Akdenİz BÖlgesİ Jeomorfolojİsİ Nedir ANlatım Genis bilgi
AKDENİZ BÖLGESİ JEOMORFOLOJİSİ GİRİŞ Ülkemizin %15’ini kaplayan Akdeniz bölgesi Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısı olan Toros dağlarıyla bir baştan bir başa geçilmektedir. Bölgenin ana çatısını oluşturan Toros dağları, Batı Orta ve Güneydoğu toroslar olarak üçe ayrılır. Bunun dışında bölgede çok sayıda karstik şekillere rastlamak mümkündür. Karstik şekillerden polyeler akdeniz bölgesi tarım alanlarının büyük çoğunluğunu oluştururlar. Sadece polyeler değil daha bir çok karstik aşındırma şekli ve Anadolu kıta kütlesinin temel yapısını oluşturan unsurlardan birçoğunu içinde barındıran Akdeniz Bölgesi bu özellikleriyle morfolojik açıdan irdelenmeyi bir anlamda hak etmektedir. Böylece Anadolu kıta kütlesinin tarih içindeki evrimini daha iyi anlamaya ve lokal anlamda eksik parçaları yerine oturtmak yönünden bu konuyu işlemenin bize çok şey katacağına inanıyoruz. Umarız bu konuda başarılı oluruz.. JEOMORFOLOJİ Yüzey şekillerini oluşturan ana birimler ve özellikleri şöyledir: Dağlar Bölgenin ana çatısını oluşturan Toros dağları, Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısını meydana getirir. Girit ve Rodos adaları üzerinden Teke yarımadasında ülkemize giren Toros dağları; Batı, Orta ve Güneydoğu Toros dağları adını alarak Anadolu’nun güneyinde uzanır. Toros dağlarının batı bölümünü, Teke yarımadası ile Antalya Körfezinin doğu kesimini oluşturur. Teke yarımadasında kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan Torosların önemli kolları, batıda Akdağlor ve Kantrancı dağlarıdır. Akdağlar üzerinreki en yüksek zirveler 2500 m’yi (Akdağ Tepe 3016 m ve Ziyaret T. 2591 m) aşar. ikinci sıra ise Antalya Körfezi’nin batısında uzanan Beydağlarıdır. Burada en yüksek zirveler 3070 ve 2774 m’dir. Bu iki dağ kuşağı arasında Elmalı-Korkuteli oluğu uzanır. Antalya-Fethiye arasında Akdeniz’e doğru uzanan çıkıntıya Teke yarımadası veya Teke Yöresi denir. Burada çoğunlukla çökme sonucu oluşmuş oluklar ve bunların içerisinde ova ve göller bulunur. Bunlar; Burdur, Acıpayam, Tefenni ve Elmalı ovaları ile Burdur, Acıgöl, Varışlı ve Salda gölleridir. Eğirdir Gölü-Antalya Körfezi arasındaki hat boyunca Toros dağları, anî bir dirsek çizerek kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanır. Bu dirseğe Antalya kenet kuşağı denir. Kuzey-güney yönlü fayların geçtiği bu kenetin doğusunda kuzeyde Sultandağları, güneyde ise Beyşehir Gölü’nün batısında Dedegöl, Beyşehir-Seydişehir oluğunun güneyinde Geyik dağları uzanır. Buradaki zirveler 2500 m dolayındadır. Toros dağlarının Antalya Körfezi’nin doğusu ile Mersin Körfezi’nin kuzeyi arasındaki bölümüne Orta Toroslar denir. Gazipaşa ile Silifke arasında Akdeniz’e doğru çıkıntı yapan Taşeli platosuna geçilir. Göksu nehri tarafından derin ve geniş olarak yarılmış bu plato üzerinde oldukça yüksek dağlar yer alır. Göksu çayının güneyinde Akdeniz’e paralel uzanan Akçalı dağları üzerindeki yüksek tepeler 2300 m’yi aşar. Kuzeyde kireçtaşlarının çözünmesi ile oluşan karstik çukurların yer aldığı Oyuklu ve Kızıldağ’da yükseklik 2400 m’nin üzerine çıkar. Taşeli platosunun batısında Geyik ve Karakuş dağları, doğusunda ise yüksekliği 3000 m’yi aşan Bolkar dağları (Medetsiz tepe 3524 m) uzanır. Mersin’in kuzeyinden başlayarak Pozantı üzerinden Erciyes dağına kavuşan tektonik kökenli Ecemiş oluğuna ve bunun doğusunda Aladağlar’a geçilir. Bu dağ üzerindeki zirveler 3000 m’nin üzerindedir (Demirkazık tepe 3756 ve Karanfil dağı 3059 m). Akdeniz Bölgesi’nin en yüksek dağlarını oluşturan bu dağlar üzerinde 2500 m’den sonra buzulların oyması ile oluşmuş sirkler ve bunların içerisine yerleşmiş olan göller de bulunur. Doğuda ise İskenderun Körfezi’nin doğusunda, yüksekliği en fazla 2000 m’yi aşan (Dörtyol Hassa arasında Bozdağ 2240 m) Nur (Amanos)...
