Akdeniz bolgesinin orf ve adetleri

Her yorenin kendine ozgu cok ceşitli gelenek ve gorenekleri vardır, bu gelenek ve gorenekler o bolgenin insanının kultur mirasıdır Akdeniz bolgesinin de bir takım gelenekleri vardır İşte onlardan bazıları yazımızda sizler icin anlatılmaktadır

DUĞUN GELENEKLERİ

Kız İstemede Mendil Duğumleme : Gelinlik cağına gelen genc kızlara cevrede dunurcu gelinir Bu dunurculer bir tane olabileceği gibi aynı anda birden fazla da olabilir Kıza gelen dunurculere kız babası duşuneceğini soyler Kız babası kıza doğrudan doğruya kiminle evlenmek istediğini soramadığı icin bir kadın tarafından kıza kac tane taliplisi varsa o kadar ayrı renkte mendil getirilir Bu mendillerin kime ait olduğu da soylenir Kızın kime gonlu varsa o kişiye ait mendili duğumler ve boylece kiminle evlenmek istediğini belirtir

Duğun : Babası oğlunu cağırır,oğlan diz cokerek oturur Baba oğlum falan adamın kızını sana isteyeceğim,git kızı uzaktan gozet der Oğlan kızı beğenirse arkadaşlarıyla babasına haber gonderir Oğlan babası iyi konuşan ,ağzı laf yapan bir komşusu ile dunure gider Oturup uzun uzun sohbet ederler Olan tarafı cekingen davrandığı icin bir turlu konuya giremez Ziyaretin sonuna yakın komşusu Allahın emri uzeri Peygamberin Kavli uzeri oğlumuz falancaya sizden hısımlık diliyorum der Kız babası başını eğerek sonra cevap veririz biraz duşunelim der Daha sonra ikinci bir ziyaret gercekleştirilir Gecen gunku sozumuz ne oldu diyerek soze başlanırKız babası yine başını eğerek cevap vermek istemez,duşunelim der Oğlan babası yine cevap alamadan geri doner Cunku kız evi naz evidir Kız evine ucuncu ziyarette maddi duruma gore hediye (Baklava,cikolata) alınarak goturulur Oğlan babası bu kez biz geldik gitmeyiz,kuzu kurban kabul etmeyiz,bu kızı Allah yazdıysa gelin almak isteriz derEve getirilen hediye kız evi tarafından kabul edilirse oğlan evini gormeceye (kız ile oğlanın biribirini gormesi) cağırır Kız ile oğlan goruştukten sonra kız babası yakın bir akrabası vasıtasıyla kızının fikrini sorar Kız babam bilir derse gonlu var demektirBundan sonra soz kesilirArkasından oğlan tarafı nişan ister Nişandan sonra bir gun alırlar ve kızın evine kesene (Kıza altınını,elbisesini ve ceyizini goturmek)giderler Kesene kızın ceyizini evine serer Kesene Perşembe gunu gider duğun cumartesi akşamı kına ile başlarKına gecesi gelinin tum tanıdıkları ve arkadaşları gelerek gelini giydirip suslerler Gelin odaya gelince alkışlanır ve oturmadan oynatılırBundan sonra meydan genc kızlara kalır Ve uzun bir sure soyleşirler Birbirlerini overler,turku soylerler Oyun faslı bittikten sonra sıra geline kına yakmaya gelmiştir Kına yakılmadan once kız anasından şoyle izin istenir

Kız mısırdan kınan geldi mi?
Kız annesi duydu mu?
Cağırın gelsin oz anasına
İzin versin kınasına
Geline kına yakmadan once abdest aldırılırGenc kızlar tarafından buyuk bir leğende kına yoğrulurYoğrulan kınanın uzerine mum yakılırKına ilk olarak ,annesi tarafından gelinin eline surulurDaha sonra genc kızlar kına turkusunun eşliğinde birbirlerine kına yakarlar

Gelin soyler:
Ak elime mor kınalar yakarlar
Baba evinden el evine atarlar
Ana soyler:
Var git kızım gule gule
Goz yaşını sile sile
Gelin soyler :
Sabah erken kalkarım
Elim kına yıkarım
Anne,baba ve kardeşlerim artık sizi cok ozlerim
Kız anası soyler:
Var git kızım gule gule
Goz yaşını sile sile
Oğlan tarafı Pazar gunu gelin alıcı gelerek gelini alırlar

DOĞUM GELENEĞİ

Doğum ve Sonraki Torenler: Doğum oncesi akraba ve komşulardan tecrubeli ve yaşlı kadınlar evde toplanırAnne adayının yanında ayrılmazlarDoğumu en tecrubeli kadın yaptırırVe omur boyu cocuğun ebesi olarak kalır

Doğum gercekleşince bebeğin gobeği kesilerek bağlanırZaman gecirmeden yıkanarak bir beze sıkı sıkı sarılır(Kundaklanır)

Doğumdan sonra gobedelik toreni yapılırBu toren yapılırken maddi durumu iyi olanlar ziyafet verir ,iyi olmayanlar ise lokum ve buskivi dağıtırlar

Ad verme:Ailenin en yaşlı erkeği cocuğu kucağına alarak kulağına ezan okuyarak ismini verir

Tuzlama: Bebek doğduktan 3 gun sonra yakın komşularının ve akrabalarının toplandığı ev ortamında bebek bal karıştırılmış tuzla tuzlanır(Buyuduğunde teni kokmasın diye)

Diş Diricesi(Golleme): Bebeğin ilk cıkardığı dişi goren ilk kişi cocuğa hediye alırVe diş diricesi (nohut ,mısır,fasulye ve buğdayın harşlanmasıyla yapılan yiyecek) pişirilerek gelenlere ikram edilirGelmeyenlere gonderilir

Gunumuzde ise gelişen teknoloji sayesinde bebeğin cinsiyeti, sağlıklı mı yoksa ozurlu mu olduğu onceden belirlenebilmekte, hastanelerde hijyenik ortamda doğum yaptırılmaktadır

YAYLA GELENEĞİ

İklimi nemli ve sıcak olan ilcemizde tarımsal uretimin gelişmediği ve turizmin olmadığı donemlerde hayvancılıkla gecinen yore halkı hayvanların ilkbaharda otlak ihtiyacı icin yaz yurduna Temmuz ve Ağustos aylarında başyaylaya Eylul ve Ekim aylarında da guzluğe gitmektedirGunumuzde ise daha cok iklim ve nostaljik sebeplerle Mayıs Eylul ayları arasında yaylalara gitmektedirlerGecmişte barınak olarak inler,kumeler,taştan yapılmış civliklerde ikamet edilirken ve at ,deve ve eşeklerle yayla gocu gercekleştirilirken gunumuzde motorlu araclarla ulaşıma elverişli yayla yolları gunubirlik yayla gidişgelişine olanak sağlamış,yayla evleri kalıcı konut halini almıştırCoğu yaylada elektrik ve su imkanı yaylalarda yore halkının kentsel imkanlara kavuşmasını sağlamıştır

İMECE GELENEĞİ

Ozellikle kırsal kesimdeki koyluler,koyun ortak işlerini imece usuluyle cozdukleri gibi ,birbirleriyle de kendi aralarında ozellikle ekim ve hasatlarda yardımlaşma geleneği gunumuzde de halen devam etmektedir