Akciğer kanseri, normal akciğer dokusuna ait hücrelerin kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturması ile ortaya çıkan durumdur. Oluşan kitle öncelikle bulunduğu yerde büyür, daha sonra çevre dokulara veya kan yolu ile uzak organlara yayılarak ( karaciğer, kemik, beyin...) metastaz dediğimiz duruma yol açabilir.
Küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri olmak üzere iki grup akciğer kanseri vardır. Akciğer kanserlerinin %80’i küçük hücreli dışı akciğer kanseridir.
Akciğer kanserlerinin %90’ı sigara nedeniyle oluşur. 20 yıl günde 1 paket sigara içen kişilerin akciğer kanseri olma riski 3 kat artmıştır. Sigaranın içiminin önlenmesiyle akciğer kanserinin önlenebilir bir hastalık olduğu kabul edilir. Aktif sigara içimi kadar pasif sigara içimi de akciğer kanseri için risk faktörüdür. Ülkemizde bazı kırsal bölgelerde ak toprak olarak bilinen, madenlerde, tersanelerde, yalıtım malzemesi yapımında kullanılan asbest de akciğer de kansere neden olmaktadır. Ailede akciğer kanseri olması hastalığın oluşma riskini arttırmaktadır.
Akciğer kanserinin belirtileri öksürük, kanlı balgam, nefes darlığı, hırıltılı solunum, geçmeyen göğüs ve kol ağrısı, ses kısıklığı, tekrarlayan ya da iyileşmesi geciken akciğer enfeksiyonları, boyun ve yüzde şişlik, iştahsızlık, kilo kaybı ve yorgunluk olabilir.
Bazen hastalık ileri aşamaya gelene kadar herhangi bir şikayete neden olmadığı için tehlikelidir ve risk altındaki kişilerin dikkatli olması gerekir.
Tanı İçin öncelikle akciğer filmi ve bilgisayarlı tomografiden yararlanılır. Eğer film ya da tomografide şüpheli bir durum var ise kesin tanı biyopsi ile koyulur. Biyopsi; tümörün yerleşim yerine göre bronkoskopi, tomografi eşliğinde ince iğne aspirasyonu, torakoskopi ya da torakotomi yöntemi ile alınabilir. Tümörden biyopsi almak ilerleme ve yayılmaya sebep olmaz. Bazen tümöre bağlı akciğerlerde sıvı birikimi olabilir. Bir iğne ile sırt bölgesinden sıvı örneği alınarak da tanıya gidilebilir.
Tedavi planlaması akciğer kanserinin evresine göre yapılır. Evreleme tümörün büyüklüğü, akciğer yakınındaki lenf bezleri ya da akciğerin diğer bölgelerine yayılımı ya da diğer organlara yayılımına göre yapılır.
Küçük hücreli dışı akciğer kanseri erken evrelerinde (Evre 1, Evre 2 ve bazen Evre 3) ameliyatla tümörlü doku ya da tüm akciğer dokusu alınarak temizlenir. Evre 2 ve Evre 3 hastalarda ameliyat sonrası ek olarak kemoterapi ve radyoterapi (Işın tedavisi) gerekebilir. Ameliyatla çıkarılması mümkün olmayan Evre 3 ve Evre 4 hastalarda ise kemoterapi ve radyoterapi ile tümörlü dokunun küçültülmesi, hastanın şikayetlerinin azalması hedeflenir.
Küçük hücreli akciğer kanserinde ameliyatla tedavinin yeri çok kısıtlıdır. Kemoterapi ve radyoterapi esas tedavi yöntemidir. Hastalığın beyine yayılımı sık olduğu İçin beyine koruyucu amaçlı radyoterapi vermek gereklidir.