AKDENİZ BÖLGESİ JEOMORFOLOJİSİ GİRİŞ Ülkemizin %15’ini kaplayan Akdeniz bölgesi Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısı olan Toros dağlarıyla bir baştan bir başa geçilmektedir. Bölgenin ana çatısını oluşturan Toros dağları, Batı Orta ve Güneydoğu toroslar olarak üçe ayrılır. Bunun dışında bölgede çok sayıda karstik şekillere rastlamak mümkündür. Karstik şekillerden polyeler akdeniz bölgesi tarım alanlarının büyük çoğunluğunu oluştururlar. Sadece polyeler değil daha bir çok karstik aşındırma şekli ve Anadolu kıta kütlesinin temel yapısını oluşturan unsurlardan birçoğunu içinde barındıran Akdeniz Bölgesi bu özellikleriyle morfolojik açıdan irdelenmeyi bir anlamda hak etmektedir. Böylece Anadolu kıta kütlesinin tarih içindeki evrimini daha iyi anlamaya ve lokal anlamda eksik parçaları yerine oturtmak yönünden bu konuyu işlemenin bize çok şey katacağına inanıyoruz. Umarız bu konuda başarılı oluruz.. JEOMORFOLOJİ Yüzey şekillerini oluşturan ana birimler ve özellikleri şöyledir: Dağlar Bölgenin ana çatısını oluşturan Toros dağları, Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısını meydana getirir. Girit ve Rodos adaları üzerinden Teke yarımadasında ülkemize giren Toros dağları; Batı, Orta ve Güneydoğu Toros dağları adını alarak Anadolu’nun güneyinde uzanır. Toros dağlarının batı bölümünü, Teke yarımadası ile Antalya Körfezinin doğu kesimini oluşturur. Teke yarımadasında kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan Torosların önemli kolları, batıda Akdağlor ve Kantrancı dağlarıdır. Akdağlar üzerinreki en yüksek zirveler 2500 m’yi (Akdağ Tepe 3016 m ve Ziyaret T. 2591 m) aşar. ikinci sıra ise Antalya Körfezi’nin batısında uzanan Beydağlarıdır. Burada en yüksek zirveler 3070 ve 2774 m’dir. Bu iki dağ kuşağı arasında Elmalı-Korkuteli oluğu uzanır. Antalya-Fethiye arasında Akdeniz’e doğru uzanan çıkıntıya Teke yarımadası veya Teke Yöresi denir. Burada çoğunlukla çökme sonucu oluşmuş oluklar ve bunların içerisinde ova ve göller bulunur. Bunlar; Burdur, Acıpayam, Tefenni ve Elmalı ovaları ile Burdur, Acıgöl, Varışlı ve Salda gölleridir. Eğirdir Gölü-Antalya Körfezi arasındaki hat boyunca Toros dağları, anî bir dirsek çizerek kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanır. Bu dirseğe Antalya kenet kuşağı denir. Kuzey-güney yönlü fayların geçtiği bu kenetin doğusunda kuzeyde Sultandağları, güneyde ise Beyşehir Gölü’nün batısında Dedegöl, Beyşehir-Seydişehir oluğunun güneyinde Geyik dağları uzanır. Buradaki zirveler 2500 m dolayındadır. Toros dağlarının Antalya Körfezi’nin doğusu ile Mersin Körfezi’nin kuzeyi arasındaki bölümüne Orta Toroslar denir. Gazipaşa ile Silifke arasında Akdeniz’e doğru çıkıntı yapan Taşeli platosuna geçilir. Göksu nehri tarafından derin ve geniş olarak yarılmış bu plato üzerinde oldukça yüksek dağlar yer alır. Göksu çayının güneyinde Akdeniz’e paralel uzanan Akçalı dağları üzerindeki yüksek tepeler 2300 m’yi aşar. Kuzeyde kireçtaşlarının çözünmesi ile oluşan karstik çukurların yer aldığı Oyuklu ve Kızıldağ’da yükseklik 2400 m’nin üzerine çıkar. Taşeli platosunun batısında Geyik ve Karakuş dağları, doğusunda ise yüksekliği 3000 m’yi aşan Bolkar dağları (Medetsiz tepe 3524 m) uzanır. Mersin’in kuzeyinden başlayarak Pozantı üzerinden Erciyes dağına kavuşan tektonik kökenli Ecemiş oluğuna ve bunun doğusunda Aladağlar’a geçilir. Bu dağ üzerindeki zirveler 3000 m’nin üzerindedir (Demirkazık tepe 3756 ve Karanfil dağı 3059 m). Akdeniz Bölgesi’nin en yüksek dağlarını oluşturan bu dağlar üzerinde 2500 m’den sonra buzulların oyması ile oluşmuş sirkler ve bunların içerisine yerleşmiş olan göller de bulunur. Doğuda ise İskenderun Körfezi’nin doğusunda, yüksekliği en fazla 2000 m’yi aşan (Dörtyol Hassa arasında Bozdağ 2240 m) Nur (Amanos)...