Ağız içindeki tükürüğün azalmasıyla ortaya çıkan ağız kuruluğu, birçok nedene bağlı olarak gelişebiliyor. Kserostomi olarak da bilinen ağız kuruluğu, diş çürükleri ve ağız içi enfeksiyonlara yol açabiliyor. Kimi önemli hastalıkların belirtisi de olabilen ağız kuruluğundan kurtulmak için altta yatan nedenin belirlenmesi gerekiyor.
Tükürük üretilmezse ağız kuruluğu görülür
Ağız kuruluğu, tükürük bezlerinin ağız içini ıslak tutmak için kâfi tükürük üretemediği bir durumu söz etmektedir. Tükürük, bakteriler tarafından üretilen asitleri etkisiz hale getirerek, bakteri üremesini sonlar ve diş çürümesini önlemeye yardımcı olur. Tükürük ayrıyeten tat alma yeteneğini geliştirir ve çiğneme ile yutmayı kolaylaştırır. Ayrıyeten tükürükteki enzimler sindirime yardımcı olmaktadır. Azalmış tükürük ve bunun sonucunda ortaya çıkan ağız kuruluğunun, diş ve diş eti sıhhatine, iştah ve yemekten aldığınız zevk üzerinde büyük tesiri olacaktır. Ağız kuruluğu çoklukla belli ilaçların yan tesirinden, yaşlanmaya bağlı sıkıntılardan yahut kanser tedavilerinin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu belirtilere dikkat
Ağız içinde gereğince tükürük üretilmemesi şu belirtilere neden olabilmektedir:
- Ağızda kuruluk yahut yapışkanlık hissi.
- Sık sık susama.
- Lisanda karıncalanma hissi.
- Tükürük bezlerinde büyüme.
- Kalın ve lifli görünen tükürük.
- Ağız kokusu.
- Çiğneme, konuşma ve yutma zahmeti.
- Boğaz ağrısı ve ses kısıklığı.
- Kuru yahut oluklu lisan.
- Değişen bir tat alma duyusu.
- Protez takma meseleleri.
Ağız kuruluğunun nedeni bu meseleler olabilir
İlaçlar: Depresyon, yüksek tansiyon ve anksiyete tedavisinde kullanılan birtakım ilaçların yanı sıra antihistaminikler, dekonjestanlar, kas gevşeticiler ile ağrı kesici ilaçlar ağız kuruluğu yapabilir.
Yaşlanma: Birçok kişi yaşlandıkça ağız kuruluğu yaşar. Bu duruma katkıda bulunan faktörler ortasında makul ilaçların kullanımı, bedenin ilaçları sürece yeteneğindeki değişiklikler, yetersiz beslenme ve uzun vadeli sıhhat meseleleri yer alır.
Kanser tedavisi: Kemoterapi ilaçları tükürüğün yapısını ve üretilen ölçüsü değiştirebilir. Baş ve boynuna uygulanan radyasyon ya da ışın tedavileri tükürük bezlerine ziyan vererek tükürük üretiminde besbelli bir azalmaya neden olabilir.
Hudut hasarı: Baş ve boyun bölgesindeki hudut hasarına neden olan bir yaralanma yahut ameliyat, ağız kuruluğuna neden olabilir.
Başka sıhhat şartları: Diyabet-şeker hastalığı, felç, ağızdaki mantar enfeksiyonu (pamukçuk) yahut Alzheimer hastalığı, Sjögren sendromu yahut HIV/AIDS üzere otoimmün hastalıkları ağız kuruluğu yapabilir. Böbrek yetmezliği, tiroid hastalıkları, kansızlık, verem üzere hastalıklar da ağız kuruluğunun nedenidir.
Burun tıkanıklığı: Ağızdan nefes almak, horlamak ve oda havasının kuru olması da ağız kuruluğuna katkıda bulunabilir.
Tütün ve alkol kullanımı: Alkol ve sigara içmek yahut tütün çiğnemek ağız kuruluğu şikayetlerini artırabilir.
Uyuşturucu kullanımı: Metamfetamin kullanımı şiddetli ağız kuruluğuna ve "meth ağzı" olarak da bilinen dişlere ziyanlı bir duruma sebep olur. Esrar da ağız kuruluğuna neden olabilir.
Ağız kuruluğu için değerli teklifler
Tedavinin belirlenmesi ağız kuruluğunun nedenine bağlı olarak yapılmalıdır. Uzman doktor yahut diş doktoru şunları yapabilir:
- Ağız kuruluğuna neden olan ilaçlar değiştirilebilir. Şayet bu mümkün değilse tahminen doz ölçüsü azaltılabilir.
- Ağızı nemlendirecek eserler kullanılabilir (Ağız gargaraları, yapay tükürük yahut nemlendiriciler olabilir). Ağız kuruluğu için tasarlanmış, bilhassa ksilitol içeren ağız gargaraları, diş çürümesine karşı muhafaza da sağlar.
- Tükürüğü uyaran ilaçlar kullanılabilir.
- Dişleri korumak kıymetlidir. Çürükleri önlemek için florürlü ilaçlar yahut haftalık klorheksidin kullanılabilir.