Vücudumuzu oluşturan yaklaşık 10 trilyon hücre de hayatın akışını takip ederek daima bir devinim halinde gençlik, olgunluk ve yaşlılık evrelerini geçirdikten sonra noktalarını yenilerine bırakırlar. Bu devinim süreci içersinde hücreler makul sayıda bölünerek çoğalır (mitoz), gayri bir deyişle kopyalarını yaparak süreci devam ettirirler (replikasyon). Bu bölünme sırasında hücre yenilenmesini sağlayan şifreyi taşıyan DNA zinciri dışarıdan bir etken (kanserojen etken) tarafından bozulursa hücre alışılagelmiş dışı bir büyüme gösterir. Mutasyon ismi verilen bu değişim sonucunda kanserli hücre oluşmuş olur. Vücudumuzun savunma sistemi bu kanserli hücreleri tespit ederek imha eder. Lakin bu her devir mümkün olamamaktadır. Mahsusen immün sistemin zayıfladığı devirlerde yahut ağır halde kanserojen etkenlere maruz kaldığımız süreçlerde kanserli hücrelerdeki artış engelenemez. Kanserli hücrede bölünme sayısındaki sonlandırma ortadan kalktığı için olağanın üzerinde bölünme ile çoğalarak tümör ismi verilen kitleyi oluşturular.
*Ağız ve lisan kanseri nedir?
Ağız içinde hücre yenilenme süreci (turn-over) çok süratlidir ve ağız ve lisanı döşeyen mukoza isimli tabaka mutasyona yatkın bir nahiyeyi oluşturur. Sindirim sisteminin başlangıcını oluşturan bu ortamda oluşan kanserlere ağız ve dil kanserleri denir.
*Görülme orantısı ile ilgili istatistikler ne söylemektedir?
Memleketimizdeki kanser olguları ile ilgili olarak Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu istatistiklerine nazaran ağız kanseri, görülme sıklığı açısından 8. sırada konum almaktadır. Ölümhızı (mortalite) açısından değerlendirildiğinde ağız kanseri erkeklerde 0,27 bayanlarda 0,17 orantılarını vermektedir. Bu orantı trakea-bronş-akciğer kanserinde erkeklerde 48,52 ve bayanlarda 7,67; mide kanserinde erkeklerde 10,56, bayanlarda 5,10 oranlarındadır. Özetle ağız kanseri görülme sıklığı ve mortalite nispetleri öteki kanser tiplerine nazaran düşük kalmaktadır. Buna rağmen ağız kanserlerinin süratli ilerleme göstermesi mevzuyu değerli hale getirmektedir. Surveillance Epidemiology and End Results Program (SEER) raporlarına nazaran ABD'de yılda 30bin cıvarında ağız kanseri vakası görülmektedir.
*Belirtileri nelerdir?
Güzelleşmeyen yahut kolaylıkla kanayan, ağzınızda küçük beyaz yahut al hassas noktalar.
Ağzınızda kalın beyaz leke yahut sert nokta.
Ağzınızda rastgele bir konumda kitle.
Ağzınızda yahut dudağınızda rastgele bir konumda ağrı yahut uyuşma (hiçbir şey hissetmiyor gibi)
Çiğneme, yutkunma yahut lisanınızı ya da çenenizi
Isırdığınız devir dişlerinizin kapanmasında değişiklik.
Sesinizde değişiklik.
Kulağınızda ağrı. Geçmeyen boğaz ağrısı.
*Hangi nedenler ağız ve lisan kanseri oluşumunu arttırır?
Kişilerin derhal fark edememesinden ötürü ağız kanseri çok tehlikeli bir kanser çeşididir. Sigara ve puro içenlerin, tütün çiğneyenlerin yahut çok içki içenlerin ağız kanserine yakalanma mümkünlüğü daha yüksektir. Tedavi edilebilir lakin erken teşhis edilmelidir.
*Kimler daha büyük risk altındadır?
Sigara ve tütün kullananlar, ölçüsüz alkol tüketenler risk altındadırlar.
*Nasıl teşhis edilir?
Hastaların ağız yaraları yahut ağrılı durumlar ile ilgili şikayetleri ile tabibe başvurmaları yahut rutin diş doktoru muayenesi sırasında saptanan kuşkulu ortamlardan toulidin blue yahut metilen mavisi içeren likit preparatlar ile gargara yaptırılarak boyama metodu ile ön tanı konarak yahut flourusans metodu ile çalışan ışık kaynakları ile ön tanıda bulunduktan sonra kesin teşhis için iğne biyopsisi yapılır.
