATP dengi GTP, bir de indirgeme gücüne sahip olan NADH sentezlenir NADH'deki elektronlar Elektron Nakliye Zinciri ile taşınırken ATP sentaz kadar oksidatif fosforilasyon yoluyla fazla miktarda ATP sentezlenir
Glükozun karbon dioksite oksidasyonuna hücre solunumu denir Glikozdaki kimyasal enerjinin %40'ı, hücresel için daha kullanışlı olan ATP'ye dönüşür
ATP hem nüklezit difosfat kinaz enzimi yoluyla diğer nükleozit trifosfatları kullanarak da sentezlenir:
ADP+ GTP ATP + GDP Kas hücrelerinde ATP:quanidofosfotransferaz tarafında katalizlenen benzer bir reaksiyonda da kreatin fosfat'ın fosfat grubu ADP'ye aktarılarak ATP ve kreatin oluşur
Bitki hücrelerinde ATP kloroplastlarda gerçekleşen fotosentez aracılığıyla sentezlenir Bu ATP'nin bir kısmı daha sonra trioz şekerlerinin oluşumu için Calvin döngüsünde kullanılır
İşlevi
ATP'nin enerjisi onun ADP'ye dönüşmesine yol açan fosfatfosfat bağının hidrolizi ile açığa çıkar Gözenekli Olan içinde dağıtılmış enzim, motor protein ve nakliye proteini bu enerjiyi kullanırlar ATP'nin bozunumu ADP ve inorganik fosfat (Pi) oluşturur, ADP sonra AMP ve Pi olarak hem bozunur ATP'nin bir öteki bozunum yolu AMP pozitif pirofosfat (PPi) şeklindedir
*