*Tedavisi var mıdır?
Tedavi, tümörün noktasına, büyüklüğüne ve cinsine, ayrıyeten illetin hangi aşamada olduğuna bağlıdır. Tabip ayrıyeten yaşınızı ve umumi sıhhat durumunuzu dikkate alır. Tedavi, ameliyat, radyasyon tedavisi yahut birçok durumda her ikisini de içerir. Birtakım hastalara kemoterapi uygulanır. Kemoterapi, antikanser ilaçlar ile tedavi demektir.
*Erken teşhis hayat kurtarır mı?
Ağız dokularının süratli devinim özelliğinden dolayı bu kesimde süratli ilerleyen kanser çeşitleri saptanabilir. Bu sebeple erken teşhis kıymet kazanmaktadır.
*Tedavide geç kalınması durumunda en berbat senaryolar neler olabilir?
Tedavide geç kalınması durumunda lisan, alt yahut üst çenelerin tüm olarak çıkartılması üzere hastanın hayat kalitesini hayli düşüren durumlar ya da metastaz ile kanserin vücudun gayrı nahiyelerine yayılması muhtemeldir.
*Bu illete hangi bilirkişilik kolu tarafından teshis konulmalı ve tedaviyi hangi sahadaki mütehassıslar gerçekleştirmelidir?
Teşhis aşamasında diş doktorları, kulak-burun-boğaz eksperleri yahut plastik cerrahlar tanı koyabilirler. Tedavisinde KBB eksperleri yahut plastik cerrahlar onkologlar ile işbirliği içinde hareket ederler.
*Ülkemizde diş doktorları bu illete gereğince tanıyıp teşhis ve tedavide ehliyetli midir?
Ağız kanserleri konusunda diş doktorlarının eğitim ve mezuniyet sonrası eğitim süreçlerinde gelişmelerden haberdar edilmesi yararlı olacaktır. Bilhassa düşük maliyetli boyama metodları ile ön teşhis konulması pratiğinin yaygınlaştırılması hem ekonomik hem de erken teşhis imkanını arttırdığından rutine girmesi gereken bir tatbik olarak görmekteyim.
Doç.Dr.Tosun Tosun
özgür diş doktoru, implantoloji/prostodonti/laser/periodontoloji
Professore Associato/Master 2 livello in Dental Laser, Di.S.T.Bi.M.O. Universita' di Genova, Italia
Instructor/Curriculum Implantology, German Association of Dental Implantology & Turkish Academy of Esthetic Dentistry
Dr.Med.Dent/Oral Implantoloji, Istanbul Üniversitesi, Türkiye
Mastership/Dental Lasers, AALZ, Universitaet Aachen, Deutschland
Standard Proficiency/Academy of Laser Dentistry, USA
Advanced Proficiency/Botulinum Toxin, DBK Training Institute, Reading, UK
*Ağız ve lisan kanseri nedir?
Ağız içinde hücre yenilenme süreci (turn-over) çok süratlidir ve ağız ve lisanı döşeyen mukoza isimli tabaka mutasyona yatkın bir nahiyeyi oluşturur. Sindirim sisteminin başlangıcını oluşturan bu ortamda oluşan kanserlere ağız ve dil kanserleri denir.
*Görülme orantısı ile ilgili istatistikler ne söylemektedir?
Memleketimizdeki kanser olguları ile ilgili olarak Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu istatistiklerine nazaran ağız kanseri, görülme sıklığı açısından 8. sırada konum almaktadır. Ölümhızı (mortalite) açısından değerlendirildiğinde ağız kanseri erkeklerde 0,27 bayanlarda 0,17 orantılarını vermektedir. Bu orantı trakea-bronş-akciğer kanserinde erkeklerde 48,52 ve bayanlarda 7,67; mide kanserinde erkeklerde 10,56, bayanlarda 5,10 oranlarındadır. Özetle ağız kanseri görülme sıklığı ve mortalite nispetleri öteki kanser tiplerine nazaran düşük kalmaktadır. Buna rağmen ağız kanserlerinin süratli ilerleme göstermesi mevzuyu değerli hale getirmektedir. Surveillance Epidemiology and End Results Program (SEER) raporlarına nazaran ABD'de yılda 30bin cıvarında ağız kanseri vakası görülmektedir.
*Belirtileri nelerdir?
Güzelleşmeyen yahut kolaylıkla kanayan, ağzınızda küçük beyaz yahut al hassas noktalar.
Ağzınızda kalın beyaz leke yahut sert nokta.
Ağzınızda rastgele bir konumda kitle.
Ağzınızda yahut dudağınızda rastgele bir konumda ağrı yahut uyuşma (hiçbir şey hissetmiyor gibi)
Çiğneme, yutkunma yahut lisanınızı ya da çenenizi
Isırdığınız devir dişlerinizin kapanmasında değişiklik.
Sesinizde değişiklik.
Kulağınızda ağrı. Geçmeyen boğaz ağrısı.
*Hangi nedenler ağız ve lisan kanseri oluşumunu arttırır?
Kişilerin derhal fark edememesinden ötürü ağız kanseri çok tehlikeli bir kanser çeşididir. Sigara ve puro içenlerin, tütün çiğneyenlerin yahut çok içki içenlerin ağız kanserine yakalanma mümkünlüğü daha yüksektir. Tedavi edilebilir lakin erken teşhis edilmelidir.
*Kimler daha büyük risk altındadır?
Sigara ve tütün kullananlar, ölçüsüz alkol tüketenler risk altındadırlar.
*Nasıl teşhis edilir?
Hastaların ağız yaraları yahut ağrılı durumlar ile ilgili şikayetleri ile tabibe başvurmaları yahut rutin diş doktoru muayenesi sırasında saptanan kuşkulu ortamlardan toulidin blue yahut metilen mavisi içeren likit preparatlar ile gargara yaptırılarak boyama metodu ile ön tanı konarak yahut flourusans metodu ile çalışan ışık kaynakları ile ön tanıda bulunduktan sonra kesin teşhis için iğne biyopsisi yapılır.
*Tedavisi var mıdır?
Tedavi, tümörün noktasına, büyüklüğüne ve cinsine, ayrıyeten illetin hangi aşamada olduğuna bağlıdır. Tabip ayrıyeten yaşınızı ve umumi sıhhat durumunuzu dikkate alır. Tedavi, ameliyat, radyasyon tedavisi yahut birçok durumda her ikisini de içerir. Birtakım hastalara kemoterapi uygulanır. Kemoterapi, antikanser ilaçlar ile tedavi demektir.
*Erken teşhis hayat kurtarır mı?
Ağız dokularının süratli devinim özelliğinden dolayı bu kesimde süratli ilerleyen kanser çeşitleri saptanabilir. Bu sebeple erken teşhis kıymet kazanmaktadır.
*Tedavide geç kalınması durumunda en berbat senaryolar neler olabilir?
Tedavide geç kalınması durumunda lisan, alt yahut üst çenelerin tüm olarak çıkartılması üzere hastanın hayat kalitesini hayli düşüren durumlar ya da metastaz ile kanserin vücudun gayrı nahiyelerine yayılması muhtemeldir.
*Bu illete hangi bilirkişilik kolu tarafından teshis konulmalı ve tedaviyi hangi sahadaki mütehassıslar gerçekleştirmelidir?
Teşhis aşamasında diş doktorları, kulak-burun-boğaz eksperleri yahut plastik cerrahlar tanı koyabilirler. Tedavisinde KBB eksperleri yahut plastik cerrahlar onkologlar ile işbirliği içinde hareket ederler.
*Ülkemizde diş doktorları bu illete gereğince tanıyıp teşhis ve tedavide ehliyetli midir?
Ağız kanserleri konusunda diş doktorlarının eğitim ve mezuniyet sonrası eğitim süreçlerinde gelişmelerden haberdar edilmesi yararlı olacaktır. Bilhassa düşük maliyetli boyama metodları ile ön teşhis konulması pratiğinin yaygınlaştırılması hem ekonomik hem de erken teşhis imkanını arttırdığından rutine girmesi gereken bir tatbik olarak görmekteyim.
Doç.Dr.Tosun Tosun
özgür diş doktoru, implantoloji/prostodonti/laser/periodontoloji
Professore Associato/Master 2 livello in Dental Laser, Di.S.T.Bi.M.O. Universita' di Genova, Italia
Instructor/Curriculum Implantology, German Association of Dental Implantology & Turkish Academy of Esthetic Dentistry
Dr.Med.Dent/Oral Implantoloji, Istanbul Üniversitesi, Türkiye
Mastership/Dental Lasers, AALZ, Universitaet Aachen, Deutschland
Standard Proficiency/Academy of Laser Dentistry, USA
Advanced Proficiency/Botulinum Toxin, DBK Training Institute, Reading, UK